Талиум

Талиум (₈₁Tl)
Општи својства
Име и симбол	талиум (Tl)
Изглед	сребрено-бела
Талиумот во периодниот систем
	жива ← талиум → олово
Атомски број	81
Стандардна атомска тежина (Ar)	204,38 (204,382–204,385)
Категорија	слаб метал
Група и блок	група 13, p-блок
Периода	VI периода
Електронска конфигурација	[Xe] 4f14 5d10 6s2 6p1
по обвивка	2, 8, 18, 32, 18, 3
Физички својства
Фаза	цврста
Точка на топење	577 K (304 °C)
Точка на вриење	1.746 K (1.473 °C)
Густина близу с.т.	11,85 г/см3
кога е течен, при т.т.	11,22 г/см3
Топлина на топење	4,14 kJ/mol
Топлина на испарување	165 kJ/mol
Моларен топлински капацитет	26,32 J/(mol·K)
Атомски својства
Оксидациони степени	3, 2, 1, −1, −2, −5 (среден базичен оксид)
Електронегативност	Полингова скала: 1,62
Енергии на јонизација	I: 589,4 kJ/mol ; II: 1.971 kJ/mol ; II: 2.878 kJ/mol
Атомски полупречник	емпириски: 170 пм
Ковалентен полупречник	145±7 пм
Ван дер Валсов полупречник	196 пм
	Спектрални линии на талиум
Разни податоци
Кристална структура	шестаголна збиена (шаз)
Брзина на звукот тенка прачка	818 м/с (при 20 °C)
Топлинско ширење	29,9 µм/(m·K) (при 25 °C)
Топлинска спроводливост	46,1 W/(m·K)
Електрична отпорност	0,18 µΩ·m (при 20 °C)
Магнетно подредување	дијамагнетно
Модул на растегливост	8 GPa
Модул на смолкнување	2,8 GPa
Модул на збивливост	43 GPa
Поасонов сооднос	0,45
Мосова тврдост	1,2
Бринелова тврдост	26,5–44,7 MPa
CAS-број	7440-28-0
Историја
Откриен	Вилијам Крукс (1861)
Првпат издвоен	Клод-Огист Лами (1862)
Најстабилни изотопи
	Главна статија: Изотопи на талиумот
	Режимите на распад во загради се предвидени, но сè уште не се забележани
	преглед; разговор; уреди; \| наводи \| Википодатоци

Талиум — хемиски елемент со реден број 81. Постојат 11 познати изотопи на талиумот од кои стабилни се само два со масен број 203 и 205. Изотопот на Tl со масен број 204 има полупериод на распагање од неколку години, а изотопите со масен број 200, 201, 202, 206, 207, 208, 209 и 210 имаат полупериод на распаѓање од неколку минути донеколку денови. Постојат 32 познати минерали на талиумот од кои 17 можат да се најдат во рудникот Алшар во Република Македонија. Најпознат минерал на талиумот секако е лорандитот кој го има во Алшар и според некиј податоци во Швајцарија и Шри Ланка. Талиумот наоѓа примена во вселенските испитувања. Најчеста оксидациска состојба со која гради соединенија е +1 но во некој соединенија се срекава и со оксидациска состојба +3.

Во светот има само едно наоѓалиште на талиум, и тоа се наоѓа во рудникот „Алшар“ во Македонија и е заштитено од страна на Смарагдната мрежа за заштита на природните реткости.

Наводи

↑ Conventional Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights
↑ Standard Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights
↑ Dong, Z.-C.; Corbett, J. D. (1996). „Na₂₃K₉Tl_15.3: An Unusual Zintl Compound Containing Apparent Tl₅^7-, Tl₄⁸⁻, Tl₃⁷⁻, and Tl⁵⁻ Anions“. Inorganic Chemistry. 35 (11): 3107–12. doi:10.1021/ic960014z.
↑ Lide, D. R., уред. (2005). „Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds“. CRC Handbook of Chemistry and Physics (PDF) (86th. изд.). Boca Raton (FL): CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5.

Оваа статија од областа на хемијата е никулец. Можете да помогнете со тоа што ќе ја проширите.

[CIAAW-1] Conventional Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights

[IUPAC-2] Standard Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights

[3] Dong, Z.-C.; Corbett, J. D. (1996). „Na₂₃K₉Tl_15.3: An Unusual Zintl Compound Containing Apparent Tl₅^7-, Tl₄⁸⁻, Tl₃⁷⁻, and Tl⁵⁻ Anions“. Inorganic Chemistry. 35 (11): 3107–12. doi:10.1021/ic960014z.

[4] Lide, D. R., уред. (2005). „Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds“. CRC Handbook of Chemistry and Physics (PDF) (86th. изд.). Boca Raton (FL): CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5.

[1]

[2]

[3]

[4]