Португалија

Португалска Република
Португалска Република; República Portuguesa (португалски)
Знаме	Грб
	Химна: "A Portuguesa"; „Португалската“; noicon;
Главен град; (и најголем)	Лисабон5; 38°46′N 9°11′W / 38.767°N 9.183°W
Службен јазик	Португалски1
Признаени регионални јазици	мирандски
Народности (2011)	96.3% Португалци; 3.7% други;
Демоним	Португалци (Португалец/Португалка)
Уредување	парламентарна република
Формирање	Општопризнат датум на независност е 1139
пристапила во ЕУ	1 јануари 1986
Површина
Население
БДП (ПКМ)	проценка за 2006 г.
ИЧР (2022)	▲ 0.874; многу висок · 42ра
Валута	Евро (€)² (EUR)
Часовен појас	ЗЕВ³ (UTC0)
НДД	.pt4
Повик. бр.	351
1.	мирандски јазик, кој се зборува во некои села на општината Миранда до Дуро, бил официјално признат во (Lei n.° 7/99 de 29 de Janeiro), оттогаш давајќи му официјално право на користење на мирандскиот на јазичното малцинство кое го засега. Португалскиот знаковен јазик е исто така признат.
2.	Пред 1999: Португалско ескудо.
3.	Азори: УКВ-1; УКВ во лето.
4.	Доменот .eu се користи исто така, бидејќи е заеднички за сите земји-членки на Европската Унија.
5.	Коимбра бил главен град на државата од 1139 до околу 1260

Португалија (португалски: Portugal) — република во западниот и југозападниот дел на Пиринејскиот Полуостров во Југозападна Европа. Таа е најзападната земја во Континентална Европа. Португалија се граничи со Шпанија на север и исток, и со Атлантски Океан на запад и југ. Во продолжение, Португалија содржи неколку острови сред Атлантикот, вклучувајќи ги Азорите (Açores) и Мадејра.

Главен град на Португалија е Лисабон. Вкупното население на Португалија е 10.524.145 жители.

Историја

Името „Португалија“ само по себе открива делови рани од историјата на оваа земја - таа потекнува од римското име Portus Cale, можна мешавина на грчко и латинско име кое значи "Убаво пристаниште". Просторот на денешна Португалија во текот на историјата бил населуван од страна на многу народи и цивилизации, како Иберите, Келтите, Феникијците, Картагинците, Старите Грци, Германите и Маврите.

Васко де Гама

Португалија во текот на XV век и XVI век успеала да го прошири своето влијание. Славни личности од тие векови се: Фернандо Магелан кој го опколил светот, Бартоломео Дијас кој достигнал до ’Ртот на Добрата Надеж и источниот крај на Африка, Васко де Гама и др. Крајот на XV век, Португалија за првпат во историјата ја изгубила независноста, и тоа под власт на Шпанија преку кое почнало пропаѓање на Португалија како велесила.

Португалија продолжила да ја губи својата политичка и економска сила поради неколку причини, пред сè Лисабонскиот земјотрес од 1755 година, подемот на Наполеон Бонапарт, стекнување на независност на Бразил во 1822 година и граѓанската војна помеѓу либералите и апсолутистите. Во 1910 година била укината монархијата. Во 1975 година Протугалија дала независност на своите преостанати колонии.

Португалија е една од основачите на НАТО алијансата, а од 1986 година е член на ЕУ.

Потекло на поимот

Географија и клима

Топографска карта на Португалија

Португалија е држава на западниот и југозападниот дела на Пиринејскиот Полуостров. Граничи со Шпанија на север и исток и со Атлантски Океан на запад и југ. Во продолжение, Португалија содржи неколку острови сред Атлантикот, вклучувајќи ги Азурите (Açores) и Мадејра. Португалија е една од најтоплите држави во Европа со атлантско-средоземна клима. Пролетта и летото обично се топли а во јули и август температурите се движат од 30–35 °C во централниот дел и до 45 °C во внатрешноста и јужниот дел на земјата. Есента и зимата се врнежливи а температурите достигаат до -5 °C. Снежни врнежи има на повисоките места во планинските предели на север. Средните годишни температури се движат од 13 °C на север и 18 °C на југ. Источниот дел од Португалија е претежно планински, додека западниот е низински. Северниот е планински, каде течат реките Мињо и Доуро.

Државно уредување

Административна поделба

Стопанство

Население, јазик и религија

п р у Најголеми градови во Португалија INE попис 2011
	Бр.		Region	Нас.	Бр.		Region	Нас.
Лисабон Порто	1	Лисабон	Лисабон	545,245	11	Келуш	Лисабон	75,169	Брага Вила Нова де Гаја
	2	Порто	Север	237,559	12	Риу Тинто	Север	64,815
	3	Брага	Север	189 331	13	Бареиро	Лисабон	63,353
	4	Вила Нова де Гаја	Север	186,503	14	Авеиро	Центар	60,058
	5	Амадора	Лисабон	175,136	15	Визеу	Центар	57,975
	6	Коимбра	Центар	143,052	16	Одивелаш	Лисабон	56,847
	7	Фуншал	Мадејра	111,541	17	Леирија	Центар	50,533
	8	Сетубал	Лисабон	98,131	18	Матузињуш	Север	49,486
	9	Алмада	Лисабон	96,404	19	Гимараеш	Север	47,588
	10	Агуалва-Касен	Лисабон	79,805	20	Фару	Алгарве	47,575

Португалки во народни носии

Култура во Португалија

Религија

Верници во Португалија

Католици			79,3 %
Други Христијани			2,2 %
Муслимани			0,33 %
Евреи			0,07 %
Други или нерелигиозни			12 %

Најголема религија во Португалија е Римокатоличката. Околу 84% од населението се католици, но само околу 19% присуствуваат редовно на неделните литургии. Сепак, голем број од Португалците сакаат да бидат крстени, оженети во црквата и слично^[5]. Иако црквата и државата формално биле разделени за време на Првата Португалска Република (1910-1926), со уставот од 1976 година, Римокатоличката црква продолжила да има голема улога во португалското општество и култура. Многу португалски празници, фестивали и традиции, имаат религиозно потекло. Иако црквата и државата се формално одвоени, Католичката црква сè уште добива одредени привилегии во земјата.

Денеска, најголемиот дел од португалското население е римокатоличко, односно 84.5% од вкупниот бој на населението се католици, а околу 2.2% припаѓаат на други христијански организации^[6].

Музика во Португалија

Спорт во Португалија

Наводи

↑ „Redução da população residente em 2018 menor que a de 2017 - 2018“. Ine.pt. Посетено на 14 јуни 2019.
↑ [1] ^{[мртва врска]}
↑ „Human Development Report 2023/24“ (PDF) (англиски). United Nations Development Programme. 13 March 2024. стр. 288. Посетено на 13 March 2024.
↑ Студија Евромозаик, мирандскиот во Португалија Архивирано на 13 март 2007 г., europa.eu - Европска Комисија мрежно место, пристапено на јануари 2007.
↑ „Portugal está mais secularizado do que a Espanha“. Diário Ateísta. 18 јануари 2007. Архивирано од изворникот на 2007-09-29. Посетено на 2007-04-28. Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)
↑ „CIA — The World Factbook -- Portugal“. 17 јануари 2009. Архивирано од изворникот на 2020-05-19. Посетено на 2009-10-30.

Поврзано

Надворешни врски

временска прогноза^{[мртва врска]}

[auto2-1] „Redução da população residente em 2018 menor que a de 2017 - 2018“. Ine.pt. Посетено на 14 јуни 2019.

[2] [1] ^{[мртва врска]}

[UNHDR-3] „Human Development Report 2023/24“ (PDF) (англиски). United Nations Development Programme. 13 March 2024. стр. 288. Посетено на 13 March 2024.

[4] Студија Евромозаик, мирандскиот во Португалија Архивирано на 13 март 2007 г., europa.eu - Европска Комисија мрежно место, пристапено на јануари 2007.

[5] „Portugal está mais secularizado do que a Espanha“. Diário Ateísta. 18 јануари 2007. Архивирано од изворникот на 2007-09-29. Посетено на 2007-04-28. Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)

[6] „CIA — The World Factbook -- Portugal“. 17 јануари 2009. Архивирано од изворникот на 2020-05-19. Посетено на 2009-10-30.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]