Википедија:На денешен ден/Архива/Декември
Ова е Архивата на рубриката „На денешен ден...“
Истата има започнато да функционира на 25 јуни 2007.
Настани
1918 | Создадено Кралството на Србите, Хрватите и Словенците. |
1991 | Украинските гласачи со огромно мнозинство гласаат позитивно за независност од Советскиот Сојуз. |
1995 | Хавиер Солана е избран за генерален секретар на НАТО. |
2018 | Андрес Мануел Лопес Обрадор станува претседател на Мексико. |
Родени
1083 | Ана Комнина — византиска принцеза и научник. Најстара ќерка на царот Алексиј I Комнин и на царицата Ирина. (†1153) |
1792 | Николај Иванович Лобачевски — руски математичар, физичар и астроном. |
1911 | Франц Биндер — австриски фудбалер. |
1931 | Џими Лајонс — американски џез-музичар. |
1935 | Вуди Ален — американски режисер, сценарист и глумец. |
1940 | Ричард Прајор — американски комичар и глумец. |
1943 | Фин Кидланд — норвешки економист, добитник на Нобеловата награда. |
1945 | Бет Мидлер — американска пејачка и глумица. |
1947 | Елица Манева — македонски археолог. |
1949 | Пабло Ескобар — колумбиски шеф на наркокартел (†1993) |
1951 | Џако Пасториус — американски џез-музичар. |
1964 | Салваторе Скилачи — италијански фудбалер. |
1988 | Мануел Штрлек — хрватски ракометар. |
1999 | Нико Шлотербек — германски фудбалер. |
Починале
1707 | Џеремаја Кларк — англиски барокен композитор. |
1973 | Давид Бен Гурион — израелски политичар. |
1891 | Лајош Зилахи — унгарски писател. |
1987 | Џејмс Болдвин — американски писател. |
1991 | Џорџ Стиглер — американски економист, добитник на Нобеловата награда во 1982 година. |
2011 | Криста Волф — германска писателка. |
2013 | Пол Вокер — американски глумец. |
2014 | Ацо Петровиќ — српски кошаркарски тренер. |
Настани
1772 | Основано Кралското физиографско друштво во Лунд, Шведска. |
1804 | Наполеон Бонапарт е крунисан за цар на Франција. |
1805 | Наполеон Бонапарт ги победил руските и австриските трупи кај Аустерлиц (место кај Брно, во Чешка). Француската војска (околу 73.000 војници) ги поразила сојузничките сили на Русија (околу 70.000 војници) и на Австрија (околу 15.000 војници). Австрискиот цар Франц II утредента склучил примирје со Наполеон. Аустерлиц подоцна станал поим за брза победа. |
1942 | Во Чикаго за првпат практично бил остварен процесот на јадрено цепење. Експериментот успешно го извеле научниците кои работеле на тајниот проект за производство на првата атомска бомба. |
1946 | По борбата што се водела помеѓу македонските партизани и грчката владина војска на патот Лерин - Песодер, грчките власти започнале со терор во селото Буф. Околу 200 полицајци и 80 вооружени монархисти од околните села вршеле грабежи, горење и пустошење. Запалиле 46 трла, плевни, воденици, ѕверски мачеле 28 невини Македонци. |
1956 | Фидел Кастро и помала група кубански револуционери се истовариле на Куба и започнале борба, која завршила со соборување на диктаторскиот режим на Баиста. |
1993 | Франција официјално објави дека ќе воспостави дипломатски односи со Република Македонија. |
1997 | Во Новокузнецк, од експлозија на метан во рудникот за јаглен Зирјановскаја, загинале 61 рудар. |
Родени
1728 | Фердинандо Галијани — италијански економист и општественик од времето на просветителството. |
1901 | Рајмундо Орси — италијанско-аргентински фудбалер. |
1923 | Марија Калас — американска оперска пејачка. |
1930 | Гари Бекер — американски економист, добитник на Нобеловата награда. |
1935 | Рони Метјуз — американски џез-музичар. |
1948 | Антонин Паненка — чешки фудбалер. |
1962 | Владо Бучковски — македонски универзитетски професор и политичар, поранешен премиер на Република Македонија. |
1970 | Максим Тарасов — советски и руски атлетичар. |
1973 | Моника Селеш — југословенска тенисерка. |
1978 | Нели Фуртадо — канадска поп пејачка. |
1981 | Бритни Спирс — американска поп пејачка. |
1987 | Никола Еде — француски велосипедист. |
1989 | Матео Дармијан — италијански фудбалер. |
1999 | Келвин Киптум — кениски маратонец. |
Починале
1470 | Пјеро ди Козимо де Медичи — владетел на Фиренца. |
1497 | Ана Сфорца — ќерка на Галеацо Марија Сфорца. |
1918 | Едмонд Ростан — француски неороматичарски поет и драмски писател. |
1944 | Филипо Томазо Маринети — италијански поет и теоретичар, основач на футуризмот. |
1974 | Лајош Зилахи — унгарски писател. |
2013 | Педро Роча — уругвајски фудбалер. |
Настани
1942 | Во Тетово излезе првиот број на весникот на Окружниот комитет на КПЈ за територијата на Македонија под италијанска окупација „Востаник“. Излегуваше до февруари 1943 година. |
1944 | Грчка граѓанска војна: Во Атина избиле судири помеѓу ЕЛАС и владините сили поддржани од британската војска. |
1967 | Лекарите во Кејптаун, во Јужноафриканската Република, објавија дека во болницата „Гроте Шур“, за првпат во историјата, е извршено успешно пресадување на човечко срце. Екипата на чело со д-р Кристијан Барнар изврши операција врз заболениот Луис Вашкански, меѓутоа тој умре по десетина дена. |
1984 | Во Бопал, Индија, во фабриката за пестициди во мнозинска сопственост на американската компанија „Јунион Карбид“ се случила катастрофа во која загинале повеќе од 3.800 луѓе, а помеѓу 150.000 и 600.000 луѓе претрпеле здравствени последици. Бопалската катастрофа претставува најголема индустриска катастрофа во светот. |
1993 | САД отворија Канцеларија за врски во Скопје, а на чело на ова дипломатско претставништво е поставен Роберт Норман. |
1997 | Германското Министерство за одбрана поведе дисциплинска постапка против шестмина војници, кои просториите во нивните касарни ги украсувале со слики на Адолф Хитлер и со нацистички знамиња. |
2012 | Најмалку 475 луѓе загинале кога тајфунот „Бофа“ ги погодил Филипините. |
Родени
Починале
1154 | Анастасиј IV — римски папа. |
1533 | Василиј III Московски — кнез на Московското Кнежевство. |
1888 | Карл Цајс — германски оптичар. |
1894 | Роберт Луис Стивенсон — шкотски писател. |
1919 | Пјер Огист Реноар — француски сликар. |
1937 | Јожеф Атила — унгарски поет. |
1941 | Павел Филонов — руски и советски сликар и поет. |
1949 | Елин Пелин — бугарски писател. |
1956 | Александар Родченко — руски и советски сликар и вајар. |
1965 | Благоја Стефановски - Гојчо — македонски револуционер. |
1980 | Драги Костовски — македонски артист. |
1991 | Стојан Гогов — доајен на народниот театар „Антон Панов“ од Струмица. |
1993 | Саво Костовски — македонски првоборец. |
1994 | Франтишек Вацлав Мареш — професор по славистика. |
2012 | Злата Петковиќ — српска глумица. |
2015 | Скот Вејланд — американски рок-пејач, член на групата Stone Temple Pilots. |
2015 | Благоја Стефановски — македонски политичар. |
2020 | Алисон Лури — американска писателка. |
Настани
1993 | На изборниот Архиепископско-црковен народен собир на МПЦ, што се одржа во катедралниот храм на охридските архиепископи „Св. Софија“, во Охрид, Митрополитот Повардарски Господин Михаил, е избран за поглавар на Македонската православна црква, станувајќи Господин Господин Михаил. |
1993 | Сооронбај Жеенбеков станува престедател на Киргистан. |
Родени
1735 | Јосиф Николај Лауренти — австриски природонаучник. |
1795 | Томас Карлајл — шкотски сатиричар, есеист и историчар. |
1875 | Рајнер Марија Рилке — германски поет. |
1893 | Аугуст Цесарец — хрватски револуционер и писател. |
1930 | Џим Хол — американски џез-музичар. |
1955 | Касандра Вилсон — американска џез-музичарка и пејачка. |
1956 | Бернард Кинг — американски кошаркар. |
1962 | Александар Литвиненко — агент во КГБ и ФСБ. |
1963 | Сергеј Бубка — украински и советски атлетичар. |
1964 | Мариса Томеи — американска глумица. |
1972 | Хауард Ајсли — американски кошаркар. |
1982 | Сергеј Горбок — руски ракометар. |
1996 | Диого Жота — португалски фудбалер. |
Починале
1334 | Јован XXII — римски папа. |
1547 | Ернан Кортес — шпански конквистадор. |
1642 | Арман Жан ди Плеси Ришелје — француски државник, кардинал и Прв министер на кралот Луј XIII. |
1679 | Томас Хобс — англиски филозоф, претставник на класичниот англиски емпиризам. |
1798 | Лујџи Галвани — италијански физичар. |
1932 | Густав Мајринк — австриски писател. |
1945 | Томас Хант Морган — американски биолог, основач на генетиката. |
1976 | Бенџамин Бритен — англиски композитор и пијанист. |
1993 | Френк Запа — американски рок-музичар. |
1995 | Петар Глигоровски — македонски сликар. |
2011 | Сократес — бразилски фудбалер. |
Настани
1492 | Кристофер Колумбо во Карипското Море го откри островот Санто Доминго. |
1848 | Во цела Америка почна „златната треска“ откако американскиот претседател, Џемс Полк објави дека во Калифорнија е пронајдено злато. |
1931 | Црква на Исус Христос Спасителот во Москва беше уништен од страна наредба на Јосиф Сталин. |
1997 | Вулканот Безимјани на полуостровот Камчатка, на Рускиот Далечен Исток, повторно е активиран, при што се формираше вулкански прав од осум до девет километри над Земјината површина. |
Родени
1443 | Јулиј II — римски папа. |
1849 | Едуард Зелер — германски антропопог, етноисторичар и лингвист. |
1870 | Вичеслав Новак — чешки композитор. |
1890 | Фриц Ланг — германски режисер. |
1891 | Александар Родченко — руски и советски сликар и вајар. |
1901 | Волт Дизни — американски аниматор и продуцент, творец на современиот цртан филм. |
1910 | Абрахам Полонски — американски режисер, есеист и писател. |
1912 | Сони Бој Вилијамсон II — американски блуз-музичар. |
1940 | Фадиљ Сулејмани — македонски политичар. |
1946 | Хосе Карерас — каталонски оперски пејач. |
1954 | Боро Приморац — босански и југословенски фудбалер и тренер. |
1967 | Богдан Стелеа — романски фудбалер и тренер. |
1975 | Рони О'Саливан — англиски снукерист, светски првак. |
1982 | Кери Хилсон — американска пејачка. |
1985 | Џани Мерсман — белгиски велосипедист. |
1986 | Хавиер Арамендија — шпански велосипедист. |
1993 | Рос Баркли — англиски фудбалер. |
1995 | Антони Марсијал — француски фудбалер. |
1998 | Рандал Коло Муани — француски фудбалер. |
2000 | Урош Трифуновиќ — српски кошаркар. |
Починале
1560 | Франсоа II — крал на Франција. |
1771 | Џовани Батиста Моргањи — италијански и светски медицински научник. |
1784 | Филис Витли — афроамериканска поетеса. |
1791 | Волфганг Амадеус Моцарт — австриски композитор. |
1926 | Клод Моне — француски сликар. |
1971 | Гајто Газданов — руски писател. |
1972 | Кени Дорхем — американски џез-музичар. |
2003 | Здравка Крстуловиќ — хрватска и југословенска глумица. |
2007 | Карл Хајнц Штокхаузен — германски композитор. |
2012 | Оскар Нимаер — бразилски архитект. |
2012 | Дејв Брубек — американски џез музичар. |
2013 | Нелсон Мандела — јужноафрикански општественик, борец против апартхејдот и престедател на ЈАР. |
Настани
1768 | Објавено е првото издание на „Енциклопедија Британика“. |
1897 | Лондон станал првиот град во кој таксистите добивале дозволи за работа. |
1917 | Објавена е независноста на Финска. |
1917 | Во Експлозијата во Халифакс, во Канада, предизвикана од судир на бродови со муниција, загинале над 1900 луѓе и бил уништен поголем дел од градот. |
1929 | Во Република Турција, жените беа изедначени со мажите во поглед на правото на глас. |
1941 | Почна контраофанзивата на силите на Црвената армија против германските сили на фронтот пред Москва. На фронтот, широк 300 километри, беа пробиени германските линии. Нацистичките девизии беа прегазени или опколени, а подоцна разбиени. |
1991 | Распаѓање на СФРЈ: Во Хрватска, единиците на ЈНА го бомбардирале Дубровник по шестмесечна опсада. |
2015 | Во Ерменија одржан референдум, на кој народот изгласал земјата да стане парламентарна република, заменувајќи го доготашниот полупретседателски систем. |
2021 | Карл Нехамер станува канцелар на Австрија. |
Родени
1421 | Хенри VI — англиски крал. |
1778 | Жозеф Геј-Лисак — француски хемичар. |
1833 | Јован Јовановиќ - Змај — српски поет. |
1864 | Вилијам С. Харт — американски глумец. |
1898 | Гунар Мирдал — шведски економист, добитник на Нобеловата награда во 1974 година. |
1903 | Гајто Газданов — руски писател. |
1920 | Дејв Брубек — американски џез музичар. |
1942 | Петер Хандке — австриски писател. |
1948 | Кеке Розберг — фински возач во „Формула 1“. |
1950 | Џо Хисаиши — јапонски композитор и диригент. |
1956 | Питер Бак — американски рок-музичар. |
1967 | Марко Симеунович — словенечки фудбалски голман. |
1977 | Хорхе Гарбахоса — шпански кошаркар. |
1979 | Тим Кејхил — австралиски фудбалер. |
1982 | Алберто Контадор — шпански велосипедист. |
1984 | Дарил Импи — јужноафрикански велосипедист. |
1994 | Јанис Адетокумбо — грчки кошаркар. |
1996 | Давиде Калабрија— италијански фудбалер. |
Починале
1926 | Клод Моне — француски сликар, еден од основачите на импресионизмот. |
1959 | Ерхард Шмит — германски математичар. |
1960 | Јордан Тренков — македонски револуционер. |
1983 | Роберт Олдрич — американски филмски режисер. |
1988 | Рој Орбисон — американски рокенрол музичар. |
1993 | Дон Амичи — американски глумец. |
2023 | Јелена Чворовиќ — српска и југословенска глумица. |
Настани
43 п.н.е. | Марко Тулиј Цицерон, еден од најголемите оратори, државници и филозофи на Стариот Рим е убиен од приврзаниците на Марко Антониј при обидот да пребега во Македонија. |
1900 | Макс Планк ги открил законите за црнотелесно зрачење. |
1917 | Прва светска војна: САД ѝ објавиле војна на Австроунгарија. |
1941 | Втора светска војна: Јапонската царска морнарица извршила напад на Перл Харбор со цел да ја неутрализира воената моќ на САД во Тихиот Океан. |
1988 | Во Ерменија, тогашен СССР, силен земјотрес го разурнал регионот Спитак при што загинале над 25.000 луѓе. |
1995 | Во Атина, дипломатот Александар Маљас, беше наименуван за шеф на канцеларијата за врски, во главниот град на Република Македонија, Скопје. |
2005 | Уапсен е Анте Готовина, хрватски генерал, баран од Хашкиот трибунал, на Канарските Острови. |
Родени
Починале
1894 | Фердинанд де Лесепс — француски дипломат и инженер |
1993 | Блаже Конески — еден од најистакнатите македонски културни дејци, академик, писател, врвен поет, научник, чие творечко истражување даде неодминливи резултати во македонската книжевност во областа на културната историја на македонскиот народ. |
2018 | Љупка Арсова - Џундева — театарска, филмска и телевизиска глумица. |
2020 | Тихомир Арсиќ — српски глумец. |
Настани
883 | Свети Климент Охридски, родоначалник на словенската литература и црковно беседништво, прв оригнален словенски и македонски поет, говорник, преведувач, заштитник на Охрид е назначен за прв словенски епископ на Балканот. |
1914 | Германските воени бродови по враќањето од Тихиот Океан требаше, според планот на адмирал Шпе, да ја уништи англиската база на Фокландските Острови. Кога Англичаните отворија оган Шпе сфати дека наишол на многу голем отпор од очекуваниот. Во оваа поморска битка Германците претрпеа големи загуби во бродови и во луѓе. |
1925 | По неуспешниот пуч на нацистите во Минхен во 1923 година, нивниот водач Адолф Хитлер ја објави книгата „Мојата борба“, во која ја разработува националистичката фашистичко - расистичка идеологија на агресивниот германски национализам. |
1948 | Во Лерин три жени Македонки од селото Екши - Су, Леринско беа обвинети за соработка со НОФ и со партизаните, за што беа осудени на смрт и стрелани. |
1949 | Во околината на градот Панаѓуриште (Бугарија) е пронајдено познатото Панаѓуришко богатство од златни предмети од стара Тракија (IV-III век п.н.е.). |
1991 | Во Токио, „Црвена ѕвезда“ го освоила Интерконтиненталниот куп, победувајќи го во финалето тимот на „Коло Коло“ со 3:0. |
1994 | Белгискиот министер за одбрана Лео Делкроа поднесе оставка поради обвинувањето околу финансирањето на една куќа што ја купил во јужниот дел на Франција. |
1997 | Двете најголеми швајцарски банки соопштиле дека се интегрираат, со што се основала во тоа време најголемата банка на светот со вкупна актива од еден билиони (1012) долари. |
Родени
Починале
1638 | Иван Гундулиќ — хрватски поет и драмски писател. |
1894 | Пафнутиј Чебишов — руски математичар. |
1896 | Ернст Енгел — германски статистичар и економист. |
1980 | Џон Ленон — англиски музичар, член на групата „Битлси“. |
2001 | Мирза Делибашиќ — босански и југословенски кошаркар. |
2014 | Благоје Пауновиќ — српски и југословенски фудбалер. |
2015 | Бони Лу — американска пејачка. |
2020 | Георги Константиновски — македонски архитект. |
2023 | Рајан О’Нил — американски глумец. |
Настани
1824 | Легендарниот латиноамерикански водач Симон Боливар ја поразил шпанската војска во историската Битка кај Ајакучо, Перу. |
1905 | Во Франција со указ е извршено одвојувањето на државата и црквата. |
1940 | Втора светска војна: Во Северна Африка почна офанзивата на VIII Британска армија против германските окупациони трупи. |
1961 | Тангањика, поранешната британска колонија, стана независна држава во рамките на Комонвелтот, а од 09.12.1962 година стана Република. Две години подоцна, на 26 април 1964 година со обединувањето на Тангањика и на Занзибар настана Обединета Република Танзанија. |
1997 | Во Брисел, генералните директори на царинските служби на Белгија и Македонија, Илија Илоски и Ван Валегем, парафираа Спогодба за царинска соработка. |
Родени
1594 | Густав II Адолф — крал на Шведска. |
1608 | Џон Милтон — англиски поет. |
1881 | Воин Поповиќ-Вук — војвода на Српскиот комитет на четничката акција. |
1842 | Петар Кропоткин — руски мислител, теоретичар на анархизмот. |
1895 | Долорес Ибарури - Ла Пасионарија — шпанска револуционерка, учесничка во шпанската граѓанска војна. |
1910 | Артуро Руис Кастиљо — шпански режисер. |
1916 | Кирк Даглас — американски глумец, режисер и продуцент. |
1951 | Драган Пантелиќ — југословенски и српски фудбалер. |
1953 | Џон Малкович — американски глумец и режисер. |
1962 | Фелисити Хафман — американска глумица. |
1968 | Јоан Лупеску — романски фудбалер. |
1969 | Биксант Лизаразу — баскиско-француски фудбалер. |
1980 | Рајдер Хесједал — канадски велосипедист. |
1986 | Матијас Франк — швајцарски велосипедист. |
1988 | Квадво Асамоа — гански фудбалер. |
Починале
1565 | Пиј IV — римски папа. |
1669 | Климент IX — римски папа. |
1910 | Лаза Костиќ — српски писател и преведувач, родоначалник на српската авангардна лирика. |
1916 | Нацуме Сосеки — јапонски писател. |
1943 | Никола Парапунов — македонски револуционер. |
1944 | Андреј — грчки принц. |
1977 | Кларис Лиспектор — бразилска писателка. |
1993 | Дани Бланчфлауер — северноирски фудбалер, тренер и новинар. |
2008 | Дражен Јерковиќ — хрватски и југословенски фудбалер. |
2019 | Мари Фредриксон — шведска поп-пејачка, членка на групата Роксет (Roxette). |
2020 | Паоло Роси —италијански фудбалер. |
Настани
1868 | Првите семафори биле поставени во Лондон. Ноќе биле осветлувани со зелена и црвена гасна ламба. |
1901 | Доделени се првите Нобелови награди. |
1913 | Познатата слика на Леонардо да Винчи „Мона Лиза“ е вратена во парискиот музеј Лувр, од каде што две години порано беше украдена. |
1936 | По само 325 дена на британскиот престол, Едвард VIII абдицирал за да може да се ожени со својата избраничка Волис Симпсон. Го наследил неговиот брат принцот Алберт, кој владеел како Џорџ VI, татко на кралицата Елизабета II. |
1948 | Генералното собрание на ОН ја усвоило Универзалната декларација за правата на човекот. По тој повод, овој ден се смета за Ден на човековите права. |
1964 | Познатиот црнечки политичар и борец за црнечките права во САД Мартин Лутер Кинг ја доби Нобеловата награда за мир. |
1979 | Мајка Тереза ја доби Нобеловата награда за мир. |
1991 | Одржан е референдум за независност на Нагорно-Карабах. |
1992 | Британскиот престолонаследник принцот Чарлс и неговата сопруга, принцезата Дајана се разведоа. Нивното венчавање во катедралата Сент Пол на 29 јули 1981 година беше светски медиумски настан. |
Родени
1822 | Сесар Франк — француски композитор од белгиско потекло, оргулар. |
1830 | Емили Дикинсон — американска поетеса. |
1843 | Роберт Кох — германски лекар и бактериолог (†1910). |
1912 | Карло Понти — италијански филмски продуцент. |
1920 | Кларис Лиспектор — бразилска писателка. |
1948 | Душан Баевиќ — босански и југословенски фудбалер и тренер. |
1950 | Мирослав Илиќ — српски и југословенски фолк-пејач. |
1954 | Љубомир Михајловски — македонски политичар и правник. |
1955 | Горан Ивандиќ — српски и југословенски рок-музичар, член на групата Бијело дугме. |
1955 | Ким Мехмети — македонски писател. |
1979 | Стив Купер — велшки фудбалер и тренер. |
1987 | Серхио Енао — колумбиски велосипедист. |
1987 | Гонсало Игуаин — аргентински фудбалер. |
1991 | Кики Бертенс — холандска тенисерка. |
Починале
1041 | Михаил IV — византиски цар. |
1618 | Аверој — арапски филозоф. |
1618 | Џулио Качини — италијански композитор. |
1865 | Леополд I — крал на Белгија. |
1896 | Алфред Нобел — шведски хемичар, пронаоѓач и индустријалец. |
1926 | Никола Пашиќ — српски политичар и државник. |
1928 | Чарлс Рени Мекинтош — шкотски архитект. |
1936 | Лујџи Пирандело — италијански писател. |
1962 | Василие Поповиќ - Цицо — македонски сликар, карикатурист и сценограф. |
1967 | Отис Рединг — американски соул-музичар. |
1999 | Рик Данко — канадски рок-музичар, член на групата „Бенд“. |
1999 | Фрањо Туѓман — југословенски генерал и претседател на Хрватска. |
2005 | Ричард Прајор — американски комичар и глумец. |
2013 | Џим Хол — американски џез-музичар. |
Настани
1816 | Индијана станува 19-та американска држава. |
1937 | Италија го напушта Друштвото на народите. |
1941 | Втора светска војна: САД им објавија војна на Германија и на Италија. |
1941 | Втора светска војна: Германија и Италија објавуваат војна на САД. |
1946 | Со одлука на Генералното собрание на ООН основан е Меѓународниот фонд на ОН за помош на децата (УНИЦЕФ). Како најблагородна организација на ОН во 1965 година, ја доби Нобеловата награда за мир. Седиштето на УНИЦЕФ е во Њујорк. |
1958 | Горна Волта (Буркина Фасо) ја објавува својата независност од Франција |
1972 | Американските космонаути и членови на екипажот на вселенскиот брод „Аполо 17“ стапнаа на Месечината. Тоа беше последната мисија во рамките на американската програма „Аполо“. |
1993 | Во Скопје повеќе од 60 делегати младинци одржаа Основачко Собрание и ја конституираа организацијата „Млади социјалисти“, како подмладок на Социјалистичката партија на Македонија. |
1996 | Во Битола е одржано основачкото собрание на Националниот сојуз на студентите на Македеонија. |
2008 | Во Њујорк е уапсен Бернард Мадоф, човекот кој преку пирамидални инвестициски измами успеал да проневери скоро 65 милијарди долари од инвеститорите. Осуден е на 29 јуни 2009 г. на 150 години затвор без право на помилување. |
Родени
Починале
384 | Дамас I — римски папа. |
711 | Јустинијан II Ринотмет — византиски цар. |
861 | Ал Мутавакил — арапски калиф. |
905 | Леонтиј — византиски цар. |
969 | Никифор II Фока — византиски цар. |
1282 | Михаил VIII Палеолог — византиски цар. |
1686 | Луј II од Конде — француски офицер. |
1918 | Иван Цанкар — словенечки писател, поет, раскажувач, драматург и публицист. |
1948 | Стерос Влахвеис — андартски капетан. |
1964 | Сем Кук — американски соул-пејач. |
1987 | Јаша Хајфец — американски виолинист. |
1991 | Артур Лундквист — шведски писател, критичар и преведувач. |
2004 | Јадранка Владова — македонска писателка, есеист, преведувач и литературен теоретичар. |
2012 | Рави Шанкар — индиски класичен музичар. |
2016 | Есма Реџепова — македонска пејачка. |
2022 | Анастасија Низамова Мухиќ — македонска оперска пејачка. |
Настани
1642 | Холандскиот морепловец Абел Тасман го открил Нов Зеланд, во југозападниот дел на Тихиот Океан, југоисточно од Австралија. Нов Зеланд бил британска колонија од 1841 година, а британски доминион од 1907 година, кога влегол во составот на Британската заедница на народите како независна држава. |
1963 | Кенија се стекнала со независност и била прогласена за република во рамките на британскиот Комонвелт. |
1979 | НАТО дозволил инсталирање на ракети во Европа. |
1997 | Пијаното на познатиот композитор и диригент, Леонард Бернштајн, на една аукција во „Сотби“, било продадено за 387.500 американски долари. |
1997 | Во Париз почнало судењето на Карлос Шакалот, „професионален револуционер“ од Венецуела, чие вистинско име е Илич Рамирес Санчес. Тој бил обвинет за некои од најспектакуларните герилски операции во 1970-те и 1980-те години. |
Родени
1866 | Андреј Љапчев — премиер на Бугарија. |
1821 | Гистав Флобер — француски писател. |
1863 | Едвард Мунк — експресионистички сликар. |
1882 | Јиржи Махен — чешки писател. |
1915 | Френк Синатра — американски пејач и глумец. |
1922 | Франтишек Вацлав Мареш — чешки професор по славистика. |
1923 | Ог Мандино — американски писател. |
1928 | Чингиз Ајтматов — киргиски и советски писател. |
1928 | Хелен Франкенталер — американска сликарка. |
1929 | Џон Озборн — англиски драмски писател. |
1939 | Мајкл Газанига — професор по психологија. |
1940 | Дајон Ворик — американска пејачка и глумица. |
1943 | Дики Бетс — американски рок-музичар, член на групата „Алман брадерс бенд“. |
1946 | Емерсон Фитипалди — бразилски автомобилист, светски првак во трките на „Формула 1“. |
1948 | Срѓан Керим — македонски политичар и дипломат. |
1950 | Ришар Галијано — француски џез-музичар. |
1973 | Јане Николоски — македонски фудбалер. |
1984 | Даниел Агер — дански фудбалер. |
1984 | Матје Ладању — француски велосипедист. |
1990 | Виктор Мозес — нигериски фудбалер. |
Починале
1574 | Селим II — отомански султан. |
1802 | Виктор Буњаковски — руски математичар. |
1939 | Даглас Фербанкс — американски филмски глумец, режисер и продуцент. |
1958 | Слободан Јовановиќ — српски политичар. |
1983 | Дарко Дамески — македонски глумец. |
1985 | Ијан Стјуарт — британски рок-музичар. |
1993 | Јожеф Антал — премиер на Унгарија. |
2008 | Лилјана Минова - Ѓуркова — македонист. |
2019 | Дени Ајело — американски глумец. |
2020 | Џон ле Каре — британски писател. |
Настани
1294 | По пет месеци по изборот, папата Целестин V абдицирал за да се посвети на испосништвото. Тоа е единствен случај на абдикација на папа. |
1545 | Започнал Соборот од Тренто, XIX вселенски собор на католичката црква, кој со прекини траел 18 години. |
1642 | Холандскиот морепловец Абел Тасман бил првиот Европеец кој стигнал до Нов Зеланд. |
1992 | На границата меѓу Република Македонија и Албанија беа отворени три нови гранични премини. |
1995 | Генералното собрание на ООН во Њујорк, со мнозинство гласови гласаше во полза за итно запирање на јадрените проби кои се изведуваат во Франција и Кина, единствени земји што изведуваат контроверзни проби. |
Родени
1521 | Сикст V — римски папа. |
1553 | Анри IV — крал на Франција. |
1797 | Хајнрих Хајне — германски поет. |
1816 | Вернер фон Сименс — германски пронаоѓач и индустријалец. |
1869 | Анри Матис — француски сликар и вајар. |
1873 | Валериј Брјусов — руски писател. |
1943 | Мануел Вилар Јр. — филипински стопанственик и политичар. |
1948 | Тед Нуџент — американски рок-музичар. |
1949 | Том Верлејн — американски рок-музичар. |
1953 | Бен Бернанке — американски економист и претседател на Системот на федерални резерви. |
1957 | Стив Бушеми — американски глумец. |
1966 | Јуре Здовц — словенечки и југословенски кошаркар и тренер. |
1967 | Џејми Фокс — американски глумец, комичар и пејач. |
1969 | Сергеј Федоров - руски хокеар. |
1981 | Ејми Ли — американска пејачка, членка на групата „Еванесенс“ (Evanescence). |
1984 | Санти Касорла — шпански фудбалер. |
1984 | Михал Кадлец — чешки фудбалер. |
1989 | Тејлор Свифт — американска поп-пејачка. |
1989 | Микел Ланда — шпански велосипедист. |
1989 | Хелен Обири — кениска атлетичарка. |
Починале
558 | Хилдеберт I — франкиски крал. |
1124 | Каликст II — римски папа. |
1754 | Махмуд I — отомански султан. |
1881 | Август Шеноа — хрватски писател. |
1922 | Џон Вилијам Годвард — англиски неокласичен академски сликар. |
1931 | Гистав Ле Бон — француски социопсихолог и социолог. |
1944 | Василиј Кандински — руски сликар. |
1983 | Никита Станеску — романски поет. |
1992 | Александар Тирнаниќ — српски и југословенски фудбалер и тренер. |
1993 | Јон Исаја — македонски глумец. |
Настани
1782 | За првпат полетал балонот на браќата Монголфје. |
1911 | Експедицијата на норвешкиот поларен истражувач Роалд Амундсен стапи на Јужниот Пол, дотогаш неосвоена точка на нашата планета. Еден месец подоцна тоа го направи и англискиот истражувач Роберт Скот. |
1955 | Австралија, Албанија, Бугарија, Јордан, Камбоџа, Либија, Унгарија и Цејлон беа примени за членки на Обединетите нации. |
1964 | Во Скопје, од едно импровизирано студио во Нерези и со една репортажна кола (по земјотресот на 26 јули 1963 година на Скопје му беа подарени стари репортажни коли од Велика Британија и од Италија), е емитуван првиот македонски ТВ весник на РТВ Скопје. Со тоа почна редовната програма на ТВ Скопје. |
1994 | Во Скопје е одбележана 50 годишнината на АФЖ. |
1995 | Потпишан е Дејтонскиот мировен договор, со кој е ставен крај на воениот конфликт во Босна и Херцеговина. Потписници на договорот се Алија Изетбеговиќ, претседател на претседателството на Босна и Херцеговина, Фрањо Туѓман, претседател на Република Хрватска и Слободан Милошевиќ, претседател на СР Југославија. |
Родени
1503 | Нострадамус — француски јасновидец. | |
1546 | Тихо Брахе — дански астроном. | |
1564 | Вилем Класон Хеда — холандски сликар. | |
1854 | Војтех Хинаис — чешки сликар и дизајнер. | |
1870 | Карл Ренер — австриски претседател. | |
1895 | Џорџ VI — крал на Велика Британија. | |
1895 | Пол Елијар — француски поет. | |
1897 | Курт Шушниг — австриски политичар. | |
1901 | Павле — крал на Грција. | |
1934 | Ружица Сокиќ — српска и југословенска глумица. | |
1938 | Игнатие Богдановски — македонски политичар. | |
1942 | Драго Млинарец — хрватски рок-музичар, член на Група 220. | |
1946 | Стен Смит — американски тенисер. | |
1946 | Џејн Биркин — англиско-француска глумица и пејачка. | |
1947 | Светлана Бојковиќ — српска и југословенска глумица. | |
1947 | Дилма Русев — претседателка на Бразил. | |
1951 | Јан Тиман — холандски шахист. | |
1952 | Џон Лури — американски џез-музичар, глумец и сликар. | |
1956 | Хани Венцел — скијачка од Лихтенштајн. | |
1960 | Крис Водл — англиски фудбалер. | |
1962 | Реџеп Реџеповски — македонски и југословенски боксер. | |
1965 | Аљоша Асановиќ — хрватски фудбалер. | |
1970 | Ана-Марија Јопек — полска џез и поп-пејачка. | |
1970 | Владимир Грбиќ — српски и југословенски одбојкар. | |
1979 | Мајкл Овен — англиски фудбалер. | |
1979 | Софи Монк — австралиска пејачка и глумица. | |
1985 | Јакуб Блашчиковски — полски фудбалер. | |
1986 | Андреј Зејц — казахстански велосипедист. | Евгенија Образцова — руска балерина. |
1995 | Алваро Одриозола — шпански фудбалер. | |
1996 | Рафиња — бразилски фудбалер. |
Починале
872 | Адријан II — римски папа. |
1788 | Карлос III — крал на Шпанија. |
1799 | Џорџ Вашингтон — американски национален јунак и прв претседател на САД (1789 - 1797). |
1861 | Алберт Саксокобургготски — сопруг на британската кралица Викторија. |
1940 | Марија Георгиевна — принцеза на Грција. |
1957 | Јозеф Лада — чешки сликар и писател. |
1974 | Волтер Липман — американски новинар со голем авторитет за надворешно-политички прашања. |
1983 | Иван Антонов — доајен на македонското радио и телевизиско спикерство. |
1989 | Андреј Сахаров — советски физичар, дисидент и нобеловец. |
1997 | Џовани Ањели — „некрунисан крал“ на концернот FIAT и негов целокупен наследник. |
Настани
1891 | Ковчегот со посмртните останки на Наполеон Бонапарт бил положен во „Домот на инвалидите“ во Париз, по 19 години од неговата смрт на островот Св. Елена. |
1891 | Џејмс Нејсмит им ја претставил на своите ученици првата верзија на кошарката, со по девет играчи и корпи на земја. |
1941 | Греманските војници погубиле над 15.000 Евреи во Дробицки Јар, близу до Харков, денешна Украина. |
1945 | Симфонискиот оркестар на денешната Македонска филхармонија го оддржал својот прв симфониски концерт. |
1946 | Во Скопје започнале првите предавања на Филозофскиот факултет — наследник на стариот скопски филозофски факултет (во склоп на Белградскиот) и прв факултет при Универзитетот во Скопје, денес „Св. Кирил и Методиј“. |
1961 | Судот во Ерусалим го осудил на смрт нацистичкиот злосторник Адолф Ајхман, одговорен за смртта на повеќе стотици илјади невини цивили во Втората светска војна. |
1994 | По едномесечна политичка криза, Џон Брутон станал нов премиер на Република Ирска. |
1999 | Борис Трајковски ја презел должноста Претседател на Република Македонија. |
Родени
Починале
1025 | Василиј II Македонецот — византиски цар. |
1675 | Јан Вермер — холандски сликар. |
1890 | Бикот што седи — индијански поглавар на племето Сиукси. |
1944 | Глен Милер — американски музичар, продуцент и композитор. |
1966 | Волт Дизни — американски аниматор и филмски продуцент, творец на современиот цртан филм. |
1997 | Борислав Михајловиќ - Михиз — српски писател и критичар. |
2004 | Гого Ивановски — македонски писател. |
2011 | Кристофер Хиченс — англиски новинар и општественик. |
Настани
1946 | Започнува со работа обновениот Филозофски факултет во Скопје, наследник на истоимениот факултет отворен во 1920 г. Оваа година станува првиот факултет во Македонија на македонски јазик и првата високошколска установа на идниот Скопски универзитет. |
1993 | Со размена на официјални документи, во Скопје, шест земји членки на ЕУ — Велика Британија, Германија, Франција, Италија, Холандија и Данска - воспоставиле целосни дипломатски односи со Република Македонија. |
1945 | Во Костур, Егејска Македонија, започна судскиот процес против 106 Македонци од гратчето Хрупишта, Костурско, обвинети за соработка со окупаторот и покрај тоа што повеќето од нив беа борци на ЕЛАС. Некои од нив беа осудени на казна доживотен затвор, а други на временски казни. |
Родени
Починале
882 | Јован VIII — римски папа. |
1072 | Алп Арслан — султан на Селџуците. |
1859 | Вилхелм Грим — германски филолог и писател, еден од браќата Грим. |
1914 | Иван Зајц — хрватски композитор. |
1933 | Јанаки Паскалев — македонски револуционер. |
1949 | Трајчо Костов — бугарски комунист. |
1965 | Вилијам Сомерсет Мом — англиски писател. |
1969 | Васил Хаџиманов — македонски етномузиколог и педагог. |
1965 | Вилијам Сомерсет Мом — англиски писател. |
1974 | Костас Варналис — грчки писател. |
2001 | Стјуарт Адамсон — шкотски рок-музичар, член на групите „Скидс“ и „Биг кантри“. |
2009 | Егор Гајдар — руски економист и политичар. |
Настани
1538 | Папата Павле III го екскомуницирал Хенри VIII од католичката црква. За возврат, Хенри ја укинал неговата јурисдикција и го иницирал осамостојувањето на Црквата на Англија. |
1577 | По налог на кралицата Елизабета I, Франсис Дрејк отпловил од Плимут, Англија, на тајна мисија да го истражи тихоокеанскиот брег на Америка. |
1903 | Во Северна Каролина, во САД, браќата Рајт го извршиле првиот лет со машина потешка од воздухот. |
1970 | Работничките протести во Полска против покачувањето на цените на храната биле крваво задушени со пукање во протестантите од војската и полицијата, при што загинале околу 40 луѓе, а стотици биле ранети. |
1991 | Турција, ги призна сите советски републики, кои прогласија независност. |
1993 | Финска ја призна Република Македонија. Претседателот Мауно Коивисто го објави признавањето на службен прием и му врачи акт и го овласти Министерството за надворешни работи да воспостави дипломатски односи со Македонија. |
1989 | Емитувана е првата епизода на „Симпсонови“. |
2005 | Република Македонија доби статус на кандидат за членка на Европската Унија. |
2004 | Избрана владата на Република Македонија, предводена од Владо Бучковски. |
Родени
Починале
1187 | Грегориј VIII — римски папа. |
1273 | Џалалудин Руми — персиски исламски поет — правник и теолог. |
1830 | Симон Боливар — јужноамерикански борец за независност. |
1897 | Алфонс Доде — француски писател. |
1881 | Луис Хенри Морган — американски етнолог и социолог. |
1907 | Вилијам Томсон Келвин — англиски физичар. |
1919 | Пјер Огист Реноар — француски сликар. |
1933 | Тубтен Ѓацо — тринаесеттиот далај-лама. |
1987 | Ѓорѓи Гаврилски — прв примариус и прв специјалист по општа медицина во Македонија. |
1987 | Маргарет Јурсенар — француска писателка, романописец — есеист — драматург. |
2011 | Сезарија Евора — јужноафриканска пејачка. |
2015 | Слободан Чашуле — македонски новинар и политичар. |
Настани
1828 | Силен земјотрес го разурна јапонскиот град Нагаока, при што загинаа 30.000 луѓе. |
1958 | Лансиран SCORE, првиот комуникациски сателит во орбита околу Земјата |
1965 | Девет африкански држави ги прекинаа дипломатските односи со Велика Британија, откако Лондон му даде поддршка на расистичкиот режим во Родезија. |
1970 | Во Италија е усвоен Законот за развод на бракот и покрај големото противење на Католичката црква. |
1994 | Поранешниот американски претседател, Џими Картер пристигна на сараевскиот аеродром, со што ја започна втората етапа од својата посредничка мисија во БиХ. |
1865 | Укинато е ропството во Соединетите Американски Држави. |
1956 | Јапонија е примена за член на Организацијата на Обединетите нации. |
1941 | Во Вашингтон почна конференцијата на претставниците на 26 држави - сојузнички во Втората светска војна. Беше решено на 1 јануари 1942 година да се објави декларација на сојузниците за тоа дека ќе ја продолжат војната против силите на Оската и против нивните приврзаници сè до нивната капитулација и дека нема да се склучува примирје со непријателот. |
1942 | Бугарската полиција ги открива и апси членовите на покраинскиот комитет на КПЈ за Македонија народните херои Мирче Ацев и Страшо Пинџур (кои подоцна на ѕверски начин се убиени). Во истата акција запленета и печатницата на ПК КПЈ за Македонија „Гоце Делчев“. |
Родени
1392 | Јован VIII Палеолог — претпоследен византиски цар. |
1786 | Карл Марија фон Вебер — германски композитор и диригент. |
1879 | Паул Кле — швајцарско-германски сликар. |
1913 | Вили Брант — западногермански политичар, претседател на Социјалдемократската партија на Германија. |
1946 | Милена Зупанчич — словенечка глумица. |
1963 | Бред Пит — американски глумец. |
1954 | Улрих Рот — гитарист, еден од пионерите на неокласичниот хеви-метал. |
1966 | Џанлука Паљука — италијански фудбалски голман. |
1969 | Сантјаго Кањизарес — шпански фудбалски голман. |
1968 | Рикардо Питис — италијански кошаркар. |
1971 | Аранча Санчес Викарио — шпанска тенисерка. |
1974 | Вики Миљковиќ — српска пејачка. |
1987 | Пјотр Новаковски — полски одбојкар. |
2001 | Били Ајлиш — американска поп-музичарка. |
Починале
1406 | Чандарли Али-паша — Голем везир на Отоманското Царство. |
1829 | Жан Батист Ламарк — француски природонаучник и филозоф. |
1892 | Ричард Овен — истакнат англиски биолог и палеонтолог. |
1995 | Конрад Цузе — германски научник, еден од изумителите на сметачот. |
1932 | Едуард Бернштајн — германски социјалдемократски теоретичар. |
1945 | Климе Стојоски — македонски партизан. |
1975 | Теодосиј Добжански — руско-американски научник. |
2003 | Бранко Хорват — хрватски економист. |
2006 | Џозеф Барбера — американски аниматор и режисер. |
2008 | Иван Рабузин — хрватски сликар. |
2009 | Оскар Данон — југословенски композитор и диригент. |
2011 | Вацлав Хавел — чешки писател и политичар. |
2015 | Слободан Чашуле — македонски новинар и политичар. |
2016 | За За Габор — американска глумица со унгарско потекло. |
2018 | Пени Маршал — американска режисерка. |
2022 | Тери Хол — англиски рок-музичар, член на групата The Specials |
Настани
1940 | Како врховен командант на Вермахтот, Адолф Хитлер ја потпиша Директивата бр. 1, за напад на Советскиот Сојуз, позната во историјата на како „План Барбароса“. |
1942 | Во манастирот „Св. Никола“ во с. Прилепец, прилепско, во борба против бугарската окупаторска војска и полиција, откако беа предадени, загинаа деветмина борци на партизанскиот одред „Ѓорче Петров“. Борбата на Прилепец, претставува легенда за херојството на македонските партизани во борбата за слобода. |
1991 | На патот Скопје - Белград загина Јордан Мијалков, првиот министер за внатрешни работи во независна Македонија. |
1997 | Во Индонезија се урна авион „Боинг 737“ на сингапурската авиокомпанија „Силк ер“, кој летал од Сингапур за Џакарта. Во несреќата загинаа 104 лица. |
Родени
1849 | Филип V — крал на Шпанија. |
1910 | Жан Жене — француски писател. |
1915 | Едит Пјаф — француска пејачка. |
1920 | Лазар Мојсов — македонски и југословенски политичар. |
1921 | Блаже Конески — македонски академик, писател, поет и научник. |
1941 | Морис Вајт — американски музичар. |
1944 | Алвин Ли — англиски рок-музичар. |
1957 | Кевин Мекхејл — американски кошаркар. |
1958 | Веселин Вуковиќ — српски и југословенски ракометар и тренер. |
1963 | Тил Швајгер — германски глумец. |
1964 | Арвидас Сабонис - литвански и советски кошаркар. |
1966 | Алберто Томба — италијански скијач. |
1973 | Врбица Стефанов - македонски кошаркар. |
1985 | Гери Кејхил — англиски фудбалер. |
1987 | Карим Бензема — француски фудбалер. |
1988 | Алексис Санчес — чилеански фудбалер. |
1988 | Никлас Ландин Јакобсен — дански ракометен голман. |
1996 | Франк Кесие— фудбалер од Брегот на слоновата коска. |
1997 | Фикајо Томори — англиски фудбалер. |
1997 | Габриел — бразилски фудбалер. |
Починале
1370 | Урбан V — римски папа. |
1848 | Емили Бронте — англиска писателка. |
1907 | Димитар Поп-Георгиев Беровски — македонски револуционер. |
1951 | Андре Жид — француски романописец, есеист и критичар. |
1991 | Јордан Мијалков — прв министер за внатрешни работи на независна Република Македонија. |
1996 | Марчело Мастројани — италијански глумец. |
2002 | Александар Сариевски — македонски народен пејач и композитор. |
2006 | Гоце Николовски — македонски пејач на народна музика. |
2013 | Ружица Сокиќ — српска и југословенска глумица. |
2021 | Горан Собин — хрватски и југословенски кошаркар. |
Настани
1582 | По неколку други европски земји, и во Франција е воведен грегоријанскиот календар, со прескокнување на 10 дена, и сметајќи го денот по 9 декември како 20 декември. |
1830 | Учесниците на Лондонската конференција, на која беа застапени Британија, Франција, Австрија, Прусија и Русија, се согласија за одделување на Белгија и Холандија, по востанието што го кренаа Белгијците, за да формираат независна држава. |
1994 | Непопусливоста во разговорите меѓу руското и чеченското раководство доведе до жестоки борби во главниот град на Чеченија, Грозни и до стотици загинати невини граѓани. |
1902 | Француските научници Марија и Пјер Кири лабораториски издвоија нов елемент - радиум што го открија уште во 1898 година. Тие тогаш, само утврдија дека радиумот постои, но беа потребни низа години голема работа, трпеливост и самооткажување додека, Марија Кири успеа лабораториски да ги издвои чистите честички на радиумот. Во 1903 година Марија и Пјер Кири ја добија Нобелова награда за физика. |
Родени
1699 | Кристоф Томас Шефлер — германски фрескописец. |
1902 | Васил Иљоски — македонски писател. |
1909 | Андон Дуков — македонски партизан во НОБ и сликар. |
1908 | Петар Шапкарев — бугарски економист. |
1915 | Илија Џувалековски — македонски глумец. |
1917 | Дејвид Бом — американски физичар. |
1923 | Ацо Шопов — македонски писател и академик. |
1925 | Властимир Николовски — македонски композитор. |
1928 | Сервет Салиу — македонски политичар. |
1956 | Дамир Десница — хрватски и југословенски фудбалер. |
1957 | Ана Виси — грчка и кипарска пејачка. |
1957 | Били Брег — англиски рок-музичар. |
1957 | Мајк Ват — американски рок-музичар. |
1969 | Абдилаќим Адеми — македонски политичар. |
1979 | Мајкл Роџерс — австралиски велосипедист. |
1980 | Ешли Кол — англиски фудбалер. |
1980 | Мартин Демикелис — аргентински фудбалер. |
1980 | Михаел Албасини — швајцарски велосипедист. |
1991 | Жоржињо — бразилско-италијански фудбалер. |
1995 | Умут Мераш — турски фудбалер. |
1998 | Килијан Мбапе — француски фудбалер. |
Починале
217 | Зефирин — римски папа. |
1355 | Стефан Душан — српски цар. |
1937 | Ерих Лудендорф — офицер во германската армија. |
1982 | Артур Рубинштајн — полско-американски пијанист. |
1996 | Карл Сејган — американски астроном. |
Настани
1991 | Во Минск, БССР формирана е Заедницата на независни држави. |
1994 | Група селани во Перу, открија 30 добро сочувани мумии од периодот пред Инките, во една пештера, во југоисточниот дел на земјата. Археолозите веруваат дека, откриените мумии се стари 800 години. |
1994 | Русија успешно ја тестира новата интерконтинентална ракета на полигонот во Плесецк, во северниот регион Архангел. Ракетата „Топол-М“, претставува прва ракета целосно направена во Русија, која ќе ги замени седумте поранешни видови на ракети што беа произведени во Украина. |
1968 | Соединетите Американски Држави го лансираа кон Месечината вселенскиот брод „Аполо 8“ со човечки екипаж (Френк Бормен, Џемс Ловел и Вилијам Андерс). Бродот десет пати ја обиколи Месечината и на 27 декември 1968 година, успешно се спушти на Земјата. |
1945 | Грчката жандармерија го уапси секретарот на реонскиот комитет на КПГ, Таки Белчев и офицерот на ЕЛАС, Понто Влахов од селото Пилкати, Костурско. Идниот ден во селото Калевишта, костурско на ѕверски начин беа убиени. |
Родени
1879 | Јосиф Сталин — советски државник и политичар. |
1880 | Донка Ушлинова — македонска револуционерка. |
1906 | Игњат Крстевски — македонски градежен инженер. |
1914 | Иван Генералиќ — југословенски и хрватски сликар. |
1917 | Хајнрих Бел — германски писател, добитник на Нобеловата награда во 1972 година. |
1922 | Мито Хаџивасилев - Јасмин — македонски револуционер. |
1924 | Крум Томовски — македонски академик. |
1937 | Џејн Фонда — американска глумица. |
1940 | Френк Запа — американски рок-музичар. |
1941 | Џон Хикс — американски џез-музичар. |
1942 | Ху Ѓинтао — претседател на НР Кина. |
1947 | Пако де Лусија — шпански гитарист. |
1953 | Светислав Басара — српски писател. |
1954 | Крис Еверт — американска тенисерка. |
1959 | Флоренс Грифит Џојнер — американска атлетичарка. |
1967 | Михаил Сакашвили — претседател на Грузија. |
1990 | Милош Ќук — српски ватерполист. |
1996 | Бен Чилвел — англиски фудбалер. |
2000 | Јам Мадар — израелски кошаркар. |
Починале
1375 | Џовани Бокачо — славен италијански писател и хуманист. |
1401 | Мазачо — италијански уметник. |
1881 | Франческо Ајец — истакнат италијански академски сликар и портретист |
1940 | Френсис Скот Фицџералд — американски писател . |
1987 | Виктор Аќимовиќ — југословенски и македонски публицист. |
2006 | Сапармурат Нијазов — туркменистански автократ. |
2014 | Васил Шишков — македонски глумец, син на глумецот Ристо Шишков. |
2019 | Емануел Унгаро — француски моден творец. |
Настани
1514 | Диего Веласкес де Куељар го основа градот Тринидад во Куба. |
1808 | Лудвиг ван Бетовен ја одржал премиерата на својата Петта симфонија во Виена. |
1849 | Во последен миг е откажано погубувањето на Фјодор Достоевски. |
1943 | Се одржа прв конгрес на Народноослободителниот младински сојуз на Македонија (НОМСМ). Одлуките на овој конгрес имаа за цел да ја засилат борбата против окупаторот, да се ангажира младината во создавањето на народната власт, да работи на културното-просветното поле и друго. |
1999 | Основана е Либералната партија на Македонија. |
2008 | Љубомир Фрчковски е осуден за клевета, навреда и омаловажување на Никола Груевски, изнесени во колумна во весникот „Дневник“. |
Родени
Починале
69 | Вителиј — римски цар. |
1603 | Мехмед III — отомански султан. |
1880 | Мери Ен Еванс — англиска писателка позната под псевдонимот Џорџ Елиот. |
1936 | Николај Островски — советски писател. |
1989 | Семјуел Бекет — ирски писател, драматург и поет. |
2002 | Џо Страмер — англиски музичар. |
2004 | Јосип Генералиќ — хрватски сликар. |
2006 | Ефтим Таковски — македонски новинар, писател и првиот портпарол на ВМРО-ДПМНЕ. |
Настани
1888 | Винсент ван Гог си отсекол делче од левото уво. |
1944 | Во Скопје излезе првиот број на весникот „Бирлик“ на турски јазик, како орган на НОФ на Македонија. |
1947 | Откриен е транзисторот, кој физичарите Џон Бардин, Волтер Братин и Вилијам Шокли го развиле во лабораториите Бел во САД. |
1991 | Во Скопје е регистрирано здружението Млади европски федералисти на Македонија, со седиште во Скопје. За претседател е избран Нано Ружин. |
1993 | Официјално е отворена Амбасадата на Велика Британија во Република Македонија. За амбасадор, е наименуван Тони Милсон. |
Родени
1777 | Александар I — руски цар. |
1790 | Жан Франсоа Шамполион — француски египтолог. |
1869 | Иван Гарванов — бугарски револуционер. |
1920 | Мики Руни — американски глумец и комичар. |
1925 | Јаника Балаж — тамбураш од Војводина. |
1929 | Чет Бејкер — американски џез-трубач. |
1950 | Висенте дел Боске — шпански фудбалер и тренер. |
1956 | Микеле Алборето — италијански возач на Формула 1. |
1964 | Еди Ведер — американски рок-музичар, член на групата Перл џем (Pearl Jam). |
1967 | Карла Бруни — италијанско-француска пејачка и модел, сопруга на францускиот претседател Никола Саркози. |
1968 | Мануел Ривера-Ортис — порторикански фотограф. |
1988 | Јурај Саган — словачки велосипедист. |
1997 | Лука Јовиќ — српски фудбалер. |
Александар Блажевски 1981
Починале
910 | Свети Наум Охридски — македонски просветител и свештеник. |
1906 | Даме Груев — македонски национален деец - еден од основачите на ВМРО. |
1953 | Лаврентиј Берија — советски политичар, началник на НКВД во времето на сталинизмот. |
2003 | Драгољуб Ставрев — македонски политичар. |
2007 | Оскар Питерсон — американски џез-музичар. |
2013 | Јусеф Латиф — американски џез-музичар. |
2020 | Перо Квргиќ — хрватски глумец. |
2022 | Масимо Савиќ — хрватски поп-рок пејач. |
Настани
563 | Базиликата Света Софија во Цариград, по два пожарa и три земјотреси во кои била двапати целосно и уште двапати делумно уништена, била повторно изградена и осветена од патријархот Евтихиј. |
1294 | Избран е папата Бонифациј VIII, по абдикацијата на Св. Целестин V. |
1943 | Претседателот на САД, Франклин Рузвелт соопшти дека, Двајт Ајзенхауер ќе командува со силите за време на инвазијата на Европа, окупирана од германските сили. |
1951 | Либија стана независна држава и се организира како уставно кралство со собрание и сенат. Идриз I се прогласува за крал на Либија. |
1974 | Во Велес е основан аматерскиот драмски театар „Јордан Хаџи Констатинов - Џинот“. |
1993 | Илјадници луѓе станаа бездомници, откако од Франција, па сè до делови на Украина, се забележани најголемите поплави во ова столетие. |
1999 | Малиот Принц од Антоан де Сент Егзипери е прогласена за „книга на XX век“ во Франција. |
Родени
3 | Галба — римски цар. |
1166 | Јован Безземниот — англиски крал. |
1761 | Селим III — отомански султан. |
1784 | Елена Павловна — руска принцеза. |
1824 | Петар Корнелиус — германски композитор. |
1845 | Георги I — грчки крал. |
1861 | Иван Хаџи Николов — македонски општественик и револуционер. |
1868 | Емануел Ласкер — германски шахист. |
1883 | Стојан Аралица — српски и југословенски сликар. |
1901 | Александар Фадеев — руски и советски писател. |
1922 | Ава Гарднер — американска глумица. |
1945 | Леми Килмистер — англиски рок-музичар, член на групата „Моторхед“. |
1970 | Адам Хаслет — американски писател. |
1973 | Еди Поуп — американски фудбалер. |
1973 | Стефани Мајер — американска писателка. |
1933 | Марија Поп-Ацева - Христова — македонски специјалист по микробиологија. |
1971 | Рики Мартин — порторикански пејач. |
1981 | Дима Билан — руски пејач. |
1998 | Алексис Мек Алистер — аргентински фудбалер. |
Починале
427 | Сисиниј Цариградски — Цариградски патријарх. |
1524 | Васко де Гама — португалски морепловец и истражувач. |
1942 | Жан Дарлан — генерал, Францускиот администратор за Северна Африка. |
1982 | Луј Арагон — француски писател. |
1997 | Тоширо Мифуне — јапонски глумец. |
2008 | Харолд Пинтер — англиски драматург, добитник на Нобеловата награда за литература. |
2015 | Вилијам Гест — американски пејач. |
Настани
800 | Папата Лав III во Рим го крунисува франкискиот владетел Карло Велики за Свет римски цар, титула што ја носеле германските монарси сè до времето на Наполеон Бонапарт. |
1066 | Во Вестминстерската опатија во Лондон за англиски крал беше крунисан норманскиот војвода Вилијам I. |
1688 | Во Франција пребегал Јаков II, последниот англиски крал од династијата Стјуарди, тргнат од престолот поради апсолутистичката политика и натурање на римокатоличката вера. |
1717 | Се случила катастрофалната „Божиќна поплава“ — северозападна бура, што ги погодила крајбрежните предели на Холандија, Германија и Скандинавија вечерта воочи Божиќ. Во поплавата се удавиле вкупно 14.000 лица. |
1741 | Шведскиот физичар Андерс Целзиус ја создал скалата од 100 степени за мерење на температурата — Целзиусовата скала. |
1776 | Генералот Џорџ Вашингтон ги префрлил силите со кои командувал преку реката Делавер во Њу Џерси и неочекувано ги нападнал германските платеници кои во Американската војна за независност се бореле на страната на Британците. |
1903 | Во Софија излезе од печат книгата „За македонцките работи“ од македонскиот револуционер, публицист и јазичар Крсте Петков Мисирков. Во неа Мисирков ја истакнува и ја заштитува националната индивидуалност на македонскиот народ и неговото право на самостоен културен и национален развој. На едно место во книгата пишува: „Македонците, како посебен словенски народ, што низ вековите ја делел судбината заедно со соседните словенски и несловенски народи, си имаат сопствена национална историја и култура“. |
1914 | Во Првата светска војна на Западниот фронт стапи на сила легендарното неофицијално „божикно примирје“, кога група британски и германски војници го откажаа пукањето, излегувајќи од рововите и сретнувајќи се на ничија територија помеѓу завојуваните страни |
1926 | Јапонскиот регент принцот Хирохито го наследи престолот на Јапонија по смртта на неговиот татко, царот Јошихито. |
1943 | Британското министерство за надворешни работи во Втората светска војна му испрати телеграма на премиерот Винстон Черчил во која пишува: „Нашата политика мора да се потпре на фактот — партизаните ќе завладеат во Југославија. Тие се за нас, од воен аспект, од голема корист и мораме да им дадеме полна поддршка. Воените причини се поважни од политичките...“. Меѓутоа, ова нема да важи за македонските партизани од ДАГ во Егејска Македонија, кои подоцна ќе бидат гонети. |
1971 | Во пожар во еден хотел во Сеул, главниот град на Јужна Кореја, загинаа 139 луѓе. |
1979 | Советски трупи влегоа во Авганистан, во прва воена интервенција на Советскиот Сојуз надвор од Варшавскиот пакт, а официјална Москва ова го објасни како интервенција со цел да се спречи граѓанската војна во земјата. |
1989 | Сменетиот романски диктаторски пар Николае и Елена Чаушеску се стрелани во Трговиште по тајното и брзо судење. |
1991 | Михаил Горбачов поднесува оставка на местото претседател на СССР, и должноста му ја предава на Борис Елцин. |
1991 | Во Штип, во издание на Културно-просветната зедница на Штип, излезе првиот број на весникот „Опсерватор“. |
1995 | На парламентарните избори во Турција, победија исламистите од РЕФАХ (конзервативно - исламистичката партија за просперитет), на чело со водачот на партијата Неџмедин Ербакан. |
1995 | Во поплавите на истокот од Јужна Африка загинаа најмалку 124 лица. |
1997 | На Куба за првпат после три децении јавно е прославен Божиќ, а претседателот Фидел Кастро го прогласил тој ден за празник во чест на папата кој во јануари 1998 ја посетил Куба. |
2000 | Во пожар кој го зафати центарот на кинескиот град Луојанг животот го загубија најмалку 309 луѓе. |
2003 | При падот на патничкиот авион „Боинг 727“ во Атлантскиот Океан набрзо по полетувањето од Бенин кон Либан загинаа 138 патници и членови на екипажот, вклучувајќи 15 офицери на армијата на Бангладеш, додека 22 лица ја преживеаја несреќата. |
2003 | Звездан Јовановиќ го призна убиството на српскиот премиер Зоран Ѓинѓиќ. |
Родени
1250 | Јован IV Дука Ласкарис — никејски цар. |
1642 | Исак Њутн — англиски физичар, астроном и математичар. |
1878 | Јован Бабунски — србомански четнички војвода. |
1882 | Рајна Алексова — македонски фармацевт. |
1899 | Хамфри Богарт — американски филмски глумец. |
1907 | Кеб Келовеј — американски џез-пејач. |
1918 | Јоргос Ралис — премиер на Грција. |
1923 | Естреја Овадија - Мара — македонски народен херој. |
1920 | Јован Бошковски — македонски писател. |
1925 | Карлос Кастанеда — американски писател. |
1943 | Зафир Хаџиманов — македонски пејач и композитор. |
1944 | Жаирзињо — бразилски фудбалер. |
1949 | Сиси Спејсек — американска глумица. |
1952 | Павле Трајанов — македонски политичар. |
1954 | Ени Ленокс — шкотска пејачка, членка на групата „Јуритмикс“. |
1956 | Олег Дементиенко — македонски поет. |
1967 | Борис Новковиќ — хрватски поп-пејач. |
1971 | Дајдо — британска пејачка. |
1976 | Армин ван Бурен — холандски продуцент и диџеј на транс-музика. |
1980 | Блаженко Лацковиќ — хрватски ракометар. |
1988 | Ерик Гордон — американски кошаркар. |
1990 | Морено Мозер — италијански велосипедист. |
1993 | Столе Димитриевски — македонски фудбалски голман. |
Починале
795 | Адријан I — римски папа. |
820 | Лав V — византиски цар. |
1683 | Кара Мустафа паша — Голем везир на Отоманското Царство. |
1921 | Владимир Короленко — украински писател, хуманист и новинар. |
1938 | Карел Чапек — чешки писател. |
1953 | Артуш Черник — чешки писател, новинар и филмски и театарски критичар. |
1956 | Роберт Валзер — швајцарски писател. |
1963 | Тристан Цара — романско-француски писател и уметник. |
1977 | Чарли Чаплин — британски глумец и режисер, најголем артист на немиот филм. |
1983 | Хуан Миро — шпански сликар. |
1989 | Николае Чаушеску — романски комунистички политичар. |
1995 | Дин Мартин — американски глумец и пејач. |
2006 | Џејмс Браун — американски музичар, познат како „Кум на соулот“. |
2016 | Џорџ Мајкл — британски поп-пејач. |
Настани
1805 | По победата кај Аустерлиц, Наполеон и го наметна на поразената Австрија понижувачкиот Пожунски мир, со кој и ги одзеде Венеција, Тирол и далматинското крајбрежје. За да го отстрани австриското влијание врз германските држави, францускиот цар ја создаде Рајнскиот Сојуз, сателитска држава на Франција. |
1898 | Пјер и Марија Кири го откриле радиоактивниот елемент радиум. |
1942 | Во околината на Кардица, Грција, е извршена смртната пресуда на шестемина македонски првоборци и комунисти: Ристо Андриовски, Живко Кенков, Наум Москов, Стасо Скивински, Наум Журков и Кољо Шекров. На овие револуционери им беше судено во Атина, на 12 декември 1942 година. |
1943 | Во селото Мрежичко, Мариовско, Првата македонско-косовска бригада го нападна бугарскиот граничен подотсек и граничната караула „Турски рид“. Притоа загинаа 24, беа ранети 14, а заробени осум бугарски војници. |
1945 | Во Солун е одржан пленум на Бирото на КПГ за Македонија и Тракија. На пленумот, кој траеше два дена, генералниот секретар на КПГ, Никос Захаријадис во својот говор, меѓу другото истакна дека туѓите сили треба да се повлечат од Грција, за да остане народот сам и суверено да ги реши своите проблеми. Во продолжение на говорот Захаријадис ја призна македонската организација НОФ, како демократска и антифашистичка и изрази готовност за соработка со неа. |
1991 | Сојузниот парламент на СССР на својата последна седница го објави своето распуштање. По напуштањето на преседателската функција, Михаил Горбачов го потпиша Указот со кој „атомското копче“, му го предаде на Борис Елцин. |
2003 | Катастрофален земјотрес во Бам, Иран. Загинаа 26.000 луѓе. |
2004 | Катастрофален земјотрес со јачина од 9,3 степени според Рихтеровата скала, го погоди дното на Индискиот Океан. Како последица на земјотресот и цунамите кои ги зафатија Индонезија, Шри Ланка, Индија и Тајланд, загинаа 186.983 лица, а 42.883 се сметаат за исчезнати. Овој настан се смета за најголема природна катастрофа во современата историја. |
2012 | Шинзо Абе по вторпат станува Премиер на Јапонија. |
Родени
1734 | Џорџ Ромни — англиски сликар. |
1792 | Чарлс Бебиџ — англиски математичар и пронаоѓач, татко на компјутерот. |
1891 | Хенри Милер — американски писател. |
1893 | Мао Це Тунг — кинески револуционер и претседател на владата на НР Кина. |
1914 | Ричард Видмарк — американски глумец. |
1937 | Михајло Маневски — министер за правда на Македонија. |
1940 | Едвард Прескот — американски економист, добитник на Нобеловата награда во 2004 година. |
1947 | Шан Ешноз — француски писател. |
1951 | Жарко Вараиќ — српски и југословенски кошаркар. |
1951 | Џон Скофилд — американски џез-музичар. |
1963 | Ларс Урлих — данско-американски рок-музичар, член на групата „Металика“. |
1969 | Томас Линке — германски фудбалер. |
1975 | Марсело Риос — чилеански тенисер. |
1979 | Хавиер Флоренсио — шпански велосипедист. |
1989 | Јохан Блејк — јамајски атлетичар. |
1990 | Арон Ремзи — велшки фудбалер. |
1990 | Денис Черишев — руски фудбалер. |
Починале
268 | Дионисиј — римски папа. |
268 | Зосим — римски папа. |
1476 | Галеацо Марија Сфорца — војвода на Милано. |
1530 | Захиредин Бабур — монголски цар. |
1867 | Јожеф Кошич — словенечки автор. |
1890 | Хајнрих Шлиман — германски археолог, кој ги открил Троја и Микена. |
1923 | Дитрих Екарт — германски политичар. |
1966 | Гуљелмо Стабиле — аргентински фудбалер. |
1972 | Хари Труман — 33. претседател на САД. |
1973 | Харолд Хотелинг — американски математичар, статистичар и економист. |
1977 | Хауард Хокс — американски филмски режисер. |
1999 | Куртис Мејфилд — американски соул и фанк музичар. |
2006 | Џералд Форд — 38. претседател на САД. |
Настани
1938 | Во Скопје за првпат е изведена драмата „Парите се отепувачка“ од драмскиот писател Ристо Крле. |
1945 | Стапи во сила Договорот за основање Меѓународен монетарен фонд (ММФ), усвоен на Монетарната и финансиската конференција на Обединетите нации, во јули 1944 година, во Бретон Вудс, со учество на претставници од 44 земји, а со задача да ја унапредува меѓународната трговија, да воспоставува и да одржува валутна стабилност во светот. |
1949 | Холандската кралица Јулијана потпиша документ со кој и е даден суверенитет на Индонезија, по повеќе од три века холандска колонијална управа. |
1979 | Во Авганистан е извршен државен удар со директно воено мешање на СССР. Првпат Советскиот Сојуз, изврши интервенција во земја која е членка на Варшавскиот пакт. |
1992 | Магазинот „Тајм“ го именува Бил Клинтон за „човек на годината“. |
1993 | Најмалку 26 лица загинаа, а 16 исчезнаа, како последица од тајфунот „Нел“ што ги погоди јужните Филипини. |
Родени
1571 | Јохан Кеплер — германски астроном, математичар и физичар. |
1717 | Пиј VI — римски папа. |
1822 | Луј Пастер — француски хемичар и биолог. |
1901 | Марлен Дитрих — германска и американска глумица. |
1918 | Христо Брашнаров — македонски гинеколог, акушер и учесник во НОБ. |
1931 | Џон Чарлс — велшки фудбалер. |
1942 | Богољуб Петровиќ — српски и југословенски глумец. |
1943 | Живорад Јевтиќ — српски и југословенски фудбалер. |
1946 | Трифун Костовски — македонски стопанственик и поранешен градоначалник на Град Скопје. |
1948 | Оливие Бланшар — француски економист. |
1950 | Роберто Бетега — италијански фудбалер. |
1980 | Адријана Будимир — хрватска ракометарка. |
1981 | Никита Алексеев — руски хокеар. |
1982 | Терји Скибенес — гитарист на викиншката метал-група Тир од Фарските Острови. |
1984 | Жил Симон — француски тенисер. |
1988 | Хејли Вилијамс — американска пејачка, членка на групата „Paramore“. |
1990 | Милош Раониќ — канадски тенисер. |
Починале
1534 | Антонио да Сангало Постариот — италијански архитект од времето на ренесансата. |
1585 | Пјер Ронсар — француски писател од времето на ренесансата. |
1743 | Ијасент Риго — важен француски барокен сликар и портретист. |
1911 | Штерјо Михајлов — учесник во македонското револуционерно движење. |
1923 | Густав Ајфел — француски инженер и градител на познатата Ајфелова кула. |
1836 | Ханс фон Сект — висок офицер во германската армија. |
1938 | Осип Манделштам — руски и советски поет и есеист. |
1952 | Рамадан Зејнели — писател за деца од албанската националност во Македонија. |
1978 | Крис Бел — американски поп-рок музичар, член на групата „Биг стар“ (Big Star). |
2011 | Хелен Франкенталер — американска сликарка. |
Настани
1805 | По победата кај Аустерлиц, Наполеон и го наметна на поразената Австрија понижувачкиот Пожунски мир, со кој и ги одзеде Венеција, Тирол и далматинското крајбрежје. За да го отстрани австриското влијание врз германските држави, францускиот цар ја создаде Рајнскиот Сојуз, сателитска држава на Франција. |
1898 | Пјер и Марија Кири го откриле радиоактивниот елемент радиум. |
1942 | Во околината на Кардица, Грција, е извршена смртната пресуда на шестемина македонски првоборци и комунисти: Ристо Андриовски, Живко Кенков, Наум Москов, Стасо Скивински, Наум Журков и Кољо Шекров. На овие револуционери им беше судено во Атина, на 12 декември 1942 година. |
1943 | Во селото Мрежичко, Мариовско, Првата македонско-косовска бригада го нападна бугарскиот граничен подотсек и граничната караула „Турски рид“. Притоа загинаа 24, беа ранети 14, а заробени осум бугарски војници. |
1945 | Во Солун е одржан пленум на Бирото на КПГ за Македонија и Тракија. На пленумот, кој траеше два дена, генералниот секретар на КПГ, Никос Захаријадис во својот говор, меѓу другото истакна дека туѓите сили треба да се повлечат од Грција, за да остане народот сам и суверено да ги реши своите проблеми. Во продолжение на говорот Захаријадис ја призна македонската организација НОФ, како демократска и антифашистичка и изрази готовност за соработка со неа. |
1991 | Сојузниот парламент на СССР на својата последна седница го објави своето распуштање. По напуштањето на преседателската функција, Михаил Горбачов го потпиша Указот со кој „атомското копче“, му го предаде на Борис Елцин. |
2003 | Катастрофален земјотрес во Бам, Иран. Загинаа 26.000 луѓе. |
2004 | Катастрофален земјотрес со јачина од 9,3 степени според Рихтеровата скала, го погоди дното на Индискиот Океан. Како последица на земјотресот и цунамите кои ги зафатија Индонезија, Шри Ланка, Индија и Тајланд, загинаа 186.983 лица, а 42.883 се сметаат за исчезнати. Овој настан се смета за најголема природна катастрофа во современата историја. |
2012 | Шинзо Абе по вторпат станува Премиер на Јапонија. |
Родени
1713 | Никола Луј де Лакај — француски астроном. |
1856 | Вудро Вилсон — претседател на САД. |
1885 | Владимир Татлин — руски и советски сликар и архитект. |
1887 | Валтер Рутман — германски експериментален режисер. |
1888 | Фридрих Мурнау — германски режисер. |
1903 | Џон фон Нојман — унгарско-американски математичар и физичар. |
1934 | Меги Смит — англиска глумица. |
1950 | Алекс Чилтон — американски поп-рок музичар, член на групата „Биг стар“ (Big Star). |
1954 | Дензел Вашингтон — американски глумец. |
1961 | Бошко Ѓуровски — македонски фудбалер. |
1962 | Мишел Петручијани — француски џез-музичар. |
1972 | Патрик Рафтер — австралиски тенисер. |
1978 | Џон Леџенд — американски пејач. |
1981 | Сиена Милер — британско-американска глумица. |
1982 | Милан Барош — чешки фудбалер. |
1990 | Маркос Алонсо Мендоса — шпански фудбалер. |
Починале
1694 | Марија II — кралица на Англија. |
1703 | Мустафа II — отомански султан. |
1925 | Сергеј Александрович Есенин — руски поет. |
1937 | Морис Равел — француски композитор. |
1945 | Теодор Драјзер — американски писател. |
1984 | Сем Пекинпо — американски филмски режисер. |
2001 | Џемаил Максут — македонски театарски и филмски глумец. |
2001 | Атанас Петровски — македонски филмски режисер и продуцент. |
2004 | Сузан Зонтаг — американска писателка. |
2005 | Стево Жигон — југословенски и српски глумец. |
2010 | Атина Бојаџи — македонска маратонка во пливање. |
2015 | Леми Килмистер — англиски рок-музичар, член на групата „Моторхед“. |
2015 | Џон Бредбери — англиски рок-музичар, тапанар на ска-групата „Спешлс“ (The Specials). |
2016 | Деби Рејнолдс — американска глумица и пејачка. |
Настани
1943 | Во местото Провањеница, во атарот на селото Канарево, кумановско, бугарската војска и полиција стрелала осум луѓе од селото Орах, еден од селото Канарево и еден од селото Длабочица. Притоа 77 луѓе од Орах биле интернирани во Бугарија. |
1944 | Основана Македонската стопанска банка. |
1992 | Долниот дом на холандскиот Парламент донел одлука за признавање на Република Македонија. |
1993 | Владите на Полска и на Република Македонија донеле одлуки за воспоставување дипломатски односи во ранг на вонредни и ополномоштени амбасадори. |
1993 | Исланд и на Република Македонија воспоставиле дипломатски односи. |
1997 | Во Хонгконг започнало систематско санитарно колење на целокупната популација на кокошки (1,25 милиони), за да се спречи ширењето на птичјиот грип. |
Родени
1709 | Елисавета — руска царица. |
1721 | Мадам де Помпадур — љубовница на Луј XV. |
1800 | Чарлс Гудјир — американски пронаоѓач кој го открил процесот на вулканизација на каучукот. |
1809 | Вилијам Гледстон — британски премиер. |
1921 | Добрица Ќосиќ — српски писател, академик и политичар. |
1943 | Рик Данко — канадски рок-музичар, член на групата „Бенд“. |
1967 | Еван Сеинфелд — американски музичар. |
1969 | Линус Торвалдс — создавачот на јадрото за оперативениот систем Линукс. |
1972 | Џад Ло — англиски глумец. |
1978 | Анџело Тејлор — американски атлетичар. |
1978 | Кирон Даер — англиски фудбалер. |
1989 | Кеј Нишикори — јапонски тенисер. |
1998 | Виктор Осимен — нигериски фудбалер. |
1999 | Франсиско Тринкао — португалски фудбалер. |
Починале
1634 | Клаудио Монтеверди — италијански ренесансен композитор. |
1731 | Брук Тејлор — англиски математичар. |
1825 | Жак Луј Давид — француски сликар, основач и главен претставник на класицизмот. |
1834 | Томас Малтус — англиски свештеник, демограф и економист. |
1864 | Саломон Милер — германски природонаучник. |
1849 | Дионисио Агуадо — шпански класичен гитарист и композитор од времето на романтизмот. |
1891 | Леополд Кронекер — германски математичар. |
1920 | Марко Цепенков — македонски собирач на народни умотворби. |
1926 | Рајнер Марија Рилке — германски писател. |
1956 | Андреја Карпузов — прв македонски магистер по фармација и прв аптекар во Македонија. |
1981 | Мирослав Крлежа — хрватски писател. |
1984 | Гвидо Тартаља — југословенски писател. |
1986 | Андреј Тарковски — руски и советски режисер. |
1986 | Харолд Макмилан — британски премиер. |
1998 | Томо Шијак — македонски сликар. |
2008 | Фреди Хабард — американски џез-музичар. |
2022 | Пеле — бразилски фудбалер. |
Настани
1911 | Во Кина е укината монархијата, а на чело на новосоздадената република застана Сун Јат Сен, дотогашен привремен претседател и водач на кинеската Народна партија — Куоминтанг. |
1943 | Бугарските сили и контрачетниците од Куманово, Младо Нагоричане, Страцин, Крива Паланка, Врање, Пирот и од други места, го почнаа дејствувањето на кумановско-врањското подрачје за да ги уништат македонските, јужноморавските и косовските единици. Но, тие вешто го одбегнуваа судирот. Незадоволни од исходот на десетдневната акција, непријателските сили го собраа селаните на возраст од 19 до 50 години и повеќемина од нив интернираа во Бугарија. |
1949 | Во Скопје е формиран Балетскиот ансамбл при Македонскиот народен театар под раководство на Ѓорѓи Македонски и неговата соработничка Анелиза Асман. |
1964 | Основана е Конференцијата на Обединетите нации за трговија и развој - УНКТАД. |
1996 | Министерството за надворешни работи на Република Македонија соопшти дека Македонија и Оман воспоставиле дипломатски односи. |
2006 | Над поранешниот претседател на Ирак, Садам Хусеин била извршена смртна казна за злодела против човештвото. |
Родени
1819 | Теодор Фонтане — германски писател. |
1865 | Радјард Киплинг — англиски писател. |
1905 | Данил Хармс — руски писател. |
1937 | Гордон Бенкс — англиски фудбалер. |
1958 | Лав Дијас — филипински режисер. |
1961 | Бен Џонсон — канадски атлетичар. |
1970 | Гордана Нацева — македонска ракометарка. |
1973 | Ато Болдон — атлетичар од Тринидад и Тобаго. |
1984 | Леброн Џејмс — американски кошаркар. |
1985 | Ларс Бом — холандски велосипедист. |
1988 | Хуан Хосе Лобато — шпански велосипедист. |
1994 | Никола Милутинов — српски кошаркар. |
Починале
1691 | Роберт Бојл — ирски физичар и хемичар. |
1909 | Ѕоле Стојчев — македонски револуционер, борец против османлиската власт. |
1937 | Спас Мартинов — македонски револуционер. |
1941 | Ел Лисицки — руски сликар и архитект. |
1944 | Ромен Ролан — француски писател, драматург, музиколог и борец за мир и демократија. |
1992 | Михајло Лалиќ — црногорско-српски и југословенски писател. |
1995 | Богољуб Петровиќ — српски и југословенски глумец. |
2004 | Арти Шо — американски џез-музичар. |
2006 | Садам Хусеин — претседател на Ирак. |
Настани
1941 | Во Струга, спроти новата 1942 година е испеана познатата песна „Денес над Македонија се раѓа" — денешната химна на Република Македонија. |
1946 | Донесен е првиот Устав на Народна Република Македонија. |
2022 | Хрватска го усвојува еврото како државна валута, исфрлајќи ја куната. |
Родени
1378 | Каликст III — римски папа. |
1869 | Анри Матис — француски сликар и вајар. |
1931 | Гил Мел — американски сликар и џез-музичар. |
1937 | Ентони Хопкинс — велшки филмски, телевизиски и сценски глумец. |
1937 | Милутин Шошкиќ — српски и југословенски фудбалер. |
1941 | Алекс Фергусон — шкотски фудбалски тренер. |
1942 | Енди Самерс — англиски рок-гитарист, член на групата Полис (Police). |
1943 | Џон Денвер — американски кантри-музичар. |
1958 | Вал Килмер — американски глумец. |
1959 | Пол Вестерберг — американски рок-музичар. |
1959 | Милан Јанковиќ — српски и југословенски фудбалер. |
1970 | Брајон Расел — американски кошаркар. |
1978 | Денис Чакар — турска глумица. |
1985 | Александра Херасименија — белоруска пливачка. |
1988 | Едвин Канка Ќудиќ — босански активист за човекови права. |
Починале
192 | Комод — римски цар. |
335 | Силвестер I — римски папа. |
1510 | Бјанка Марија Сфорца — царица на Светото Римско Царство. |
1610 | Лудолф ван Цојлен — германски математичар. |
1877 | Гистав Курбе — француски сликар. |
1921 | Јожеф Киш — унгарски писател. |
1936 | Мигел де Унамуно — шпански писател и филозоф. |
1944 | Дељо Марковски — македонски револуционер. |
2015 | Натали Коул — американска поп-пејачка. |
2021 | Бети Вајт — американска глумица. |
2022 | Бенедикт XVI — римски папа. |