Википедија

Мурат III

Мурат III (османски турски: مراد ثالث ; турски: III. Murat; роден на 4 јули 1546 година - починал на 16 јануари 1595 година) — дванаесеттиот султан на Отоманското Царство, најстариот син на Селим II. Мурат владеел во периодот од 1574 до 1595 година.

Мурат III
Кајсери-Рум
Отомански калиф
Амир ал-муминин
Чувар на Двете Свети Џамии
Sultan Murad III.jpeg
Портрет во природна големина, 17 век
12-ти Отомански султан (Падишах)
На престол15 декември 1574 – 16 јануари 1595
ПретходникСелим II
НаследникМехмед III
Роден(а)4 јули 1546
Маниса Сарај, Маниса, Отоманско Царство
Починал(а)16 јануари 1595(1595-01-16) (возр. 48)
Топкапи-сарај, Цариград, Отоманско Царство
Почивалиште
Света Софија, Истанбул
Consorts
  • Сафије султан
  • Шемсирухсар Хатун
  • Шахихубан Хатун
  • Назпервер Хатун
  • Зерефшан Хатун
  • Шахи Хатун
ДецаПогледни подолу
Полно име
Мурад бин Селим
ДинастијаОсманлиска династија
ТаткоСелим II
МајкаНурбану Султан
Вероисповедислам
ТуграМурат III's signature

Рани годиниУреди

Мурат III е роден во Маниса на 4 јули 1546 година[1], како најстар син на Шехзаде Селим и неговата моќна сопруга Нурбану Султан. Добил добро образование и научил арапски и персиски јазик. По неговото свечено обрежување во 1557 година, дедото на Мурад, султанот Сулејман I, го назначил за санџакбеј (гувернер) на Акшехир во 1558 година. На 18-годишна возраст бил назначен за санџакбеј на Сарухан. Сулејман починал (1566) кога Мурад имал 20 години, а неговиот татко станал новиот султан Селим II. Селим II ја прекинал традицијата, испраќајќи го само својот најстар син надвор од палатата да управува со една провинција, доделувајќи му ја Маниса[2].

УправувањеУреди

Селим починал во 1574 година и бил наследен од Мурат, кој го започнал своето владеење со задавување на неговите пет помали браќа.[3] Неговиот авторитет бил поткопан од влијанијата од харемот - поконкретно, оние на неговата мајка, а подоцна и на неговата омилена наложница Сафије Султан, често на штета на влијанието на Мехмед-паша Соколовиќ врз дворот.[4] За време на Селим II, власта ја одржувал само генијалноста на моќниот велики везир Мехмед-паша Соколовиќ , кој останал на функцијата до неговиот атентат во октомври 1579 година. За време на владеењето на Мурад, северните граници со Хабсбуршката монархија ги бранел босанскиот гувернер Хасан Предојевиќ. Владеењето на Мурат III било обележано со исцрпувачки војни на западниот и источниот фронт на царството. Османлиите претрпеле порази и во битките како што е битката кај Сисак.

Експедиција во МарокоУреди

Абд ал-Малик станал доверлив член на отоманскиот естаблишмент за време на неговиот егзил. Тој го дал предлогот Мароко да стане османлиска вазална земја во замена за поддршката на Мурат III за да му помогне да го добие престолот на Саади.[5]

Со војска од 10.000 луѓе кои главно биле Турци, Рамазан-паша и Абд ал-Малик заминале од Алжир за да го инсталираат Абд ал-Малик како отомански вазален владетел на Мароко.[6] Рамазан-паша го освоил Фез, што предизвикало султанот да побегне во Маракеш, кој исто така бил освоен, а Абд ал-Малик потоа ја презел власта над Мароко како вазал на Османлиите.[5][7][8]

Абд ал-Малик склучил договор со османлиските трупи со тоа што им платил голема количина злато и ги испратил назад во Алжир, сугерирајќи полабав концепт на вазалство отколку што можеби мислел Мурат III.[5] Името на Мурат било рецитирано во петочната молитва и било втиснато на кованицата што ги означува двата традиционални знаци на суверенитет во исламскиот свет.[9] Се смета дека владеењето на Абд ал-Малик е период на мароканско вазалство на Отоманското Царство.[10][11] Абд ал-Малик починал во 1578 година и бил наследен од неговиот брат Ахмад ал-Мансур, кој формално го признал сузеренитетот на османлискиот султан на почетокот на неговото владеење, додека останал де факто независен, но тој престанал да кова монети со името на Мурат, се откажал од своето име. од Хутба и ја прогласил својата целосна независност во 1582 година [12][13]

Војна со СафавидитеУреди

 
Отоманското Царство го достигнал својот најголем распон на Блискиот Исток за време на Мурат III.

Османлиите биле во мир со соседното ривалско Сафавидско Царство од 1555 година, според Договорот од Амасија, кое некое време ги решавало граничните спорови. Но, во 1577 година Мурат објавил војна, започнувајќи ја Отоманско-сафавидската војна (1578–90), сакајќи да го искористи хаосот во сафавидскиот двор по смртта на шахот Тахмасп I. Мурат бил под влијание на везирите Лала Кара Мустафа Паша и Синан Паша и го игнорирал спротивниот совет на големиот везир Мехмед-паша Соколовиќ. Војната против Сафавидите траела 12 години и завршила со потпишување на Цариградскиот договор (1590), што резултирало со привремени значајни територијални придобивки за Османлиите. Во негово време, Османлиите го освоиле Тифлис, влегле во Дагестан, Ширван, Азербејџан, Тебриз. Сепак, султанот не се интересирал за управување, а најмногу ги претпочитал своите забави во харемите. Ова била една од причините жените од харемот да играат голема улога во управувањето на земјата, во преден план неговата мајка и сопруга.

Активност во Африканскиот РогУреди

За време на неговото владеење, еден отомански адмирал по име Мир Али-бег бил успешен во воспоставувањето на отоманска надмоќ во многу градови на Свахилскиот Брег помеѓу Могадишу и Килва.[14] Отоманската власт била признаена во Могадишу во 1585 година, а османлиската надмоќ била воспоставена и во други градови како Барава, Момбаса, Килифи, Пате, Ламу и Фаза.[15][16]

Финансиски работиУреди

Владеењето на Мурат било време на финансиски стрес за османлиската држава. За да бидат во тек со менувањето на воените техники, Османлиите ја обучувале пешадијата за употреба на огнено оружје, плаќајќи им директно од благајната. До 1580 година, приливот на сребро од Новиот свет предизвикал висока инфлација и социјални немири, особено меѓу јаничарите и владините службеници кои биле платени во пониска валута. Недостатоците од бунтовите, заедно со притисокот од пренаселеноста, особено се почувствувале во Анадолија. Конкуренцијата за позиции во владата станала жестока, што довело до мито и корупција. Отомански и хабсбуршки извори го обвинуваат самиот султан дека примил огромно мито, вклучително и 20.000 дукати од државник во замена за гувернерството на Триполи и Тунис, со што го надминал ривалот кој се обидел да го поткупи Големиот везир.[2] Секое назначување на функција во империјата имало своја сопствена тарифа, а султанот бил вмешан во корупција.

Во неговиот период се доживела преголема инфлација, постојано варирала вредноста на сребрените пари, се зголемиле цените на храната . Од 600 дирхами сребро требало да се скратат 400 дирхами, а скратени биле 800, што значело 100 отсто инфлација. Од истата причина, куповната моќ на наемниците била преполовена, а последицата била избувнување на востание. [17]

Англиски пактУреди

Во негово време се продлабочила соработката помеѓу Елизабета I и Отоманското Царство[18]. Меѓу Елизабета I и султанот Мурат III биле разменети бројни пратеници и писма.[19] Во една кореспонденција, Мурат имал идеја дека исламот и протестантизмот имаат „многу повеќе заедничко отколку што било со римокатолицизмот, бидејќи и двете вери го отфрлале обожавањето на идолите“ и се расправале за сојуз меѓу Англија и Отоманското Царство.[19] На разочарување на католичка Европа, Англија извезувала калај и олово (за фрлање топови) и муниција во Отоманското Царство, а Елизабета сериозно разговарала за заеднички воени операции со Мурат III за време на избувнувањето на војната со Шпанија во 1585 година, додека Френсис Валсингем лобирал за директно османлиско воено учество против заедничкиот шпански непријател.[19] Оваа дипломатија ќе продолжи под наследникот на Мурад, Мехмед III, и од султанот султанката Сафије.

Личен животУреди

Животот во палататаУреди

Следејќи го примерот на неговиот татко Селим II, Мурат бил вториот отомански султан кој никогаш не отишол во поход за време на неговото владеење, туку целосно своето владеење го поминал во Цариград. Во последните години од неговото владеење, тој дури и не ја напуштил палатата Топкапи. Две последователни години тој не присуствувал на петочната поворка до царската џамија - прекршување на обичаите без преседан. Отоманскиот историчар Мустафа Селаники напишал дека Мурат секогаш кога планирал да излезе на петочна молитва, се предомислувал откако слушнал за наводните заговори на јаничарите да го симнат од престолот откако ќе ја напушти палатата.[20] Мурат се повлекол од своите поданици и го поминал поголемиот дел од своето владеење држејќи се во друштво на малку луѓе и почитувајќи ја дневната рутина структурирана според петте дневни исламски молитви. Личниот лекар на Мурат, Доменико Хиеросолимитано опишал еден типичен ден од животот на султанот:

Наутро станува во зори да ја кажува својата молитва половина час, а потоа уште половина час пишува. Потоа му се дава нешто пријатно за јадење, а потоа се чита уште еден час. Потоа почнува да им дава совети на членовите на Диванот во четирите дена од седмицата кога тоа се случува, како што беше кажано погоре. Потоа оди на прошетка низ градината, уживајќи во радоста на фонтаните и животните уште еден час, земајќи ги со себе џуџињата, буфоните и другите да го забавуваат. Потоа повторно се враќа на учење додека не помисли дека дошло времето за ручек. Тој останува на масата само половина час, а потоа повторно заминува во градината, каде останува онолку колку што ќе посака. Потоа оди да ја каже својата пладневна молитва. Потоа следува средба и забава со жените, а со нив ќе остане еден или два часа, кога ќе дојде вечерната молитва. Потоа се враќа во своите одаи или, ако тоа повеќе го радува, останува во градината читајќи или поминувајќи го времето до вечерта со џуџињата, а потоа, веќе приквечер, се враќа да се моли. Потоа следува вечера и одвојува повеќе време за вечера отколку за ручек, правејќи разговор до два часа по стемнувањето, додека не дојде време за молитва [...] Тој никогаш не пропушта да го почитува овој распоред секој ден...[2]


Седечкиот начин на живот на Мурат и недостатокот на учество во воените кампањи му донеле критика од Мустафа Али и Мустафа Селаники, главните отомански историчари кои живееле за време на неговото владеење. Нивните негативни портрети на Мурат влијаеле врз подоцнежните историчари. И двајцата историчари го обвиниле Мурат за сексуален вишок.

ДецаУреди

Пред да стане султан, Мурат и бил лојален на Сафије Султан, неговата наложница која му дала син Мехмед и две ќерки. Неговата моногамија била неодобрена од неговата мајка Нурбану Султан, која била загрижена дека на Мурат му требаат уште синови за да го наследат во случај Мехмед да умре млад. Таа, исто така, била загрижена за влијанието на Сафије врз нејзиниот син и османлиската династија. Пет или шест години по неговото стапување на престолот, на Мурат му биле дадени пар наложници од неговата сестра Исмихан Султан. При обидот за сексуален однос со нив, тој се покажал импотентен. „Стрелата [на Мурат], [и покрај] одржувањето на неговата создадена природа, многупати [и] многу денови не можеше да стигне до целта на соединување и задоволство“, напишал Мустафа Али. Нурбану ја обвинил Сафије и нејзините приврзаници дека ја предизвикале немоќта на Мурат со вештерство. Неколку од слугите на Сафије биле мачени од евнуси за да откријат виновник. Судските лекари, работејќи по наредба на Нурбану, на крајот подготвиле успешен лек, но предизвикал несакан ефект со драстичното зголемување на сексуалниот апетит - до моментот кога Мурат поинал, се вели дека тој имал повеќе од сто деца. Деветнаесет од нив биле погубени од Мехмед III кога тој станал султан.

Жените во дворотУреди

Влијателни дами од неговиот двор ги вклучувале неговата мајка Нурбану Султан, неговата сестра Исмихан Султан, сопругата на големиот везир Мехмед-паша Соколовиќ и љубовницата која работела како куќна помошничка Канфеда Хатун, љубовница на финансиските работи Разије Хатун, и поетот Хуби Хатун. По смртта на неговата мајка и постарата сестра, неговата сопруга Сафије Султан била единствената влијателна жена во дворот.[21][22]

Евнусите во дворотУреди

Пред Мурат, евнусите во палатата биле главно бели. Ова почнало да се менува во 1582 година кога Мурат му дал важна позиција на црниот евнух.[23] До 1592 година, улогите на евнусите во палатата биле расно одредени: црните евнуси ги чувале султанот и жените, а белите евнуси ги чувале машките потомци во друг дел од палатата.[24] Главниот црн евнух бил познат како кизлар-ага, а главниот бел евнух бил познат како капи-ага.

Мурат и уметностаУреди

 
Минијатурно сликарство на парада на двајца јавачи Гази (ветерани од Румелија) пред султанот Мурат III (16 век)

Мурат се интересирал за уметноста, особено за минијатурите и книгите. Тој активно го поддржувал дворското друштво на минијатуристи, нарачувајќи неколку тома, вклучувајќи го Сиер-и Неби, најтешко илустрираното биографско дело за животот на исламскиот пророк Мухамед, Книгата на вештини, Книгата на свечености и Книгата на победите.[25] Тој имал две големи алабастерски урни пренесени од Пергам и ставени на двете страни од наосот во Света Софија во Константинопол и голема восочна свеќа облечена во калај што тој ја подарил на Рилскиот манастир во Бугарија која е изложена во манастирскиот музеј.

Мурат, исто така, ја доставил содржината на Kitabü'l-Menamat (Книгата за соништата), упатена до духовниот советник на Мурат, Шука Деде. Збирка на извештаи од прво лице, раскажува за духовните искуства на Мурат како суфиски ученик. Составен од илјадници писма што Мурат ги напишал опишувајќи ги неговите визии од соништата, претставува хагиографски автопортрет. Мурат сонува за различни активности, вклучително и да се соблече гол и да мора да седи во скутот на неговиот татко, сам убивајќи 12.000 неверници во битка, потоа, како оди по вода, се искачува на небото и прави на млеко од неговите прсти. Тој често се среќава со пророкот Мухамед и во еден сон седи во скутот на пророкот и ја бакнува неговата уста.[2]

Во друго писмо упатено до Шука Деде, Мурат напишал: „Посакувам Бог, нека биде прославен и возвишен, да не го создал овој сиромашен слуга како потомок на Османлиите, за да не слушам ова и она и да не се грижам. Би сакал да сум од непознато педигре. Тогаш, би имал една единствена задача и би можел да го игнорирам целиот свет.“

СмртУреди

Мурат умрел од, како што се претпоставува, природна смрт во палатата Топкапи и бил погребан во гробот до Света Софија. Во мавзолејот се наоѓаат 54 саркофази на султанот, неговите сопруги и деца кои исто така се закопани таму. Тој е одговорен и за промена на обичаите за погребување на мајките на султаните. Мурат ја погребал својата мајка Нурбану до нејзиниот сопруг Селим, со што станала првата сопруга што ја делела султанската гробница.

СемејствоУреди

Сопружници

Именуваните сопружници на Мурат биле:

Синови

Мурад имал дваесет и два сина:

  • Султан Мехмед III (26 мај 1566 – 22 декември 1603 година, палата Топкапи, Цариград, погребан во мавзолејот на Мехмед III, џамијата Света Софија, Цариград);
  • Шехзаде Махмуд (1568, палата Маниса, Маниса – 1581, палата Топкапи, Истанбул, погребан во мавзолејот Селим II, џамија Света Софија);
  • Шехзаде Мустафа (1578 - убиен на 28 јануари 1595 година, палата Топкапи, Цариград, погребан во мавзолејот Мурад III, џамијата Света Софија);
  • Шехзаде Осман (1573-починал 1587 година, палата Топкапи, Цариград, погребан во мавзолејот Мурат III, џамијата Света Софија);
  • Шехзаде Бајазид (1579 - убиен на 28 јануари 1595 година, палата Топкапи, Константинопол, погребан во мавзолејот Мурат III, џамијата Света Софија);
  • Шехзаде Селим (1581 - убиен на 28 јануари 1595 година, палата Топкапи, Цариград, погребан во мавзолејот Мурад III, џамијата Света Софија);
  • Шехзаде Џихангир (1585 - убиен на 28 јануари 1595 година, палата Топкапи, Цариград, погребан во мавзолејот Мурат III, џамијата Света Софија);
  • Шехзаде Абдула (1580 - убиен на 28 јануари 1595 година, палата Топкапи, Цариград, погребан во мавзолејот Мурат III, џамијата Света Софија);
  • Шехзаде Абдурахман (1585 - убиен на 28 јануари 1595 година, палата Топкапи, Цариград, погребан во мавзолејот Мурат III, џамијата Света Софија);
  • Шехзаде Хасан (1586-починал 1591 година, палата Топкапи, Цариград, погребан во мавзолејот Мурат III, џамијата Света Софија);
  • Шехзаде Ахмед (1586 - убиен на 28 јануари 1595 година, палата Топкапи, Цариград, погребан во мавзолејот Мурат III, џамијата Света Софија);
  • Шехзаде Јакуб (1587 - убиен на 28 јануари 1595 година, палата Топкапи, Цариград, погребан во мавзолејот Мурат III, џамијата Света Софија);
  • Шехзаде Алемшах (убиен на 28 јануари 1595 година, палата Топкапи, Цариград, погребан во мавзолејот Мурат III, џамијата Света Софија);
  • Шехзаде Јусуф (убиен на 28 јануари 1595 година, палата Топкапи, Цариград, погребан во мавзолејот Мурад III, џамијата Света Софија);
  • Шехзаде Хусеин (убиен на 28 јануари 1595 година, палата Топкапи, Цариград, погребан во мавзолејот Мурат III, џамијата Аја Софија);
  • Шехзаде Коркуд (убиен на 28 јануари 1595 година, палата Топкапи, Цариград, погребан во мавзолејот Мурат III, џамијата Света Софија);
  • Шехзаде Али (убиен на 28 јануари 1595 година, палата Топкапи, Цариград, погребан во мавзолејот Мурат III, џамијата Света Софија);
  • Шехзаде Исак (убиен на 28 јануари 1595 година, палата Топкапи, Цариград, погребан во мавзолејот Мурад III, џамијата Света Софија);
  • Шехзаде Омер (убиен на 28 јануари 1595 година, палата Топкапи, Цариград, погребан во мавзолејот Мурат III, џамијата Света Софија);
  • Шехзаде Алаедин (убиен на 28 јануари 1595 година, палата Топкапи, Цариград, погребан во мавзолејот Мурат III, џамијата Света Софија);
  • Шехзаде Давуд (убиен на 28 јануари 1595 година, палата Топкапи, Цариград, погребан во мавзолејот Мурат III, џамијата Света Софија);
  • Шехзаде Сулејман (роден и починат во 1585 година, палата Топкапи, Цариград, погребан во мавзолејот Мурат III, џамијата Света Софија):
  • Шехзаде Јахја (1585, палата Маниса, Маниса – 1648, Котор, Црна Гора, погребан во Котор, Црна Гора), се тврдело дека е син на Мурат III;

[27]

Ќерки

Мурат имал дваесет и осум ќерки, од кои шеснаесет умреле од чума во 1598 година [28] Останатите, кои биле во брак, се:

  • Хумашах Султан, (родена во 1565 година, погребана во мавзолејот Мурат III, џамија Света Софија) се оженила само еднаш за Дамад Нишар Мустафазаде Мехмед Паша (починал во 1586 година);[29]. Најверојатно најстарата ќерка на Сафије.
  • Ајше Султан (починала на 15 мај 1605 година, погребана во мавзолејот Мехмед III, џамијата Аја Софија), ќерка со Сафије, прво се омажила на 20 мај 1586 година, со Дамат Ибрахим-паша,[30] потоа омажена на 5 април 1602 година, со Дамад Јемишчи Хасан-паша, третото венчање на 29 јуни 1604 година, со Дамат Ѓузелче Махмуд-паша;[31][32]
  • Фатма Султан (починала во 1620 година, погребана во мавзолејот Мурат III, џамијата Аја Софија), ќерка со Сафије, прво се омажила на 6 декември 1593 година, со Дамат Халил-паша,[30][32] второ мажена во декември 1604 година, со Дамат Хизир-паша;[31], трето оженета со Хизир-паша 1610 година, четврто оженета со Мурад-паша 1611 година;
  • Михримах Султан, (погребана во мавзолејот Мурат III, џамијата Аја Софија), ќерка со Сафије, мажена во 1613 година за Дамат Мирахур Ахмед-паша,[33] второ омажена за Дамат Черкеш Мехмед-паша ;[31]
  • Рукије султан (родена во 1586 година, погребана во мавзолејот Мурат III, џамија Света Софија), ќерка со Шемсирухсар Хатун,[32] мажена за Дамад Накаш Хасан-паша;[30][31][34]
  • Михрибан султан (роден во 1595 година, погребана во мавзолејот Мурат III, џамија Света Софија) [32] се омажила во 1613 година за Капиџибаши Топал Мехмед Ага;[30]
  • Фахрије Султан (починала во 1656 година, погребан во мавзолејот Мурад III, џамијата Аја Софија), прво се омажила за Чухадар Ахмед Паша, гувернер на Мосул, второ се омажила за Дамат Софу Бајрам-паша, некогаш гувернер на Босна;[32]
  • Хатиџе Султан (родена во 1589 година, погребана во џамијата Шехзаде), била мажена и имала три деца кои починале млади.[35]
  • Амрије султан

Во фикцијаУреди

Историскиот роман на Орхан Памук Benim Adım Kırmızı (Се викам црвено, 1998) се случува на дворот на Мурат III, во девет снежни зимски денови од 1591 година, што писателот го користи за да ја пренесе тензијата помеѓу Истокот и Западот.

Харемската акушерка од Роберта Рич - историска фикција сместена во Константинопол (1578) која ја следи Хана, бабица, која се грижи за многу жени во харемот на султанот Мурад III.

Во популарната култураУреди

  • Во ТВ серијата Muhteşem Yüzyıl од 2011 година, Мурат III е портретиран од турскиот глумец Серхан Онат.

НаводиУреди

  1. ↑ „Murad III“. Encyclopedia Britannica. Посетено на 10 July 2018.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Felek, Özgen. (2010). Re-creating image and identity: Dreams and visions as a means of Murad III's self-fashioning. PhD Thesis. University of Michigan. Ann Arbor: ProQuest/UMI. (Publication No. 3441203).
  3. ↑ Marriott, John Arthur. The Eastern Question (Clarendon Press, 1917), 96.
  4. ↑ „Murad III | Ottoman sultan“. Encyclopedia Britannica (англиски). Посетено на 2018-11-13.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Page 23, Dictionary of African Biography, Volumes 1-6
  6. ↑ The Cambridge History of Africa, Volume 3 - J. D. Fage: Pg 408
  7. ↑ ‎هيسبريس تمودا‫ Volume 29, Issue 1 Editions techniques nord-africaines, 1991
  8. ↑ Hess, Andrew (1978). The Forgotten Frontier : A History of the Sixteenth-Century Ibero-African Frontier. University of Chicago Press. ISBN 9780226330310
  9. ↑ Page 67, Ottoman Empire and Islamic Tradition, By Norman Itzkowitz
  10. ↑ Barletta, Vincent (2010-05-15). Death in Babylon: Alexander the Great and Iberian Empire in the Muslim Orient: Pages 82 and 104 (англиски). University of Chicago Press. стр. 82. ISBN 978-0-226-03739-4.
  11. ↑ Langues et littératures, Volume 1Faculté des lettres et des sciences humaines
  12. ↑ Rivet, Daniel (2012). Histoire du Maroc: de Moulay Idrîs à Mohammed VI. Fayard
  13. ↑ A Struggle for the Sahara:Idrīs ibn ‘Alī’s Embassy toAḥmad al-Manṣūr in the Context ofBorno-Morocco-Ottoman Relations, 1577-1583 Rémi Dewière Université de Paris Panthéon Sorbonne
  14. ↑ The Portuguese Empire in Asia, 1500-1700: A Political and Economic History
  15. ↑ Muslim Societies in Africa: A Historical Anthropology
  16. ↑ Historic Cities of the Islamic World
  17. ↑ Sakaoğlu 2007.
  18. ↑ The Jamestown project by Karen Ordahl Kupperman
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 Karen Ordahl Kupperman (2007). The Jamestown project. Harvard University Press. стр. 39.
  20. ↑ Karateke, Hakan T. "On the Tranquility and Repose of the Sultan." The Ottoman World. Ed. Christine Woodhead. Milton Park, Abingdon, Oxon; New York: Routledge, 2011. p. 118.
  21. ↑ Maria Pia Pedani Fabris, Alessio Bombaci (2010). Inventory of the Lettere E Scritture Turchesche in the Venetian State Archives. BRILL. стр. 26. ISBN 978-9-004-17918-9.
  22. ↑ Petruccioli, Attilio (1997). Gardens in the Time of the Great Muslim Empires: Theory and Design. E. J. Brill. стр. 50. ISBN 978-9-004-10723-6.
  23. ↑ Gamm, Niki (25 May 2013). „The black eunuchs and the Ottoman dynasty“. Hürriyet Daily News (англиски). Посетено на 2020-03-19.
  24. ↑ Booth, Marilyn (2010). Harem Histories: Envisioning Places and Living Spaces (англиски). Duke University Press. стр. 143. ISBN 978-0-8223-4869-6.
  25. ↑ Pamuk, Orhan. My Name is Red, Alfred A. Knopf, 2010. ISBN 978-0-307-59392-4
  26. ↑ 26,0 26,1 26,2 26,3 26,4 Altun, Mustafa (2019). Yüzyıl Dönümünde Bir Valide Sultan: Safiye Sultan'ın Hayatı ve Eserleri. стр. 20–21.
  27. ↑ Tezcan, Baki (2001). Searching For Osman: A Reassessment Of The Deposition Of Ottoman Sultan Osman II (1618-1622). стр. 327–8 n. 17.
  28. ↑ Disease and Empire: A History of Plague Epidemics in the Early Modern Ottoman Empire (1453–1600). 2008. стр. 145. ISBN 978-0-549-74445-0.
  29. ↑ Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. стр. 217.
  30. ↑ 30,0 30,1 30,2 30,3 Peçevi, Ibrahim; Baykal, Bekir Sıtkı (1982). Peçevi Tarih, Volume 2. Başbakanlık Matbaası. стр. 3.
  31. ↑ 31,0 31,1 31,2 31,3 Tezcan, Baki (2001). Searching For Osman: A Reassessment Of The Deposition Of Ottoman Sultan Osman II (1618-1622). стр. 328 n. 18.
  32. ↑ 32,0 32,1 32,2 32,3 32,4 Uluçay, Mustafa Çağatay (2011). Padişahların kadınları ve kızları. Ankara: Ötüken. ISBN 978-9-754-37840-5.
  33. ↑ Uçtum, Nejat R. Hürrem ve Mihrümah sultanların Polonya Kralı II. Zigsmund'a Yazdıkları Mektuplar. стр. 707.
  34. ↑ Fleet, Kate; Faroqhi, Suraiya N.; Kasaba, Reşat (2 November 2006). The Cambridge History of Turkey. Cambridge University Press. стр. 412. ISBN 978-0-521-62095-6.
  35. ↑ Bayrak, 1998, p. 43.

Надворешни врскиУреди

Мурат III
Роден(а): 4 јули 1546 Починал(а): 15 јануари 1595[48 години]
Владејачки титули
Претходник
Селим II 		Султан на Отоманското Царство
12 декември 1574 – 15 јануари 1595 		Наследник
Мехмед III
Духовни титули
Претходник
Селим II 		Калиф на Отоманскиот Калифат
12 декември 1574 – 15 јануари 1595 		Наследник
Мехмед III
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Мурат_III&oldid=4982747“