Амфотерност

Во хемијата, амфотерноста е особина на некои супстанци да покажуваат својство на киселина или база. Зборот потекнува од грчката претставка амфи (αμφί-) што значи "обајцата". Многу метали (како цинк, калај, олово, алуминиум и берилиум, како и повеќето металоиди) имаат амфотерни оксиди или хидроксиди.

Друга класа на амфотерни супстанци се амфипротичните молекули кои можат или да оддадат, или да прифатат протон. Примери за вакви супстанц се аминокиселините и белковините, кои имаат амино и карбоксилна група, како и самојонизирачките соединенија како водата и амонијакот.

Амфотерни оксиди и хидроксиди^[1]

Цинк оксид (ZnO) реагира различно во зависност од pH на растворот:

Во реакција со киселини: ZnO + 2H⁺ → Zn²⁺ + H₂O

Во реакција со бази: ZnO + H₂O + 2OH^- → [Zn(OH)₄]^2-

Овој ефект може да се искористи за да се одделат различни катјони, како на пример, цинкот од манганот.

Алуминиум хидроксидот се однесува на сличен начин:

База (неутрализирајќи киселина): Al(OH)₃ + 3HCl → AlCl₃ + 3H₂O

Киселина (неутрализирајќи база): Al(OH)₃ + NaOH → Na[Al(OH)₄]

Некои други примери се:

Берилиум хидроксид
- со киселина: Be(OH)₂ + 2HCl → BeCl₂ + 2H₂O
- со база: Be(OH)₂ + 2NaOH → Na₂Be(OH)₄
Олово оксид
- со киселина: PbO + 2HCl → PbCl₂ + H₂O
- со база: PbO + Ca(OH)₂ +H₂O → Ca²⁺[Pb(OH)₄]^2-
Цинк оксид
- со киселина: ZnO + 2HCl → ZnCl₂ + H₂O
- со база: ZnO + 2NaOH + H₂O → Na₂²⁺[Zn(OH)₄]^2-

Некои други елементи кои образуваат амфотерни оксиди се: Si, Ti, V, Fe, Co, Ge, Zr, Ag, Sn, Au^[2]

↑ C.E. Housecroft and A.G. Sharpe, "Inorganic Chemistry" (2nd edn, Pearson 2005), p.173-4
↑ CHEMIX школа & лабораторија - софтвер за изучување на хемијата, од Арне Станднес (потребно е симнување на програмата)