Брус Ли

Брус Ли (кин. 李小龍; пинјин: Lǐ Xiăolóng), роден Ли Џун-Фан, (кинески: 李振藩; Lǐ Zhènfān (пинјин), 27 ноември 1940 - 20 јули 1973) — глумец, мајстор на боречки вештини, филозоф, режисер, продуцент, сценарист и основач на приодот на борба наречен „Џит Кун До“. Тој се смета за културна икона и еден од највлијателните борци на 20 век.

Брус Ли
Кинеско име	李小龍 (традиционално)
Кинеско име	李小龙 (упростено)
Пинјин	Lǐ Xiǎolóng (мандарински)
Јитпинг	Lei5 Siu2 Lung4 (кантонски)
Родено име	Lee Jun-fan 李振藩 (трад.) 李振藩 (упр.) Lǐ Zhènfān (мандарински) Lei5 Zan3 Faan4 (кантонски)
Семејно потекло	Шунде, Гуангдунг, Кина
Потекло	Хонгконг
Роден(а)	27 ноември 1940(1940-11-27) Кинеска четврт, Сан Франциско, САД
Починат(а)	20 јули 1973(1973-07-20) (возр. 32) Коулун Тунг, Хонгконг
Занимање	мајстор на боречки вештини, подучувач, глумец, режисер, сценарист
Years active	1941–73
Сопружник	Линда Емери (1964–73)
Деца	Брендон Ли (1965–93) Шенон Ли (р. 1969)
Родители	Ли Хој-чуен (1901–65) Грејс Хо (1907–96)
Портал	Фондација „Брус Ли“ Официјален портал на Брус Ли
Награди Хонгконшки филмски награди Награда за животно остварување 1994 „Златен коњ“ Најдобар филм на мандарински 1972 „Тупаница на гневот“ Специјална награда од жирито 1972 „Тупаница на гневот“

Ли е роден во Сан Франциско, Калифорнија, во семејство со потекло од Хонгконг, но растел во Хонгконг сè до крајот на тинејџерските денови. Кога наполнил 18 години, Ли емигрирал во САД за да се здобие со американско државјанство и со повисоко образование. Тоа бил периодот кога започнал да предава боречки вештини, кои наскоро го довеле до филмски и телевизиски улоги.

Неговите филмови со продукција од Хонгконг и Холивуд ги издигнаа традиционалните филмови со боречки вештини од Хонгконг на ново ниво на популарност и слава, и предизвикаа голем интерес за кинески боречки вештини во Западот во 1970-тите. Насоката и тонот на неговите филмови ги променија боречките вештини и филмовите со боречки вештини во Хонгконг, како и во остатокот од светот. Тој е познат по својата улога во пет играни филма, „Големиот газда“ (1971) и „Тупаница на гневот“ (1972), во режија на Ло Веј; „Враќање на змејот“ (1972), режиран од Брус Ли; „Во змејското гнездо“ (1973) на Warner Brothers во режија на Роберт Клус и „Игра на смртта“ (1978).

Ли стана фигура позната низ целиот свет и останува многу популарен меѓу азиските народи, а особено меѓу Кинезите, бидејќи преку неговите филмови го отсликувал кинескиот национализам. Ли првично тренирал Винг Чун, подоцна ги отфрлил добро дефинираните боречки стилови и го поттикнувал користењето на корисни техники од различни извори во духот на неговата лична филозофија за боречките вештини која ја нарекол Џит Кун До (Jeet Kune Do).

Детство

Брус Ли е роден на 27 ноември 1940 година во кинеската болница која се наоѓа во кинеската четврт во Сан Франциско. Неговиот татко Lee Hoi-chuen беше кинез, а неговата мајка, Grace Ho (何愛瑜) беше католик и од татко германец и мајка кинеска. Тој бил четвртото од пет деца: Агнус, Фиби, Питер и Роберт. Ли и неговите родители се вратиле во Хонгконг кога наполнил три месеци.

Имиња

Даденото кантонско име на Брус Ли беше Lee Jun-fan Името буквално значи “повторно се враќа” ; името Брус му било дадено од неговата мајка, која сметала дека Брус ќе се врати во САД кога ќе порасне. Поради суеверието на неговата мајка, таа го нарекувала Sai Fon ( женско име). Се сметало дека англиското име “Брус” му било даденo од страна на визитинг докторот, д-р Mary Glover.

Брус Ли имал три други кинески имиња: Li Yuanxin 李源鑫семејно име, Li Yuanjian 李元鑒студентско име, додека го посетувал колеџот La Salle, и секако неговото кинеско сценско име Li Xiaolong 李小龍 (Xiao Long - мал змеј). Името Jun-fan првично бил напишан на кинески како 震 藩, сепак овој Jun (震) бил идентичен со дел од името на дедо му 李震彪, кое се смета за табу во кинеската традиција. Затоа, кинескиот знак Jun во името на Брус Ли било променето во хомонимот 振 за да се избегне табуто со именувањето во кинеската традиција.

Семејство

Lee Hoi-chuen, татко му на Брус бил еден од водечките кантонски оперски и филмски глумци во тоа време. Тргнал на едногодишна кантонска опера турнеја со неговото семејство во предвечерјето на јапонската инвазија на Хонгконг. Lee Hoi-chuen бил на турнеи низ САД долго време и имал изведби во повеќе кинески заедници.

Иако голем број од неговите врсници одлучиле да останат во САД, Lee Hoi-chuen решил да се врати во Хонгконг, откако неговата жена го родила Брус. За неколку месеци, Хонгконг бил нападнат и наредните 3 години и 8 месеци семејството Ли живееле под јапонска окупација. Семејството Ли ја преживеале војната, а всушност им тргнало доста добро. По завршувањето на војната, Lee Hoi-chuen ја продолжил својата глумечка кариера и станал уште поголема ѕвезда во текот наредните години на обнова во Хонгконг.

Grace, мајка му на Брус Ли припаѓала на еден од најбогатите и најмоќните кланови во Хонгконг наречен Ho Tungs. Таа била внука на Сер Robert Ho Tung, патријарх на кланот. Како таков, младиот Брус Ли израснал во богата и привилегирана животна средина. И покрај оваа предност поради статусот на неговото семејство и поради тоа што голем број луѓе бегале од комунистичка Кина во Хонгконг, соседството во Хонгконг во кое израснал се преполнил, станало опасно и полно со соперништва меѓу бандите:

„Хонгконг по војната било тешко место за растење. Бандите ги контролирале улиците и Ли честопати бил принуден да се тепа. Но, Брус сакал предизвици и се соочувал со неговите противници. На разочарување на неговите родители, уличните борби на Брус продолжиле и насилната природа на неговата конфронтации ескалирала.“

По замешаноста во неколку улични борби, неговите родители одлучиле дека Брус Ли треба да тренира боречки вештини. Првото запознавање на Брус Ли со боречките вештини било преку неговиот татко, Lee Hoi-cheun.Тој ги научил основите на Wu стил Tai Chi Chuan од својот татко.

Винг Чун (Wing Chun)

Најголемо влијание на напредокот на Брус Ли во боречките вештини било учењето на кинеската боречка вештина Винг Чун. Брус Ли започнал со тренирање Винг Чун во текот на летото во 1954 година, на возраст од 13 години под раководство на познатиот Винг Чун мастер Ип Мен (Yip Man). Мастер Ип Мен исто така бил колега и пријател на Wu Ta-ch'i, наставник по Tai Chi Chuan во Хонгконг. Редовните тренинзи главно се состоеле во практикување чи сао (chi sao) вежби (trapping hands), техники на дрвена кукла и слободен спаринг. Немало одредена шема за часовите. [16] Ип се обидувал да ги спречи своите студенти да се борат во уличните банди на Хонгконг охрабрувајќи ги да се борат во организирани натпревари.

По една година тренирање Винг Чун, повеќето ученици на Ип Ман одбиле да тренираат со Ли откако дознале за неговото потекло (мајка му била од полугерманско потекло), бидејќи кинезите во Америка генерално биле против подучување на нивните боречки техники за неазијати. Тоу Даи Хокинс Ченг (Toe Dai Hawkins Cheung), спаринг партнерот на Ли изјавил: “Веројатно помалку од шест луѓе од целиот винг чун клан беа лично или барен делумно тренирани од Ип Мен.“ И покрај тоа, Брус покажал голем интерес кон боречката вештина, и во 1955 година продолжил да тренира приватно со Вилијам Ченг (William Cheung) и Вонг Шун-Ленг (Wong Shun-leung).

Заминување од Хонгконг

По посетувањето на училиштето Так Сан (德 信 学校) (неколку блокови од неговиот дом на 218 Nathan Road, Kowloon) Ли бил запишан во основно училиште при колеџот La Salle во 1950 или 1952 година (на возраст од 12 години). Околу 1956 година, поради лоши оценки (или можеби поради лошо однесување), тој бил префрлен во колеџот (гимназија), каде што бил подучуван од страна на Brother Edward, католички монах (по потекло од Германија но целиот свој живот го поминал во Кина, а потоа во Хонгконг), наставник и тренер на училишниот боксерски тим.

Во пролетта 1959 година, Ли бил учесник во уште една улична борба и полицијата била повикана. Достигнувајќи ги доцните тинејџерски денови, уличните борби на Ли се зачестиле а еднаш Ли го претепал синот на озлогласено семејство. Најпосле татко му одлучил Ли да го напушти Хонгконг и да оди во САД во потрага по побезбеден и подобар живот. Неговите родители го потврдиле стравот на полицијата дека овој пат противникот на Брус Ли имал досие за организиран криминал, и имало можност Ли да биде убиен.

Полицискиот детектив дојде и рече „Извинете г-дин Ли, вашиот син навистина многу се тепа во училиште. Ако се вмеша во само уште една тепачка, можеби ќе морам да го ставам во затвор.“ - Роберт Ли

Во април 1959 година неговите родители одлучиле да го испратат во САД да се сретне со својата постара сестра Агнес Ли (李秋鳳) која веќе живеела со пријатели на семејството во Сан Франциско.

Нов живот во Америка

На возраст од 18 години, Ли се вратил во САД со $100 во џебот и медалот од 1957 година за Шампион во училиштен бокс и од 1958 за Шампион на Хонгконг во Crown Colony Ча Ча танц. По неколкумесечен престој во Сан Франциско, есента, 1959 година се преселил во Сиетл, да го продолжи своето средно образование и работел за Руби Чоу како келнер во нејзиниот ресторан.

Сопругот на Руби бил соработник и пријател на татко му. Неговиот постар брат Питер Ли (李忠琛) исто така му се придружил на Брус Ли во Сиетл за кратко време пред да замине во Минесота за да се запише на колеџ. Во декември 1960 година, Ли завршил средно образование и добил диплома од техничката школа Едисон (Edison Technical School)(сега Seattle Central Community College, кој се наоѓа во Капитол Хил, Сиетл).

Во март 1961 година, се запишал на Универзитетот во Вашингтон и според информациите од Универзитетот главен предмет му бил драма, не филозофијата како што тврдел Ли и многу други. Тој, најверојатно, исто така студирал филозофија, психологија, и разни други предмети. Токму на Универзитетот во Вашингтон тој ја сретнал својата идна жена Линда Емери (Linda Emery), американска учителка со која се венчал во август 1964 година.

Брус Ли имал две деца со Линда, Брендон Ли (1965-1993) и Шенон Ли (родена 1969).

Џун Фан Кунг Фу (Jun Fan Gung Fu)

Ли започнал да предава боречки вештини во САД во 1959 година. Вештината што ја предавал ја нарекол Џун Фан Кунг Фу (Jun Fan Gung Fu) (буквално Кунг Фу на Брус Ли). Во основа тоа бил неговиот пристап кон Винг Чун. Ли ги подучувал неговите пријатели кои ги сретнал во Сиетл, почнувајќи со џудистот Џеси Гловер (Jesse Glover,), кој подоцна станал негов прв асистент инструктор. Ли ја отворил својата прва школа за боречки вештини наречена Lee Jun Fan Gung Fu Institute, во Сиетл.

Брус Ли се отпишал од колеџ пролетта 1964 година и се преселил во Оукленд да живее со Џејмс Јим Ли (James Yim Lee) (嚴鏡海, немал никаква роднинска врска со Брус Ли). Џејмс бил дваесет години постар од Брус и добро познат кинески борец во областа Bay. Тие заедно ја основале втората Jun-fan школа во Оукленд. Џејмс Ли (James Lee) исто така бил одговорен за запознавање на Брус Ли со Ед Паркер (Ed Parker), крал на боречките вештини во САД и организатор на Меѓународно првенство во карате, на кој Брус Ли подоцна бил „откриен“ од Холивуд.

Џит Кун До (Jeet Kune Do)

Џит Кун До потекнува од 1965 година. Контроверзен натпревар со Вонг Џек-Ман (Wong Jack-man) имал силно влијание врз филозофијата на Ли за боречки вештините. По околу три-минутна борба (некои велат 20-25 минути) [кои?], Вонг Џек Ман го признал поразот. Ли заклучил дека борбата траела предолго и дека тој не успеал да го искористи докрај својот потенцијал користејќи ги своите Винг Чун техники. Тој увидел дека традиционалните боречки техники се премногу ригидни и формални за да бидат практични во хаотични улични борби. Ли одлучил да се развие систем со акцент на „практичност, флексибилност, брзина и ефикасност“. Тој почнал да користи различни методи на вежбање, како што се тренирање со тежина за сила, трчање за издржливост, растегнување за флексибилност, и многу други кои постојано ги прилагодувал.

Ли го истакнал она што тој го нарекувал „стил на немање стил“. Тоа се состоело од ослободување од формализираниот пристап којшто Ли тврди дека е индикативен на традиционалните стилови. Ли сметал дека системот кој го нарекувал Jun Fan Gung Fu е премногу рестриктивен и на крајот еволуирал во филозофија и боречка вештина, која ја нарекол Jeet Kune Do или Way of the Intercepting Fist (Патот на пресретнувачката тупаница). Тоа е термин за кој подоцна зажалил бидејќи Jeet Kune Do подразбира специфични параметри кои вклучуваат стилови, додека идејата за неговата боречка вештина била постоење надвор од параметрите и ограничувањата.

Меѓународно карате првенство во Лонг Бич (Long Beach)

На покана на Ед Паркер (Ed Parker), Ли се појавил во 1964 година на Меѓународното карате првенство во Лонг Бич (Long Beach) и направил неколку склекови на два прсти (со палецот и показалецот), со нозете раширани колку ширината на рамената. На истиот Лонг Бич настан, тој, исто така, го извел познатиот „удар од еден инч“ (2,54 см)): Ли стоел исправен пред неговиот партнер, неговата десна нога била нанапред со малку свиткани колена. Десната рака на Ли била делумно испружена а неговата десна тупаница приближно еден инч подалеку од градите на партнерот. Без да ја повлече својата десна рака, Ли насилно го удрил својот партнер, додека неговата положба останала во најголем дел непроменета. Од ударот партнерот бил исфрлен наназад и паднал на столот кој бил наместен за да се спречи повреда, но поради динамиката паднал на подот. Неговиот волонтер бил Боб Бејкер (Bob Baker) од Стоктон, Калифорнија. „Му реков на Брус да не ја повтори оваа демонстрација”, се присетил Бејкер. „Кога ме удри последен пат со тупаница, морав да земам отсуство од работа, бидејќи болката во градите беше неподнослива.“

Во 1964 првенства во 1964 година Ли првпат се сретнал теквондо мајсторот Џун Ри. Двајцата создале пријателство од кое како борци и двајцата имале корист. Ри му го објаснил детално на Ли страничниот удар, а Ли го научил Ри како да удри „бестелефрафски“.

Ли се појавил во 1967 година на Меѓународното карате првенство во Лонг Бич и извел различни демонстрации, вклучувајќи го и познатиот „несопирлив удар“ против Вик Мур (Vic Moore) при Карате Федерацијата на САД - USKA. Ли му рекол на Мур дека ќе го удри директно во лице, а се’ што треба тој да стори е да се обиде да го блокира ударот. Ли се вратил неколку чекори наназад и го прашал Мур дали е подготвен. Кога Мур климнал за согласност Ли тргнал кон него додека да стигне во домет на удирање. Тогаш мавнал директно кон лицето на Мур и застанал пред да го удри. Од осум обиди, Мур не успеал да блокира ниеден од ударите.

Историја на борба

Брус Ли бил вмешан во натпревари од кои некои биле современи е некои не. Ден Иносанто(Dan Inosanto) изјавил: „Не се сомневам дека ако Брус Ли беа влезеше во професионален бокс, лесно ќе котираше во првите три места во лесна или пердув-категорија.“

Ли го поразил трипати британскиот боксерски шампион Гери Елмс (Gary Elms) со нокаут во третата рунда во 1958 година во аматерското боксерско првенство помеѓу училиштата во Хонгконг со користење на Винг Чун трапинг и директни високи и ниски удари. Хокингс Ченг (Hawkings Cheung) неговиот Винг Чун колега и уличен борец бил сведок на настанот. Во 1958 година, на фул контакт натпревар, Ли го нокаутирал Пу Чунг (Pu Chung), Чој Ли Фоу (Cai Li Fo) борец, на некој од покривите во Хонгконг. Судија бил Вонг Шен-Ленг(Wong Sheun-leung)..

Следната година, Ли станал член на „Тигрите од крстосницата“, и бил вмешан во многу улични борби поврзани со бандите. „На една од неговите последни средби, додека ја соблекувал јакната, колегата со којшто се борел го удрил тупаница и му го помодрил окото. Брус во бес тргнал по него, го нокаутирал и му ја скршил раката. Заради тоа била повикана полицијата.“ Инцидентот се случил на покрив во Хонгконг, во 22 часот во среда 29 април 1959 година.

Во 1960 година во Сиетл, за време на прошетка, Ли го удрил во грбот и му го скршил носот на еден човек откако видел како малтретира една Кинеска. Сведок на оваа борба бил Џејмс Димајл (James DeMile) во 1960 година.

Во 1962 година Ли го нокаутирал Уечи (Uechi), јапонец кој поседувал карате црн појас, за 11 секунди во фул контакт борба во Сиетл. Судија бил Џеси Гловер (Jesse Glover) . Инцидентот се случил во Сиетл во ракометното игралиште YMCA. Таки Камура (Taki Kamura) рекол дека битката траела 10 секунди во спротивно на изјавата на Харт (Hart). Ед Харт (Ed Hart) изјавил „Каратистот пристигна во неговата војничка униформа, заедно со црн појас, додека Брус се појави во неговите улични алишта и едноставно ги соблече чевлите. Борбата траеше точно 11 секунди - Знам, бидејќи бев задолжен за мерење не времето. Брус го удри каратистот околу 15 пати и еднаш го удри со нога. Помислив дека го утепа.“ Борбата заврши откако Брус го нокаутира Уечи

Во Оуклeнд, Калифорнија во 1964 година во Кинеската четврт, кинеската заедница му даде ултиматум на Брус да престане со предавање на вештината на лица кои немаат кинеско потекло . Одбивајќи да му кажуваат што да прави или да дискриминира, Ли бил соочен со предизвикот да се бори со нивниот најдобар борец Вонг Џек-Ман (Wong Jack-man) . Застрашувачкиот Вонг Џек Ман бил мајстор на Сингицуан, Северен Шаолин и Tai Chi Чуан (Tai Chi Chuan) директен ученик на Големиот мајстор Ма Кин Фунг (Ma Kin Fung). Договорот бил дека ако Брус загуби, ќе мора да го затвори неговото училиште, а ако победи, тогаш ќе може слободно да ги учи белците или кои било други . Вонг изјавил дека тој самиот побарал да се бори против Ли, откако Ли отворено го предизвикал за време на една демонстрација на Ли во театарот во Кинеската четврт . Меѓутоа, спротивно на овој потврден мотив е потпишаното официјално писмо од Дан Чан (Dan Chan) со потписи од заедницата за боречки вештини, вклучувајќи ги Чан и Вонг и како потпишан документ од страна на заедницата не одговара на мотивот за одговор на отворен предизвик. „Тој лист хартија ги содржеше имињата на сите сифуа од кинеската четврт, но тие не ме плашат.“ - Брус Ли

Вонг и сведокот Вилијам Чен (William Chen) изјавиле дека борбата траела невообичаено долги 20-25 минути . Меѓу поедниците за кои знаеме дека биле сведоци на борбата се Кадвел (Cadwell), Џејмс Ли (James Lee) (соработник на Брус Ли но немал никаква роднинска врска со него) и Вилијам Чен (William Chen), наставник по Tai Chi Chuan. Според Брус, Линда Ли Кадвел и Џејмс Ли, борбата траела 3 минути, со убедлива победа за Брус. „Тоа беше борба без зафати и траеше 3 минути. Брус го собори човекот на земјата и рече: „Дали се предаваш?“ и човекот се предаде.“ - Линда Ли Кадвел

Наводно, Вонг Џек човек ја објавил својата верзија од борбата во Чајнис Пасифик Викли (Chinese Pacific Weekly), весник на кинески јазик во Сан Франциско, кој содржел друг предизвик за Ли за јавен реванш . Ли не одговорил на барањето на Вонг, ниту имало понатамошни јавни известувања од кој било од двајцата, но Ли продолжил да им предава на белците.

Најпосле, славата на Ли го ставила пред голем број луѓе кои се бореле да се прослават преку борба со него. Предизвикувач влегол во приватниот дом на Ли во Хонгконг со нелегално преминување во задниот двор за да го натера Ли да се бори. Ли ја завршил борбата насилно, со удар со нога, разгневен од нелегалниот влез. Опишувајќи го инцидентот Херб Џексон изјавил,

„Еднаш, еден пријател прескокна преку ѕидот, влезе во неговиот двор и го предизвика велејќи му „Колку си добар?“. Брус многу се изнервира. Брус рекол „На овој човек му текнало да влезе во мојот дом, мојот сопствен дом и да ме предизвика.“ Рече дека толку се налутил, што го задал најтешкиот удар што го имал зададено на некого во својот живот.“

Боб Вол, USPK карате шампион и ко-ѕвезда во „Змејско гнездо“, се присетува на една екстра-снимка на средба во која му се потсмеваат на Ли. На снимката се слуша „дека Ли бил филмска ѕвезда, а не борец“, дека тој „не бил многу добар борец“. На овие потсмевања Ли одговорил со тоа што го замолил да скокне од ѕидот на кој седел. Вол го опишал противникот на Ли како „дечко од бандите во Хонгконг“, и „проклето добар борец“, и забележал дека е брз, силен и поголем од Брус.

„Ова дете беше добро. Силно и брзо, и навистина се обидуваше да го изнервира Брус. Но, Брус методолошки го победи. Брус се движеше толку добро, што детето не можеше да го допре ... и потоа одеднаш, Брус го зграпчи, го сплеска на ѕидот и го собори, му го стави коленото на градите, му ги фати рацете и го удираше во лице.“ - Боб Вол

Глумечка кариера

Татко му на Ли Хои-Чуен (Lee Hoi-chuen) бил позната кантонска оперска ѕвезда, и поради ова, Брус играл улоги во филмови на многу рана возраст и како дете се појавил во неколку кратки црно-бели филмови. Ли ја имал својата прва улога како бебе кое било донесено на сцената. Додека да наполни 18 години, имал глумено во дваесет филмови.

Додека бил во САД од 1959-1964, Ли престанал да мисли на филмската кариера и се фокусирал на ширење на боречките вештини. Вилијам Дозиер (William Dozier) го поканил Ли на аудиција, каде што Ли толку ги импресионирал режисерите со неговите светлосно брзи потези што ја добил улогата на Като (Kato) заедно со Ван Вилијамс (Van Williams) во ТВ серијата Грин Хорнет (Зелениот стршлен). Шоуто траело само една сезона, од 1966 до 1967 година. Ли исто така ја одиграл улогата на Като во три епизоди на Бетмен. Ова било проследено со гостувања во повеќе телевизиски, вклучувајќи ги Ајронсајд (1967) и Here Come the Brides (1969). Во 1969 година, Ли на кратко се појавил во својот прв американски филм Марлоу (Marlowe), каде што играл улога на мафијаш најмен да го заплаши приватниот детектив Филип Марлоу (кој го игра Џејмс Гарнер) со разбивање на неговата канцеларија со високи удари со нога и светкавично брзи тупаници само за подоцна случајно да скокне од висока зграда додека се обидува да го турне Марлоу. Во 1971 година, Ли се појавил во четири епизоди од телевизиската серија Лонгстрит (Longstreet) како инструктор за боречки вештини на насловниот лик Мајк Лонгстрит (кој го игра Џејмс Францискас (James Franciscus)).

Според изјавите од Брус Ли и на Линда Ли Кадвел по смртта на Брус, во 1971 Брус започнал со снимање на сопствени телевизиска серија привремено наречена „Воин“. Овие изјави биле потврдени од Ворнер Брос (Warner Bros). Сепак според Кадвел, концептот на Ли бил променет и преименуван во Кунг Фу, но Ворнер Брос не му дал никакви заслуги на Ли . Наместо тоа, улогата на шаолински монах во Дивиот Запад, му била доделена на Дејвид Карадин - глумец кој тогаш не знаел боречки вештини, поради стравувањата во студиото дека ако кинез ја игра главната улога, нема да биде прифатен од јавноста. Книги и документарци во врска со шоуто „Кунг Фу“ ја оспоруваат верзијата на Кадвел. Според овие извори, шоуто било создадена од двајца писатели и продуценти, Ед Спилман и Хауард Фрајдлендер, и причината поради која Ли бил отфрлен била делумно неговата етничка припадност, а уште повеќе слабиот акцент.

На 9 декември 1971 г. на телевизиското интервју за „шоуто Пјер Бартон“, Брус Ли рекол дека и „Ворнер Брадерс“ и „Парамаунт“ сакаат да снимаат американска ТВ-серија. На коментарите на Пјер Бртон, „има прилично добри шанси дека ќе добиете улога во ТВ серија во САД наречена „Воинот“, но што ќе користите во неа, боречки вештини во сцени од Западот?“ Ли одговара, „Тоа беше оригиналната идеја, ... и двете продуцентски компании (Ворнер и Парамаунт), мислам дека сакаат да глумам во модернизирана серија и тие мислат дека „Западот“ е веќе застарена работа. Со оглед на тоа што сакам да глумам во „Западот“, бидејќи како поинаку може да се оправдаат удирањето и насилството, освен во периодот на Западот?“ Подоцна во текот на интервјуто, Бертон го прашал Ли за „проблемите со кои се соочувате како кинески јунак во американска серија.“ Дали луѓето се појавија во индустријата и рекоа „Па, не знаеме како публиката ќе прифати неамериканец?“. Ли одговара: „Па, такво прашање веќе е поставено, всушност, имало дискусии за него. Затоа „Воинот“ најверојатно нема да продолжи.“ Ли додава, „Тие мислат дека бизнисот е ризик. Не ги обвинувам. Ако ситуацијата беше обратна, т.е. ако некоја американска ѕвезда требаше да дојде во Хонгконг, а јас сум човекот кој ги има парите, самиот би се погрижил дали глумецот ќе биде прифатен таму.“

Незадоволен од неговите споредни улоги во САД, Ли се вратил во Хонгконг. Несвесен дека Д Грин Хорнет (Зелениот стршлен)бил емитуван во Хонгконг со огромен успех и бил неофицијално наречен The Kato Show, тој бил изненаден кога на улиците го препознавале како “ѕвезда“ на шоуто. Тогаш на Ли му бил понуден договор од страна на легендарниот режисер Рејмонд Чоу (Raymond Chow) за глумење на главната улога во два филма продуцирани од неговата продукциска компанија на Голден Харвест (Golden Harvest). Ли ја одиграл својата прва водечка улога во Големиот газда (1971), кој се покажал како огромен успех низ благајните низ Азија и го катапултирал да статус на ѕвезда. Наскоро следел „Тупаница на гневот“ (1972) што ја соборил рекордната заработувачка на „Големиот газда“. Откако завршил почетниот двегодишен договор, Ли преговарал за нов договор со Голден харвест. Ли подоцна со Чоу формирал своја компанија Конкорд Продакшнс Инк (Concord Productions Inc.) (協和公司). За неговиот трет филм, „Патот на змејот“ (1972), му била дадена целосна контрола на снимањето на филмот како писател, режисер, ѕвезда, и кореограф на сцените со борби. Во 1964 година, на семинар во Лонг Бич,Калифорнија, Ли се сретнал со карате шампионот Чак Норис. Во Патот на змејот Ли го претставил Норис на публиката како негов противник во последната борба до смрт во Колосеумот во Рим, која денес се смета за една од најлегендарните боречки сцени на Ли и еден од најзапаметените боречки сцени во историјата на филмовите со боречки вештини.

На крајот од 1972 година, Ли започнал да работи на својот четврт Голден Харвест филм наречен Игра на Смртта (Game of death). Го запонал снимањето на некои сцени вклучувајќи ги и неколкуте негови борби со 220 см-високата американска кошаркарска ѕвезда Карим Абдул-Џабар, поранешен студент. Снимањето било прекинато кога Ворнер Брадерс му понудиле на Ли да ја игра главната улога во „Змејско гнездо“, првиот филм што бил снимен заеднички од Голден Харвест и Ворнер Брос. Овој филм вртоглаво ја зголемил славата на Ли во САД и Европа. Сепак, само неколку месеци по завршувањето на филмот и 6 дена пред неговата промоција на 26 јули 1973 година, во најдобра физичка форма, Ли мистериозно умрел. „Змејско гнездо“ станал еден од најзначајните филмови за боречки вештини на годината и го утврдил Ли како легенда на боречките вештини. Бил снимен 850 000 долари во 1973 година (еквивалент на 4 000 000 долари прилагодени според инфлацијата од 2007 година). До денес, Змејско гнездо има заработено над 200 милиони долари низ целиот свет. [65] Филмот предизвикал краток каприц во боречките вештини, олицетворени во песни како „Кунг Фу Фајтинг“ и телевизиски емисии како Kung Fu.

Роберт Клаус, режисерот на „Змејско гнездо“, и Рејмонд Чоу се обиделе да го завршат нецелосниот филм на Ли - Игра на смртта, на кој Ли исто така бил сценарист и режисер. Ли имал снимено преку 100 минути, вклучувајќи и снимки кои биле отфрлени по едитирањето, пред снимањето да биде спречено за тој да може да работи на „Змејско гнездо“. Освен Абдул-Џабар, Џорџ Лејзенби, хапкидо мајсторот Ји Хан Је (Ji Han Jae) и друг ученик на Брус Ли, исто така се појавил и Ден Иносанто се појавил во филмот, кој требал да кулминира со ликот на Ли, Хаи Тјен (облечен во сега познатите жолти тренерки) снимајќи сцени со различни предизвици на секој кат како што напредува низ петспратна пагода. Во контроверзен потег, Роберт Клаус го завршил филмот користејќи двојник и архивски снимки од Ли од останатите негови филмови со нова приказна и глума, кој бил промовиран во 1979 година. Сепак, составениот филм содржел само петнаесет минути од вистинската снимка на Ли (имал снимано многу неуспешни сцени ), додека во останатите снимки имало двојник, Ким Таи Чун, и Јуен Биао двојник-каскадер. Неискористените сцени кои Ли ги снимил биле откриени 22 години подоцна и биле вклучени во документарниот филм Брус Ли: Патувањето на воинот.

Физичка кондиција и исхрана

Брус Ли беше познат по неговата физичка кондиција и сила, посветеност на фитнес режим за да стане најсилен што е можно.

По неговата борба со Вонг Џек Ман во 1965 година, Ли го променил својот пристап кон тренирањето боречки вештини. Ли сметал дека борци од неговото време не поминуваат доволно време на физичка тренинг. Брус ги вклучил сите елементи на вкупниот фитнес - мускулна сила, мускулна издржливост, кардиоваскуларна издржливост и флексибилност. Тој се обидел со традиционални телоградителски техники за да се изгради големи мускули или маса. Сепак, Ли бил внимателен во поучувањето дека менталната и духовната подготовка се од фундаментално значење за успехот на физичкиот тренинг во умешноста на боречките вештини. Во својата книга Тао на Џит Кун До, тој напишал

„Тренингот е еден од најзапоставените делови на атлетиката. Премногу време се посветува на развивање на вештина, а премалку за развој на поединецот за учество. ЏКД најпосле не се состои во детални техники туку во високо развиена духовност и фигура.

Програмата за тренирање со тежина што Ли ја користел за време на неговиот престој во Хонгконг во 1965 година, на само 24 години му ја нагласила развиеноста на рацете. Во тоа време тој можел со една рака да дигне тежина околу 32-36 кг три серии по осум пати, заедно со други вежби, како што се чучњеви со тег, склекови, вежби за подлактица, вежби за бицепс, француска преса и вежби за зглобови и за обратни зглобови. Повторувањата кои ги изведувал биле од 6 до 12 пати (во тоа време). Додека овој метод на тренирање бил насочен кон неговите брзи и бавни контрактивни мускули, тоа подоцна резултирало со зголемување на телесната тежина или мускулна маса, правејќи го Брус малку потежок од 72 кг. Било документирано дека Ли имал над 2.500 книги во својата приватна библиотека, и на крајот заклучил дека „Поголем мускул е посилен мускул“, заклучок за кој подоцна се двоумел. Брус секогаш експериментирал со неговите тренинг рутини за да ги максимизира неговите физички способности, и да го доведе човечкото тело до крајните можности. Тој користел многу различни рутини и вежби, вклучувајќи скокање јаже, што служело делотворно за неговите тренинг и телоградителски цели.

Ли сметал дека стомачните мускули се една од најважните групи мускули за борец, бидејќи речиси секое движење бара извесен степен на абдоминална работа. Мито Ујехара се сеќава дека „Брус секогаш сметал дека ако вашиот стомак не е развиен, тогаш не можете да имате тежок спаринг“. Според неговата сопруга Линда, тој дури и кога не тренирал, честопати правел стомачни и други абдоминални вежби во домашни услови во текот на денот, како на пример за време на гледање телевизија. Таа рекла за Ли, „ Брус беше фанатик за абдоминални вежби. Тој секогаш правеше стомачни, вежби на клупа за стомачни, дигање на нозете и граплинг стомачни“.

Ли тренирал од 7 до 9 часот наутро, вклучувајќи стомачни вежби, флексибилност и трчање, а од 11 до 12 часот дигал тегови и возел велосипед. Вообичаена вежба за Ли било трчање од 3,2 до 9,65 километри во период од 15 до 45 минути, во којшто ја менувал брзината во интервали од 3 до 5 минути. Ли возел околу 16 километри за 45 минути на статичен велосипед.

Ли понекогаш вежбал со јаже за скокање и правел по 800 скокови по возењето велосипед. Ли исто така правел вежби за зацврстување на кожата на тупаниците, вклучувајќи притискање на рацете во кофи со остри камења и чакал. Тој правел над 500 повторувања на истата вежба на определен ден. Една статија од С. Чајна Пост (S. China Post) вели: „Кога некој доктор го предупредил да не нанесува премногу болка на неговото тело, Брус ги отфрлил неговите зборови велејќи: „Човечкиот мозок може да покори што било, па дури и вистинска болка “- Брус Ли.“

Исхрана

Според Линда Ли Кадвел, кратко време откако се преселил во САД, Ли започнал да ја сфаќа исхраната сериозно и развил интерес за здрава храна, високобелковински (белковински) пијалаци и витамински и минерални додатоци. Тој подоцна заклучил дека со цел да се направи тело со високи перформанси, не можете да го храните со брза храна, како и со “погрешно гориво“ бидејќи телото ќе реагира споро и невнимателно. Ли исто така избегнувал печена храна и рафинирано брашно, опишувајќи ги како внесување калории што не прават ништо за неговото тело.

Тој консумирал зеленчук и овошје секој ден. Брус секогаш претпочитал да јаде кинеска или друга азиска храна, бидејќи ја сакал нивната разновидност. Некои од неговите омилени кинески јадења биле говедско месо во сос од острига, тофу и бифтек и црн дроб. Тој, исто така станал поддржувач на прехранбени додатоци, вклучувајќи ги Витамин Ц, лецитин гранули, полен од пчела, Витамин Е, Див трендафил (во течна форма), масло од пченични никулци, Acerola - C и B-листови.

Брус Ли мразел млечна храна иако знаел дека за градење мускули мора да пие млеко и да јаде јајца. Како резултат на тоа, тој јадел млечни производи само во вид на житарици и белковински пијалаци, вообичаено користејќи млеко во прав, наместо свежо млеко. Исхрана на Ли вклучувала белковински пијалаци, тој секогаш се обидувал да консумира по еден или два дневно, но подоцна престанал да ги пие. Тие обично содржеле не-инстант млеко во прав, за кој се смета дека има повисока концентрација на калциум од другите форми на млеко во прав, јајца, пченични никулци, путер од кикирики, банана, пивски квасец поради неговиот Б витамин и Иноситол и Лецитин додатоци. Линда се сеќава дека половината Брус варирала меѓу 66-71 сантиметри. „Тој, исто така, пиеше сопствени смеси на џусови направени од зеленчук и овошје, јаболка, целер, моркови и така натаму, подготвени во електричен блендер“, рече таа.

Според Ли, големината и бројот на оброци се исто така важни. Тој обично консумирал четири или пет помали оброци на ден, наместо неколку големи оброци, и го забрзувал метаболизмот преку јадење мали здрави закуски како на пр. овошје во текот на денот. Овошјето и зеленчукот му давале најмногу јаглехидрати, и тој бил особено сакал моркови па така половината од содржината на пијалак била од моркови, а другата половина ја делел меѓу другото овошје и зеленчук. Причината што Ли толку сакал да консумира зеленчук и овошје во течна форма била тоа што тој верувал дека на тој начин телото може полесно да апсорбира хранливи состојки. Ензимите во течниот зеленчук делуваат како органски катализатори кои го забрзуваат метаболизмот и апсорпцијата на хранливите состојки. Со оглед на тоа дека повеќето од овие ензими се уништуваат при готвење, Ли се обидувал да ги јаде сурови.

Ли честопати пиел матичен млеч и жинсенг пијалак бидејќи тие содржат Б-комплекс витамини, вклучувајќи висока концентрација на витамин Б5 (Пантотенска киселина) и витамин Б6 (пиродоксин), ацетилхолин, хормони, и осумнаесет аминокиселини, кои брзо ја зголемуваат енергијата. Во традиционалната кинеска медицина, за Жинсенг се смета дека исто така ја подобрува циркулацијата, го зголемува дотурот на крв, дозволува побрзо закрепнување по исцрпување и го стимулира телото.

Телесни подвизи

Феноменалната форма на Ли значела дека тој бил способен за извршување на многу исклучителни физички подвизи. „Човек способен да изведува супер човечки подвизи, кои допрва треба да се достигнуваат.“ Следнава листа ги вклучува некои од телесни подвизи, кои му се припишуваат на Брус Ли.

• Брзината Ли на напаѓање со раце спуштени до половината, од 91цм достигнувала пет стотинки од една секунда. • Ли можел да држи тег од 34кг со една рака од стоечка позиција на исто ниво со градите држејќи го таму 20 секунди. • Боречките движења на Ли во тоа време биле пребрзи за да бидат снимени со традиционална камера со 24 фрејма во секунда и да бидат прикажани јасно при премотување па затоа многу сцени биле снимени со 32 фрејма во секунда за поголема јасност. • При демонстрација на брзина, Ли можел да грабне монета од отворена дланка на некое лице и да остави пени пред лицето да ја затвори дланката. • Ли можел да стои во подигната V позиција 30 минути или подолго. • Ли можел да фрли зрна ориз нагоре во воздухот и да ги фати при паѓањето со стапчиња за јадење. • Ли можел да продупчи неотворени лименки од кока-кола со неговите прсти. (Ова било кога лименките за безалкохолни пијалаци се правеле од многу потенок челик од денешните алуминиумски конзерви). • Ли правел склекови со една рака користејќи ги само палецот и показалецот. • Ли се дигал на вратило 50 пати со една рака. • Ли можел да скрши дрвени табли со дебелина од 15цм. • Ли можел да удри страничен удар на боксерска вреќа од 90,72 кг и истата да ја удри во таванот. • Ли удрил страничен удар со нога додека тренирал со Џејмс Кобрн и искинал боксерска вреќа од 68 кг. • Во потег наречен „Знамето на змејот“, Ли можел да ги дигне нозете само со лопатките на работ на клупа и да ги држи нозете и торзото хоризонтално во воздухот.

Филозофија

Иако Ли е најдобро познат како борец, тој, исто така студирал драма и филозофија на Универзитетот во Вашингтон. Тој бил начитан и имал богата библиотека. Неговите сопствени книги за боречки вештини и филозофија на борбите се познати по нивните филозофски тврдења и внатре и надвор од круговите на боречките вештини. Неговата еклектична филозофија честопати била контрадикторна на неговите верувања, иако и тој тврдел дека неговите боречки вештини биле само метафора за такви учења. Тој верувал секое учење на крајот доведува до самоспознание, и рекол неговата избран метод на самоизразувањето се боречките вештини. Неговата влијанија ги вклучуваат таоизмот, филозофот и спиритуалист Џиду Кришнамурти и будизам. Џон Литл изјавил дека Ли бил атеист. Кога во 1972 година го прашале која е неговата религиозна припадност, тој одговорил „ниедна.“ Исто така во 1972 година, кога го прашале дали тој верувал во Бога, тој одговорил: “Да бидам совршено искрен, навистина не верувам.“

Следниве цитати ја рефлектираат неговата филозофија на борба.

• „Биди без форма ... без облик, како вода. Ставаш вода во чаша, таа станува чаша. Ставаш вода во шише, водата станува шише. Ставаш вода во чајник, таа станува чајник. Сега водата може да тече, или да лази или да капе или да се судира! Биди вода, пријателе ...“
• „Сите видови на знаење, на крајот водат кон самоспознание“
• „Користете го само она што функционира, и земете го од каде било.“
• „Не го негирајте класичниот пристап, едноставно како реакција, или ќе создадете уште една шема и ќе се заробете таму.“
• „Брзиот темперамент многу брзо ќе ве направи будали.“
• „Секогаш учам нешто, а тоа е: секогаш биди тоа што си. Изрази се, имај верба во себе. Не излегувај во потрага по успешна личност за да ја копирате.“
• „Не е секојдневното зголемување, туку секојдневното намалување. Отстранете го небитното.“

Смрт

На 10 мај 1973 година, Ли се онесвестил во студиото Голден Харвест, за време на снимањето на филмот Змејско гнездо. Страдајќи од напади и главоболка, тој веднаш бил пренесен во баптистичката болница во Хонгконг каде докторите утврдиле церебрална едема. Тие му го намалиле отокот до внесување на манитол. Истите симптоми кои се појавиле за време на неговото прво онесвестување се повториле на денот на неговата смрт.

На 20 јули 1973 година, Ли бил во Хонгконг со цел да вечера со поранешната Џејмс Бонд ѕвезда Џорџ Лазенбај, со кој имал намера да сними филм. Според неговата сопруга, Линда Ли, Ли се состанал со режисерот Рејмонд Чоу во 2 часот по полноќ во неговиот дом за да разговараат за снимањето на филмот Игра на Смртта. Тие работеле до 4 часот наутро а потоа заедно заминале кон домот на колешката на Ли, Бети Тинг, тајванска глумица. Тројцата го разгледале сценариото во домот на Тинг, а потоа Чоу заминал на состанок.

Подоцна Ли се пожалил на главоболка и Тинг му дала аналгетик, Equagesic, што содржел и аспирин и мускулен релаксант. Околу 19:30 часот, отишол на дремка. Кога Ли не се појавил на вечера, Чоу дошол во станот но не можел да го разбуди. Повикале доктор, кој десет минути се обидувал да го оживее пред да го испрати со брза помош во болницата Квин Елизабет (Кралицата Елизабета). Кога стигнал во болницата Ли веќе бил мртов.

Немало видливи надворешни повреди, но според извештајот од обдукцијата неговиот мозок бил значително отечен, од 1.400 на 1.575 грама (зголемување од 13%). Ли имал 32 години. Единствената супстанција пронајдена за време на обдукцијата била Equagesic. На 15 октомври 2005 година, во едно интервју Чоу изјавил дека Ли умрел од хиперсензитивност на мускулниот релаксант во Equagesic, што го опишал како вообичаена состојка во аналгетиците. Кога докторите официјално ја објавиле смртта на Ли, извештајот гласел „смрт од несреќен случај.“ ]] Се појавила контроверзија кога д-р Дон Лангфорд, кој бил личен лекар на Ли во Хонгконг и го третирал Ли за време на неговото прво онесвестување,изјавил дека Equagesic немал никаква замешаност во првиот колапс на Брус.“ [105]

Сепак професор Доналд Теаре, форензичар препорачан од Скотланд Јард, кој имал извршено над 1000 обдукции, бил главен експерт назначен за случајот со Ли. Неговиот заклучок бил дека смртта била предизвикана од акутна церебрална едема поради реакција на состојките присутни во аналгетикот Equagesic.

Прелиминарната проценка на неврохирургот Питер Ву, кој го спасил Ли за време на неговиот прв напад, е дека причината за смртта треба да се припише на реакција од канабис или Equagesic. Меѓутоа, д-р Ву подоцна го променил мислењето:

„Професор Теаре е вештак препорачан од Скотланд Јард; тој беше донесен како стручњак за канабис и ние не можеме да го противречиме неговото сведочење. Дозата на канабис не е ниту прецизна ниту предвидлива, но никогаш не сум слушнал некој да умре само од консумација на канабис.“

Неговата жена Линда се вратила во нејзиниот роден град Сиетл, и го погребила во парцела бр. 276 на гробиштата Лејквју. Меѓу носачите на ковчегот на погребот на 31 јули 1973 година, биле и Таки Кимура, Стив МекКвин, Џејмс Кобрн, Чак Норис, Џорџ Лазенбај, Ден Иносанто, Питер Чин и неговиот брат Роберт.

Неговиот статус на икона и предвремената смрт поттикнале многу теории за неговата смрт, вклучувајќи убиство од страна на Тријадата и фрлена клетва врз него и неговото семејство. Списанието Блек Белт (црн појас) во 1985 година шпекулирал дека смртта на Брус Ли во 1973 година можеби била предизвикана од „одложена реакција на Дим Мак напад (смртоносен допир) што го здобил неколку недели пред неговиот колапс“. Други автори рекле дека смртта на Брус Ли може да се должи на техниката на „трепетна дланка“.

Синот на Ли, Брендон Ли, исто така глумец, починал 20 години(31 март 1993 г.) по смртта на неговиот татко, во бизарна несреќа за време на снимањето на Д Кроу (Врана) на возраст од 28 години. Филмот бил објавен по неговата смрт и добил култен статус, како и последниот филм на неговиот татко. (Д Кроу бил завршен со употреба на компјутерски генерирани слики и каскадер-двојник во неколку критични сцени што требало да бидат снимени). Брендон Ли го закопале покрај својот татко.

Наследство

Сертифицирани инструктори

Брус Ли лично сертифицирал само 3 инструктори. Таки Кимура, Џејмс Јим Ли и Ден Иносанто. Иносанто е инструктор од 3 ранг во Џит Кун До, Џун Фан Кунг Фу и Тао на кинеско кунг фу директно од Брус Ли. Taky Кимура има 5-ти ранг во Џун Фан Кунг Фу. Џејмс Јим Ли (сега починат) имал 3 ранг Џун Фан Кунг Фу. Тед Вонг има 2 ранг во Џит Кун До и е директно сертифициран од Брус Ли, а подоцна бил унапреден во инструктор под Ден Иносанто; бидејќи Ден сметал дека Брус сакал да го унапреди. Други Џит Кун До инструктори по смртта на Ли биле сертифицирани директно од Ден Иносанто, некои со преостанати потпишани сертификати од Брус Ли.

Џејмс Јим Ли, близок пријател на Ли, починал без да сертифицира дополнителни студенти. Единствен исклучок од ова бил Гери Дил кој студирал Џит Кун До под водство на Џејмс и добил дозвола преку лично писмо од него во 1972 година да го пренесе неговото ЏКД знаење на другите. Таки Кимура, до денес, има сертифицирано само едно лице во Џун Фан Кунг Фу: неговиот син Енди Кимура. Ден Иносанто продолжил да подучува и да сертифицира избрани студенти во Џит Кун До над 30 години, со што на илјадници борци им овозможил да ја пронајдат нивната лоза наназад кон Брус Ли. Пред неговата смрт, Ли им рекол на неговите единствени двајца живи инструктори Кимура и Иносанто (Џејмс Јим Ли умрел во 1972 г.) да ги затворат неговите училишта.

На Таки Кимура и Ден Иносанто подоцна им било дозволено да подучуваат мали групи, под мотото „ниски бројки, но висок квалитет“. Брус исто така подучувал неколку Светски Карате Шампиони вклучувајќи ги Чак Норис, Џо Луис и Мајк Стоун. За време на обуката со Брус сите тројца го освоиле секое Карате првенство во САД.

Хонгконг наследство

Постојат голем број на приказни (можеби апокрифни) за Ли што сè уште се повторуваат во културата во Хонгконг денес. Една од нив е дека неговото интервју од раните 70-ти на ТВБ шоуто Уживајте Вечерва ги расчистил прометните улици на Хонгконг бидејќи сите го следеле интервјуто во своите домови.

На 6 јануари 2009 година, било најавено дека домот на Брус Ли во Хонгконг (41 Камберленд Роуд, Коулун, Хонкконг), ќе бидат зачуван и претворен во туристичко место од страна на филантропот Ју Панг-лин.

Наводи

1. a b “Awards, Honors, Achievements, and Activities“. Los Angeles: Bruce Lee Foundation. http://www.bruceleefoundation.com/index.cfm?pid=10384 Архивирано на 20 август 2009 г.. Retrieved 7 June 2010.
2. ^ a b Stein, Joel (14 јуни 1999). “Bruce Lee: With nothing but his hands, feet and a lot of attitude, he turned the little guy into a tough guy“. The Time 100. New York: Time Inc. http://205.188.238.181/time/time100/heroes/profile/lee01.html Архивирано на 5 јуни 2010 г.. Retrieved 7 June 2010.
3. ^ Lee, Linda; Vaughn, Jack; Lee, Mike (1 февруари 1989). Jack Vaughn. ed. The Bruce Lee Story (illustrated ed.). Valencia, Калифорнија: Black Belt Communications. p. 41. ISBN 0-89750-121-7.
4. ^ Dennis, Felix; Atyeo, Don (1 јануари 1974). Bruce Lee, King of Kung-Fu (Collector's ed.). San Francisco: Straight Arrow Books. ISBN 0-87932-088-5.
5. ^ Lee, Bruce (October 1975). Tao of Jeet Kune Do. Specialties Series (reprint ed.). Burbank, California: Ohara Publications. p. 12. ISBN 0-89750-048-2.
6. ^ a b c “Biography“. Los Angeles: Bruce Lee Foundation. http://www.bruceleefoundation.com/index.cfm?pid=10585/index.cfm?pid=10384 Архивирано на 7 март 2016 г.. Retrieved 7 June 2010.
7. ^ a b Lee, Linda; Vaughn, Jack; Lee, Mike (1 февруари 1989). Jack Vaughn. ed. The Bruce Lee Story (illustrated ed.). Valencia, California: Black Belt Communications. p. 20. ISBN 0-89750-121-7. Bruce's mother, Grace Lee, who was half German and a Catholic, christened him Lee Jun-fan, which meant “return again“, because she felt he would one day return to live in the United States.
8. ^ Thomas, Bruce (1994), Bruce Lee: Fighting Spirit : a Biography, Berkeley, California: Frog, Ltd., ISBN 1-883319-25-0, p. 3:Li Hoi Cheun's attractive wife, Grace, was the daughter of a Chinese mother and German father. Raised Catholic, she had come from Shanghai to Hong Kong at the age of nineteen.
9. ^ Campbell, Sid; Lee, Greglon (2006), Remembering the Master: Bruce Lee, James Yimm Lee, and the Creation of Jeet Kune Do, United States: Blue Snake Books, ISBN 1-58394-148-7, p. 169; Clouse, Robert (1988), Bruce Lee: The Biography, United States: Unique Publications, ISBN 0-86568-133-3, p. 9; Thomas, Bruce (2006), Immortal Combat: Portrait of a True Warrior, United States: Blue Snake Books, ISBN 1-58394-173-8, p. 3
10. ^ “Bruce Lee: Biography“. Bruce-lee.ws. http://www.bruce-lee.ws/about_bruce_lee.html. Retrieved 22 јануари 2010.
11. ^ [1][dead link]
12. ^ 振藩; Mandarin Pinyin: Zhènfán)Lee 1989
13. ^ a b c Bruce Lee: the immortal Dragon, 29 јануари 2002, A&E Television Networks
14. ^ Lee, Grace (1980). Bruce Lee The Untold Story. United States: CFW Enterprise.
15. ^ Thomas 1994, p. 14
16. ^ a b Black Belt: Bruce Lee Collector's Edition Summer 1993
17. ^ pg 18 Black Belt: Bruce Lee Collector's Edition Summer 1993
18. ^ Thomas, Bruce (1994), Bruce Lee: Fighting Spirit : a Biography, Berkeley, California: Frog, Ltd., ISBN 1-883319-25-0, p. 26:But Bruce was soon to experience a new kind of conflict. When jealous juniors found out that he had German ancestry, they put pressure on Yip Man to stop teaching Bruce, knowing that Yip was a staunch traditionalist who believed that the art should never be taught to Westerners. Yip Man's respect for Bruce's efforts and the fact that he actually liked Bruce caused him to refuse. Soon people threatened to leave the school and no one would train with Bruce, so he left of his own accord. Sulaiman Sharif (2009): “50 Martial Arts Myths“, New Media Entertainment, ISBN 0-9677546-2-3, p. 56:Lee started learning Wing Chun at the age of 13, training alone and with two friends after the rest of the school refused to spar with him because of his mother's part-German ancestry.
19. ^ pg 19 Black Belt: Bruce Lee Collector's Edition Summer 1993
20. ^ Burrows, Alyssa (2002). “Bruce Lee“. HistoryLink. http://www.historylink.org/essays/output.cfm?file_id=3999. Retrieved 30 мај 2008.
21. ^ “U. of Washington alumni records“. Washington.edu. http://www.washington.edu/alumni/columns/dec99/j_o.html. Retrieved 22 јануари 2010.
22. ^ “100 Alumni of the Century“. University of Washington. http://www.washington.edu/alumni/columns/dec99/j_o.html. Retrieved 6 август 2007.
23. ^ Little 2001, p. 32
24. ^ Thomas 1994, p. 42
25. ^ “WING CHUN GUNG FU“. Hardcore JKD. http://hardcorejkd.com/wing_chun.php. Retrieved 30 мај 2008.
26. ^ Bishop 2004, p. 23
27. ^ Thomas 1994, p. 81
28. ^ a b “2007 Long Beach International Karate Championship“. Long Beach International Karate Championship. http://www.longbeachikc.com/ Архивирано на 6 ноември 2009 г.. Retrieved 30 мај 2008.
29. ^ “Two Finger Pushup“. Maniac World. http://www.maniacworld.com/bruce_lee_3.htm Архивирано на 21 мај 2008 г.. Retrieved 30 мај 2008.
30. ^ Vaughn 1986, p. 21
31. ^ Nilsson, Thomas (May 1996). “With Bruce Lee: Taekwondo Pioneer Jhoon Rhee Recounts His 10-Year Friendship With the “Dragon““. Black Belt Magazine 34 (5): 39–43. http://books.google.com/books?id=H9oDAAAAMBAJ&pg=PA39&lpg=PA39&dq=#v=onepage&q=&f=false. Retrieved 19 ноември 2009.
32. ^ Uyehara, Mitoshi (1991). Bruce Lee: The Incomparable Fighter. Santa Clarita, California: Ohara Publications. p. 27.
33. ^ Birchland, Bob (November 2007), ““The Truth of Boxing: A Critical Look at Bruce Lee's Hand Skills““, Black Belt Magazine: 93
34. ^ Thomas (1994) p. 27
35. ^ Bruce Lee: The Man Only I Knew._ New York, NY: Warner Books, Inc., 1975. ISBN 0-446-89407-9,'Linda Lee Cadwell'
36. ^ The Legendary Bruce Lee._ Burbank, CA: Ohara Publications, 1986. ISBN 0-89750-106-3, 'Linda Lee Cadwell'
37. ^ Bruce Lee: The Immortal Dragon, 29 јануари 2002, A&E Television Networks
38. ^ pg 60 Official cc 01596 Karate vol2 no 2 fall 1995 GCR publishing group
39. ^ http://www.ocf.berkeley.edu/~chenj/brucelee/bruce_faq.html Архивирано на 28 ноември 2011 г.
40. ^ Thomas (1994) p. 45
41. ^ pg 45 Fighting Spirit Bruce Thomas 1994
42. ^ pg 45 Fighting Spirit Bruce Thomas 1994
43. ^ Thomas (1994) p. 45
44. ^ pg 24 BlackBelt Magazine Jan 1994
45. ^ pg 61 cc 01596 Official Karate Vol2 No 2 Fall 1995
46. ^ Bruce Lee: The Immortal Dragon, 29 јануари 2002, A&E Television Networks
47. ^ Bruce Lee: The Immortal Dragon, 29 јануари 2002, A&E Television Networks
48. ^ Bruce Lee: The Immortal Dragon, 29 јануари 2002, A&E Television Networks
49. ^ Lee had boasted during a demonstration at a Chinatown theater that he could beat any martial artist in San Francisco and had issued an open challenge. (Dorgan)
50. ^ pg 117 Black Belt: Bruce Lee Collector's Edition, Summer 1993 Rainbow Publications Inc
51. ^ Dorgan, Michael. Bruce Lee's Toughest Fight. Official Karate. July 1980
52. ^ Bruce Lee: The Immortal Dragon, 29 јануари 2002, A&E Television Networks
53. ^ Wong's version of the fight, along with the challenge, was run as the top story on the front page... (Dorgan)
54. ^ Bruce Lee: Curse of the Dragon, 1993 Warner Bros. Tom Kuhn Fred Weintraub
55. ^ Little 1997, p. 167
56. ^ Vaughn 1986, p. 153
57. ^ Little 1997, p. 168
58. ^ Lee (Cadwell), Linda, Bruce Lee: The Man Only I Knew, Warner Books, 1975.
59. ^ Bruce Lee: A Warrior's Journey, documentary feature, 2000.
60. ^ “From Grasshopper to Caine, http://www.youtube.com/watch?v=PlYdp1BVOlw
61. ^ “From The Pierre Berton Show 9 декември 1971 http://www.youtube.com/watch?v=uXOtmhA6Nvw&feature=PlayList&p=9E42117F3D1A8008&index=0&playnext=1 (comments near end of part 2 & early in part 3)
62. ^ Lee, Linda (1989). The Bruce Lee Story. Ohara Publications. ISBN 0-89750-121-7.
63. ^ Enter the Dragon at the Internet Movie Database
64. ^ “Inflation Calculator“. Bureau of Labor Statistics. http://data.bls.gov/cgi-bin/cpicalc.pl. Retrieved 30 мај 2008.
65. ^ “Heroes & Icons“. Time. http://www.time.com/time/time100/heroes/profile/lee03.html Архивирано на 30 април 2009 г.. Retrieved 30 мај 2008.
66. ^ Bruce Lee, the Legend, 1977, Paragon Films, Ltd., 20th Century Fox Home Entertainment
67. ^ Bruce Lee: A Warrior's Journey at the Internet Movie Database
68. ^ “Martial Art Disciplines at Hybrid Martial Arts Academy“. Hybrid Martial Art. http://www.hybridmartialart.com/Martial%20Art%20Overview/Martial_%20Arts_%20Overview.html Архивирано на 30 април 2008 г.. Retrieved 30 мај 2008.
69. ^ Lee 1989, p. 70
70. ^ Hatfield, Fredrick C. (1993). Fitness: The Complete Guide. California: International Sport Sciences Association. p. 119.
71. ^ Lee, Bruce; M. Uyehara (2008). Bruce Lee's Fighting Method: The Complete Edition. Black Belt Communications. pp. 483. ISBN 978-0-89750-170-5.
72. ^ Uyehara, Mito. “Feats“. Bruce Lee: The Divine Wind. http://www.bruceleedivinewind.com/feats.html Архивирано на 30 јуни 2011 г.. Retrieved 30 мај 2008.
73. ^ Thomas 1994, p. 63
74. ^ Campbell, Sid (2003). The Dragon and the Tiger: The Birth of Bruce Lee's Jeet Kune Do, the Oakland Years. California: Frog LTD. pp. 58.
75. ^ Bruce Lee: Curse of the Dragon, 1993 Warner Bros. Tom Kuhn Fred Weintraub
76. ^ Little, John (1998). The Art of Expressing the Human Body. Tuttle Publishing. pp. 162. ISBN 978-0-8048-3129-1.
77. ^ Little, John (1998). The Art of Expressing the Human Body. Tuttle Publishing. pp. 163. ISBN 978-0-8048-3129-1.
78. ^ Little, John (1998). The Art of Expressing the Human Body. Tuttle Publishing. pp. 165. ISBN 978-0-8048-3129-1.
79. ^ Little, John (1998). The Art of Expressing the Human Body. Tuttle Publishing. pp. 168. ISBN 978-0-8048-3129-1.
80. ^ Little, John (1998). The Art of Expressing the Human Body. Tuttle Publishing. pp. 166. ISBN 978-0-8048-3129-1.
81. ^ Seal, Jack (2007). “How Did Bruce Lee Get Those Washboard Abs?“. All Bruce Lee. http://www.allbrucelee.com/article/how_did_bruce_lee_get_those_wash.htm. Retrieved 30 мај 2008.
82. ^ Little, John (1998). The Art of Expressing the Human Body. Tuttle Publishing. pp. 166. ISBN 978-0-8048-3129-1.
83. ^ Little, John (1998). The Art of Expressing the Human Body. Tuttle Publishing. pp. 169. ISBN 978-0-8048-3129-1.
84. ^ Little (1998), p. 169
85. ^ http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/druginfo/natural/patient-ginseng.html
86. ^ DM. “Feats“. Bruce Lee: The Divine Wind. http://www.bruceleedivinewind.com/feats.html Архивирано на 30 јуни 2011 г.. Retrieved 30 мај 2008.
87. ^ “Bruce Lee — Two Finger Pushup“. Maniac World. http://www.maniacworld.com/bruce_lee_3.htm Архивирано на 21 мај 2008 г.. Retrieved 30 мај 2008.
88. ^ a b c The Intercepting Fist. [DVD]. Sterling Ent. 31 мај 2001.
89. ^ a b c Little 1998, p. 22
90. ^ How Bruce Lee Changed the World, 17 мај 2009 Brian Waddell Productions Limited, Steve Webb
91. ^ Little 1998, p. 21
92. ^ Little, John (1998). The Art of Expressing the Human Body. Tuttle Publishing. pp. 12,22. ISBN 978-0-8048-3129-1.
93. ^ Vaughn 1986, p. 110
94. ^ “Bruce Lee answers a challenge“. Bruce Lee Divine Wind. 2007. http://www.bruceleedivinewind.com/articles/brucechallenge.zip. Retrieved 30 мај 2008.
95. ^ a b Little 1997, p. 66–67
96. ^ Little 1997, p. 71
97. ^ a b Little, John. ““WARM MARBLE“ The Lethal Physique of Bruce Lee“. Mike Mentzer. http://www.mikementzer.com/blee.html Архивирано на 3 септември 2011 г.. Retrieved 30 мај 2008.
98. ^ Little 1997, p. 82
99. ^ Little 1998, p. 108
100. ^ Little 1997, p. 87
101. ^ Little 1998, p. 150
102. ^ Seal, Jack (2007). “How Did Bruce Lee Get Those Washboard Abs?“. All Bruce Lee. http://www.allbrucelee.com/article/how_did_bruce_lee_get_those_wash.htm. Retrieved 30 мај 2008.
103. ^ Little, John (1996). The Warrior Within - The philosophies of Bruce Lee to better understand the world around you and achieve a rewarding life. Contemporary Books. p. 122. ISBN 0-8092-3194-8.
104. ^ Bruce Lee: A Warrior's Journey at 31m45s
105. ^ a b Little, John (1996). The Warrior Within - The philosophies of Bruce Lee to better understand the world around you and achieve a rewarding life. Contemporary Books. p. 128. ISBN 0-8092-3194-8.
106. ^ Lee, Bruce and John Little (1997). The tao of gung fu: a study in the way of Chinese martial art. Ohara Publications. p. 138.
107. ^ Lee, Bruce and John Little (1998). The Art of Expressing the Human Body. Ohara Publications. p. 14.
108. ^ Thomas 1994, p. 44
109. ^ Lee, Bruce (1975). Tao of Jeet Kune Do. Ohara Publications. p. 25.
110. ^ Lee, Bruce and John Little (1997). Jeet Kune Do: Bruce Lee's Commentaries on the Martial Way. Ohara Publications. p. 31.
111. ^ Lee, Bruce and John Little (1997). Jeet Kune Do: Bruce Lee's Commentaries on the Martial Way. Ohara Publications. p. 349.
112. ^ Lee, Bruce and John Little (2002). Striking Thoughts: Bruce Lee's Wisdom for Daily Living. Ohara Publications. p. 190.
113. ^ Thomas 1994
114. ^ Bruce Lee: The Immortal Dragon at the Internet Movie Database
115. ^ a b Thomas 1994, p. 228
116. ^ Thomas 1994, p. 209
117. ^ Bishop 2004, p. 157
118. ^ Bruce, Thomas (1994). Bruce Lee: Fighting Spirit : A Biography (first ed.). Frog Ltd. ISBN 978-1-883319-11-3.
119. ^ Little 2001, p. 211
120. ^ [2][dead link]
121. ^ Bruce Lee's Jeet Kune Do, 1995 Legacy Productions, New Zealand.
122. ^ Lee 1989, p. 83