Божидар Терзиќ

Божидар Терзиќ (Горен Милановац, 7 септември 1867-Белград, 29 септември 1939) бил српски генерал и министер за војна на Кралството Србија во Првата светска војна. Бил армиски генерал и командант во армијата на Кралството Југославија.

Биографија

Роден е на 7 септември 1867 година во Горен Милановац, од татко Петар, службеник на Качерскиот округ, Рудничкиот округ и мајката Јерина. Основно училиште завршил во Горњи Милановац, а седум одделенија гимназија во Крагуевац. Се приклучил на војската како питомец од 19-та класа на Воената академија, на 10 септември 1886 година. За време на неговото школување, тој ги поминал сите воени чинови од каплар во кој бил унапреден на 14 март 1887 година, преку подводник кој на 30 септември 1887 година станал наредник во кој бил унапреден на 10 септември 1888 година. Училиштето го завршил на 1 септември 1889 година, како деветти во чинот, кога бил унапреден во чин пешадиски поручник. По завршувањето Ниже, октомври 1892 година влегол во Вишата школа на Воената академија како питомец од 4-та класа, а дипломирал во јули 1894 година како втор по ранг. Военото образование го продолжил во странство. Август 1896 година, како државен кадет бил испратен во Германија. Служел во полската артилерија и померанскиот артилериски полк. Тој останал на обука до октомври 1897 година. Во октомври 1898 година посетувал приправнички курс за струката во Генералштаб. Курсот го завршил во ноември 1900 година.

Офицерски напредок

По завршувањето на Воената академија, тој бил унапреден во чин пешадиски поручник на 1 септември 1889 година. Станал поручник на 2 август 1893 година, капетан на 2-ра класа на 2 август 1896 година, капетан на 1-ва класа на 2 август 1898 година, мајор на 12 август 1901 година, потполковник на 29 јули 1907 година., полковник на 29 јуни 1912 година и генерал на 29 јуни 1916 година и армиски генерал на 21 октомври 1923 година.

Активна услуга

Парадните нараменици на Божидар Терзиќ. Дел од постојаната поставка со наслов „Подароци и откупи - времето на династијата Обренович “ во Музејот Горњи Милановац на Рудник-Таковскиот регион

Според првиот распоред, по завршувањето на Воената академија бил поставен за наредник во 1, а потоа и во 2-та чета на 12-от баталјон на постојан штаб. Но, веќе во март 1890 година бил префрлен во вториот армиски огранок, артилерија, и бил назначен за наредник во 2-та дивизија на артилерискиот полк Шумадија. По завршувањето на Вишата школа на Воената академија бил поставен за наредник и учител во Артилериското подофицерско училиште. Тој останал на оваа позиција до август 1895 година, кога бил назначен за наредник на 2-та дивизија на дунавскиот артилериски полк. На таа функција останал до август следната година, кога замина во Германија. Октомври 1897 година бил назначен за командант на батеријата во 2-та дивизија на дунавскиот артилериски полк. Влегол во служба во Внатрешното одделение на Генералштабот на Активната армиска команда на 25 декември 1897 година. По завршувањето на курсот за Генералштаб, тој бил распореден во Одделот за операции на Генералштабот. Тој бил назначен за генерал-аѓутант на Генералштабот на 28 декември.

Во периодот од 1901 до 1905 година бил поставен на повеќе командни позиции. Од 5 март 1901 година до 31 јули 1901 година бил вршител на должноста командант на 1-виот баталјон во 26-от пешадиски полк; од 31 јули 1901 година до 19 април 1902 година. Вршител на должноста командант на 2. баталјон на 19. пешадиски полк; од 19 април 1902 година до 14 ноември 1903 година бил началник на штабот на командата на дивизиската област Шумадија, а од 14 ноември 1903 до 9 април 1905 година бил вршител на должност командант на 12-от пешадиски полк. Во истиот период, од 1903 до 1905 година бил помошник и на кралот Петар I. На 9 април 1905 година бил назначен за вршител на должноста началник на Внатрешното одделение на Оперативниот оддел на Генералштабот. На 30 септември 1906 година бил вршител на должноста командант на 1. пешадиски полк. Од оваа позиција на 25 март 1907 година бил назначен за вршител на должноста командант, а од 6 јуни командант на 17. пешадиски полк. Од март 1908 година до април 1913 година тој бил на неколку кадровски должности во 2000 година: од 24 март 1908 година до 9 февруари 1910 година раководител на внатрешен сектор на Оперативниот оддел на Генералштабот; од 9 февруари до 14 октомври 1910 година, вршител на должноста началник на историскиот оддел на Генералштабот; од 14 октомври 1910 година до 17 септември 1912 година ВД началник на Оперативниот оддел на Генералштабот.

Балканска и Прва светска војна

Во времето на избувнувањето на војната со Турција, во септември 1912 година, бил назначен за началник на Оперативниот оддел на Врховниот команден штаб. На таа позиција останал до април 1913 година, кога бил назначен за командант на дивизијата Шумадија на 1-виот повик на Народната армија. Со оваа дивизија командувал во војната со Бугарија во 1913 година. Нејзин командант бил до 13 август 1913 година, кога ја презел командата на дивизиската област Шумадија, до 12 април 1914 година од оваа функција бил преместен во командант на Вардарската дивизиска област.^[1]

Гробот на генерал Терзиќ на градските гробишта во Горњи Милановац .

По објавувањето на Австроунгарската војна, во јули 1914 година, бил назначен за началник на Генералштабот на 1-та армија. Тој наскоро повторно бил на чело на Шумадија дивизија на 1-ви повик, со која тој учествувал на пробив во Срем во септември 1914 година му заповедал на оваа единица во Колубарската битка, како дел од 2-ри армија, а потоа во борбите за ослободување на Белград во 1914 година. Во есента 1915 година оваа дивизија, под негова команда, се борела кај Пирот, а потоа и кај Смедерево. Пред супериорниот непријател, со други единици, се повлекла и преку Црна Гора и Албанија до Скадар. Таму нејзиниот командант презел нова должност. Со реконструкцијата на кабинетот на Никола Пашиќ , на 6 декември 1915 година, тој бил назначен за воен министер, на местото на полковникот Радивоје Бојовиќ. Оваа должност ја извршувал и во кабинетот на Никола Пашиќ, од 10 јуни 1917 година до 10 март 1918 година. Во новоформираниот кабинет на Никола Пашиќ останал до 10 март 1918 година, до 31 мај 1918 година, кога поднел оставка.^[2]

Кралството Југославија

Октомври 1918 година тој бил назначен за вонреден пратеник на Врховната команда во Сараево. Накратко, од 1 декември 1918 до 1 јануари 1919 година бил командант на Вардарскиот дивизиски округ а од 1 јануари 1919 година бил командант на 3. армиски округ. Истата година бил назначен за командант на сите трупи во Банат. На 12 ноември 1919 година, наместо војводата Степо Степановиќ, бил назначен за командант на Вториот армиски округ. На негово барање, 10 мај 1920 година заминал во пензија. Повторно бил активиран на 19 февруари 1923 година а десет дена подоцна бил назначен за командант на 3-от армиски округ. На таа позиција останал до 30 декември 1925 година. Тој ден бил назначен на истата функција во 5-та армиска област. Тој останал на таа позиција до неговото пензионирање на 11 април 1929 година.

Покрај споменатите должности, тој краток во текот на 1890 година бил и уредник на списанието Ратник. И не бил оженет.

Починал на 29 септември 1939 година. Погребан бил во семејната гробница во Горен Милановац.^[3]

Одликувања

Домашни одликувања

Орден Караѓорѓева ѕвезда со мечеви 3 и 4 со цел
Орден на Караѓорѓевата ѕвезда 2. со цел
Орден на белиот орел со мечеви 2. со цел
Орден на белиот орел 4-ти и 5-ти. со цел
Орден на Таковски крст 5. со цел
Орден на Свети Сава 1. со цел
Орден на југословенската круна 2. со цел
Медал за воени доблести
Споменици на Балканските војни 1912-1913 година.
Споменик на Првата светска војна 1914-1918 година.
Споменик на кралот Петар I
Албански споменик

Странски одликувања

Орден на Скендербег 1. ред, Албанија
Орден на Свети Михаил и Свети Георгиј 2. ред, Англија
Орден на италијанската круна 1. ред, Италија
Орден на Остатокот од Полска 1. ред, Полска
Орден на романската круна 1. ред, Романија
Орден на романската ѕвезда со мечеви 1. ред, Романија
Орден на Легијата на честа 3. ред, Франција
Орден на белиот лав 2. ред, Чехословачка
Медал за храброст 2. ред, Грција

Наводи

↑ Шљивар, Василиса (2020). „Источни канон модерне књижевности“. Књижевна историја. 52 (171): 359–363. doi:10.18485/kis.2020.52.171.20. ISSN 0350-6428.
↑ Vincenz, André de (1992-06). „Словарь ∂ревнерусского языка (XI – XIV вв.)“. Russian Linguistics. 16 (2–3): 281–288. doi:10.1007/bf02527949. ISSN 0304-3487. Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)
↑ RAAFLAUB, KURT A. (1970-01-01). „РАТ ЈЕ ОТАЦ СВЕГА: ПОЛИТИКА РАТА, ИМПЕРИЈЕ И СЛОБОДЕ У ДЕМОКРАТСКОЈ АТИНИ“. ИСТРАЖИВАЊА (23): 13–31. doi:10.19090/i.2012.23.13-31. ISSN 2406-1131.

Литература

Милић Милићевић; Љубодраг Поповић, Милић; Поповић, Љубодраг (2003). Генерали Војске Кнежевнине и Краљевине Србије. Војноиздавачки завод. ISBN 978-86-335-0142-2.CS1-одржување: ref=harv (link)
Бјелајац, Миле (2004). Генерали и адмирали Краљевине Југославије 1918—1941. Институт за новију историју Србије, Београд. ISBN 978-86-7005-039-6.CS1-одржување: ref=harv (link)
Поповић, Љубодраг; Милићевић, Милић (1998). Министри војни Кнежевине и Краљевине Србије: 1862—1918. Београд: Војноиздавачки завод. ISBN 978-86-335-0035-7.CS1-одржување: ref=harv (link)

Надворешни врски

Сè уште е жива легендата за генерал Терзиќ („Вечерње новости“, 13 декември 2015 година)

[1] Шљивар, Василиса (2020). „Источни канон модерне књижевности“. Књижевна историја. 52 (171): 359–363. doi:10.18485/kis.2020.52.171.20. ISSN 0350-6428.

[2] Vincenz, André de (1992-06). „Словарь ∂ревнерусского языка (XI – XIV вв.)“. Russian Linguistics. 16 (2–3): 281–288. doi:10.1007/bf02527949. ISSN 0304-3487. Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)

[3] RAAFLAUB, KURT A. (1970-01-01). „РАТ ЈЕ ОТАЦ СВЕГА: ПОЛИТИКА РАТА, ИМПЕРИЈЕ И СЛОБОДЕ У ДЕМОКРАТСКОЈ АТИНИ“. ИСТРАЖИВАЊА (23): 13–31. doi:10.19090/i.2012.23.13-31. ISSN 2406-1131.

[1]

[2]

[3]