Список на српски владетели
'Список на српски владетели опфаќа српски владетели (жупани, кнезови, деспоти, кралеви и цареви) подредени според држави со кои владееле.
.svg)
Список на владетели од територија на Србија
уреди
- Вишеслав, кнез (околу 780 — околу 814)[3][4]
- Радослав Вишеславиќ, кнез (околу 814 — околу 820),[5] син на Вишеслав
- Просигој, кнез (околу 820 — околу 830)[3][6], син на Радославов
- Властимир, кнез (околу 830 — околу 851)[3][6], син на Просигојев
- Мутимир, кнез (околу 851—891), син на Властимиров
- Прибислав Мутимировиќ, кнез (891—892), син на Мутимиров
- Петар Гојниковиќ, кнез (892—917), син на Мутимировиот брата Гојник
- Павле Брановиќ, кнез (917—920), внук на Мутимир, од синот Бран
- Захарија Прибислављевиќ, големиот жупан (920—924), син на Прибиславов
- Часлав Клонимировиќ, кнез (927—950/960)
- Тихомир, големиот жупан (950/960—969)[7]
Србија под Византија (969 — околу 998, околу 1018— околу 1084) и Самаиловото Царство (околу 998 — околу 1018)
- Јован, протоспатар, стратег и катепан Рас (971—976)[8]
- Константин Диоген, стратег на Србија и Сирмијумот (1018—1029)[9]
- Петрислав, жупан (1067/8—1075)[6]
- Вукан, жупан (околу 1083—1112),
- Урош I Вукановиќ, големот жупан (1112—1146), внук на Вукан
- Урош II Вукановиќ, големот жупан (1146—1155)
- Деса Вукановиќ, жупан (1155—1162), голем жупан (1162—1165)
- (?) Урош II Вукановиќ, голем жупан (1156—1162)
- (?) Белош Вукановиќ, голем жупан (1162)
- Тихомир Завидовиќ, голем жупан (1165—1166)
- Стефан Немања, голем жупан (1165/66-1196)[10]
- Стефан Немања II Немањиќ (Првовенчани),[11] голем жупан (1196—1202) и (1204—1217, или 1219), крал (1217, или 1219—1227)[12]
- Вукан Немањиќ, голем жупан (1202—1204)
- Стефан Радослав, крал (1227—1233/34)[13]
- Стефан Владислав, крал (1233/34—1241/42)[14]
- Стефан Урош I, крал (1241/42—1276)[15]
- Јелена Анжујска, кралица (1276—1314), владетелка на Зета, Требиње, Плав и Поибарје
- Стефан Драгутин, крал на Србија (1276—1282), крал на Срем (1284—1316)
- Стефан Владислав II, крал на Срем (1316. и 1321—1325), син на Драгутин
- Стефан Урош II Милутин, крал на Србија (1282—1321)
- Стефан Урош III Дечански, крал на Србија (1321—1331)
- Стефан Душан, крал на Србија (1331—1345), цар (1345—1355)
- Стефан Урош V, цар (1355—1371)
- Симеон Урош Немањиќ, цар на Епир и Тесалија (1359—1371)
- Јован Урош, цар на Епир (1371—1372), син на царот Симеон (Синиша)
- Вукашин Мрњавчевиќ, крал (1365—1371)
- Марко Краљевиќ, крал (1371—1395)
- Лазар Хребељановиќ, кнез (1371—1389)
- Вук Бранковиќ, господар на Косово (1371—1398)
- „Царица” Милица Хребељановиќ, (1389—1393)
- Стефан Лазаревиќ, кнез (1393—1402), деспот (1402—1427)
- Ѓураѓ Бранковиќ, деспот на Србија (1427—1456)
- Јерина Бранковиќ, деспотица-регент (1456—1457)
- Лазар Бранковиќ, деспот на Србија (1456/1457—1458)
- Стефан Бранковиќ, деспот на Србија (1458)
- Стефан Томашевиќ, краљевиќ на Босна и деспот на Србија (1458—1459)
Србија под Османлиско Царство (1459—1804)
- Вук Бранковиќ, деспот на Србија (1471—1485)
- Ѓорѓе Бранковиќ, деспот на Србија (1486—1496)
- Јован Бранковиќ, деспот на Србија (1496—1502)
- Иваниш Бериславиќ, деспот на Србија (1504—1514)
- Стефан Бериславиќ, деспот на Србија (1520—1535)
- Јован Ненад, самонаречен српски цар (1526—1527)
- Радослав Челник, војвода сремски (1527—1530), врховен војсководец на царот Јован Ненад
- Радич Божиќ, деспот на Србија (1527—1528)
- Павле Бакиќ, деспот на Србија (1537)
- Стефан Штиљановиќ, деспот на Србија (1537—1540)
- Јован Монастерлија, подвојвода на Србите во Австрија (1691—1706)
Список на владетели после Првото српско востание
уреди| Слика | Име | Династија | Датум на раѓање | Датум на смрт | Владетелство | Напомени |
|---|---|---|---|---|---|---|
 |
Караѓорѓе Петровиќ | Караѓорѓевиќи | 16 ноември 1768 година | 26 јули 1817 година | 14 февруари 1804 година — 7 октомври 1813година | Бил водач на првото српско востание. |
 |
Милош Обреновиќ | Обреновиќи | 18 март 1780 година | 26 септември 1860 година | 6 ноември 1817 — 25 јуни 1839 година | Бил водач на второто српско востание. |
 |
Милан Обреновиќ | Обреновиќи | 21 октомври 1819 година | 8 јули 1839 година | 13 јуни 1839 година — 8 јули 1839 година | Починал од непозната болест. |
|
Михаило Обреновиќ | Обреновиќи | 16 септември 1823 година | 29 мај 1868 година | 8 јули 1839 — 14 септември 1842 година | |
| безоквира | Александар Караѓорѓевиќ | Караѓорѓевиќи | 11 октомври 1806 година | 3 мај 1885 година | 14 септември 1842 година — 23 декември 1858 година | Син на Караѓорѓе Петровиќ. |
|
|
Милош Обреновиќ | Обреновиќи | 18 март 1780 година | 26 септември 1860 година | 23 декември 1858 — 26 септемвари 1860 година | 2 пат станал кнез. |
|
|
Михаило Обреновиќ | Обреновиќи | 16 септември 1823 година | 29 мај 1868 година | 26 септември 1860 — 10 јуни 1868 година | Извршен атентат на него во Кошутњак. Втор пат станал кнез. |
|
Милан Обреновиќ | Обреновиќи | 22 август 1854 година | 11 февруари 1901 година | 10 јуни 1868 година — 6 март 1882 година | Бил прв крал по Првото српско востание. |
| намесници:Миливоје Петровиќ Блазнавац, Јован Ристиќ, Јован Гавриловиќ | ||||||
|
Александар Обреновиќ | Обреновиќи | 14 август 1876 година | 29 мај 1903 година | 6 март 1889 година — 29 мај 1903 година | Убиен е во Мајски преврат. |
|
Петар I Караѓорѓевиќ | Караѓорѓевиќи | 11 јули 1844 година | 16 август 1921 година | 15 јуни 1903 — 1 декември 1918 година | Го основал Кралството Југославија на 1 декември во 1918 година. |
Список на владетели на Кралството Југославија
уреди| Слика | Име | Династија | Датум на раѓање | Датум на смрт | Владетелство | Напомени |
|---|---|---|---|---|---|---|
| |
Петар I | Караѓорѓевиќи | 11 јули 1844 година | 16 август 1921 година | 15 јуни 1903 — 16 август 1921 година | Во последните години од владеењето, наместо кралот Петар како регент владеел Александар I. |
 |
Александар | Караѓорѓевиќи | 16 декември 1888 година | 9 октомври 1934 година | 16 август 1921 година — 9 октомври 1934 година | Се прогласил за крал на Југославија во 1929, пред тоа бил крал на Србите, Хрватите и Словенците |
 |
Петар II | Караѓорѓевиќи | 6 септември 1923 година | 3 новември 1970 година | 9 октомври 1934 — 29 новември 1945 година | Кнез Павле владеел како намесник 1934—1941, бил крал во егзил од 17 април 1941 година |
Список на владетели на Црна Гора
уреди- Петрислав, прв познат владетел на Дукља (971—1000)[16]
- Јован Владимир, кнез на Дукља (1000—1016)
- Драгомир, кнез на Дукља (1016—1018)
- Стефан Војислав (Доброслав I), кнез на Дукља (1019—1043/4)
- Неда, кнегиња на Дукља (1043/4-1046)[17]
- Гојислав Војислављевиќ, кнез на Дукља (1043/4-1046)[17]
- Михаило Војислављевиќ, кнез на Дукља (1046—1077), крал (1077—1081) — првиот српски крал
- Константин Бодин, крал на Дукља (1081—1099) и цар на Бугарија (1072—1073), син на кралот Михаило
- Михаило II Војислављевиќ (1099—1102)[18]
- Доброслав II, крал на Дукља (1099—1102)
- Кочапар, крал на Дукља (1102—1103)
- Владимир Војислављевиќ, крал на Дукља (1102/3—1113/4)
- Ѓорѓе Бодиновиќ, крал на Дукља (1113/4—1118) и (1125—1131)
- Грубеша, крал на Дукља (1118—1125)
- Градихна, крал на Дукља (1131—1142/3)
- Радослав Градишниќ, кнез на Дукља (1142/3—1163)
- Михаило III Војислављевиќ, кнез на Дукља (1163—1186)
- Десислава, књегиња на Дукља (1186—1189)
- Дукља во Србија (1186—1360)
- Вукан Немањиќ, крал на Дукља (1186—1208)
- Ѓорѓе Немањиќ, крал на Дукља (1208—1248) син на кралот Вукан
- Стефан Вукановиќ Немањиќ, крал на Дукља (1248—1252) син на кралот Вукан
- Балша I, господар на Зета (1356—1362)
- Страцимир Балшиќ, господар на Зета (1362—1372)
- Ѓураѓ I Балшиќ, господар на Зета (1362—1378/9)
- Балша II Балшиќ, господар Зете (1378/9—1385)
- Ѓураѓ II Балшиќ, господар на Зета (1385—1403)
- Балша III Балшиќ, господар на Зета (1403—1421)
- Стефан I Црнојевиќ, владетел на Зета (1451—1465)
- Иван Црнојевиќ, владетел на Зета (1465—1490)
- Ѓураѓ Црнојевиќ, владетел на Зета (1490—1496)
- Стефан II Црнојевиќ, владетел на Зета (1496—1499)
- Зета под Османлиско Царство (1499—1697)
- Скендербег Станко Бушатлија, санџак бег во Зета (1513/4—1530)
- Данило I Петровиќ Његош, владика на Црна Гора (1697—1735)
- Сава Петровиќ Његош, владика на Црна Гора (1735—1781)
- Шќепан Мали, владетел на Црна Гора (1767—1773)
- Петар I Петровиќ Његош, владетел на Црна Гора (1782—1830)
- Петар II Петровиќ Његош, владетел на Црна Гора (1830—1851)
- Данило Петровиќ, владетел на Црна Гора (1851—1852), кнез (1852—1860)
- Никола I Петровиќ, кнез на Црна Гора (1860—1910), крал (1910—1918)
- Стефан, кнез на Босна (1083—1101)
- Бориќ, бан на Босна (1154—1163/4)
- Кулин, бан на Босна (1180—1204)
- Матеј Нинослав, бан на Босна (1232—1250)
- Пријезда I Котроманиќ, бан на Босна (1250—1287)
- Пријезда II, бан на Босна (1287—1290)
- Стефан I Котроманиќ, бан на Босна (1290—1313/4.)
- Стефан II Котроманиќ, бан на Босна (1322—1353)
- Стефан Твртко I Котроманиќ, бан на Босна (1353—1377), крал (1377—1391)
- Стефан Дабиша, крал на Босна (1391—1395)
- Јелена Груба, кралица на Босна (1395—1398)
- Остоја Котроманиќ, крал на Босна (1398—1404)
- Стефан Твртко II Котроманиќ, крал на Босна (1404—1409)
- Остоја Котроманиќ, крал на Босна (1409—1418)
- Стефан Остојиќ, крал на Босна (1418—1421)
- Стефан Твртко II Котроманиќ, крал на Босна (1421—1443)
- Стефан Томаш, крал на Босна (1443—1461)
- Стефан Томашевиќ, крал на Босна (1461—1463)
- Босна под Османлиско царство (1463—1878)
- Матија Шабанчиќ (1465—1471)
- Матија Војсалиќ (1471—1476)
- Никола Илочки (1471—1477)
- Босна и Херцеговина под Австроунгарија (1878—1918)
- Босна и Херцеговина во Кралство Југославија (1918—1941)
- Босна и Херцеговина во НДХ (1941—1945)
- Босанскохерцеговачкиски владетели од 1945 година
- Белоје, жупан (пред околу 842 година до околу 847 година)[19]
- Крајина, кнез (околу 847 година — втора половина на 9 век)[19]
- Хвалимир, кнез (втора половина на 9 век — почеток на 10 век)[20]
- Чучимир, кнез (почеток на 10 век — 931 година)[19][20]
- Драгомир, кнез (пред 1000—1018)[6]
- Травунија обединета во Хум (Захумље) (1081 година)
- Травунија во Србија (од 1149[19] — до 1326 година [21] година)
- Травунија во Босна (од 1326 година — до 1448 година)
- Травунија во Херцеговина (од 1448 година)
Список на владетели на Херцеговина
уреди- Михајло Вишевиќ, кнез (оклу 910—931)[22]
- Љутовид, стратег на Рашка, Босна, Травунија и Захумље (1039—1054)[23]
- Хум во Србија (1149—1326)
- Мирослав Завидовиќ, голем кнез Хумски (1190—1199)
- Растко Немањиќ, жупан Хумски (1191)
- Хум во Босна (1326—1392)
- Сандаљ Храниќ Косача, голем војвода босански (1392—1435)
- Стефан Вукчиќ Косача, херцег (1435—1466)
- Владислав Херцеговиќ, херцег (1466—1482), син на Стефан Вукчиќ
- Влатко Херцеговиќ, херцег (1466—1482), син на Стефан Вукчиќ
- Херцеговина под Османлиско Царство (1482—1878)
- Босна и Херцеговина (од 1878 година)
Поврзано
уредиНаводи
уреди- ↑ Curta 2001, стр. 331.
- ↑ Псеудофредегарова хроника, 8. век
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Благојевиќ & Медаковиќ 2000.
- ↑ Логос 2017, стр. 75, 88 са напоменом 481.
- ↑ Ќирковиќ 2008, стр. 14.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Живковиќ 2006.
- ↑ Живковиќ 2006, стр. 73.
- ↑ Бојана Крсмановиќ, Љубомир Максимовиќ, С. Рајковиќ; The Byzantine province in change : (on the threshold between the 10th and the 11th century), Belgrade : Serbian Academy of Sciences and Arts, Institute for Byzantine Studies ; Athens : National Hellenic research foundation, Institute for Byzantine research (2008)
- ↑ Историја српског народа 1. стр. 172—174
- ↑ Новаковиќ 1958, стр. 179, 186-187.
- ↑ Како лично име за Првовенчани (Немања Втори) честопати се пишува „Стефан Немањиќ“. Сепак, „Стефан Немањиќ“ е и крал Драгутин (Стефан Драгутин Немањиќ), и крал Дечански (Стефан У. III Д. Немањиќ) и сите останати владетели од тоа семејство. Изгледа дека не е во согласност со правописот за еден од владетелите од семејството Немањиќи како лично име да се употреби само „Стефан“, или само „Стефан Немањиќ“. „Стефан“ може правилно да се користи само заедно со личното име, во овој случај „Стефан Немања Втори“, или со прекарот „Стефан Првовенчани“. Немањиќи (и нивните писари) користеле форми како „Симеон Немања Први“ и „Урош Трети“, но никогаш не користеле форми како „Стефан Втори“ и слично. Од тоа се гледа дека за Немањиќи (и нивните писари) личните имиња на владетелите од тоа семејство се Немања и Урош, но не и „Стефан“. „Стефан“ се употребувало во значење на функција во државата, т.е. само како „Овенчан“ (Крунисан). Поради тоа, „Стефан Немањиќ“ е само воопштено „Овенчан Немањиќ“, а лично име морало да биде: Немања (Втори), Радослав и слично.
- ↑ Логос 2017, стр. 160—168 са напоменом 818. Опис крунисања Првовенчаног у сачуваним писаним изворима није потпуно јасан. Зато су се појавила мишљења да је крунисан два пута, то јест и 1217. и 1221. године. Постоји и треќе мишљење да је било само једно крунисање вероватно крајем 1219. године, или најкасније почетком 1220.
- ↑ Логос 2017, стр. 169—172.
- ↑ Логос 2017, стр. 171—173, 178, 183.
- ↑ Логос 2017, стр. 173, 178, 183.
- ↑ Cawley, Charles (11 јануари 2007.). „Montenegro“. Medieval Lands. The Foundation for Medieval Genealogy. Посетено на 12 април 2008. Проверете ги датумските вредности во:
|date=(help) - ↑ 17,0 17,1 Поп Дукљанин 1988.
- ↑ Ќирковиќ, Сима (2004). Срби међу европским народима. Београд: Equilibrium.
- ↑ 19,0 19,1 19,2 19,3 Живковиќ, Тибор (2006). Портрети српских владетела: IX—XII век. Београд: Завод за уџбенике и наставна средства. ISBN 86-17-13754-1.CS1-одржување: ref=harv (link)
- ↑ 20,0 20,1 Venance Grumel, La chronologie, Paris 1958, 390 p.
- ↑ Мишиќ 1997, стр. 25–32.
- ↑ Станоје Станојевиќ: „Историја Срба”, 1910.
- ↑ Јован Скилица, „Хроника”
Литература
уреди- Благојевиќ, Милош (1989). Србија у доба Немањиќа: Од кнежевине до царства 1168—1371. Београд: Вајат.CS1-одржување: ref=harv (link)
- Благојевиќ, Милош (2004). Немањиќи и Лазаревиќи и српска средњовековна државност. Београд: Завод за уџбенике и наставна средства.CS1-одржување: ref=harv (link)
- Благојевиќ, Милош (2011). „Немањиќи и државност Дукље-Зете-Црне Горе“ (PDF). Зборник Матице српске за историју. 83: 7–24. Архивирано од изворникот (PDF) на 13 јуни 2018. Посетено на 22 мај 2019.CS1-одржување: ref=harv (link)
- Благојевиќ, Милош (2011). Српска државност у средњем веку. Београд: Српска књижевна задруга.CS1-одржување: ref=harv (link)
- Благојевиќ, Милош; Медаковиќ, Дејан (2000). Историја српске државности. 1. Нови Сад: Огранак САНУ.CS1-одржување: ref=harv (link)
- Веселиновиќ, Андрија; Љушиќ, Радош (2002). Родослови српских династија. Нови Сад: Платонеум.CS1-одржување: ref=harv (link)
- Веселиновиќ, Андрија; Љушиќ, Радош (2008). Српске династије (2.. изд.). Београд: Службени гласник.CS1-одржување: ref=harv (link)
- Живковиќ, Тибор (2006). Портрети српских владетела (IX-XII век). Београд: Завод за уџбенике и наставна средства.CS1-одржување: ref=harv (link)
- Логос, Александар А. (2017). Историја Срба I (PDF). Београд. ISBN 978-86-85117-37-4.CS1-одржување: ref=harv (link)
- Мијушковиќ, Славко, уред. (1988) [1967]. Љетопис попа Дукљанина (2.. изд.). Београд: Просвета & Српска књижевна задруга.CS1-одржување: ref=harv (link)
- Мишиќ, Синиша (1997). Стон и Пељешац од 1326. до 1333. године. Историјски часопис. 42—43. Историјски институт. стр. 25–32. GGKEY:8N4K5PNPTJC.CS1-одржување: ref=harv (link)
- Новаковиќ, Реља (1958). „Кад се родио и кад је почео да влада Стеван Немања?“. Историски гласник. 11 (3–4): 165–192.CS1-одржување: ref=harv (link)
- Острогорски, Георгије (1949). „Порфирогенитова хроника српских владетела и њени хронолошки подаци“. Историски часопис. 1 (1948): 24–29.CS1-одржување: ref=harv (link)
- Ќирковиќ, Сима (1964а). Историја средњовековне босанске државе. Београд: Српска књижевна задруга.CS1-одржување: ref=harv (link)
- Ќирковиќ, Сима (1964б). „Сугуби венац: Прилог историји краљевства у Босни“. Зборник Филозофског факултета у Београду. 8 (1): 343–370.CS1-одржување: ref=harv (link)
- Ќирковиќ, Сима (1964в). Херцег Стефан Вукчиќ-Косача и његово доба. Београд: Научно дело.CS1-одржување: ref=harv (link)
- Ќирковиќ, Сима (1982). „Последњи Бранковиќи“. Историја српског народа. књ. 2. Београд: Српска књижевна задруга. стр. 445–464.CS1-одржување: ref=harv (link)
- Ќирковиќ, Сима (1982). „Последњи деспоти“. Историја српског народа. књ. 2. Београд: Српска књижевна задруга. стр. 479–490.CS1-одржување: ref=harv (link)
- Ќирковиќ, Сима (1995). Срби у средњем веку. Београд: Идеа.CS1-одржување: ref=harv (link)
- Ќирковиќ, Сима (2004). Срби меѓу европским народима. Београд: Equilibrium.CS1-одржување: ref=harv (link)
- Ćirković, Sima (2004). The Serbs. Malden: Blackwell Publishing.CS1-одржување: ref=harv (link)
- Ќирковиќ, Сима; Михаљчиќ, Раде, уред. (1999). Лексикон српског средњег века. Београд: Knowledge.CS1-одржување: ref=harv (link)
- Curta, Florin (2001). The Making of the Slavs: History and Archaeology of the Lower Danube Region, c. 500-700. Cambridge: Cambridge University Press. стр. 331. ISBN 978-0-521-80202-4.CS1-одржување: ref=harv (link)
Надворешни врски
уреди
Викиизвор на англиски јазик содржи текст на тема:
- Српски владетели (српски)
- Српски владетели (англиски)
- Србија средњег века (англиски)
- Списак српских суверена (англиски)
- Историјски атлас Србије (англиски)