— Википедија

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 114.622 статии на македонски јазик

Избрана статија за оваа седмица

Албанија — земја во југоисточна Европа, сместена на Балканскиот Полуостров и Сердоземјето. Се граничи со Црна Гора на север, со Косово на североисток, Македонија на исток и со Грција на југ. Албанија има брег на Јадранското Море на запад и брег на Јонското Море на југозапад. Главен град е Тирана, кој воедно е и најголем град во државата.

Географски, земјата покажува различни климатски, геолошки, хидролошки и морфолошки услови, дефинирани на површина од 28.748 км². Таа поседува извонредна разноликост со пределот кој се протега од планините Проклетие до топлото и сончево крајбрежје на Јадранско Море и Јонското Море. Албанија е мултиконфесионална, мултикултурна и мултиетничка земја. Најголениот дел од населението се етнички Албанци, но има и бројно грчко, македонско, ромско, влашко и црногорско население.

Историски гледано, областа на Албанија била населена со разни племиња од Илири, Тракијци и Стари Грци. Областа била припоена во 3 век од страна на Римјаните и станала составен дел на римските провинции Далмација, Македонија и Илирикум. Автономното Кнежевство Арбарија било создадено во 1190 година, формирано од архон Прогон во Кроја, во рамките на Византија. Во доцниот 13 век Карло I Анжујски ги освоил албанските територии од Византијците и го основал средновековното Кралство Албанија, кое со своето максимално проширување се протегало од Драч по должината на брегот до Бутринт на југ. Во средината на XV век, Албанија била освоена од страна на Османлиите.

Современата национална држава Албанија се појавила во 1912 година по поразот на Османлиите во Балканските војни. Современото Кралство Албанија било напднато од Италија во 1939 година, формирајќи Голема Албанија, пред да стане нацистички германски протекторат во 1943 година. По поразот на Нацистичка Германија, комунистичка држава насловена како Народна Република Албанија била основана под раководство на Енвер Хоџа и Партијата на трудот. Земјата доживеала општествени и политички трансформации во комунистичката ера, како и изолација од голем дел од меѓународната заедница. По Револуциите од 1991 година, социјалистичката република била распуштена и била основана денешна Албанија. (Дознајте повеќе...)

архива · наредни избрани статии · критериуми

Слика на денот
Пристаништето „Стоукс Хил“ во Дарвин, Австралија.
други избрани слики

Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

...дека вистинското име на Фреди Меркјури е Фарух Булсара?
...дека 98 % од познатите потенцијално опасни тела не се закана по Земјата во следните 100 години?
...дека Хипарх се смета за основач на тригонометријата?
...дека Св. Антипа Пергамски се смета за заштитник на забарите и оние со забоболка?
...дека најголемиот дел од Антарктикот се смета за пустина?
...дека индиското име на Индија е Барат (भारत)?
...дека годинава Википедија прослави 20 години постоење?
...дека првиот театар во Скопје („Ада Кафе“) е отворен во 1906 година?
...дека градот Пешкопеја во денешна Албанија во средновековието се нарекувал Пресоленград?
...дека Наум Миладинов (1817-1897), братот на Димитар и Константин Миладинови, бил првиот запишувач на македонските народни песни во музичка нотација?
...дека бојата тегет е наречена по видниот австриски адмирал Вилхелм фон Тегетоф?
...дека птиците се диносауруси?
...дека факсот е измислен 11 години пред телефонот?
...дека во 1000 г. Охридската патријаршија излегувала на 4 мориња (Егејско, Јонско, Јадранско и Црно)?
...дека охридското село Велмеј има дури 26 археолошки наоѓалишта?
...дека Блаженствата се девет препораки на Христос („Блажени се...“) изречени во неговата Беседа на гората?
...дека според три различни преданија, во гробницата „Струмин гроб“ е закопана сестра на Крале Марко, ќерка на властелин од периодот пред средновековието или принцот Персеј, роднина на Александар Македонски?
...дека кај тиквешкото село Росоман се наоѓало едно од двете речни пристаништа во Вардарска Македонија, од кое се испорачувале земјоделски производи во Солун сè до 1912 година?
... дека композиторот Јохан Себастијан Бах имал дури 20 деца со две жени (7 со првата и 13 со втората)?
... дека папагалот мал александар (Psittacula krameri) го носи името на кралот Александар Македонски, за кој се смета дека ги довел птиците од овој род во Средоземјето од Индија како подароци за аристократијата и дипломатите?
...дека Смолика во Гребенско е втора највисока планина во Егејска Македонија (и цела денешна Грција), веднаш по Олимп?
...дека патристиката е наука за црковните отци и нивното дејствување во обединувањето на античката филозофија со христијанското учење?
...дека Елбрус (5.642 м) на Кавказ е највисоката планина во Европа?
...дека селото Центар Жупа изворно се нарекувало Вапа — поим во директно сродство со санскритскиот збор vāpī, што значи „долго блато“?
... дека со само 30 жители (2011), Хум на Истра е најмалиот град во светот?
... дека според месното предание, Ѓаволскиот Ѕид настанал кога ѓаволот неуспешно се обложил со Господ дека може да ја прегради Брегалница и за една ноќ да го потопи цело Овче Поле?
... дека островот Удово кај истоименото село на реката Вардар е најголемиот речен остров во Македонија и втор остров по површина во земјата?

архива · предложете факт

На денешен ден…

Денес е 10 мај 2021 г.

Настани:

1497	Италијанскиот морепловец Америго Веспучи тргна на првото патување во Новиот Свет. Во текот на патувањето, вплови до бреговите на Хондурас и на Бразил и откри нов континент меѓу Европа и Азија, наречен по него Америка.
1503	Морепловецот Кристофер Колумбо прв ги забележува Кајманските Острови
1877	Романија прогласува независност од Отоманското Царство
1989	Алпинистите Димитар Илиевски (35) од Битола, Виктор Грошељ (36) од Љубљана и Стипе Божиќ (37) од Сплит го освоија највисокиот врв на светот, Монт Еверест. Притоа загина Димитар Илиевски.

Родени:

1731	Виктор Луј — француски архитект, добитник на Римската награда.
1748	Луј Жан Пјер Вјејо — француски орнитолог.
1876	Иван Цанкар — словенечки писател, поет, раскажувач, драматург и публицист.
1878	Густав Штрасеман — германски канцелар.
1879	Симон Петљура — украински политички деец.
1899	Фред Астер — американски глумец и танчер.
1924	Јулија Друнина — советска и руска поетеса.
1931	Еторе Скола — италијански режисер.
1937	Тамара Прес — советска атлетичарка.
1938	Мануел Сантана — шпански тенисер.
1949	Мјуча Прада — италијански моден творец.
1952	Слај Данбар — јамајски реге-музичар.
1957	Фил Мер — американски скијач.
1957	Стив Мер — американски скијач.
1957	Џавит Асани — македонски политичар и поранешен член на ОНА.
1958	Влада Дивљан — српски и југословенски рок музичар.
1960	Боно — ирски пејач, член на рок-групата „У2“ (U2).
1960	Мерлин Оти — јамајско-словенечка атлетичарка.
1966	Џонатан Едвардс — англиски атлетичар.
1969	Денис Беркамп — холандски фудбалер.
1980	Кирил Лазаров — македонски ракометар.
1988	Адам Лалана — англиски фудбалер.
1991	Џанмарко Ѕигони — италијански фудбалер.
1991	Тим Веленс — белгиски велосипедист.
1991	Кевин Менса — дански фудбалер.
1995	Миси Френклин — американска пливачка.

Починале:

1509	Катерина Сфроца — грофица од Форли.
1774	Луј XV — крал на Франција.
1889	Михаил Салтиков-Шчедрин — руски писател и новинар.
1964	Михаил Ларионов — руски сликар.
1969	Томо Смилјаниќ - Брадина — македонски и српски етнограф.
1975	Атанас Великов Атанасов — македонски борец.
1977	Џоана Крафорд — американска артистка.
1979	Антун Аугустинчиќ — југословенски и хрватски вајар.
1980	Калман Конрад — унгарски фудбалер.
1989	Димитар Илиевски - Мурато — македонски алпинист.
1989	Доминик Татарка — словачки писател.
1994	Клинт Брукс — американски литературен критичар.
2006	Александар Зиновјев — руски филозоф, социолог, есеист и книжевен сатиричар.
2006	Џон Хикс — американски џез-музичар.
2008	Лејла Генчер — турска оперска пејачка.

Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Содржина и помош

почетен курс · помош · кратко упатство · превод на статија · вашата прва статија · селска чешма · викисредби · начела и напатствија · категориски индекс · избрана содржина · добри статии · нови статии · потребни статии

Тематски портали

Природни науки
астрономија · биологија · геологија · екологија · информатика · математика ·
логика · медицина · физика · хемија

Општествени науки
археологија · економија · историја · митологија · политика · право · психологија · социологија · филозофија

Географија
Европа · Јужна Америка · Азија · Африка · Северна Америка · Антарктик · Океанија

Технологија и применети науки
индустрија · семрежје · инженерство · земјоделство · општење · образование · транспорт

Уметност и култура
архитектура · мода · јазици · кулинарство · ликовна уметност · книжевност · музика · религија · спорт · драмска уметност · телевизија · филмска уметност

Други области

Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.

Збратимени проекти

Википедија е проект на фондацијата Викимедија — непрофитна организација, која опфаќа и други проекти:

	Ризница Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
	Викивести Вести со права за слободна употреба
	Викиречник Речник и лексикон
	Викицитат Збирка на цитати
	Викикниги Учебници и прирачници со права за слободна употреба
	Викиизвор Библиотека на дела со права за слободна употреба
	Викивидови Именик на видови
	Викиуниверзитет Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
	Мета-вики Усогласување на проектот „Викимедија“
	Википодатоци База на слободни знаења
	Википатување Отворен туристички водич

најгоре · превчитај ја страницава · статистики · односи со јавноста · пријавете неправилност · village pump