Википедија

Космонаут

човек што командува со, пилотира или служи како член на посадата на вселенско летало

Космонаут[1][2] или астронаут[3] — лице што извршило вселенски лет или поминало посебна обука за изведба на таков лет.[4] Иако изразот првенствено се користи за професионални космонаути, тој може да се користи и за секој што патува во вселената, вклучувајќи научници, политичари, новинари и туристи.[5][6]

Американскиот космонаут Брус Макендлес користел маневрирачки модул со екипаж надвор од вселенското летало Челенџер во 1984 г.

Од 4 октомври 2007 г., 463 души (413 мажи и 48 жени) од 34 земји достигнале ниска орбита на Земјата или пошироко.[7][8] 26 од нив патувале надвор од ниската орбита на Земјата до Месечевата орбита или површина.[9] Според американската определба, 466 души стигнале до орбитата.[10] До денес, луѓето поминале 30.400 човечки часа во вселената (или вкупно околу 83 години), вклучувајќи околу 100 дена во вселенски прошетки.[11][12] До денес, личноста што поминала најмногу време во вселената е Русинот Сергеј Константинович Крикаљов. Тој поминал таму 803 дена, 9 часа и 39 минути или 2,2 години.[13][14] Сунита Вилијамс, со своите 195 дена, го држи рекордот за најдолго време поминато во вселената од жена.[15][16]

Првиот космонаут бил Јуриј Гагарин. Првата космонаутка била Валентина Терешкова.

Определба

уреди

До 2003 г., космонаутите биле обучени и подготвени првенствено на владини трошоци, било од воени или граѓански вселенски агенции. По првиот суборбитален лет извршен од SpaceShipOne во 2004 г., била откриена нова категорија на космонаути: т.н. комерцијални космонаути. Со зголемениот интерес за вселенски туризам, НАСА и Руската федерална вселенска агенција се согласуваат да го користат изразот „учесник во вселенски лет“ за да ги разликуваат таквите космонаути од професионалните космонаути во мисиите организирани од двете агенции.

Критериумите за тоа што претставува вселенски лет со екипаж разнообразуваат. Fédération Aéronautique Internationale (FAI) го определува како таков секој човечки лет над 100 км. Меѓутоа, во САД, на секој професионален, воен или комерцијален космонаут што лета на надморска височина од 80 километри или повисоко, му се доделува космонаутска значка.

Наводи

уреди
  1. ↑ „космонаут“ — Дигитален речник на македонскиот јазик
  2. ↑ „космонаут“ — Официјален дигитален речник на македонскиот јазик
  3. ↑ „астронаут“ — Дигитален речник на македонскиот јазик
  4. ↑ The American Heritage Dictionary of the English Language. „Определба за космонаут“. The American Heritage Dictionary of the English Language, четвърто издание (2000). Посетено на 7 май 2007. Занемарен непознатиот параметар |архив_уеб_адрес= (help); Занемарен непознатиот параметар |архив_дата= (help); Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)
  5. ↑ NASA (2006). „Astronaut Fact Book“ (PDF). NASA. Архивирано од изворникот (.pdf) на 2007-10-25. Посетено на 2024-04-16. Занемарен непознатиот параметар |език= (help); Занемарен непознатиот параметар |accessyear= (се препорачува |access-date=) (help); Занемарен непознатиот параметар |достъп_дата= (help); Занемарен непознатиот параметар |accessmonthday= (help); Занемарен непознатиот параметар |архив_уеб_адрес= (help); Занемарен непознатиот параметар |архив_дата= (help)
  6. ↑ Marie MacKay (2005). „Former astronaut visits USU“. The Utah Statesman. Архивирано од изворникот на 2008-06-08. Посетено на 2024-04-16. Занемарен непознатиот параметар |език= (help); Занемарен непознатиот параметар |архив_дата= (help); Занемарен непознатиот параметар |accessyear= (се препорачува |access-date=) (help); Занемарен непознатиот параметар |достъп_дата= (help); Занемарен непознатиот параметар |accessmonthday= (help); Занемарен непознатиот параметар |архив_уеб_адрес= (help)
  7. ↑ Bill Harwood (2007). „STS-120 Quick-Look Data“. CBS News. Занемарен непознатиот параметар |език= (help); Занемарен непознатиот параметар |accessyear= (се препорачува |access-date=) (help); Занемарен непознатиот параметар |accessmonthday= (help)
  8. ↑ Encyclopedia Astronautica (2007). „Women of Space“. Енциклопедия Астронавтика. Занемарен непознатиот параметар |език= (help); Занемарен непознатиот параметар |accessyear= (се препорачува |access-date=) (help); Занемарен непознатиот параметар |accessmonthday= (help)
  9. ↑ НАСА. „NASA's First 100 Human Space Flights“. National Aeronautics and Space Administration. Архивирано од изворникот на 2007-08-27. Посетено на 2024-04-16. Занемарен непознатиот параметар |език= (help); Занемарен непознатиот параметар |accessyear= (се препорачува |access-date=) (help); Занемарен непознатиот параметар |достъп_дата= (help); Занемарен непознатиот параметар |accessmonthday= (help); Занемарен непознатиот параметар |архив_уеб_адрес= (help); Занемарен непознатиот параметар |архив_дата= (help)
  10. ↑ Encyclopedia Astronautica (2007). „Astronaut Statistics – as of 22 June 2007“. Encyclopedia Astronautica. Занемарен непознатиот параметар |език= (help); Занемарен непознатиот параметар |accessyear= (се препорачува |access-date=) (help); Занемарен непознатиот параметар |accessmonthday= (help); no-break space character во |title= во положба 21 (help)
  11. ↑ Encyclopedia Astronautica (2007). „Astronaut Statistics – as of 22 June 2007“. Encyclopedia Astronautica. Занемарен непознатиот параметар |език= (help); Занемарен непознатиот параметар |accessyear= (се препорачува |access-date=) (help); Занемарен непознатиот параметар |accessmonthday= (help); no-break space character во |title= во положба 21 (help)
  12. ↑ NASA (2004). „Walking in the Void“. NASA. Архивирано од изворникот на 2008-01-06. Посетено на 2024-04-16. Занемарен непознатиот параметар |език= (help); Занемарен непознатиот параметар |архив_дата= (help); Занемарен непознатиот параметар |accessyear= (се препорачува |access-date=) (help); Занемарен непознатиот параметар |достъп_дата= (help); Занемарен непознатиот параметар |accessmonthday= (help); Занемарен непознатиот параметар |архив_уеб_адрес= (help)
  13. ↑ NASA (2005). „Sergei Konstantinovich Krikalev Biography“. NASA. Занемарен непознатиот параметар |език= (help); Занемарен непознатиот параметар |accessyear= (се препорачува |access-date=) (help); Занемарен непознатиот параметар |accessmonthday= (help)
  14. ↑ NASA (2005). „Krikalev Sets Time-in-Space Record“. NASA. Занемарен непознатиот параметар |език= (help); Занемарен непознатиот параметар |accessyear= (се препорачува |access-date=) (help); Занемарен непознатиот параметар |accessmonthday= (help)
  15. ↑ NASA (2007). „Astronaut Suni Williams Sets the Record Straight, and Long“. NASA. Архивирано од изворникот на 2007-10-28. Посетено на 2024-04-16. Занемарен непознатиот параметар |език= (help); Занемарен непознатиот параметар |архив_дата= (help); Занемарен непознатиот параметар |accessyear= (се препорачува |access-date=) (help); Занемарен непознатиот параметар |достъп_дата= (help); Занемарен непознатиот параметар |accessmonthday= (help); Занемарен непознатиот параметар |архив_уеб_адрес= (help)
  16. ↑ NASA (2007). „Биография на Сунита Уилямс“. NASA. Занемарен непознатиот параметар |език= (help); Занемарен непознатиот параметар |accessyear= (се препорачува |access-date=) (help); Занемарен непознатиот параметар |accessmonthday= (help)

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Космонаут&oldid=5229433“