Хлор

Хлор (грчки χλωρóς chloros, со значење бледозелен) — хемиски елемент со атомски број 17 и симбол Cl. Тој е халоген елемент, а се наоѓа во 17 група од периодниот систем. Како хлориден јон, кој е дел од натриум хлоридот (кујнската сол), тој е најраспространет во природата и е потребен на речиси сите животни форми, вклучувајќи ги и луѓето. Во својата елементарна форма при стандардни услови, хлорот е бледозелен гас кој е околу 2,5 пати погуст од воздухот. Има задушувачки мирис и е отровен. Хлорот е моќен оксиданс и се употребува во белењето и дезинфикацијата.

Хлор  (₁₇Cl)

Ампула со хлор во гас
Спектрални линии на хлорот (400–700 nm)
Општи својства
Име и симбол	хлор (Cl)
Изглед	блед жолто-зелен гас
Хлорот во периодниот систем
F ↑ Cl ↓ Br сулфур ← хлор → аргон
Атомски број	17
Стандардна атомска тежина (Ar)	35,45 (35,446–35,457)
Категорија	двоатомски неметал
Група и блок	група 17 (халогени), p-блок
Периода	III периода
Електронска конфигурација	[Ne] 3s2 3p5
по обвивка	2, 8, 7
Физички својства
Фаза	гасна
Точка на топење	171,6 K ​(−101,5 °C)
Точка на вриење	239,11 K ​(−34,04 °C)
Густина при стп (0 °C и 101,325 kPa)	3,2 г/Л
кога е течен, при т.в.	1,5625 г/см3
Критична точка	416,9 K, 7,991 MPa
Топлина на топење	(Cl2) 6,406 kJ/mol
Топлина на испарување	(Cl2) 20,41 kJ/mol
Моларен топлински капацитет	(Cl2) 33,949 J/(mol·K)
парен притисок P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k при T (K) 128 139 153 170 197 239
Атомски својства
Оксидациони степени	7, 6, 5, 4, 3, 2, 1, −1 ​(силно кисел оксид)
Електронегативност	Полингова скала: 3.16
Енергии на јонизација	I: 1251.2 kJ/mol II: 2298 kJ/mol II: 3822 kJ/mol (повеќе)
Ковалентен полупречник	102±4 пм
Ван дер Валсов полупречник	175 пм
Спектрални линии на хлор
Разни податоци
Кристална структура	​праворомбна
Брзина на звукот	206 м/с (гас, при 0 °C)
Топлинска спроводливост	8,9×10−3 W/(m·K)
Електрична отпорност	>10 Ω·m (при 20 °C)
Магнетно подредување	дијамагнетно
CAS-број	7782-50-5
Историја
Откриен и првпат издвоен	Карл Вилхелм Шеле (1774)
Препознаен како елемент од	Хамфри Дејви (1808)
Најстабилни изотопи
изо ПЗ полураспад РР РЕ (MeV) РП 35Cl 75,77% 35Cl е стабилен со 18 неутрони 36Cl трага 3,01×105 г β− 0,709 36Ar ε – 36S 37Cl 24,23% 37Cl е стабилен со 20 неутрони

Поважни карактеристики

Хлорниот гас е диатомен, со хемиската формула Cl₂. Брзо се комбинира со речиси сите други елементи, без разлика на тоа што не е толку многу реактивен како флуорот. На 10 °C еден литар вода би растворил 3,20 литри гасовит хлор, а при 30 °C само 1,77 литри.

Овој елемент е член на солоформирачките халогени серии од елементи и се екстрахира од хлориди преку оксидација, а често и преку електролиза. Како хлориден јон, Cl^–, тој е најзастапената честица во океанската вода.

Наоѓање

Во природата, хлорот се наоѓа главно како хлориден јон, состојка на солта што е складирана во земјата или, пак, растворена во океаните; околу 1,9% од масата на морска вода е хлоридни јони. Многу поголеми концентрации на хлоридни јони се најдени во Мртвото Море и во подземните соленоводни депозити. Повеќето хлоридни соли се растворливи во вода, и, како резултат на ова, минералите кои содржат хлориди најчесто можат да се најдат при сува клима или длабоко под земјата. Најпознати хлоридни минерали се халит (натриум хлорид), силвит (калиум хлорид) и карналит (калиум магнезиум хлорид хексахидрат).

Индустриски, елементарниот хлор се произведува со електролиза на натриум хлорид растворен во вода. Заедно со хлорот, овој хлороалкален процес дава водороден гас и натриум хидроксид според следната хемиска равенка:

2 NaCl + 2 H₂O → Cl₂ + H₂ + 2 NaOH

Соединенија

Соединенија во кои дел е хлорот се:

• хлориди
• хлорати (ClO₃⁻)
• хлорити (ClO₂⁻)
• хипохлорити (ClO⁻)
• перхлорати (ClO₄⁻)
• хлорамини (NH₂Cl)

Исто така, познати се и следните хлорни соединенија:

• Флуориди: хлор монофлуорид (ClF), хлор трифлуорид (ClF₃), хлор пентафлуорид (ClF₅)
• Оксиди: хлор диоксид (ClO₂), дихлор моноксид (Cl₂O), дихлор хептоксид (Cl₂O₇)
• Киселини: хлороводородна киселина (HCl), хлорна киселина (HClO₃), перхлорна киселина (HClO₄).

Употреба на хлорот

Хлорот е важна хемикалија за некои процеси на пречистување на водата, дезинфекција и во белењето.

Во форма на HCl, тој се користи за уништување на бактериите и други микроби од водата за пиење и базените. Како и да е, во повеќето некомерцијални базени хлорот не се користи, туку мешавина на натриум хипохлорид. Хлорот се употребува и во производството на хартија, потоа како aнтисептик, растворувач, во боите итн.