Пакистан

Исламска Република Пакистан
Исламска Република Пакистан; اسلامی جمہوریۂ پاكستان‎ (урду); Islāmī Jomhuri-ye Pākistān
Знаме	State Emblem
	Гесло: اتحاد، تنظيم، يقين محکم ; Ittehad, Tanzim, Yaqeen-e-Muhkam (Urdu); "Единство, дисциплина и вера"
	Химна: „Кауми тарана“;
	Местоположба на Пакистан
Главен град	Исламабад; 33°40′N 73°10′E / 33.667° СГШ; 73.167° ИГД
Најголем град	Карачи
Службен јазик	урду, англиски
Други јазици	пенџапски, паштунски, синдски, сераики,
Демоним	Пакистанец
Уредување	Полупретседателски систем, сојузна исламска република
Основање
Површина
Население
БДП (ПКМ)	проценка за 2023 г.
БДП (номинален)	проценка за 2023 г.
Џиниев коеф. (2018)	31.6; среден
ИЧР (2022)	▬ 0.544; низок · 161-ва
Валута	Пакистанска рупија (PKR)
Часовен појас	PST (UTC+5)
Се вози на	лево
НДД	.pk
Повик. бр.	92

Исламската Република Пакистан — држава во Јужна Азија. На југ излегува на Арапското Море, на запад се граничи со Иран и Авганистан, на исток со Индија, а на североисток со Кина. Главен град е Исламабад.

Независност стекнува на 14 август 1947 година, како Доминион Пакистан. На 23 март 1956 година се преименува во Исламска Република Пакистан. До 1971 година во нејзин состав е и денешен Бангладеш, дотогаш познат како Источен Пакистан.

На 12 октомври 1999 година генералот Первез Мушараф доаѓа на власт преку воен удар. Подоцна ја презема функцијата претседател на државата и се наоѓа на власт до 2008 г.

Етимологија на име

Името на Пакистан значи „земја на чистите“ на урду и персиски јазик. Името е создадено во 1934 од Чоудари Рахма Али, што го објавил ова во неговиот памфлет „Сега или Никогаш“. Името претставува „30 милиони муслимани од Пакистан кои живеат во петте единици на британската колонија — Пенџаб, Авгана, Кашмир, Синд и Белочистан.

Историја

Географија и клима

Пакистан опфаќа облст од 803.940 км². Источниот Регион на Пакистан се наоѓа на индиската тектонска плоча, западните и северните региони се наоѓаат на евроазиската тектонска плоча. Пакистан има 1.046 километри долга поморска граница на Арабиското Море, додека вкупната земјена граница брои 6.774 километри. Пакистан географски е разновидна земја. На југ се наоѓаат долини и рамнини, песокливи плажи и пријатна клима, додека на северот се наоѓа ланецот Хималаи со врвови високи над 8.000 метри. Пакистан брои околу 108 планински врвови со преку 7.000 метри и пет врвови со преку 8.000 метри (К2 и Нанга Парбат). Реката Инд тече низ Пакистан. Северниот дел на земјата е многу привлечно туристичко место и Мека за планинари. Западно од Инд се наоѓа покраината Белуџистан со сува клима и зелени долини, додека на исток се песочните дини и пустината Тар во областа Тарпаркер. [[Податотека:Tvrdjava Tar.jpg|200п|мини|лево|Тврдина околу градот кој се наоѓа во пустината Тар (на урду تھرپارکر) во јужната покраина Синд е седма по големина и единствената плодна пустина во светот.

Климата варира заедно со географијата. Стидените зими и топлите лета доминираат на северот, додека благата клима доминира на југот. Во централните делови не е реткост во летните месеци живата да е над 45-{°C}-, а во зимските месеци да е под нулата. Во текот на доцните месеци од летната сезона, непредвидливите монсунски ветрови можат да донесат од 250 милиметри до 1.250 милиматри дожд.

Политички систем

Според уставот од 10.4.1973 г.(привремено суспендиран поради државниот удар извршен на 12.10.1990 г.) Пакистан е федеративна исламска република. Право на глас имаат сите пакистански државјани со возраст над 18 години.

Претседателот на републиката го избира изборен колегиум на секои пет години, кој е составен од членови на двата дома на Сојузниот парламент и парламентите на четирите покраини; претседателот на републиката може да биде избран само еднаш. Тој задолжително треба да биде муслиман на возраст над 45 години. Тој е извршител на извршната власт, на сојузно ниво , а власта ја спроведува заедно со владата. Во одредени случаи може да ги распушти Националното собрание и Владата и да прогласи вондредна состојба. Дводомниот парламент е составен од Национално собрание и Сенат. Националното собрание (Majlis-e Shoora) има 342 пратеници, кои се избираат на општи избори на пет години според мнозински систем; две места се резервирани за жени, а десет пратеници се избираат од немуслиманското население.

Сенатот има сто членови. тие ги избираат парламентите на покраините, како и претставници на племенските области и на главниот град.

Административна поделба

Пакистан е сојузна држава составена од 4 покраини, престолнинската територија и од племенските територии на СЗ. На чело на покраините се наоѓаат управници, кои ги именува претседателот на републиката. Покраините имаат сопствена законодавна (на општи избори избран еднодомен покраински парламент) и извршна власт. Племенските области се под непосредна управа на сојузната влада, но одделни племенски заедници имаат голема самоуправа. Под непосредна управа на сојузната влада се наоѓаат и т.н Северни територии (Гилгит, Дијамар и Балтистан).

Посебен статус имаат и западните делови на Кашмир, кои во 1947 г. ги окупира пакистанската војска. Статусот на територијата останува спорен, бидејќи во резолуцијата на ООН се бара за идниот статус на Качмир да речи населението на референдумот. Западен Кашмир има сопствен Парламент и Влада со седиште во Музафарабад.

Покраини

Територии

Стопанство

По поделбата на Британската Индија (1947 г.), пакистанското стопанство остана без поранешните стопански центри(на пр. Бомбај и Калкута), а со заминувањето на Индусите загуби голем дел и од образовната работна сила. Поради напрегнатите односи со Индија, Пакистан постојано го оптоваруваат големи давачки за војската, а проамериканската насоченост во времето на Студената војна му донесе значителна странска помош. Пакистанското стопанство се заснова, пред се, на приватниот сектор (освен во времето на З.А.Буто). Тоа имаше и недостатоци, особено натрупувањето на капиталот во рацете не неколку богати семејства, големата задолженост на државата поради малите буџетски приходи (земјоделсвото е речиси ослободено од плаќање на даноци) и во врска со тоа, малите инвестиции во инфраструктурата и образованието и многу раширената „црна“ и „сива“ економија.

Население, јазик и религија

п р у Најголеми градови во Пакистан Според пописот од 2017^[5]
	Бр.		Покраина	Нас.	Бр.		Покраина	Нас.
Карачи Лахор	1	Карачи	Синд	14,916,456	11	Бахавалпур	Панџаб	762,111	Фејсалабад Равалпинди
	2	Лахор	Панџаб	11,126,285	12	Саргода	Панџаб	659,862
	3	Фејсалабад	Панџаб	3,204,726	13	Сијалкот	Панџаб	655,852
	4	Равалпинди	Панџаб	2,098,231	14	Сукур	Синд	499,900
	5	Гујранвала	Панџаб	2,027,001	15	Ларкана	Синд	490,508
	6	Пешавар	Хајбер-Пахтунва	1,970,042	16	Шеикхупура	Панџаб	473,129
	7	Мултан	Панџаб	1,871,843	17	Рахијар Хан	Панџаб	420,419
	8	Хајдерабад	Синд	1,734,309	18	Џанг	Панџаб	414,131
	9	Исламабад	Престолнинска територија	1,009,832	19	Дера Гази Хан	Панџаб	399,064
	10	Квета	Белуџистан	1,001,205	20	Гуџрат	Панџаб	390,533

Спрема пописот од 1998 година, 96,3% од населението на Пакистан се изјаснило како припадници на исламот, 2% како индуисти и 1,7% како христијани.

Верници во Пакистан

Муслимани			96 %
Хиндуисти			2 %
Христијани			1 %
Сикисти			0,3 %
Будисти			0,12 %
Џаинисти			0,36 %

Култура во Пакистан

Музика во Пакистан

Спорт во Пакистан

Наводи

↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име ref1.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 „Pakistan“. International Monetary Fund. Посетено на 2009-04-22.
↑ „GINI index (World Bank estimate)“. World Bank. Посетено на 28 February 2017.
↑ „2014 Human Development Report Summary“ (PDF). United Nations Development Programme. 2014. стр. 21–25. Посетено на 27 јули 2014.
↑ https://www.citypopulation.de/Pakistan-100T.html

Надворешни врски

Поврзано

Оваа статија од областа на географијата е никулец. Можете да помогнете со тоа што ќе ја проширите.

[ref1-1] Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име ref1.

[imf2-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 „Pakistan“. International Monetary Fund. Посетено на 2009-04-22.

[wb-gini-3] „GINI index (World Bank estimate)“. World Bank. Посетено на 28 February 2017.

[HDI-4] „2014 Human Development Report Summary“ (PDF). United Nations Development Programme. 2014. стр. 21–25. Посетено на 27 јули 2014.

[5] ttps://www.citypopulation.de/Pakistan-100T.html

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]