Младо Нагоричане

село во Општина Старо Нагоричане

Младо Нагоричане (изворно: Младо Нагоричино) — село во Општина Старо Нагоричане, во областа Козјачија, во околината на градот Куманово.

Младо Нагоричане
Младо Нагоричино

Издвоено маало на селото Младо Нагоричане

Младо Нагоричане во рамките на Македонија
Младо Нагоричане
Местоположба на Младо Нагоричане во Македонија
Младо Нагоричане на карта

Карта

Координати 42°10′13″N 21°48′6″E / 42.17028° СГШ; 21.80167° ИГД / 42.17028; 21.80167Координати: 42°10′13″N 21°48′6″E / 42.17028° СГШ; 21.80167° ИГД / 42.17028; 21.80167
Регион  Североисточен
Општина  Старо Нагоричане
Област Козјачија
Население 1.094 жит.
(поп. 2021)[1]

Пошт. бр. 1312
Повик. бр. 031
Шифра на КО 17064
Надм. вис. 400-450 м
Младо Нагоричане на општинската карта

Атарот на Младо Нагоричане во рамките на општината
Младо Нагоричане на Ризницата

Географија и местоположба уреди

 
Едно од многуте раштркани маала на Младо Нагоричане

Населбата се наоѓа во областа Козјачија, во крајниот јужен дел на територијата на Општина Старо Нагоричане, од десната страна на реката Пчиња. Дел од селото се наоѓа непосредно до регионалниот пат Куманово-Крива Паланка. Селото е рамничарско, но куќите се издигнуваат на надморска височина од 330 до 440 метри.[2] Од градот Куманово селото е оддалечено 11 километри.[2]

Селото е најголемо во Кумановско и се состои од повеќе растурени маала, оддалечени од 500 до 2.000 метри. Околни села се: Старо Нагоричане, Тромеѓа, Војник и Стрезовце.[3]

Селото има мошне голем атар, што зафаќа површина од 48,1 км2. На него преовладува обработливото земјиште на површина од 3.831 хектар, на пасиштата отпаѓаат 596 хектари, а на шумите само 77 хектари.[2]

Младо Нагоричане има многу разбиен тип. Некои маала носат родовски имиња, како Брадиновци, Бузинци, Вујевци, Веселиновци, Ѓоринци, Смилчинци, Спасинци, Трандафиловци, додека други маала го дале своето име на некои родови.[3]

Селото има вкупно 37 маала, во кои главно живеат Македонци, освен десетина куќи населени со православни Цигани.[3][4]

Историја уреди

 
Воени гробишта од Првата светска војна, т.н. „јуначки гробишта“.

Постои легенда која вели дека селото е создадено од двајца браќа, постариот брат направил куќа на местото каде сега се наоѓа селото Старо Нагоричане, додека помладиот брат направи куќа на местото каде сега е селото Младо Нагоричане.

Историските факти велат дека на оваа територија се формирала населба уште во VI век п.н.е. која опстојувала до III век п.н.е. Повторно заживување на овие простори имало во Римско време за што сведочат пронајдените римски гробови од VI век. За животот на овие простори сведочат и црквите Свети Ѓорѓи Победоносец од XI век и црквата Света Петка од XVII век.

Во XIX век, Младо Нагоричане било христијанско село во рамките на Кумановската каза на Отоманското Царство.

Стопанство уреди

Во основа, селото има полјоделско-сточарска функција.[2]

Во територијата на Младо Нагоричане се наоѓаат две технолошко–индустриски зони: Смиљчинци и Петрова Падина. Во селото работи фабриката за железни конструкции Стил Кон и познатиот ресторан Етно Село.

Население уреди

Население во минатото
ГодинаНас.±%
19482.940—    
19533.226+9.7%
19613.414+5.8%
19712.822−17.3%
19812.183−22.6%
ГодинаНас.±%
19911.608−26.3%
19941.488−7.5%
20021.292−13.2%
20211.094−15.3%

Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, во селото Младо Нагоричане имало 1.410 жители.[5] По податоците на секретарот на Бугарската егзархија, Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Младо Нагоричане имало 720 жители.[6]

Според германска карта издадена во 1941 година, а основана на пописот на Кралство Југославија во 1931 година, селото имало 2.100 Македонци.[7]

Младо Нагоричане е голема населба, но со значително намалување на населението. Така, населбата во 1961 година, имала 3.414 жители, од кои 3.387 биле Македонци и 25 жители Срби, а во 1994 година бројот се намалил на 1.488 жители, од кои 1.452 биле Македонци, 28 Срби и 8 други.[2]

Според пописот од 2002 година, во селото Младо Нагоричане имало 1.292 жители, од кои 1.273 Македонци, 1 Албанец, 17 Срби и 1 останат.[8]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 1.094 жители, од кои 968 Македонци, 2 Албанци, 12 Срби, 4 останати и 108 лица без податоци.[9]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година 1900 1905 1948 1953 1961 1971 1981 1991 1994 2002 2021
Население 1.410 720 2.940 3.226 3.414 2.822 2.183 1.608 1.488 1.292 1.094
Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.[10]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.[11]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[12]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.[13]

Родови уреди

Како најстар род и воопшто маало во Младо Нагоричане се спомнува Чулевци, кои се доселиле од соседното Старо Нагоричане, додека најмлад род е Карабичанци, доселени од кумановското село Карабичани, каде се нарекувале Поганци.[3]

Општествени установи уреди

 
Средишното основно училиште во Младо Нагоричане

Самоуправа и политика уреди

Селото влегува во рамките на Општина Старо Нагоричане, една од малкуте општини кои не биле изменети со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото било во рамките на некогашната Општина Старо Нагоричане.

Во периодот 1950-1952, селото било седиште на некогашната општина Младо Нагоричане, во која влегувале селата Војник, Младо Нагоричане и Тромеѓа.

Во периодот 1952-1955, селото било седиште на тогашната општина Младо Нагоричане, во која покрај селото Младо Нагоричане се наоѓало и селото Тромеѓа.

Во периодот 1955-1965, селото се наоѓало во некогашната општина Старо Нагоричане.

Во периодот 1965-1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата Општина Куманово.

Културни и природни знаменитости уреди

 
Црквата „Св. Ѓорѓи“ е прогласен споменик на културата, изградена во XVI век
 
Поглед на Костоперската Карпа
Цркви[14]
Споменици
Карпи

Редовни настани уреди

  • Народен собор Света Петка (7 август)
  • Народен собор Света Богородица (27 август)

Личности уреди

Култура и спорт уреди

Во Младо Нагоричане постои само еден спортски клуб.

  • ФК Зебрњак

Иселеништво уреди

По завршувањето на Втората светска војна, младото население започнало да се иселува во градовите Куманово и Скопје. Иселувањата траат и денес, каде покрај натамошната миграција село-град, почнало и иселување во европските земји.

Галерија уреди

Наводи уреди

  1. „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија (PDF). Скопје: Патрија. стр. 198. Посетено на 22 мај 2017.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Трифуноски, Јован (1974). Кумановска област. Скопје. |access-date= бара |url= (help)
  4. Авторот Јован Трифуноски во своето дело ги нарекува „православни Цигани“.
  5. Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 216.
  6. D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, р. 128-129.
  7. „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
  8. „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 20 март 2017.
  9. „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
  10. К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
  11. Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
  12. „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
  13. „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
  14. Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска (уред.). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. ISBN 978-608-65143-2-7.

Надворешни врски уреди