Главна страница

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 147.360 статии на македонски јазик
Избрана статија за оваа седмица
Приказ на Кориолисовата сила
Приказ на Кориолисовата сила

Кориолисова сила — закривување на предметите во движење кога тие се разгледуваат во вртежен појдовен систем. Во појдовен систем со вртење во насока на стрелките, закривеноста е на лево од движењето на предметот, додека пак вртењето во насоката спротивна на насока на часовникот, закривеноста ќе биде кон десно. Иако препознаена од останатите, математичкиот израз за Кориолисовата сила се појаваува прв пат во научна статија во 1835 година напишана од францускиот научник Гаспар-Гистав Кориолис, како дел од теоријата за воденичарски тркала. Во почетоците на XX век, поимот Кориолисова сила почна да се употребува во поврзаност со метеорологијата.

Њутновите закони за движењето го опишуваат движењето на предметите во (незабрзувачки) инерцијални системи. Кога Њутновите закони се пренесени во истовремен вртежен појдовен систем, се појавуваат Кориолисовата и центрифугалната сила. Двете сили се пропорционални во однос на масата на предметот. Кориолисовата сила пропорционална на стапката на вртење и центрифугалната сила е пропорционална на квадратот на тоа движење. Кориолисовата сила дејствува во насока нормална на оската на вртење и брзината на телото во вртежен систем и è пропорционална на брзината на предметот во вртежен систем. Центрифугалната сила дејствува нанадвор во радијална насока и е пропорционален на растојанието на телото од оската на вртежниот систем. Овие дополнителни сили се наречени инерцијални сили, замислени сили или „псевдосили“. Тие ја дозволуваат Њутновите закони за вртежни системи. Тие се чинителите на исправка кои не постојат при незабрзувачки или инерцијални појдовни системи. (Дознајте повеќе...)


Слика на денот

Музичар како свири на саксофон на џез-фестивал во Уругвај.
Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

Поглед на Мале, главен град на Малдивите
Поглед на Мале, главен град на Малдивите
На денешен ден…

Денес е 6 ноември 2024 г.

Настани:

355  Констанциј II го прогласил Јулијан Отпадникот за цар на Рим.
1315  Данте Алигиери е осуден на смрт.
1512  Фернандо Магелан пристигнал на Молучките Острови.
1860  Абрахам Линколн станал претседател на САД.
1942  Во селото Битуше, Гостиварско, проработи првата партизанска печатница во Македонија „Гоце Делчев“.
1943  Втора светска војна: Советската армија го ослободил градот Киев.
1944  Ослободени се градовите: Радовиш, Дојран и Валандово.
1984  Роналд Реган повторно е избран за претседател на САД.
1996  Хрватска била примена во Советот на Европа.

Родени:

1479  Јована I Кастиљска — кралица на Кастиља и Леон.
1494  Сулејман Величествениот — отомански султан.
1661  Карлос II — крал на Шпанија.
1787  Вук Стефановиќ Караџиќ — реформатор на српскиот литературен јазик.
1814  Адолф Сакс — белгиски призводител на дувачки инструменти.
1880  Роберт Музил — австриски писател.
1909  Трајко Прокопиев — македонски композитор и диригент.
1921  Јован Кокаловски — македонски поет, новинар и публицист.
1923  Антоние Исаковиќ — српски и југословенски писател.
1932  Предраг Гојковиќ - Цуне — српски фолк-пејач.
1937  Владимир Дурковиќ — српски и југословенски фудбалер.
1939  Јордан Добревски — македонски писател за деца и драмски автор.
1946  Сали Филд — американска глумица.
1948  Роберт Хибнер — германски шахист.
1950  Енвер Хаџиабдиќ — босански и југословенски фудбалер.
1953  Жељко Јерков — југословенски и хрватски кошаркар.
1955  Пол Ромер — американски економист, добитник на Нобеловата награда во 2018 година.
1959 Златко Жоглев - универзитетски професор и писател.
1970  Итан Хок — американски глумец.
1979  Ламар Одом — американски кошаркар.
1979  Алесандро Балан — италијански велосипедист.
1986  Томас де Гент — белгиски велосипедист.
1987  Ана Ивановиќсрпска тенисерка.
1988  Ема Стоун — американска глумица.
1995  Андре Силва — португалски фудбалер.

Починале:

1032  Јован XIX — римски папа.
1406  Инокентиј VII — римски папа.
1632  Густав II Адолф — шведски крал.
1836  Шарл X — француски крал.
1836  Карел Хинек Маха — чешки поет.
1893  Петар Илич Чајковски — руски композитор и еден од најголемите симфоничари на XIX век.
1915  Христо Чернопеев — бугарски офицер, учесник во македонското револуционерно движење.
1933  Андреј Љапчев — премиер на Бугарија.
1989  Владимир Хоровиц — американски пијанист.
1996  Драган Кресоја — српски и југословенски режисер.
2021  Маринко Роквиќ — српски фолк-пејач.
Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Други области
  • Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
  • Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
  • На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.
Братски проекти

Википедија е проект на Фондацијата Викимедија — непрофитна организација која опфаќа и други проекти:

Ризница
Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
Викивести
Вести со права за слободна употреба
Викиречник
Речник и лексикон
Викицитат
Збирка на цитати
Викикниги
Учебници и прирачници со права за слободна употреба
Викиизвор
Библиотека на дела со права за слободна употреба
Викивидови
Именик на видови
Викиуниверзитет
Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
Мета-вики
Усогласување на проектот „Викимедија“
Википодатоци
База на слободни знаења
Википатување
Отворен туристички водич


Јазик