Азот

За истоимената област во Македонија, погл. Азот (област).

Азот (лат.: Nitrogenium) — хемиски елемент. Тој е гас без боjа, мирис и вкус, една од главните состоjки на воздухот. атомскиот број му е 7, додека атомската маса изнесува 14.00674. Служи основно за производство на вештачки ѓубрива и експлозиви.

Азот  (₇N)

Течен азот
Спектрални линии на азотот
Општи својства
Име и симбол	азот (N)
Изглед	безбоен гас, течност или цврста
Азотот во периодниот систем
– ↑ N ↓ P јаглерод ← азот → кислород
Атомски број	7
Стандардна атомска тежина (Ar)	14,007 (14,00643–14,00728)
Категорија	двоатомски неметал
Група и блок	група 15 (азотна), p-блок
Периода	II периода
Електронска конфигурација	[He] 2s2 2p3
по обвивка	2, 5
Физички својства
Фаза	гасна
Точка на топење	63,15 K ​(−210 °C)
Точка на вриење	77,355 K ​(−195,795 °C)
Густина при стп (0 °C и 101,325 kPa)	1,251 г/Л
кога е течен, при т.в.	0,808 г/см3
Тројна точка	63,151 K, ​12,52 kPa
Критична точка	126,192 K, 3,3958 MPa
Топлина на топење	(N2) 0,72 kJ/mol
Топлина на испарување	(N2) 5,56 kJ/mol
Моларен топлински капацитет	(N2) 29,124 J/(mol·K)
парен притисок P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k при T (K) 37 41 46 53 62 77
Атомски својства
Оксидациони степени	5, 4, 3, 2, 1, −1, −2, −3 ​(силен киселински оксид)
Електронегативност	Полингова скала: 3,04
Енергии на јонизација	I: 1.402,3 kJ/mol II: 2.856 kJ/mol II: 4.578,1 kJ/mol (повеќе)
Ковалентен полупречник	71±1 пм
Ван дер Валсов полупречник	155 пм
Спектрални линии на азот
Разни податоци
Кристална структура	​шестаголна
Брзина на звукот	353 м/с (гас, на 27 °C)
Топлинска спроводливост	25,83×10−3 W/(m·K)
Магнетно подредување	дијамагнетно
CAS-број	7727-37-9
Историја
Откриен	Даниел Радерфорд (1772)
Именуван од	Жан-Антоан Шаптал (1790)
Најстабилни изотопи
изо ПЗ полураспад РР РЕ (MeV) РП 13N веш 9,965 мин ε 2,220 13C 14N 99,634 % 14N е стабилен со 7 неутрони 15N 0,366 % 15N е стабилен со 8 неутрони

Елементот на почетокот се чинел толку инертен што Лавоазје му го дал името azote, што значи "без живот". Подоцна се покажало спротивното. Кога е загреан, се врзува дирктно со магнезиумот, литиумот и калциумот. Кога е помешан со кислород и подложен на електрични искри, формира нитричен оксид (NO). Кога е загреан под притисок во присуство на водород и пригоден катализатор се формира амонијак.

Галерија

• Светилка во течен азот
• Ружа во течен азот
• Гумено црево во течен азот
• Алкохол во течен азот и негово горење