Тулиум

Тулиум (Tm, латински - thulium) - е лантаноид. Името го добил од зборот Thule - античко име на Скандинавија. Тулиумот во земјината кора е застапен во количини од 0,48ppm. Најважни минерали му се:

• монацит (Ce,La,Th,Nd,Y,Pr,Tm)PO₄ и
• (Ce,La,Nd,Y,Pr,Tm)CO₃F

Тулиум  (₆₉Tm)

Општи својства
Име и симбол	тулиум (Tm)
Изглед	сребрено-сива
Тулиумот во периодниот систем
– ↑ Tm ↓ Md ербиум ← тулиум → итербиум
Атомски број	69
Стандардна атомска тежина (±) (Ar)	168,93422(2)
Категорија	лантаноид
Група и блок	група б.б., f-блок
Периода	VI периода
Електронска конфигурација	[Xe] 4f13 6s2
по обвивка	2, 8, 18, 31, 8, 2
Физички својства
Фаза	цврста
Точка на топење	1.818 K ​(1.545 °C)
Точка на вриење	2.003 K ​(1.730 °C)
Густина близу с.т.	9,32 г/см3
кога е течен, при т.т.	8,56 г/см3
Топлина на топење	16,84 kJ/mol
Топлина на испарување	191 kJ/mol
Моларен топлински капацитет	27,03 J/(mol·K)
парен притисок P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k при T (K) 1.117 1.235 1.381 1.570 (1.821) (2.217)
Атомски својства
Оксидациони степени	2, 3 ​(базичен оксид)
Електронегативност	Полингова скала: 1,25
Енергии на јонизација	I: 596,7 kJ/mol II: 1.160 kJ/mol II: 2.285 kJ/mol
Атомски полупречник	емпириски: 176 пм
Ковалентен полупречник	190±10 пм
Спектрални линии на тулиум
Разни податоци
Кристална структура	​шестаголна збиена (шаз)
Топлинско ширење	поли: 13,3 µм/(m·K) (на с.т.)
Топлинска спроводливост	16,9 W/(m·K)
Електрична отпорност	поли: 676 nΩ·m (на с.т.)
Магнетно подредување	парамагнетно (на 300 K)
Модул на растегливост	74,0 GPa
Модул на смолкнување	30,5 GPa
Модул на збивливост	44,5 GPa
Поасонов сооднос	0,213
Викерсова тврдост	470–650 MPa
Бринелова тврдост	470–900 MPa
CAS-број	7440-30-4
Историја
Наречен по	Според Туле, митолошка област во Скандинавија
Откриен и првпат издвоен	Пер Теодор Клив (1879)
Најстабилни изотопи
изо ПЗ полураспад РР РЕ (MeV) РП 167Tm веш 9,25 d ε 0,748 167Er 168Tm веш 93,1 d ε 1,679 168Er 169Tm 100% – (α) 1,2004 165Ho 170Tm веш 128,6 d β− 0,968 170Yb 171Tm веш 1,92 y β− 0,096 171Yb
Режимите на распад во загради се предвидени, но сè уште не се забележани

Извори

Периоден систем на елементите
Група	1	2		3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18
	Алкални метали	Земно­алкални метали														Пникто­гени	Хал­ко­гени	Хало­гени	Благо­родни гасови
Периода I	водо­род 1 H																		хе­лиум 2 He
II	ли­тиум 3 Li	бери­лиум 4 Be												бор 5 B	јагле­род 6 C	азот 7 N	кисло­род 8 O	флуор 9 F	неон 10 Ne
III	нат­риум 11 Na	магне­зиум 12 Mg												алуми­ниум 13 Al	сили­циум 14 Si	фосфор 15 P	сулфур 16 S	хлор 17 Cl	аргон 18 Ar
IV	ка­лиум 19 K	кал­циум 20 Ca		скан­диум 21 Sc	титан 22 Ti	вана­диум 23 V	хром 24 Cr	манган 25 Mn	железо 26 Fe	кобалт 27 Co	никел 28 Ni	бакар 29 Cu	цинк 30 Zn	галиум 31 Ga	герма­ниум 32 Ge	арсен 33 As	селен 34 Se	бром 35 Br	крип­тон 36 Kr
V	руби­диум 37 Rb	строн­циум 38 Sr		итриум 39 Y	цирко­ниум 40 Zr	нио­биум 41 Nb	моли­бден 42 Mo	техни­циум 43 Tc	руте­ниум 44 Ru	ро­диум 45 Rh	пала­диум 46 Pd	сребро 47 Ag	кад­миум 48 Cd	индиум 49 In	калај 50 Sn	анти­мон 51 Sb	телур 52 Te	јод 53  I	ксенон 54 Xe
VI	це­зиум 55 Cs	ба­риум 56 Ba		луте­циум 71 Lu	хаф­ниум 72 Hf	тантал 73 Ta	вол­фрам 74 W	ре­ниум 75 Re	ос­миум 76 Os	иридиум 77 Ir	пла­тина 78 Pt	злато 79 Au	жива 80 Hg	талиум 81 Tl	олово 82 Pb	биз­мут 83 Bi	поло­ниум 84 Po	астат 85 At	радон 86 Rn
VII	фран­циум 87 Fr	ра­диум 88 Ra		лорен­циум 103 Lr	радер­фордиум 104 Rf	дуб­ниум 105 Db	сибор­гиум 106 Sg	бо­риум 107 Bh	ха­сиум 108 Hs	мајт­нериум 109 Mt	фарм­штатиум 110 Ds	рент­гениум 111 Rg	копер­нициум 112 Cn	нихо­ниум 113 Nh	флеро­виум 114 Fl	моско­виум 115 Mc	ливер­мориум 116 Lv	тене­син 117 Ts	ога­несон 118 Og
			лантан 57 La	цериум 58 Ce	празе­одиум 59 Pr	нео­диум 60 Nd	проме­тиум 61 Pm	сама­риум 62 Sm	евро­пиум 63 Eu	гадоли­ниум 64 Gd	тер­биум 65 Tb	диспро­зиум 66 Dy	хол­миум 67 Ho	ербиум 68 Er	талиум 69 Tm	итер­биум 70 Yb
			акти­ниум 89 Ac	то­риум 90 Th	протак­тиниум 91 Pa	ура­ниум 92 U	непту­ниум 93 Np	плуто­ниум 94 Pu	амери­циум 95 Am	кириум 96 Cm	берк­лиум 97 Bk	калифор­ниум 98 Cf	ајнштај­ниум 99 Es	фер­миум 100 Fm	менде­левиум 101 Md	нобел­лиум 102 No
црно = цврста зелено = течна црвено = гасна grey=непозната Боја на атомскиот број ја прикажува агрегатната состојба (при 0 °C и 1 атм) Првичен Од распад Вештачки Границата го прикажува природното наоѓање на елементот Позадинска боја прикажува поткатегорија во трендот метал-металоид-неметал: Метал Металоид Неметал непознати хемиски својства Алкален метал Земноалкален метал Ланта­ноид Актиноид Преоден метал Слаб метал Пов-атом. неметал Двоатом. неметал Благороден гас