Википедија:На денешен ден/Архива/Јули
Ова е Архивата на рубриката „На денешен ден...“
Истата има започнато да функционира на 25 јуни 2007.
Настани
1097 | Започнала Битката кај Дорилеја во текот на Првата крстоносна војна помеѓу Турците Селџуци и крстоносците. |
1147 | Започнала Опсадата на Лисабон која траела сè до 25 октомври 1147 година. По ова Лисабон бил преземан од страна на португалците и крстоносците. |
1520 | „Тажната ноќ“ (La Noche Triste) — здружените мексиканско-индијански сили, предводени од Ацтеките, ги поразуваат шпанските конквистадори на чело со Ернан Кортес. |
1867 | Стапил во сила Законот за Британска Северна Америка, со кој се обединиле покраините Канада, Њу Бранзвик и Нова Шкотска во Канадска Конфедерација. Овој датум се празнува како државотворен ден на Канада. |
1921 | Во Шангај е основана Комунистичката партија на Кина. |
1962 | Руанда и Бурунди се здобиваат со независност. |
1963 | Битлси го издаваат еден од најуспешните синглови на сите времиња - She Loves You - во Велика Британијa. |
1979 | Сони го патентира вокменот. |
1997 | Предавање на суверенитетот над Хонгконг од Велика Британија на НР Кина. |
2000 | Пуштен во употреба Ересундскиот мост помеѓу Данска и Шведска |
Родени
Починале
251 | Дециј Трајан — римски цар, попознат е и како Гај Месиј Квинт Дециј Трајан. |
1839 | Махмуд II — триесеттиот султан на Отоманското Царство. |
1853 | Бранко Радичевиќ — српски поет. |
1876 | Михаил Бакунин — руски револуционер. |
1894 | Алан Пинкертон — американски приватен детектив, основач на првата детективска агенција. |
1896 | Хариет Бичер Стоу — американска аболиционистка и писателка. |
1925 | Ерик Сати — француски пијанист и композитор. |
1961 | Луј Фердинан Селин — истакнат француски писател. |
1974 | Хуан Перон — претседател на Аргентина. |
1997 | Роберт Мичам — американски глумец. |
2001 | Николај Басов — руски физичар, добитник на Нобелова награда. |
2003 | Херби Мен — американски џез-музичар. |
2004 | Тодор Скаловски — македонски композитор. |
2004 | Марлон Брандо — истакнат американски глумец. |
2005 | Лутер Вандрос — американски музичар. |
2008 | Живко Стефановски — македонски функционер, писател, новинар и публицист. |
2008 | Шерафетин Неби — македонски глумец. |
2009 | Карл Малден — американски глумец. |
Настани
1853 | Руската армија врши инвазија врз Турција - започнува Кримската војна. |
1934 | Завршува таканаречената Ноќ на долгите ножеви, операција што се одвивала во Германија од 30 јуни до 2 јули 1934, кога нацистичкиот режим се погрижил најмалку осумдесет и пет луѓе да бидат убиени од политички причини. |
1937 | Амелија Ерхарт исчезнува над Тихиот Океан додека се обидува да го изведе првиот лет околу светот по екваторот; нејзиното тело никогаш не е пронајдено. |
1947 | Објект за кој очевидци тврдат дека бил НЛО се срушува во Розвел, Ново Мексико. |
1983 | Полис го издаваат својот последен албум - Synchronicity, 17 недели на првото место на списокот на најпродавани албуми во САД. |
2000 | Отворен е Ересундскиот мост, комбиниран дволентен железнички и четирилентен патен мост кој поминува низ Ересуднскиот канал, комбинација од мост и тунел кој ги поврзува Копенхаген Малме. Мостот е еден од најдолгите во светот. |
2005 | Во рамките на манифестацијата Live 8 се одржуваат десет концерти во различни градови во светот. |
Родени
Починале
1566 | Мишел Нострадамус - француски астролог и пророк. |
1733 | Кристијан Пецолд - германски композитор и оргулар. |
1778 | Жан-Жак Русо - француски филозоф. |
1800 | Виктор Луј - француски архитект. |
1877 | Херман Хесе - германски писател и поет. |
1934 | Ернст Рем - германски нацист и началник на СА. |
1949 | Георги Димитров - премиер на НР Бугарија. |
1961 | Ернест Хемингвеј — американски писател. |
1977 | Владимир Набоков — руски писател. |
1989 | Христо Стамболиев — еден од основачите и прв декан на Технолошко - Металургискиот факултет во Скопје. |
1992 | Борислав Пекиќ — српски писател. |
1997 | Џејмс Стјуарт — американски глумец. |
2001 | Кажимјеж Фелешко — полски полонист, македонист и славист. |
2006 | Тихомир Огњанов — српски и југословенски фудбалер. |
2011 | Оливера Марковиќ — југословенска и српска глумица. |
2016 | Мајкл Чимино — американски режисер. |
Настани
321 | Римскиот цар Константин I, првиот римски владетел со христијанска вера, ја прогласува неделата за ден за одмор и верски обреди. |
1583 | Рускиот цар Иван Грозни го убива, во настап на гнев, својот син и престолонаследник Димитриј. |
1881 | Под притисок на Велика Британија, Турција потпишува договор со Грција, со кој Грција ги добива Тесалија како и делови на Епир. |
1900 | Полета првиот дирижабл конструиран од Фердинанд Цепелин. |
1908 | Командантот на турскиот гарнизон во Ресен, Нијази-беј, со неговите единици излегол во илегала, со што започнала Младотурската револуција. |
1944 | Црвената армија го ослободила Минск, заробувајќи 100.000 германски војници. |
1949 | Во Скопје, во Македонскиот народен театар била изведена премиерата на операта „Продадената невеста“ од Беджих Сметана, а диригент бил Трајко Прокопиев. |
1962 | По 132 години поминати како француска колонија, Алжир се стекнал со независност. |
1973 | Во Хелсинки бил отворен министерскиот состанок за подготовка на Конференцијата за безбедност и соработка во Европа (КЕБС). |
1984 | Завршил најголемиот штрајк во историјата на СР Германија, во кој учествувале 550.000 металски работници. |
1995 | Југославија станала европски кошаркарски првак. |
Родени
Починале
683 | Лав II — римски папа. |
1918 | Мехмед V — султан на Отоманското Царство. |
1969 | Брајан Џонс — англиски музичар (поранешен член на рок-групата Ролинг стоунс). |
1971 | Џим Морисон — американски музичар и поет, член и основач на рок-групата The Doors. |
1977 | Александар М. Волков — руски математичар и романсиер. |
2001 | Иван Сламниг — хрватски писател. |
Настани
1054 | Експлозија на супернова е набљудувана од страна на Кинезите, Арапите и најверојатно Индијанците во близина на ѕвездата ζ Бик. Неколку месеци останува доволно светла за да може да се гледа и преку ден. Нејзините остатоција ја образуваат Раковидната Маглина. |
1776 | На континентален конгрес во Филаделфија е усвоена Декларацијата за независност на Соединетите Американски Држави; овој ден во САД се слави како Ден на независноста. |
1802 | Вест Поинт, познатата воена академија на САД е отворена во истоимениот град во државата Њујорк. |
1855 | Во Бруклин, Њујорк од печат излегува првата збирка поеми на Волт Витмен, наречена „Листови трева“. |
1862 | Луис Керол почнува да и раскажува приказна на Алиса Лидл што подоцна ќе прерасне во „Алиса во земјата на чудата“; точно три години подоцна, на 4 јули, издадена е првата книга од оваа незаборавна бајка. |
1918 | Болшевиците ги убиле рускиот цар Николај II Романов и неговото семејство (17 јули по новиот календар). |
1939 | Лу Гериг, легендарен американски бејзбол играч, го објавува своето повлекување од бејзболот. |
2004 | Формирана е ВМРО Народна партија од страна на приврзаниците на Љубчо Георгиевски, по неуспешниот обид за преземање на раководството во ВМРО-ДПМНЕ. За прв в.д. претседател на партијата е избрана Весна Јаневска. |
2012 | По 40-годишно трагање, во CERN е откриен Хигсовиот бозон. |
Родени
1546 | Мурат III — отомански султан. |
1804 | Натаниел Хоторн — американски писател. |
1807 | Џузепе Гарибалди — италијански револуционер. |
1855 | Влахо Буковац — хрватски сликар. |
1884 | Луис Б. Мајер — филмски продуцент. |
1917 | Манолете — шпански матадор. |
1921 | Жерар Дебре — француски економист, добитник на Нобеловата награда. |
1926 | Алфредо Ди Стефано — аргентинско-шпански фудбалер и тренер. |
1927 | Џина Лолобриџида — италијaнска глумица. |
1928 | Џампјеро Бониперти — италијански фудбалер. |
1940 | Филип Давид — српски писател. |
1949 | Славенка Дракулиќ — хрватска писателка. |
1961 | Хусреф Мусемиќ — босански фудбалер и тренер. |
1965 | Хорас Грант — американски кошаркар. |
1972 | Нина Бадриќ — хрватска поп-пејачка. |
1995 | Поуст Малоун — американски поп-музичар. |
Починале
1826 | Џон Адамс — американски политичар. |
1826 | Томас Џеферсон — третиот американски претседател. |
1826 | Џон Адамс — вториот американски претседател. |
1868 | Димитриј Иванович Писарев — руски писател. |
1916 | Алан Зигер — американски воен поет, познат по својата песна Вечерва имам состанок со Смртта. |
1934 | Марија Кири-Склодовска — полско-француска хемичарка и физичарка. |
1938 | Ото Бауер — австриски социјалист. |
1944 | Благој Јанков - Мучето — народен херој на Македонија. |
1970 | Барнет Њуман — американски сликар. |
1977 | Мигел Најдорф — аргентински шаховски велемајстор. |
2003 | Бери Вајт — американски пејач, познат како Човекот со кадифен глас. |
2005 | Неџми Мехмети — македонски писател. |
2006 | Васко Липовац — хрватски сликар. |
Настани
1687 | Исак Њутн ја објавува книгата „Математички начела на природната филозофија“. |
1811 | Венецуела објавува независност од Шпанија. |
1830 | Франција го окупира Алжир. |
1884 | Германија го освојува Камерун. |
1946 | Во Париз, Франција, за првпат е промовиран новиот женски костум за капење - бикинито. |
1954 | Елвис Присли ја има својата прва снимачка сесија. Ги пее That's All Right (Mama) како и Blue Moon of Kentucky. За многумина овој ден го означува раѓањето на рокенролот. |
1962 | Алжир добива независност од Франција. |
1975 | Зелено'ртските Острови добија независност од Португалија. |
1977 | Со воен удар во Пакистан е соборен Зулфиќар Али Буто, првиот слободно избран пакистански премиер. |
1989 | Се емитува првата епизода од комичната серија Зајнфелд, прогласена за најдобро телевизиско шоу според влијателното списание TV Guide. |
2000 | Излегува првиот број на дневниот весник „Вест“ |
2006 | Парламентарни избори во Македонија: Победа на опозиционата ВМРО-ДПМНЕ. водачот на ВМРО-ДПМНЕ Никола Груевски стана премиер на Република Македонија. |
2024 | Кир Стармер станува премиер на Обединетото Кралство. |
Родени
Починале
1833 | Жозеф Ниепс — француски иноватор, човекот кој ја направил првата успешна трајна фотографија. |
1932 | Саша Черни — руски поет. |
1939 | Ефтим Спространов — македонски револуционер. |
1965 | Порфирио Рубироса — доминикански дипломат, возач на Формула 1 и меѓународен плејбој. |
1969 | Валтер Гропиус — германски архитект. |
1987 | Карел Стекли — чехословачки режисер. |
1988 | Драга Чаловска - Секуловска — македонска новинарка. |
2021 | Ричард Донер — американски режисер. |
Настани
1415 | Во Констанц, денешна Германија, од католичкиот собор е осуден и погубен Јан Хус, свештеник и реформатор. |
1535 | Сер Томас Мор, автор на познатото дело Утопија и еднаш англиски Лорд-канцелар, е погубен поради предавство на Кралот Хенри VIII откако одбива да се согласи со кралската одлука Англиската Црква да се одвои од Римокатоличката црква. |
1885 | Луј Пастер успешно ја тестира својата вакцина против беснило; пациентот е Жозеф Мајстер, деветгодишо дете гризнато од бесно куче. |
1908 | Во Турција започнува т.н. „Младотурска револуција“, предводена од група млади офицери и интелектуалци незадоволни од владеењето на султанот Абдул Хамид II. |
1928 | Во Њујорк е одржана премиерата на филмот Светлата на Њујорк, првиот звучен филм во историјата на светската кинематографија. |
1943 | Во реонот на преспанските села Љубојно — Царев Двор — Долно Дупени преспанско-охридскиот партизански одред „Даме Груев“ ја уништил италијанската воена телефонска линија во должина од неколку километри. |
1957 | Во Ливерпул се запознаваат Џон Ленон и Пол Мекартни, идните основачи на една од најголемите групи на сите времиња Битлси. |
1964 | Малави прогласува независност од Обединетото Кралство. |
1966 | Малави станува република, со Хејстингс Банда како прв претседател. |
1967 | Основана светската библиографска организација OCLC. |
2002 | Светиот архијерејски синод на МПЦ го разрешил од должност митрополитот велешки и повардарски Јован, поради еднострано пристапување во екуменско единство со СПЦ. |
2005 | Играорците од битолското КУД „Гоце Делчев“ играа оро пред британската амбасада во Скопје во знак на протест поради недобивањето на визи за настап на меѓународниот фолклорен фестивал во Ланголен, Англија. |
—
Родени
1599 | Диего Веласкес — шпански сликар. |
1818 | Адолф Андерсен — германски шахист. |
1832 | Максимилијан I — надвојвода од Австрија и цар на Мексико. |
1838 | Ватрослав Јагиќ — хрватски славист. |
1859 | Вернер фон Хејденстам — шведски поет и нобеловец. |
1907 | Фрида Кало — мексиканска сликарка. |
1927 | Џенет Ли — американска глумица. |
1935 | Тенцин Ѓацо — тековниот далај-лама. |
1943 | Глигорие Гоговски — македонски стопанственик и политичар. |
1946 | Силвестер Сталоне — американски глумец. |
1946 | Џорџ Буш — 43. американски претседател. |
1951 | Џефри Раш — австралиски глумец. |
1951 | Гоце Тодоровски — македонски глумец. |
1964 | Садула Ергин — министер за правда на Турција. |
1979 | Мирсад Бешлија — босански фудбалер. |
1980 | Пау Гасол — шпански кошаркар. |
1981 | Роман Широков — руски фудбалер. |
1988 | Данил Шишкарев — руски ракометар. |
Починале
1189 | Хенри II — англиски крал. |
1415 | Јан Хус — чешки реформатор. |
1476 | Региомонтан — германски математичар и астроном. |
1533 | Лудовико Ариосто — италијански поет. |
1535 | Томас Мор — англиски правник, филозоф и хуманист. |
1553 | Едвард VI — англиски крал. |
1854 | Георг Симеон Ом — германски физичар. |
1893 | Ги де Мопасан — француски писател. |
1962 | Вилијам Фокнер — американски писател, Нобелов лауреат. |
1971 | Луис Армстронг — американски трубач и џез-музичар. |
1991 | Антон Југов — бугарски политичар. |
1999 | г.г. Михаил — Архиепископ Охридски и Македонски. |
2000 | Лазар Колишевски — македонски политичар. |
2005 | Клод Симон — француски писател, добитник на Нобеловата награда во 1985 година. |
2010 | Тили Армстронг — британска писателка. |
2022 | Џејмс Кан — американски глумец. |
Настани
1937 | Јапонската армија го напаѓа кинескиот гарнизон кај Лучиоа, во близина на Пекинг. Кинеските сили се спротивставуваат, па Јапонија тоа го искористува како повод за агресија врз Кина. Кинеско-јапонската војна трае сè до капитулацијата на Јапонија во септември 1945 година. |
1969 | Во Канада, прифатен е Актот за службен јазик според кого францускиот јазик станува еднаков со англискиот јазик. |
1985 | Борис Бекер станува првиот нерангиран играч, најмладиот тенисер (дотогаш), како и првиот Германец што го освојува Вимблдон, на возраст од само 17 години и 7 месеци. |
2000 | Целиот тираж на Хари Потер и Огнениот Пехар, четвртото продолжение на авантурите на малиот волшебник, е распродаден уште во претплата, пред и воопшто да биде испечатено делото. |
2005 | Се случува серија од терористички напади на Лондонското метро, во кое убиени се 52 луѓе, меѓу кои и четворицата бомбаши-самоубијци. |
Родени
1690 | Јохан Тобијас Кребс — германски композитор. |
1860 | Густав Малер — австриски композитор. |
1887 | Марк Шагал — руско-француски сликар. |
1893 | Владимир Мајаковски — руски писател. |
1893 | Мирослав Крлежа — хрватски писател. |
1901 | Виторио де Сика — италијански режисер. |
1907 | Ита Рина — словенечка и српска глумица. |
1921 | Васко Карангелески — народен херој на Македонија. |
1921 | Драгомир Фелба — српски и југословенски глумец. |
1922 | Пјер Карден — италијанско-француски моден творец. |
1926 | Радка Кушлева — бугарска народна пејачка. |
1930 | Хенк Мобли — американски џез-музичар. |
1932 | Џо Завинул — австриско-американски џез-музичар. |
1940 | Ринго Стар — тапанар на британската рок-група Битлси. |
1954 | Рами Фортис — израелски рок-музичар, член на групата Минимал компакт (Minimal Compact). |
1957 | Бери Сахаров — израелски рок-музичар, член на групата Минимал компакт. |
1959 | Муса Џафери — македонски политичар и член на ОНА. |
1967 | Сашо Мацановски - Трендо — македонски телевизиски водител и стопанственик. |
1974 | Наталија Тодоровска — македонска ракометарка. |
1975 | Захар Прилепин — руски писател. |
1978 | Крис Андерсен — американски кошаркар. |
1984 | Алберто Аквилани — италијански фудбалер. |
1999 | Муса Диаби — француски фудбалер. |
Починале
1304 | Бенедикт XI — римски папа. |
1307 | Едвард I — англиски крал. |
1573 | Џакомо Бароци да Вињола — италијански архитект. |
1854 | Георг Ом — германски физичар. |
1890 | Анри Нестле — основач на „Нестле“. |
1907 | Телос Агапинос — офицер во грчката армија. |
1914 | Дејвид Брајан — американски филмски глумец. |
1923 | Таската Серски — македонски револуционер. |
1930 | Артур Конан Дојл — шкотски писател. |
1965 | Вероника Тушнова — советска и руска поетеса. |
1972 | Атинагора — цариградски патријарх. |
1973 | Вероника Лејк — американска глумица. |
2004 | Владо Кристл — хрватски и германски сликар и филмски режисер. |
2006 | Сид Берет — англиски рок-музичар, член на групата „Пинк флојд“. |
2011 | Мануел Галбан — кубански гитарист. |
2014 | Бора Тодоровиќ — српски и југословенски глумец. |
2014 | Алфредо Ди Стефано — аргентинско-шпански фудбалер и тренер. |
2021 | Дилип Кумар — индиски глумец. |
Настани
70 | Римјаните го освојуваат и разрушуваат Ерусалим. Единствениот дел што останува од градот е само западниот ѕид на Соломоновиот храм, денес познат под името Ѕид на Плачот. |
1497 | Португалскиот морепловец Васко де Гама испловува од Лисабон на патувањето кое ќе му овозможи да го открие поморскиот пат кон Индија. |
1997 | Усвоен Законот за употреба на знамињата, со кој беше регулирана употребата на македонското државно знаме, а беше забранета употребата на знамиња на други држави во државните и локалните установи. |
2022 | Во Нара извршен атентат врз поранешниот јапонски премиер Шинзо Абе додека држел говор на митинг. |
Родени
Починале
1153 | Евгениј III — римски папа. |
1623 | Грегориј XV — римски папа. |
1822 | Перси Биш Шели — англиски писател. |
1932 | Александар Грин — руски писател. |
1946 | Александар Василевич Александров — руски и советски композитор. |
1967 | Вивиен Ли — американска филмска и театарска глумица. |
1994 | Ким Ил Сунг — комунистичкиот водач на Северна Кореја. |
1998 | Душан Вукотиќ — југословенски аниматор. |
2010 | Крум Томовски — македонски академик, архитект и конзерватор. |
2018 | Теб Хантер — американски глумец. |
2022 | Шинзо Абе — јапонски политичар и двократен премиер, убиен со атентат на јавен политички собир. |
Настани
1816 | Во Сан Мигел де Тукуман, денес во Аргентина, започнал со работа Тукуманскиот конгрес кој ја објавил независноста на Обединетите Покраини на Рио де ла Плата (денес Аргентина). |
1873 | Педесет години по пуштањето на првата железница во светот, меѓу Скопје и Солун е воспоставена првата железничка врска. |
1877 | Се одржува првиот тениски турнир во Вимблдон. Денес, овој турнир, кој е единствен гренд-слем што се игра на трева, се смета за неофицијално светско првенство на белиот спорт. |
1922 | Познатиот американски пливач кој подоцна ќе стане уште попознат филмски глумец откако ќе ја одигра улогата на Тарзан во истоимениот филм - Џони Вајсмилер - станува првиот човек во историјата кој делницата од 100 метри ќе ја преплива за време помало од една минута (58,6 секунди). |
1960 | Советскиот водач Никита Хрушчов го предупредува САД да не ја напаѓа Куба зашто во тој случај СССР би интервенирал. |
1997 | Масовни нереди во Гостивар, тројца етнички Албанци загинаа, а десетици цивили и полицајци се повредени. |
Родени
1834 | Јан Неруда — чешки писател и публицист. |
1850 | Иван Вазов — бугарски поет. |
1937 | Дејвид Ворк Грифит — англиски сликар. |
1938 | Петар Башески — македонски поет. |
1947 | Мич Мичел — англиски тапанар, член на групата Џими Хенрикс експириенс (The Jimmi Hendrix Experience). |
1952 | Димо Н. Димчев — македонски поет. |
1956 | Том Хенкс — американски глумец. |
1959 | Џим Кер — шкотски рок-пејач, член на групата Симпл мајндс. |
1964 | Кортни Лав — американска рок-пејачка. |
1964 | Џанлука Вијали — италијански фудбалер. |
1966 | Зоран Терзиќ — српски и југолсовенски одбојкар и тренер. |
1967 | Јордан Лечков — бугарски фудбалер. |
1968 | Паоло Ди Канјо — италијански фудбалер. |
1974 | Никола Ѓуричко — српски глумец. |
1978 | Сашка Димитровска — македонска глумица. |
1981 | Ристо Арнаудовски — македонски ракометар. |
1985 | Ешли Јанг — англиски фудбалер. |
1990 | Лукас Лима — бразилски фудбалер. |
1990 | Рафаел да Силва — бразилски фудбалер. |
1997 | Татјана Смит — јужноафриканска пливачка. |
Починале
1441 | Јан ван Ајк — фламански сликар. |
1746 | Филип — шпански крал. |
1850 | Маргарет Фулер — американска новинарка. |
1904 | Славејко Арсов — македонски револуционер. |
1913 | Михаил Анагностакос — грчки офицер. |
1934 | Иван Хаџи Николов — македонски општественик и револуционер. |
1942 | Цветан Димов — народен херој на Македонија; убиен е од бугарските фашисти во Скопје во Обласната полициска управа. |
1943 | Иван Горан Ковачиќ — хрватски поет, есеист, новинар, политичар, преведувач и борец во НОВ. |
1992 | Ханс Ем — најстариот член на МАНУ. Учесник е во НОВ на македонскиот народ од 1941 година. |
2001 | Бедри Халими — член на ОНА. |
Настани
1943 | Англо-американските трупи, во текот на Втората светска војна се истоваруваат во Сицилија. |
1953 | Советскиот претседател Никита Хрушчов го сменува министерот за внатрешни работи Лаврентиј Берија, џелатот на Сталинистичките чистки. Подоцна Берија е уапсен, осуден на смрт и стрелан. |
1962 | САД го лансираа првиот телекомуникациски сателит Телстар-1 за пренос на телевизиските програми од САД во Европа. |
1973 | Бахамските Острови стекнаа независност по три векови британско колонијално владеење. |
1992 | Американски суд го осудува поранешниот диктатор на Панама - Мануел Нориега на 40 години затвор поради тоа што дозволил криумчарење на дрога во Панама. |
Родени
Починале
685 | Константин IV — византиски цар. |
983 | Бенедикт VII — римски папа. |
1099 | Ел Сид — шпански национален херој. |
1559 | Анри II — француски крал. |
1851 | Луј Дагер — француски пронаоѓач и фотограф. |
1884 | Пол Морфи — американски шахист. |
1986 | Рафаел Хил — шпански режисер. |
1998 | Атанас Близнаков — основач на истоимената фондација при универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје. |
2001 | Хусни Џемаили — член на ОНА. |
2020 | Џеки Чарлтон — англиски фудбалер. |
Настани
1921 | Почна борбата за ослободување на Монголија што ја поведе монголската Народна револуционерна партија под раководство на Суха Батор. Овој датум се прославува како национален празник на Народна Репулика Монголија. |
1946 | Основана Меѓународната ракометна федерација (ИХФ). |
1979 | Американската вселенска станица „Скајлаб“ по шестгодишно кружење по орбитата околу Земјата, се распадна при приземјувањето. |
1987 | Обединетите Нации објавуваат дека новороденчето Матеј Гаспар од Загреб е петмилијардитиот жител на Земјата. |
1995 | Република Македонија и Република Литванија воспоставиле дипломатски односи на ниво на амбасади. |
1995 | Околу 8.000 Бошњаци, главно цивили, се убиени од српските сили под команда на генерал Ратко Младиќ близу Сребреница, Босна и Херцеговина. |
2000 | Во посредништво на американсиот претседател Бил Клинтон, започнуваат преговорите меѓу израелскиот премиер Ехуд Барак и водачот на Палестинците Јасер Арафат околу суверенитетот на Ерусалим. |
2008 | Кнезот на Хунзите Газафар Али Кан со титула мир и неговата сопруга, кнегињата Рани Атика, пристигнале во посета на Македонија и биле примени од премиерот Никола Груевски и од архиепископот г.г. Стефан. |
Родени
Починале
1903 | Вилијам Хенли Ернест — англиски поет. |
1937 | Џорџ Гершвин — американски композитор и музичар. |
1942 | Отон Жупанчич — словенечки поет. |
1982 | Меша Мехмед Селимовиќ — југословенски писател. |
1989 | Лоренс Оливие — англиски филмски и театарски глумец, продуцент и режисер. |
1992 | Хајрудин Крвавац — босански и југословенски филмски режисер. |
2014 | Чарли Хејдн — американски џез-музичар. |
2024 | Шели Дивал — американска глумица. |
Настани
1784 | Францускиот професор по физика С. Ленорман, заедно со Жан Монголфје, го конструирааат првиот падобран. |
1960 | Франција им призна независност на своите поранешни колонии Дахомеј, Нигерија, Горна Волта, Брегот на Слоновата Коска, Чад, Централна Африка и Конго. |
1993 | Република Македонија е примена за полноправна членка на Светскиот поштенски сојуз, специјализирана агенција на ООН со седиште во Берн, Швајцарија. |
1996 | Република Македонија воспостави дипломатски односи на амбасадорско ниво со Авганистан и Малта |
2006 | Започна Израелско-либанската војна. |
Родени
100 п.н.е. | Гај Јулиј Цезар — римски војсководец, политичар и писател. |
1828 | Николај Чернишевски — руски револуционер, филозоф и социјалист. |
1884 | Амедео Модиљани — италијански сликар. |
1892 | Бруно Шулц — полски писател. |
1904 | Пабло Неруда — чилеански поет и комунист, добитник на Нобеловата награда и венценосец на Струшките вечери на поезијата. |
1937 | Бил Козби — американски комичар. |
1948 | Душан Ковачевиќ — српски драмски писател. |
1949 | Павел Лунгин — руски филмски режисер. |
1952 | Ирина Бокова — бугарска политичарка. |
1967 | Џон Петручи — американски рок-музичар, гитарист на прогресивен метал групата Dream Theater. |
1967 | Катерина Блажевска — македонски новинар. |
1973 | Билјана Раева — бугарски политичар. |
1973 | Кристијан Вјери — италијански фудбалер. |
1982 | Антонио Касано — италијански фудбалер. |
1995 | Лук Шо — англиски фудбалер. |
1996 | Муса Дембеле — француски фудбалер. |
2000 | Винисиус Јуниор — бразилски фудбалер. |
Починале
1536 | Еразмо Ротердамски — прочуен холандски хуманист. |
1682 | Жан Пикар — француски астроном. |
1712 | Ричард Кромвел — англиски лорд. |
1874 | Фриц Ројтер — писател на долногермански јазик. |
1935 | Алфред Драјфус — француски офицер, човекот околу кој ќе се исплете „Аферата Драјфус“. |
2007 | Блага Алексова — македонски археолог и академик. |
2010 | Харви Пикар — американски писател. |
Настани
1822 | Грчката војска ја победува турската кај Термопилите во текот на борбата за независност на Грција. |
1878 | Завршува Берлинскиот конгрес, на кој тогашните големи сили (Германија, Австроунгарија, Русија, Англија, Франција и Отоманското Царство) воспоставуваат нов однос на силите на Балканот. |
1930 | Во Монтевидео, главниот град на Уругвај, започнува првото светско фудбалско првенство, на кое домаќинот ја освојува титулата. |
1946 | При Земската болница во Скопје е формирана првата Станица за трансфузија на крв. Од мала станица со еден лекар и три медицински сестри прерасна во Републички завод за трансфузиологија. |
1985 | Советскиот скокач со стап Сергеј Бубка, во Париз станува првиот човек во историјата на овој спорт што прескокнал над шест метри. |
1985 | На лондонскиот стадион „Вембли“ и на стадионот „Џон Кенеди“ во Филаделфија, САД во исто време беа одржани големите хуманитарни концерти под името „Лајв ејд“ (Live Aid). Во акцијата за помош на гладните во Африка, која ја организираше Боб Гелдоф, најпознатиот рок и поп-музичар во светот, собрани се 60 милиони долари, а ТВ-преносот од концертите го следеа околу милијарда и пол гледачи ширум светот. |
1987 | Едмонтон бил погоден од торнадо во кое загинале 27 луѓе, а околу 300 биле повредени. |
1990 | Во Скопје е основана Социјалистичката партија на Македонија. За претседател е избран Киро Поповски. |
2016 | Тереза Меј застанува на чело на Конзервативната партија, станувајќи премиер на Обединетото Кралство по оставката на Дејвид Камерон. |
Родени
1590 | Папа Климент X — римски папа. |
1894 | Исак Бабел — руски писател. |
1907 | Елисие Поповски — македонски учесник во Шпанската граѓанска војна. |
1934 | Воле Шојинка — нигериски писател и Нобелов лауреат. |
1936 | Алберт Ајлер — американски џез-музичар. |
1942 | Харисон Форд — американски глумец, познат по улогата на Индијана Џонс во истоимената филмска трилогија. |
1954 | Дејвид Томпсон — американски кошаркар. |
1957 | Камерон Кроу — американски режисер-оскаровец. |
1964 | Слободан Маровиќ— црногорски фудбалер. |
1970 | Симеон Ѓанков — бугарски политичар. |
1973 | Робето Мартинес — шпански фудбалер и тренер. |
1976 | Дијана Вишнева — руска балерина. |
1979 | Крег Белами — велшки фудбалер. |
1985 | Гилермо Очоа — мексикански фудбалски голман. |
1989 | Џек Бобриџ — австралиски велосипедист. |
1995 | Данте Ексум — австралиски кошаркар. |
1996 | Че Адамс — шкотски фудбалер. |
Починале
574 | Јован III — римски папа. | |
1762 | Џејмс Бредли — англиски астроном. | |
1793 | Жан Пол Мара — познат француски револуционер. | |
1896 | Август Кекуле — германски хемичар. | |
1924 | Алфред Маршал — англиски економист. | |
1943 | Иван Горан Ковачиќ — хрватски поет. | |
1951 | Панко Брашнаров — македонски револуционер. | |
1954 | Фрида Кало — мексиканска сликарка. | |
1993 | Лео Јунек — хрватско-француски сликар. | Ита Рина — словенечка глумица. |
2006 | Драгомир Фелба — српски и југословенски глумец. | |
2008 | Михо Атанасовски — македонски поет. |
Настани
1469 | Изградена џамијата „Кебир Мехмед Челеби“ во Скопје и наречена по нејзиниот ктитор, син на Исхак-бег и внук на завојувачот на градот, Јигит-паша. |
1789 | Граѓаните на Париз го освоија злогласниот затвор Бастилја и ги ослободија затворениците, со што почна Француската револуција. Овој ден се слави како национален празник на Франција. |
1867 | Алфред Нобел, шведскиот иноватор, кај англискиот град Редхил за првпат го демонстрира разорното дејство на неговиот најнов изум — динамитот. |
1933 | Националсоцијалистите во Германија, кои во јануари на чело со Адолф Хитлер доаѓаат на власт, ги забрануваат сите опозициски партии. |
1999 | 17 години по завршувањето на Фолкландската војна меѓу Аргентина и Велика Британија, обновена е воздушната линија меѓу Аргентина и овој архипелаг во Атлантикот. |
2006 | Љубчо Георгиевски, поранешен премиер на Република Македонија и поранешен водач на ВМРО-ДПМНЕ наводно стана бугарски државјанин. Оваа постапка, која до денес не е потврдена од никого, предизвика бројни полемики во Република Македонија околу неговата вистинска улога во политичкиот живот на земјата во претходните 15 години. |
Родени
1743 | Гаврила Романович Державин — руски класицистички поет. |
1801 | Јоханес Петер Милер — германски физиолог, анатом, ихтиолог и херпетолог. |
1817 | Мадам де Стал — француска писателка, основоположник на францускиот романтизам. |
1862 | Густав Климт — австриски сликар-симболист. |
1904 | Исак Башевис Сингер — американски писател и Нобелов лауреат. |
1910 | Вилијам Хана — американски аниматор, продуцент и режисер на цртани филмови. |
1918 | Ингмар Бергман — шведски филмски и театарски режисер и сценарист. |
1919 | Лино Вентура — италијанско-француски глумец. |
1942 | Хавиер Солана — шпански политичар. |
1945 | Владимир Светиев — македонски глумец. |
1946 | Кирил Дојчиновски — македонски и југословенски фудбалер. |
1966 | Тања Донели — американска рок-музичарка. |
1971 | Хауард Веб — англиски фудбалски судија. |
1985 | Јанко Божовиќ — австриски ракометар. |
1990 | Џејмс Нанали — американски кошаркар. |
1995 | Серж Гнабри — германски фудбалер. |
1997 | Џенгиз Унгер — турски фудбалер. |
Починале
1223 | Филип II Август — француски крал. |
1887 | Алфред Круп — германски индустријалец и производител на оружје. |
1939 | Алфонс Муха — чешки сликар и илустратор, основоположник на стилот арт нуво. |
1944 | Благој Јанков - Мучето — народен херој на Македонија. |
1968 | Константин Паустовски — руски и советски писател. |
1971 | Мак Диздар — босански и југословенски поет. |
1998 | Ричард Мекдоналд — основач на најголемиот ланец на ресторани во светот — „Мекдоналдс“. |
Настани
1099 | Во Првата крстоносна војна, Крстоносците го зазеле Ерусалим кој бил 461 година под власта на Фатимидите. Градот останал во христијански раце сè до 2 октомври 1187 година кога бил освоен од страна на Саладин и никогаш повторно не бил безусловно во христијански раце. |
1556 | Во Рим свечено е осветена грандиозната купола на црквата Свети Петар, што ја изгради прочуениот италијански архитект, вајар, сликар и поет Микеланџело Буонароти. Овој датум е земен како ден на раѓањето на барокот. |
1869 | Французинот Иполит Меж Морис го патентира маргаринот, прехранбен производ кој ќе треба да се обиде да го спречи масовниот глад меѓу сиромашните слоеви на населението. |
1965 | Американскиот вселенски брод Маринер 4 ги испрати првите снимки од планетата Марс. |
1968 | На линијата Москва-Њујорк воспоставена е првата директна авио-врска меѓу СССР и САД. Летовите почнуваат да ги изведуваат компаниите Аерофлот и Пан Америкен. |
1990 | Во Охрид е извршено осветување на новоизградената „Света Троица“. |
Родени
Починале
1291 | Рудолф I Хабсбуршки — германски цар и оснoвач на династијата на Хабсбурговците. |
1890 | Готфрид Келер — швајцарско-германски писател. |
1904 | Антон Павлович Чехов — руски раскажувач и драмски писател. |
1929 | Хуго фон Хофманштал — австриски писател. |
1939 | Зинаида Рајх - руска и советска глумица, сопруга на Сергеј Есенин и на Всеволд Меерхолд. |
1941 | Валтер Рутман — германски експериментален режисер. |
1941 | Аугуст Цесарец — хрватски писател. |
1944 | Вера Циривири - Трена — македонска партизанка, учесничка во напредното работничко движење и во НОБ. |
1997 | Џани Версаче — италијански моден творец. |
Настани
1054 | Големиот раскол — поделба на христијанството на католицизам и православие. |
1661 | Стокхолмската банка ја издава првата банкнота во Европа. . |
1885 | Воспоставена е британска колонијална власт над Австралија, со исклучок на Западна Австралија. |
1940 | Адолф Хитлер издал директива за операцијата „Морски лав“ — план за инвазија на Велика Британија. |
1945 | Проект Менхетен: „Тринити“ — првата проба на атомска бомба. |
1969 | Испален вселенскиот брод „Аполо 11“ кон Месечината. |
Родени
1723 | Џошуа Рејнолдс — англиски сликар, портретист. |
1872 | Роалд Амундсен — норвешки поларен истражувач. |
1899 | Божидар Јакац — словенечки сликар. |
1907 | Барбара Стенвик — американска глумица. |
1921 | Крсте Црвенковски — македонски политичар. |
1926 | Иван Хорват — хрватски и југословенски фудбалер и тренер. |
1941 | Мишо Ковач — хрватски поп-пејач. |
1942 | Маргарет Корт — австралиска тенисерка. |
1952 | Стјуарт Коупленд — англиски рок-тапанар, член на групата „Полис“ (Police). |
1962 | Уве Хон — германски атлетичар. |
1964 | Мигел Индураин — шпански велосипедист. |
1982 | Андре Грајпел — германски велосипедист. |
1986 | Тимофеј Мозгов — руски кошаркар. |
1987 | Муса Дембеле — белгиски фудбалер. |
1988 | Серхјо Бускец — шпански фудбалер. |
1989 | Герет Бејл — велшки фудбалер. |
1996 | Камил Семењук — полски одбојкар. |
Починале
1533 | Атахуалпа — цар на Инките. |
1740 | Јан Купецки — чешки сликар. |
1963 | Николај Асеев — советски и руски поет. |
1985 | Хајнрих Бел — германски писател, добитник на Нобеловата награда во 1972 година. |
1989 | Херберт фон Карајан — австриски диригент. |
1991 | Роберт Мадервел — американски сликар. |
1995 | Стефан Спендер — британски поет. |
2012 | Џон Лорд — англиски рок-музичар, член на групата „Дип парпл“ (Deep Purple). |
2014 | Џони Винтер — американски музичар. |
2021 | Биз Марки — американски рапер. |
Настани
1204 | Во текот на Четвртата крстоносна војна, крстоносците го освоиле Цариград. |
1762 | Катерина Велика станува царица на Русија. |
1862 | Во САД стапи во сила Законот за ослободување на црнците-робови. Тогаш околу 190.000 поранешни робови од територијата на југот на САД стапија во редовите на федералната армија. |
1917 | Во знак на револт од улогата на Германија во Првата светска војна, кралот Џорџ V издал објава според која британското кралско семејство ќе го носи презимето Виндзор, наместо дотогашното Сакс-Кобург-Гота. |
1918 | По наредба на болшевиците, рускиот цар Николај II и неговото потесно семејство се стрелани во близината на Екатеринбург, Русија од единиците на Чека. |
1936 | Почнува Шпанската граѓанска војна. |
1942 | Почна Сталинградската битка меѓу германската и советската армија — веројатно најголемата битка во Втората светска војна. |
1945 | Во Потсдам, Германија, се одржала Потсдамската конференција на која се поништени освојувањата на Германија пред и во Втората светска војна, и нејзината територија е поделена меѓу сојузниците на четири окупациони зони. |
1965 | Американските бомбардери од типот Б-52 од базата Гуам за првпат ги бомбардираа целите на територијата на Виетнам. |
1976 | Индонезија го анектира Источен Тимор. |
1984 | Пуштен советскиот вселенски брод „Сојуз 12“. Космонаутката Светлана Савицка станала првата жена која се „прошетала“ во вселенскиот простор надвор од леталото. |
1993 | Во Будимпешта, деветте земји-членки на Средноевропската иницијатива (ЦЕИ), ја примија Република Македонија како полноправна, десетта членка на оваа асоцијација. |
Родени
1899 | Џими Кегни — американски глумец. |
1920 | Хуан Антонио Самаранч — шпански министер за спорт и претседател на Меѓународниот олимписки комитет од 1980 до 2001 година. |
1925 | Ласло Наѓ — унгарски поет и преведувач. |
1935 | Доналд Сатерленд — канадски глумец. |
1937 | Петре Наковски — македонски романописец и преведувач. |
1944 | Карлос Алберто — бразилски фудбалер. |
1948 | Рон Ештон — американски рок-музичар, член на групата „Стуџис“ (The Stooges). |
1950 | Стево Степановски — македонски библиофил. |
1954 | Ангела Меркел — германски канцелар. |
1961 | Гуру — американски рапер, музички продуцент и глумец. |
1963 | Миран Тепеш — словенечки скијачки скокач. |
1966 | Лу Барлоу — американски рок-музичар. |
1972 | Јап Стам — холандски фудбалер. |
1976 | Маркос Сена — бразилски фудбалер. |
1985 | Мартин Колер — швајцарски велосипедист. |
1987 | Андреј Воронцевич — руски кошаркар. |
1991 | Бари Маркус — холандски велосипедист. |
1994 | Бенжамен Менди — француски фудбалер. |
1997 | Јакуб Кохановски — полски одбојкар. |
Починале
855 | Лав IV — римски папа. |
1489 | Мимар Синан — прочуен отомански архитект. |
1790 | Адам Смит — најпознат претставник на англиската класична политичка економија. |
1918 | Николај II Романов — цар на Русија, убиен заедно со членовите на неговото семејство. |
1938 | Роберт Вине — германски режисер. |
1941 | Аугуст Цесарец — хрватски револуционер и писател. |
1946 | Дража Михаиловиќ — српски четнички водач. |
1959 | Били Холидеј — американскa пејачкa. |
1967 | Џон Колтрејн — американски џез-музичар и композитор. |
1969 | Нестор Алексиев Мирчевски — македонски резбар. |
1976 | Вељо Личеноски — прв филмски монтажер во Македонија. |
1986 | Ристо Шишков — македонски глумец. |
1992 | Стефан Гајдов — македонски композитор. |
2022 | Жан-Луј Трентињан — француски глумец. |
Настани
64 | Во Рим избувна голем пожар во кој стариот град изгоре до темели. Легендата вели дека пожарот го подметнал неурамнотежениот цар Нерон. За тоа нема никакви докази во старите извори. |
1830 | Уругвај го усвојува својот прв Устав. |
1846 | Во Бостон д-р Вилијам Мортон првпат во својата забна ординација го употреби етерот како средство за наркоза. Тој датум се смета за предпочеток на модерната анестезиологија. |
1898 | Во Париз француските научници, сопружниците Марија и Пјер Кири го открија полониумот, првиот познат радиоактивен елемент. |
1925 | Адолф Хитлер го објавува првиот том од својот личен манифест „Мојата борба“. |
1936 | Шпанска граѓанска војна: востаниците ја заземаат Галисија, западна Кастиља, западна Андалусија и Арагон. |
1968 | Во Санта Клара, Калифорнија е формирана корпорацијата Интел. |
1967 | Во Охрид, на третиот црковно-народен собор, Архиепископскиот синод донесе одлука за прогласување автокефалност на Македонската православна црква како наследничка на обновената Охридска архиепископија. Одлуката ја соопшти новиот Архиепископ Охридски и Македонски г. г. Доситеј. |
Родени
Починале
1610 | Микеланџело Меризи да Караваџо — италијански барокен сликар |
1721 | Жан Антоан Вато — француски барокен сликар. |
1817 | Џејн Остин — англиска писателка. |
1872 | Бенито Хуарез — мексикански претседател. |
1895 | Стефан Стамболов — бугарски револуционер. |
1949 | Вичеслав Новак — чешки композитор. |
1988 | Нико — германско-американска пејачка и глумица. |
1997 | Јуџин Шумејкер — американски астрогеолог. |
Настани
1799 | Во текот на походот на Египет група војници на Наполеон го пронашле Каменот од Розета, што му овозможило на Шамполион да ги дешифрира хиероглифите. |
1870 | Почна француско-пруската војна. Французите беа поразени за неколку месеци, а војната заврши со мировниот договор склучен во Франкфурт, во мај 1871 година. |
1900 | Во Лајпциг, Аугуст Велер, професор по физиологија, во својот кабинет го прикажа епохалниот изум - кардиографот, кој денеска претставува основа за научно испитување на срцевите заболувања. |
1941 | Британскиот премиер Винстон Черчил ја започнува кампањата со име „В за победа“ (V for Victory) во текот на Втората светска војна. |
1943 | Во борбите во Сицилија, сојузниците со ескадрили бомбардери го нападнаа Рим. |
1956 | водачите на СФР Југославија, Индија и Египет - Јосип Броз Тито, Џавахарлал Нехру и Гамал Абдел Насер ја потпишуваат Брионската декларација за заедничка противблоковска политика, што го означува почетокот на создавањето на Движењето на неврзаните земји. |
1967 | Македонската православна црква прогласи автокефалност. |
Родени
Починале
1374 | Франческо Петрарка — лирски поет од времето на италијанската предренесанса. |
1543 | Мери Болејн — сестра на англиската кралица Ана Болејн. |
1631 | Чезаре Кремонини — италијански филозоф. |
1886 | Цезарио Верде — португалски поет. |
1954 | Малина Попиванова — македонска револуционерка. |
2010 | Стивен Шнајдер — професор по биологија на животната средина. |
2010 | Енди Хамел — американски поп-рок музичар, член на групата „Биг стар“ (Big Star). |
2019 | Радомир Смиљаниќ — српски писател. |
Настани
1402 | Монголскиот хан Тамерлан во Битката кај Ангора, денешна Анкара, ја победува турската војска и го заробува султанот Бајазит I, кој во 1403 година умира во ропство. |
1903 | Произведен првиот сериски автомобил на „Форд“. |
1924 | Во Париз е основана Светската шаховска организација. |
1944 | Германскиот полковник Клаус Шенк извршува атентат врз нацистичкиот водач Адолф Хитлер со подметнување на бомба под неговиот стол во бункерот Волчја јама кај Берлин. Хитлер е само полесно повреден, а заговорниците се погубени. |
1969 | Месечевото возило „Орел“ на американскиот вселенски брод „Аполо 11“, со космонаутите Нил Армстронг и Едвин Олдрин, се упати на површината на Месечината, додека Мајкл Колинс го продолжи кружењето околу Месечевата орбита со матичниот брод. |
2001 | Карло Џулијани, италијански активист и анархист е убиен во текот на демонстрациите против Групата 8 во Џенова од страна на италијанските Карабињери. |
Родени
Починале
1816 | Гаврила Романович Державин — руски класицистички поет, сметан за најголемиот руски поет пред Пушкин. |
1903 | Лав XIII — римски папа. |
1913 | Феликс Ѓержински („Железниот Феликс“) — полски комунист со револуционерни идеи, основач на Болшевичката тајна полиција Че-Ка — подоцна КГБ. |
1922 | Андреј Марков — руски математичар. |
1923 | Панчо Вилја — мексикански револуционeр — водач на селанската револуција од 1910 година. |
1913 | Васил Чакаларов — македонски војвода од Костурско. |
1937 | Гуљелмо Маркони — италијански физичар и инженер. |
1945 | Пол Валери — француски поет. |
1951 | Абдула I — јордански крал. |
1973 | Брус Ли — филмски глумец и мајстор на боречки вештини од Хонгконг. |
1996 | Франтишек Планичка — чехословачки фудбалски голман. |
2004 | Џејмс Вилијамс — американски џез-музичар |
Настани
1542 | Папата Павле II донел одлука за основање на инквизиција во Рим. |
1798 | По победата во Битката кај пирамидите, Наполеон Бонапарт станува владетел на Египет. |
1962 | Со решение на Извршниот совет на НР Македонија, името на „Радио Скопје“ е променето во „Радио-Телевизија Скопје“. |
1983 | Во станицата „Восток“ на Антарктикот, измерена е најниската температура на Земјата, која изнесувала -89,2 °C. |
1994 | Рускиот писател Александар Солженицин пристигнува во Москва по двомесечно патување низ Русија, по 20 години прогонство. |
2013 | Филип станува крал на Белгија, по абдикацијата на татко му, Алберт II. |
Родени
1476 | Ана Сфорца — ќерка на Галеацо Марија Сфорца. |
1816 | Паул Јулиус фон Ројтер — основач на британската новинскa агенцијa Ројтерс. |
1893 | Ханс Фалада — германски писател. |
1899 | Ернест Хемингвеј — американски писател, добитник на Нобеловата награда за литература во 1954 година. |
1911 | Маршал Меклуан — канадски писател. |
1926 | Карел Рајс — чешко-британски режисер. |
1948 | Кет Стивенс — британски пејач и музичар. |
1951 | Робин Вилијамс — американски глумец. |
1953 | Радослав Петковиќ — српски писател. |
1955 | Бела Тар — унгарски филмски режисер. |
1957 | Тихомир Арсиќ — српски глумец. |
1960 | Љубо Радановиќ — црногорски и југословенски фудбалер. |
1964 | Јенс Вајслог — германски ски-скокач. |
1969 | Изабел Верт — германска јавачка и дресерка на коњи. |
1984 | Драган Гаиќ — словенечки ракометар. |
2000 | Ерлинг Браут Холанд — норвешки фудбалер. |
Починале
1870 | Јозеф Штраус — австриски композитор. |
1977 | Ли Милер — американска фотографка. |
1984 | Живко Фирфов — македонски етномузиколог, педагог — диригент и музички деец. |
1998 | Ален Шепард — американски космонаут. |
2001 | Крсте Црвенковски — македонски политичар. |
2022 | Уве Зелер — германски фудбалер. |
2023 | Тони Бенет — американски џез и поп-пејач. |
Настани
1099 | Прва крстоносна војна: Годфрид Бујонски е избран за прв Бранител на Светиот Гроб на Ерусалимското Кралство. |
1456 | Унгарскиот регент Јанош Хуњади ја пробил опсадата на Белград и им нанел тежок пораз на Отоманските освојувачи предводени од Мехмед II. |
1894 | Првата воопшто моторизирана трка се одржала во Франција, на 128-километарски пат помеѓу Париз и Руан. Победил Албер де Дион, основачот на Тур де Франс. |
1908 | Младотурците ја презеле власта во Битола и ги ослободиле сите затвореници. |
1933 | Американскиот воздухопловец Вили Пост го извел првото самостојно летање со авион околу Земјината топка. Прелетал 25.000 километри со 14 застанувања за 7 дена, 18 часа и 45 минути. |
1948 | Во Скопје, со одлука на Владата на НРМ, е основан Институтот за национална историја. |
1962 | Пропадна првиот американски обид за лансирање автоматска сонда на Венера. Ракетата лансирана од Кејп Канаверал на Флорида ја промени насоката и по неколку минути експлодира. |
1992 | Најголемиот колумбиски производител и трговец со дрога Пабло Ескобар побегнал од затвор. Убиен е во декември следната година во Медељин, во престрелка со полицијата. |
Родени
Починале
1461 | Шарл VII Победникот — француски крал. |
1676 | Климент X — римски папа. |
1822 | Наполеон II — француски крал. |
1926 | Фридрих Визер — австриски економист. |
1934 | Џон Дилинџер — американски криминалец. |
1967 | Лајош Касак — унгарски писател и сликар. |
1968 | Павлос Гипарис — грчки офицер. |
1979 | Шандор Кочиш — унгарски фудбалер. |
1990 | Асан Керим — македонски и југословенски политичар . |
Настани
1914 | Австроунгарија ѝ поставила ултиматум на Србија во врска со атентатот на престолонаследникот Франц Фердинанд во Сараево. Ова било најава за почетокот на Првата светска војна. |
1942 | Започнал со работа логорот Треблинка. |
1942 | Во Софија, бугарските власти ги стрелаа Никола Јонков Вапцаров, македонски поет и патриот, Антон Попов-Дончо, македонски револуционер, писател и публицист и Атанас Романов, македонски патриот. |
1993 | Република Македонија стана 138 членка на Светската организација за интелектуална сопственост. |
2000 | Ленс Армстронг, втора година по ред победува на престижната велосипедска трка Тур де Франс, иако неговите лекари, четири години претходно, го известуваат дека постојат мали шанси да преживее, зашто болува од рак. |
Родени
1872 | Спас Мартинов — македонски револуционер. |
1892 | Хаиле Селасије I — етиопски цар. |
1888 | Рејмонд Чендлер — американски писател и сценарист. |
1906 | Владимир Прелог — швајцарско-хрватски хемичар. |
1915 | Тихомир Милошевски — народен херој на Македонија. |
1931 | Виктор Корчној — руски шаховски велемајстор. |
1934 | Стив Лејси — американски џез-музичар. |
1957 | Никос Галис — грчки кошаркар. |
1960 | Фадил Вокри — југословенски фудбалер од албанско потекло. |
1961 | Ентоан Кар — американски кошаркар. |
1963 | Слободан Живоиновиќ — српски и југословенски тенисер. |
1968 | Гери Пејтон — американски кошаркар. |
1972 | Џовани Елбер — бразилски фудбалер. |
1974 | Морис Грин — американски атлетичар. |
1976 | Јудит Полгар — унгарска шахистка. |
1987 | Луис Густаво — бразилски фудбалер. |
1987 | Јулијан Нагелсман — германски фудбалски тренер. |
1988 | Бјерн Турау — германски велосипедист. |
Починале
1536 | Хенри Фицрој — незаконски син на Хенри VIII. |
1757 | Доменико Скарлати — италијански барокен композитор за чембало. |
1875 | Ајзак Мерит Сингер — американски изумител. |
1916 | Вилијам Ремзи — шкотски хемичар. |
1926 | Виктор Васнецов — истакнат руски сликар од фолклористичкиот и националромантичарски правец. |
1942 | Антон Попов — македонски поет. |
1948 | Дејвид Грифит — американски филмски режисер и продуцент. |
1977 | Арсенио Ерико — парагвајски фудбалер. |
1986 | Марко Челебоновиќ — српски сликар. |
2001 | Муртезан Етхеми — поранешен член на ОНА. |
2013 | Џалма Сантос — бразилски фудбалер. |
2019 | Арт Невил — американски поп-музичар. |
Настани
1148 | Францускиот крал Луј VII поставил опсада на Дамаск во текот на Втората крстоносна војна. |
1534 | Жак Картие поставил крст на северноамериканското копно близу до устието на реката Сент Лоренс и го прогласил за прва француска територија во името на кралот Франсоа I. |
1715 | Шпанска флота со богатство составена од 10 брода заминала од Хавана, Куба кон Шпанија. Седум дена подоцна, 9 брода потонале во бура близу до Флорида. Богатството е откриено и извлечено од морето во 1960-тите. |
1823 | Укинато е ропството во Чиле. |
1908 | Турција е прогласена за уставна монархија. Овој датум се зема како Ден на победата на Младотурската револуција. |
1923 | Грција, Турција и сојузничките сили од Првата светска војна го потпишаа Лозанскиот договор, врз основа на која е извршена принудна размена на население: христијаните од Турција во Грција, а муслиманите од Грција во Турција. Ова во голема мера го изменило националниот состав на Егејска Македонија. |
1946 | Во Тихиот Океан, во близина на островот Бакини, САД ја извршија првата подводна атомска експлозија. |
1974 | По инвазијата на Турција врз Северен Кипар, паднала од власт воената хунта во Грција. |
2002 | Алфред Мојсиу е избран за претседател на Албанија. |
2014 | Парламентот го избира Фуад Масум за претседател на Ирак. |
2019 | Борис Џонсон станува премиер на Обединетото Кралство по оставката на неговата сопартијка Тереза Меј. |
Родени
Починале
1957 | Методија Андонов - Ченто — македонски револуционер и државник — прв претседател на Иницијативниот одбор за свикување на Првото заседание на АСНОМ и борец за правата и слободата на македонскиот народ. Роден е во Прилеп на 17 август 1902 година. |
1974 | Џејмс Чедвик — англиски физичар — откривач на неутронот и Нобелов лауреат во 1935 година. |
1980 | Питер Селерс — британски филмски глумец и комичар. |
1991 | Исак Башевис Сингер — американски писател и Нобелов лауреат, по потекло полски Евреин. |
2000 | Клод Соте — француски филмски режисер-оскаровeц. |
2001 | Махир Камбери — поранешен член на ОНА. |
2001 | Сељман Нухиу — поранешен член на ОНА. |
2001 | Неџмедин Сулејмани — поранешен член на ОНА. |
2023 | Тревор Френсис — англиски фудбалер. |
Настани
1878 | Првата кинеска дипломатска мисијa во САД пристигнува во Вашингтон. |
1917 | Холанѓанката Маргарета Гертруда Целе, попозната како Мата Хари, осудена е на смрт под обвинение дека шпионирала за Германија во текот на Првата светска војна. |
1945 | Со одлука на Европската консултативна комисија, Германија во периодот до склучувањето на мировниот договор е поделена на четири зони: источна (советска), северозападна (британска), југозападна (американска) и западна (француска). Таа поделба подоцна доведе до формирање на двете германски држави. |
1968 | Папата Павле VI им ги забранува на католичките верници сите вештачки методи за спречување на зачнувањето. |
1984 | Советскиот космонаут Светлана Савицка стана првата жена која излегла надвор од бродот во вселената и првата жена во историјата на освојувањето на вселената која двапати била во нејзиното пространство. |
2017 | Рам Нат Ковинд станува претседател на Индија. |
Родени
Починале
1492 | Инокентиј VIII — римски папа. |
1533 | Атахуалпа — последен владетел на Тавантинсују. |
1564 | Фердинанд I — цар на Светото Римско Царство. |
1794 | Андре Шение — француски поет. |
1834 | Семјуел Тејлор Колриџ — англиски поет. |
1980 | Владимир Висоцки — советски пејач. |
1986 | Винсент Минели — американски филмски режисер. |
1987 | Крсто Симовски — учесник во НОВ. |
1999 | Богољуб Арсиќ — учесник во НОВ. |
2002 | Рудигер Дорнбуш — германски економист. |
2003 | Џон Шлезингер — англиски режисер и глумец. |
Настани
1953 | Со нападот на герилците на касарната „Монкада“ во градот Сантјаго де Куба, Фидел Кастро ја започнува борбата против диктаторот Фулгенсио Батиста. |
1956 | Египетскиот претседател Гамал Абдел Насер го национализира Суецкиот Канал, кој претходно беше под контрола на англо-француска компанија. |
1963 | Катастрофален земјотрес го разурна Скопје. Во земјотресот загинаа 1.070 луѓе, 2.900 беа повредени, а беше уништен или оштетен 4⁄5 од станбениот фонд. Веста за земјотресот што го зафати Скопје брзо се рашири низ целиот свет, кој покажа голема солидарност. |
1996 | Република Македонија и Европската Унија потпишаа рамковна спогодба за соработка на Република Македонија во Европската Унија. Истиот ден во Република Македонија пристигнува и првиот американски амбасадор — Кристофер Хил. |
1996 | Република Македонија стана потписничка на Рамковната конвенција на Советот на Европа за заштита на националните малцинства и потписничка на повелбата на Советот на Европа за регионални или малцински јазици. |
Родени
Починале
1471 | Павле II — римски папа. |
1867 | Отон I — грчки крал. |
1902 | Шарл Дадан — француско-американски пчелар, таткото на современото пчеларство. |
1903 | Алексо Поројлијата — македонски револуционер. |
1917 | Едгар Дега — француски сликар. |
1925 | Готлоб Фреге — германски математичар. |
1926 | Крсте Петков Мисирков — истакнат македонски филолог, јазичар, историчар, фолклорист, етнограф, публицист, политичар, дипломат, револуционер и борец за македонската национална афирмација. Во 1903 година ја издаде книгата „За македонцките работи“. Роден е во Ениџевардарско на 18 ноември 1874 година. |
1952 | Ева Перон — популарната „прва дама“ на Аргентина, сопруга на Хуан Перон. |
1963 | Димитар Пандилов — истакнат уметник, прв македонски импресионистички сликар. |
1985 | Фреди Перлман — анархист, писател, теоретичар и музичар, голем критичар на современиот свет. |
Настани
1830 | Во Франција избива „Јулската револуција“ предизвикана од одлуката на кралот Шарл X Бурбонски да ги укине весниците, да го распушти штотуку избраното собрание и да го промени изборниот закон. Кралот абдицира и емигрира во Шкотска. |
1839 | Почнува Опиумската војна меѓу Кина и Велика Британија откако кинеските власти во едно пристаниште во Кантон запленуваат и уништуваат 20.000 сандаци со опиум. |
1981 | Почна со работа новата Железничка станица во состав на Транспортниот центар во Скопје. Последниот воз од Старата железничка станица замина во 11 часот и 30 минути, а првиот воз на новата железничка станица стигна во 12 часот и 35 минути. |
1989 | Кристер Петерсон прогласен е за виновен и е осуден на доживотна казна затвор заради убиството на шведскиот премиер Улоф Палме во 1986 година. Подоцна тој е ослободен, а убиството останува неразјаснето. |
2001 | САД ги продолжуваат санкциите врз Иран и Либија на уште пет години.
|
Родени
1452 | Лудовико Сфорца — милански војвода. |
1832 | Ѓура Јакшиќ — српски поет и сликар. |
1835 | Џозуе Кардучи — италијански поет — добитник на Нобелова награда за литература во 1906 година. |
1853 | Владимир Короленко — украински писател, хуманист и новинар. |
1874 | Иван Ачков — македонски револуционер. |
1904 | Оскар Ланге — полски економист. |
1907 | Петар Лубарда — црногорски и југословенски сликар. |
1915 | Марио дел Монако — италијански тенор. |
1946 | Раде Шербеџија — хрватски и југословенски глумец и пејач. |
1946 | Мирољуб Лешо — српски и југословенски глумец. |
1965 | Хосе Луис Чилаверт — парагвајски фудбалски голман. |
1972 | Јанко Нинов — македонски поет. |
1977 | Џонатан Рис Маерс — ирски глумец. |
1983 | Горан Пандев — македонски фудбалер. |
1987 | Марек Хамшик — словачки фудбалер. |
1997 | Микеле Ди Грегорио — италијански фудбалски голман. |
|}
Починале
916 | Климент Охридски — сесловенски просветител. |
1061 | Никола II — римски папа. |
1841 | Михаил Лермонтов — руски поет. |
1844 | Џон Далтон — англиски хемичар и физичар. |
1880 | Мохамед Реза Пахлеви — шах на Иран. |
1946 | Гертруда Стајн — американска писателка. |
1950 | Вецко Домазетовски — македонски есеист. |
1981 | Вилијам Вајлер — американски режисер. |
1982 | Загорка Миќиќ — југословенски и македонски доктор по филозофија. |
1998 | Златко Чајковски — хрватски и југословенски фудбалер и тренер. |
2001 | Сељман Нухиу — поранешен член на ОНА. |
2010 | Димитар Циев — југословенски и македонски одбојкар. |
Настани
1953 | Со нападот на герилците на касарната „Монкада“ во градот Сантјаго де Куба, Фидел Кастро ја започнува борбата против диктаторот Фулгенсио Батиста. |
1956 | Египетскиот претседател Гамал Абдел Насер го национализира Суецкиот Канал, кој претходно беше под контрола на англо-француска компанија. |
1963 | Катастрофален земјотрес го разурна Скопје. Во земјотресот загинаа 1.070 луѓе, 2.900 беа повредени, а беше уништен или оштетен 4⁄5 од станбениот фонд. Веста за земјотресот што го зафати Скопје брзо се рашири низ целиот свет, кој покажа голема солидарност. |
1996 | Република Македонија и Европската Унија потпишаа рамковна спогодба за соработка на Република Македонија во Европската Унија. Истиот ден во Република Македонија пристигнува и првиот американски амбасадор — Кристофер Хил. |
1996 | Република Македонија стана потписничка на Рамковната конвенција на Советот на Европа за заштита на националните малцинства и потписничка на повелбата на Советот на Европа за регионални или малцински јазици. |
Родени
Починале
1741 | Антонио Вивалди — истакнат венецијански композитор на преодот од барокот кон класицизмот. |
1750 | Јохан Себастијан Бах — германски композитор — еден од најзначајните композитори во историјата на музиката. |
1794 | Максимилијан Робеспјер — еден од главните водачи на Француската револуција. |
1904 | Никола Каранџулов — македонски револуционер — војвода и учител. Роден е во Прилеп. |
1968 | Ото Хан — германски хемичар и јадрен физичар. Добитник е на Нобеловата награда за хемија. |
Настани
1014 | Во Битката на планината Беласица кај Струмица, војската на македонскиот цар Самоил била тешко поразена од војската на византискиот цар Василиј II. |
1588 | Британската флота под команда на Лорд Хавард и Сер Франсис Дрејк ја поразува шпанската Непобедлива армада составена од околу 125 бродови, која во инвазија на Англија ја испраќа шпанскиот крал Филип II. |
1940 | Почнува воздушната офанзива на Германија на Велика Британија за време на Втората светска војна. |
1945 | Прогласени се првите народни херои на Југославија од Македонија: Мирче Ацев, Стеван Наумов - Стив, Орце Николов, Страшо Пинџур и Христијан Тодоровски - Карпош. По неколку дена, на 2 август, за народен херој е прогласен и Кузман Јосифовски - Питу. |
1948 | Во Лондон се отворени првите Олимписки игри по Втората светска војна. |
1993 | Киргистан ја признава Република Македонија. |
2002 | Основана е Федерацијата на фармерите на Република Македонија (ФФРМ) под името „Федерација на македонските фармери“. |
Родени
1883 | Бенито Мусолини — италијански диктатор и фашист. |
1905 | Даг Хамаршелд — шведски политичар. |
1925 | Микис Теодоракис — грчки композитор. |
1927 | Хари Мулиш — холандски писател. |
1929 | Жан Бодријар — француски социолог и филозоф. |
1929 | Жулињо — бразилски фудбалер. |
1930 | Абдулазис Ислами — македонски поет. |
1949 | Љупчо Силјановски — македонски поет. |
1954 | Игор Крутој — советски и руски композитор. |
1957 | Нели Ким — советска гимнастичарка. |
1961 | Муртезан Етхеми — поранешен член на ОНА. |
1962 | Карл Кокс — британски продуцент на техно-музика. |
1965 | Андреа Ѕорѕи — италијански одбојкар. |
1979 | Владимир Блажев – Панчо — македонски пејач и член на дуото DNK. |
1981 | Фернандо Алонсо — возач на „Формула 1“. |
1982 | Перо Антиќ — македонски кошаркар. |
1983 | Илчо Наумоски — македонски фудбалер. |
1985 | Золта Фодор — унгарски борач. |
1985 | Хавиер Чакон — шпански велосипедист. |
Починале
1099 | Урбан II — римски папа. |
1108 | Филип I — крал на Франција. |
1644 | Урбан VIII — римски папа. |
1808 | Селим III — отомански султан. |
1856 | Роберт Шуман — германски композитор и музичар од времето на романтизмот. |
1857 | Шарл Лисјен Бонапарт — француски кнез и [орнитолог]]. |
1890 | Винсент ван Гог — холандски сликар. |
1910 | Глигор Соколов — македонски револуцинер. |
1974 | Ерих Кестнер — германски писател. |
1974 | Кас Елиот — американска поп-пејачка, членка на групата „Мамас енд папас“. |
1898 | Херберт Маркузе — германско-американски филозоф, социолог и политички теоретичар. |
1982 | Владимир Зворник — „таткото на телевизијата“. |
1983 | Луис Буњел — француско-мексикански филмски режисер. |
1990 | Бруно Крајски — австриски политичар. |
2008 | Мате Парлов — југословенски и хрватски боксер. |
Настани
1619 | Во Џемстаун, во Вирџинија, САД, се одржа првото колонијално претставничко Собрание. Овој град е прво населено место во Новиот Свет каде првите англиски доселеници пристигнаа во 1607 година. |
1971 | Астронаутите на „Аполо 15“, Дејвид Скот и Џејмс Ирвин се спуштија на Месечината. |
1974 | Турција, Грција и Велика Британија потпишаа спогодба за прекин на огнот на Кипар. |
1975 | Во Хелсинки почна Конференцијата за европска безбедност и соработка (КЕБС), на која присуствуваа државници од 35 земји. Целта на Конференцијата беше да се осигура мирот во Европа. |
1980 | Вануату прогласува независност. |
Родени
1511 | Џорџо Вазари — италијански сликар и архитект. |
1818 | Емили Бронте — англиска писателка. |
1863 | Хенри Форд — производител и конструктор на автомобили. |
1898 | Хенри Мур — британски вајар. |
1939 | Питер Богданович — американски филмски режисер. |
1941 | Пол Анка — канадски пејач и глумец. |
1947 | Арнолд Шварценегер — американски глумец и политичар. |
1948 | Миливоје Каракашевиќ — српски и југословенски пингпонгар. |
1950 | Габриеле Салваторес — италијански режисер и сценограф. |
1958 | Кејт Буш — англиска поп-музичарка. |
1959 | Петра Фелке — германска атлетичарка. |
1964 | Јирген Клинсман — германски фудбалер. |
1970 | Кристофер Нолан — британско-американски филмски режисер. |
1982 | Ивон Страховски — австалиска глумица. |
1983 | Тимур Дибиров — руски ракометар. |
1991 | Патрик Тишлер — унгарски фудбалер. |
1993 | Андре Гомеш — португалски фудбалер. |
1993 | Филип Пајовиќ — српски голман. |
1995 | Ирвинг Лозано — мексикански фудбалер. |
Починале
579 | Бенедикт I — римски папа. |
1674 | Карел Шкрета — чешки барокен сликар. |
1771 | Томас Греј — англиски поет. |
1898 | Ото фон Бизмарк — пруски државник и обединител на Германија. |
1912 | Муцухито — цар на Јапонија. |
1965 | Џуничиро Танизаки — јапонски писател. |
1974 | Лав Книпер — руски композитор. |
1996 | Клодет Колбер — ѕвезда на Холивудските комедии. |
2007 | Ингмар Бергман — шведски филмски и театарски режисер и сценарист. |
2005 | Лаки Томпсон — американски џез-музичар. |
2007 | Микеланџело Антониони — италијански режисер. |
2015 | Лин Андерсон — американска кантри-пејачка. |
Настани
904 | Солун бил освоен и уништен од Арапите. Околу 20.000, претежно млади, биле одведени во ропство. |
1498 | Кристифор Колумбо, на своето трето патување во Новиот Свет, го открива островот Тринидад, а потоа за првпат стапна на брегот на Јужна Америка. |
1908 | По победата на Младотурската револуција, Јане Сандански упатува „Манифест до сите народности во Османлиското Царство“. |
1941 | Германскиот рајхсмаршал Херман Геринг му дава писмена директива на шефот на полицијата Рајнхард Хајдрих да направи нацрт-план за отстранување на Евреите од Европа. |
1945 | Пјер Лавал, водачот на Вишиевска Франција, е уапсен од сојузничките војници во Австрија. |
1954 | Италијанска експедиција предводена од Ардито Десио прва го освојува врвот „Годвин Остин“, попознат како К2, на Каракорум, кој со своите 8.611 метри, е втор највисок врв на Земјата. |
1964 | Американската вселенска сонда „Ренџер 9“ ги емитува на Земјата првите снимки од темната страна на Месечината. Овој успех научниците го оценија како најголем дострел на астрономијата по Галилео Галилеј. |
2006 | На Куба Фидел Кастро му ја предава власта на својот брат Раул Кастро. |
Родени
1704 | Габриел Крамер — швајцарски математичар. |
1800 | Фридрих Велер — германски хемичар. |
1912 | Милтон Фридман — американски економист, добитник на Нобеловата награда. |
1919 | Примо Леви — италијански писател. |
1929 | Хосе Сантамарија — уругвајско-шпански фудбалер. |
1944 | Роберт Мертон (економист) — американски економист, добитник на Нобеловата награда во 1997 година. |
1958 | Бил Бери — американски рок-музичар. |
1965 | Џоан Роулинг — шкотска писателка — автор на книгите „Хари Потер“. |
1969 | Антонио Конте — италијански фудбалер и тренер. |
1986 | Евгени Малкин - руски хокеар. |
1987 | Мајкл Бредли — американски фудбалер. |
1989 | Викторија Азаренка — белоруска тенисерка. |
Починале
1784 | Дени Дидро — француски филозоф. |
1849 | Шандор Петефи — унгарски поет. |
1886 | Франц Лист — унгарски пијанист и композитор. |
1907 | Пандо Кљашев — македонски револуционер. |
1944 | Антоан де Сент Егзипери — француски писател и воздухопловец. |
1986 | Теди Вилсон — американски џез-музичар. |
1988 | Андре Навара — француски виолончелист. |
2001 | Тахир Синани — поранешен член на ОНА. |
2001 | Бурим Хусеини — поранешен член на ОНА. |
2009 | Боби Робсон — англиски фудбалер и тренер. |
2017 | Жана Моро — француска глумица. |
2019 | Харолд Принс — американски продуцент и режисер. |