Азот

хемиски елемент
За истоимената област во Македонија, погл. Азот (област).

Азот (лат.: Nitrogenium) — хемиски елемент. Тој е гас без боjа, мирис и вкус, една од главните состоjки на воздухот. атомскиот број му е 7, додека атомската маса изнесува 14.00674. Служи основно за производство на вештачки ѓубрива и експлозиви.

Азот  (7N)
Општи својства
Име и симболазот (N)
Изгледбезбоен гас, течност или цврста
Азотот во периодниот систем
Водород (двоатомски неметал)
Хелиум (благороден гас)
Литиум (алкален метал)
Берилиум (земноалкален метал)
Бор (металоид)
Јаглерод (повеќеатомски неметал)
Азот (двоатомски неметал)
Кислород (двоатомски неметал)
Флуор (двоатомски неметал)
Неон (благороден гас)
Натриум (алкален метал)
Магнезиум (земноалкален метал)
Алуминиум (слаб метал)
Силициум (металоид)
Фосфор (повеќеатомски неметал)
Сулфур (повеќеатомски неметал)
Хлор (двоатомски неметал)
Аргон (благороден гас)
Калиум (алкален метал)
Калциум (земноалкален метал)
Скандиум (преоден метал)
Титан (преоден метал)
Ванадиум (преоден метал)
Хром (преоден метал)
Манган (преоден метал)
Железо (преоден метал)
Кобалт (преоден метал)
Никел (преоден метал)
Бакар (преоден метал)
Цинк (преоден метал)
Галиум (слаб метал)
Германиум (металоид)
Арсен (металоид)
Селен (повеќеатомски неметал)
Бром (двоатомски неметал)
Криптон (благороден гас)
Рубидиум (алкален метал)
Стронциум (земноалкален метал)
Итриум (преоден метал)
Циркониум (преоден метал)
Ниобиум (преоден метал)
Молибден (преоден метал)
Технециум (преоден метал)
Рутениум (преоден метал)
Родиум (преоден метал)
Паладиум (преоден метал)
Сребро (преоден метал)
Кадмиум (преоден метал)
Индиум (слаб метал)
Калај (слаб метал)
Антимон (металоид)
Телур (металоид)
Јод (двоатомски неметал)
Ксенон (благороден гас)
Цезиум (алкален метал)
Бариум (земноалкален метал)
Лантан (лантаноид)
Цериум (лантаноид)
Празеодиум (лантаноид)
Неодиум (лантаноид)
Прометиум (лантаноид)
Самариум (лантаноид)
Европиум (лантаноид)
Гадолиниум (лантаноид)
Тербиум (лантаноид)
Диспрозиум (лантаноид)
Холмиум (лантаноид)
Ербиум (лантаноид)
Тулиум (лантаноид)
Итербиум (лантаноид)
Лутециум (лантаноид)
Хафниум (преоден метал)
Тантал (преоден метал)
Волфрам (преоден метал)
Рениум (преоден метал)
Осмиум (преоден метал)
Иридиум (преоден метал)
Платина (преоден метал)
Злато (преоден метал)
Жива (преоден метал)
Талиум (слаб метал)
Олово (слаб метал)
Бизмут (слаб метал)
Полониум (слаб метал)
Астат (металоид)
Радон (благороден гас)
Франциум (алкален метал)
Радиум (земноалкален метал)
Актиниум (актиноид)
Ториум (актиноид)
Протактиниум (актиноид)
Ураниум (актиноид)
Нептуниум (актиноид)
Плутониум (актиноид)
Америциум (актиноид)
Кириум (актиноид)
Берклиум (актиноид)
Калифорниум (актиноид)
Ајнштајниум (актиноид)
Фермиум (актиноид)
Менделевиум (актиноид)
Нобелиум (актиноид)
Лоренциум (актиноид)
Радерфордиум (преоден метал)
Дубниум (преоден метал)
Сиборгиум (преоден метал)
Бориум (преоден метал)
Хасиум (преоден метал)
Мајтнериум (непознати хемиски својства)
Дармштатиум (непознати хемиски својства)
Рендгениум (непознати хемиски својства)
Копернициум (преоден метал)
Нихониум (непознати хемиски својства)
Флеровиум (слаб метал)
Московиум (непознати хемиски својства)
Ливермориум (непознати хемиски својства)
Тенесин (непознати хемиски својства)
Оганесон (непознати хемиски својства)


N

P
јаглеродазоткислород
Атомски број7
Стандардна атомска тежина (Ar)14,007[1] (14,00643–14,00728)[2]
Категорија  двоатомски неметал
Група и блокгрупа 15 (азотна), p-блок
ПериодаII периода
Електронска конфигурација[He] 2s2 2p3
по обвивка
2, 5
Физички својства
Фазагасна
Точка на топење63,15 K ​(−210 °C)
Точка на вриење77,355 K ​(−195,795 °C)
Густина при стп (0 °C и 101,325 kPa)1,251 г/Л
кога е течен, при т.в.0,808 г/см3
Тројна точка63,151 K, ​12,52 kPa
Критична точка126,192 K, 3,3958 MPa
Топлина на топење(N2) 0,72 kJ/mol
Топлина на испарување(N2) 5,56 kJ/mol
Моларен топлински капацитет(N2) 29,124 J/(mol·K)
парен притисок
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
при T (K) 37 41 46 53 62 77
Атомски својства
Оксидациони степени5, 4, 3, 2, 1, −1, −2, −3 ​(силен киселински оксид)
ЕлектронегативностПолингова скала: 3,04
Енергии на јонизацијаI: 1.402,3 kJ/mol
II: 2.856 kJ/mol
II: 4.578,1 kJ/mol
(повеќе)
Ковалентен полупречник71±1 пм
Ван дер Валсов полупречник155 пм
Color lines in a spectral range
Спектрални линии на азот
Разни податоци
Кристална структурашестаголна
Кристалната структура на азотот
Брзина на звукот353 м/с (гас, на 27 °C)
Топлинска спроводливост25,83×10−3 W/(m·K)
Магнетно подредувањедијамагнетно
CAS-број7727-37-9
Историја
ОткриенДаниел Радерфорд (1772)
Именуван одЖан-Антоан Шаптал (1790)
Најстабилни изотопи
Главна статија: Изотопи на азотот
изо ПЗ полураспад РР РЕ (MeV) РП
13N веш 9,965 мин ε 2,220 13C
14N 99,634 % 14N е стабилен со 7 неутрони
15N 0,366 % 15N е стабилен со 8 неутрони
| наводи | Википодатоци

Елементот на почетокот се чинел толку инертен што Лавоазје му го дал името azote, што значи "без живот". Подоцна се покажало спротивното. Кога е загреан, се врзува дирктно со магнезиумот, литиумот и калциумот. Кога е помешан со кислород и подложен на електрични искри, формира нитричен оксид (NO). Кога е загреан под притисок во присуство на водород и пригоден катализатор се формира амонијак.

Галерија уреди

Наводи уреди

  1. Conventional Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights
  2. Standard Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights