Кириум (Cm, латински - curium) — актиноид.[3] Името го добил според презимето на Марија и Пјер Кири (Pierre Curie). Кириум е хемиски доста активен елемент, се разложува во вода и неговата хемиска активност е слична на манган. Кириум обично се јавува со оксидационен број +4. Неговите соли се растворливи во вода. Гради растворливи нитриди, нитрати, сулфиди, сулфати, хлориди, бромиди, нерастворливи соединенија со јаглерод, силициум и фосфор. Во природата се јавува во количини приближно како и калифорниум. Вкупната количина на кириумот на Земјата изнесува 0,0001 грама. Кириум настанува со бомбардирање на плутониум 241, хелиум 4. Гради јон 2+. Овој јон е доста силно редукционо средство. Кириумот ги оксидира: злато, јод, бром, хлор, сулфур и многу други метали.[4]

Кириум  (96Cm)
Општи својства
Име и симболкириум (Cm)
Изгледметалик сребрена, свети виолетово во темница
Кириумот во периодниот систем
Водород (двоатомски неметал)
Хелиум (благороден гас)
Литиум (алкален метал)
Берилиум (земноалкален метал)
Бор (металоид)
Јаглерод (повеќеатомски неметал)
Азот (двоатомски неметал)
Кислород (двоатомски неметал)
Флуор (двоатомски неметал)
Неон (благороден гас)
Натриум (алкален метал)
Магнезиум (земноалкален метал)
Алуминиум (слаб метал)
Силициум (металоид)
Фосфор (повеќеатомски неметал)
Сулфур (повеќеатомски неметал)
Хлор (двоатомски неметал)
Аргон (благороден гас)
Калиум (алкален метал)
Калциум (земноалкален метал)
Скандиум (преоден метал)
Титан (преоден метал)
Ванадиум (преоден метал)
Хром (преоден метал)
Манган (преоден метал)
Железо (преоден метал)
Кобалт (преоден метал)
Никел (преоден метал)
Бакар (преоден метал)
Цинк (преоден метал)
Галиум (слаб метал)
Германиум (металоид)
Арсен (металоид)
Селен (повеќеатомски неметал)
Бром (двоатомски неметал)
Криптон (благороден гас)
Рубидиум (алкален метал)
Стронциум (земноалкален метал)
Итриум (преоден метал)
Циркониум (преоден метал)
Ниобиум (преоден метал)
Молибден (преоден метал)
Технециум (преоден метал)
Рутениум (преоден метал)
Родиум (преоден метал)
Паладиум (преоден метал)
Сребро (преоден метал)
Кадмиум (преоден метал)
Индиум (слаб метал)
Калај (слаб метал)
Антимон (металоид)
Телур (металоид)
Јод (двоатомски неметал)
Ксенон (благороден гас)
Цезиум (алкален метал)
Бариум (земноалкален метал)
Лантан (лантаноид)
Цериум (лантаноид)
Празеодиум (лантаноид)
Неодиум (лантаноид)
Прометиум (лантаноид)
Самариум (лантаноид)
Европиум (лантаноид)
Гадолиниум (лантаноид)
Тербиум (лантаноид)
Диспрозиум (лантаноид)
Холмиум (лантаноид)
Ербиум (лантаноид)
Тулиум (лантаноид)
Итербиум (лантаноид)
Лутециум (лантаноид)
Хафниум (преоден метал)
Тантал (преоден метал)
Волфрам (преоден метал)
Рениум (преоден метал)
Осмиум (преоден метал)
Иридиум (преоден метал)
Платина (преоден метал)
Злато (преоден метал)
Жива (преоден метал)
Талиум (слаб метал)
Олово (слаб метал)
Бизмут (слаб метал)
Полониум (слаб метал)
Астат (металоид)
Радон (благороден гас)
Франциум (алкален метал)
Радиум (земноалкален метал)
Актиниум (актиноид)
Ториум (актиноид)
Протактиниум (актиноид)
Ураниум (актиноид)
Нептуниум (актиноид)
Плутониум (актиноид)
Америциум (актиноид)
Кириум (актиноид)
Берклиум (актиноид)
Калифорниум (актиноид)
Ајнштајниум (актиноид)
Фермиум (актиноид)
Менделевиум (актиноид)
Нобелиум (актиноид)
Лоренциум (актиноид)
Радерфордиум (преоден метал)
Дубниум (преоден метал)
Сиборгиум (преоден метал)
Бориум (преоден метал)
Хасиум (преоден метал)
Мајтнериум (непознати хемиски својства)
Дармштатиум (непознати хемиски својства)
Рендгениум (непознати хемиски својства)
Копернициум (преоден метал)
Нихониум (непознати хемиски својства)
Флеровиум (слаб метал)
Московиум (непознати хемиски својства)
Ливермориум (непознати хемиски својства)
Тенесин (непознати хемиски својства)
Оганесон (непознати хемиски својства)
Gd

Cm

(Uqo)
америциумкириумберклиум
Атомски број96
Стандардна атомска тежина (Ar)(247)
Категорија  актиноид
Група и блокгрупа б.б., f-блок
ПериодаVII периода
Електронска конфигурација[Rn] 5f7 6d1 7s2
по обвивка
2, 8, 18, 32, 25, 9, 2
Физички својства
Фазацврста
Точка на топење1.613 K ​(1.340 °C)
Точка на вриење3.383 K ​(3.110 °C)
Густина близу с.т.13,51 г/см3
Топлина на топење13,85 kJ/mol
парен притисок
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
при T (K) 1.788 1.982
Атомски својства
Оксидациони степени6,[1] 4, 3, 2 ​(амфотерен оксид)
ЕлектронегативностПолингова скала: 1,3
Енергии на јонизацијаI: 581 kJ/mol
Атомски полупречникемпириски: 174 пм
Ковалентен полупречник169±3 пм
Color lines in a spectral range
Спектрални линии на кириум
Разни податоци
Кристална структурадвојно шестаголна збиена (дшаз)
Кристалната структура на кириумот
Електрична отпорност1,25 µΩ·m[2]
Магнетно подредувањеантиферомагнетичен-парамагнетичен премин на 52 K[2]
CAS-број7440-51-9
Историја
Наречен поСпоред Марија Склодовска-Кири и Пјер Кири
ОткриенГлен Сиборг, Ралф Џејмс, Алберт Гиросо (1944)
Најстабилни изотопи
Главна статија: Изотопи на кириумот
изо ПЗ полураспад РР РЕ (MeV) РП
242Cm расеан 160 д СЦ
α 6,1 238Pu
243Cm траги 29,1 г α 6,169 239Pu
ε 0,009 243Am
СЦ
244Cm траги 18.1 г СЦ
α 5,8048 240Pu
245Cm траги 8500 г СЦ
α 5,623 241Pu
246Cm траги 4730 г α 5,475 242Pu
СЦ
247Cm траги 1,56×107 г α 5,353 243Pu
248Cm траги 3,40×105 г α 5,162 244Pu
SF
250Cm веш 9000 г СЦ
α 5,169 246Pu
β 0,037 250Bk
| наводи | Википодатоци

Извори уреди

  1. Domanov, V. P.; Lobanov, Yu. V. (October 2011). „Formation of volatile curium(VI) trioxide CmO3“. Radiochemistry. SP MAIK Nauka/Interperiodica. 53 (5): 453–6. doi:10.1134/S1066362211050018.
  2. 2,0 2,1 Schenkel, R (1977). „The electrical resistivity of 244Cm metal“. Solid State Communications. 23 (6): 389. Bibcode:1977SSCom..23..389S. doi:10.1016/0038-1098(77)90239-3.
  3. Housecroft C. E., Sharpe A. G. (2008). Inorganic Chemistry (3rd ed.). Prentice Hall. ISBN 978-0131755536.
  4. Parkes, G.D. & Phil, D. (1973). Melorova moderna neorganska hemija. Beograd: Naučna knjiga.