Во хемијата, амфотерноста е особина на некои супстанци да покажуваат својство на киселина или база. Зборот потекнува од грчката претставка амфи (αμφί-) што значи "обајцата". Многу метали (како цинк, калај, олово, алуминиум и берилиум, како и повеќето металоиди) имаат амфотерни оксиди или хидроксиди.

Друга класа на амфотерни супстанци се амфипротичните молекули кои можат или да оддадат, или да прифатат протон. Примери за вакви супстанц се аминокиселините и белковините, кои имаат амино и карбоксилна група, како и самојонизирачките соединенија како водата и амонијакот.

Амфотерни оксиди и хидроксиди[1] уреди

Цинк оксид (ZnO) реагира различно во зависност од pH на растворот:

Во реакција со киселини: ZnO + 2H+ → Zn2+ + H2O

Во реакција со бази: ZnO + H2O + 2OH- → [Zn(OH)4]2-

Овој ефект може да се искористи за да се одделат различни катјони, како на пример, цинкот од манганот.

Алуминиум хидроксидот се однесува на сличен начин:

База (неутрализирајќи киселина): Al(OH)3 + 3HCl → AlCl3 + 3H2O

Киселина (неутрализирајќи база): Al(OH)3 + NaOH → Na[Al(OH)4]

Некои други примери се:

  • Берилиум хидроксид
    • со киселина: Be(OH)2 + 2HCl → BeCl2 + 2H2O
    • со база: Be(OH)2 + 2NaOH → Na2Be(OH)4
  • Олово оксид
    • со киселина: PbO + 2HCl → PbCl2 + H2O
    • со база: PbO + Ca(OH)2 +H2O → Ca2+[Pb(OH)4]2-
  • Цинк оксид
    • со киселина: ZnO + 2HCl → ZnCl2 + H2O
    • со база: ZnO + 2NaOH + H2O → Na22+[Zn(OH)4]2-

Некои други елементи кои образуваат амфотерни оксиди се: Si, Ti, V, Fe, Co, Ge, Zr, Ag, Sn, Au[2]

Наводи уреди

  1. C.E. Housecroft and A.G. Sharpe, "Inorganic Chemistry" (2nd edn, Pearson 2005), p.173-4
  2. CHEMIX школа & лабораторија - софтвер за изучување на хемијата, од Арне Станднес (потребно е симнување на програмата)