Гадолиниум

Гадолиниум (Gd, латински - gadolinium) — лантаноид. Името го добил според финскиот минеролог и хемичар Јохан Гадолин. Гадолониумот е застапен во земјината кора во количини од 7,7 ppm. Најважни минерали на гадолиниум се: монацит (Ce,La,Th,Nd,Y,Pr,Gd)PO₄ и (Ce,La,Nd,Y,Pr,Gd)CO₃F

Гадолиниум  (₆₄Gd)

Општи својства
Име и симбол	гадолиниум (Gd)
Изглед	сребрено-бела
Гадолиниумот во периодниот систем
– ↑ Gd ↓ Cm европиум ← гадолиниум → тербиум
Атомски број	64
Стандардна атомска тежина (±) (Ar)	157,25(3)
Категорија	лантаноид
Група и блок	група б.б., f-блок
Периода	VI периода
Електронска конфигурација	[Xe] 4f7 5d1 6s2
по обвивка	2, 8, 18, 25, 9, 2
Физички својства
Фаза	цврста
Точка на топење	1.585 K ​(1.312 °C)
Точка на вриење	3.273 K ​(3.000 °C)
Густина близу с.т.	7,90 г/см3
кога е течен, при т.т.	7,4 г/см3
Топлина на топење	10,05 kJ/mol
Топлина на испарување	301,3 kJ/mol
Моларен топлински капацитет	37,03 J/(mol·K)
парен притисок (преметан) P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k при T (K) 1.836 2.028 2.267 2.573 2.976 3.535
Атомски својства
Оксидациони степени	1, 2, 3 ​(благ базичен оксид)
Електронегативност	Полингова скала: 1,20
Енергии на јонизација	I: 593,4 kJ/mol II: 1.170 kJ/mol II: 1.990 kJ/mol
Атомски полупречник	емпириски: 180 пм
Ковалентен полупречник	196±6 пм
Спектрални линии на гадолиниум
Разни податоци
Кристална структура	​шестаголна збиена (шаз)
Брзина на звукот тенка прачка	2.680 м/с (при 20 °C)
Топлинско ширење	α poly: 9,4 µм/(m·K) (на 100 °C)
Топлинска спроводливост	10,6 W/(m·K)
Електрична отпорност	α, поли: 1,310 µΩ·m
Магнетно подредување	феромагнетно-парамагнетен премин на 293,4 K
Модул на растегливост	α облик: 54,8 GPa
Модул на смолкнување	α облик: 21,8 GPa
Модул на збивливост	α облик: 37,9 GPa
Поасонов сооднос	α облик: 0,259
Викерсова тврдост	510–950 MPa
CAS-број	7440-54-2
Историја
Наречен по	Според минералот гадолинит (кој е пак именуван според Јохан Гадолин)
Откриен	Жан Шарл Галисар де Марињак (1880)
Првпат издвоен	Лекок де Буабодран (1886)
Најстабилни изотопи
изо ПЗ полураспад РР РЕ (MeV) РП 152Gd 0,20% 1,08×1014 y α 2,205 148Sm 154Gd 2,18% – (α) 0,0812 150Sm 155Gd 14,80% – (α) 0,0812 151Sm 156Gd 20,47% – (СФ) <71,541 157Gd 15,65% – (СФ) <70,531 158Gd 24,84% – (СФ) <70,965 160Gd 21,86% >1,3×1021 y (β−β−) 1,729 160Dy
Режимите на распад во загради се предвидени, но сè уште не се забележани

Извори

Периоден систем на елементите
Група	1	2		3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18
	Алкални метали	Земно­алкални метали														Пникто­гени	Хал­ко­гени	Хало­гени	Благо­родни гасови
Периода I	водо­род 1 H																		хе­лиум 2 He
II	ли­тиум 3 Li	бери­лиум 4 Be												бор 5 B	јагле­род 6 C	азот 7 N	кисло­род 8 O	флуор 9 F	неон 10 Ne
III	нат­риум 11 Na	магне­зиум 12 Mg												алуми­ниум 13 Al	сили­циум 14 Si	фосфор 15 P	сулфур 16 S	хлор 17 Cl	аргон 18 Ar
IV	ка­лиум 19 K	кал­циум 20 Ca		скан­диум 21 Sc	титан 22 Ti	вана­диум 23 V	хром 24 Cr	манган 25 Mn	железо 26 Fe	кобалт 27 Co	никел 28 Ni	бакар 29 Cu	цинк 30 Zn	галиум 31 Ga	герма­ниум 32 Ge	арсен 33 As	селен 34 Se	бром 35 Br	крип­тон 36 Kr
V	руби­диум 37 Rb	строн­циум 38 Sr		итриум 39 Y	цирко­ниум 40 Zr	нио­биум 41 Nb	моли­бден 42 Mo	техни­циум 43 Tc	руте­ниум 44 Ru	ро­диум 45 Rh	пала­диум 46 Pd	сребро 47 Ag	кад­миум 48 Cd	индиум 49 In	калај 50 Sn	анти­мон 51 Sb	телур 52 Te	јод 53  I	ксенон 54 Xe
VI	це­зиум 55 Cs	ба­риум 56 Ba		луте­циум 71 Lu	хаф­ниум 72 Hf	тантал 73 Ta	вол­фрам 74 W	ре­ниум 75 Re	ос­миум 76 Os	иридиум 77 Ir	пла­тина 78 Pt	злато 79 Au	жива 80 Hg	талиум 81 Tl	олово 82 Pb	биз­мут 83 Bi	поло­ниум 84 Po	астат 85 At	радон 86 Rn
VII	фран­циум 87 Fr	ра­диум 88 Ra		лорен­циум 103 Lr	радер­фордиум 104 Rf	дуб­ниум 105 Db	сибор­гиум 106 Sg	бо­риум 107 Bh	ха­сиум 108 Hs	мајт­нериум 109 Mt	фарм­штатиум 110 Ds	рент­гениум 111 Rg	копер­нициум 112 Cn	нихо­ниум 113 Nh	флеро­виум 114 Fl	моско­виум 115 Mc	ливер­мориум 116 Lv	тене­син 117 Ts	ога­несон 118 Og
			лантан 57 La	цериум 58 Ce	празе­одиум 59 Pr	нео­диум 60 Nd	проме­тиум 61 Pm	сама­риум 62 Sm	евро­пиум 63 Eu	гадоли­ниум 64 Gd	тер­биум 65 Tb	диспро­зиум 66 Dy	хол­миум 67 Ho	ербиум 68 Er	талиум 69 Tm	итер­биум 70 Yb
			акти­ниум 89 Ac	то­риум 90 Th	протак­тиниум 91 Pa	ура­ниум 92 U	непту­ниум 93 Np	плуто­ниум 94 Pu	амери­циум 95 Am	кириум 96 Cm	берк­лиум 97 Bk	калифор­ниум 98 Cf	ајнштај­ниум 99 Es	фер­миум 100 Fm	менде­левиум 101 Md	нобел­лиум 102 No
црно = цврста зелено = течна црвено = гасна grey=непозната Боја на атомскиот број ја прикажува агрегатната состојба (при 0 °C и 1 атм) Првичен Од распад Вештачки Границата го прикажува природното наоѓање на елементот Позадинска боја прикажува поткатегорија во трендот метал-металоид-неметал: Метал Металоид Неметал непознати хемиски својства Алкален метал Земноалкален метал Ланта­ноид Актиноид Преоден метал Слаб метал Пов-атом. неметал Двоатом. неметал Благороден гас