Швајцарска гарда — војска од Швајцарија која во средниот век им служела на големите европски монарси, како и на папата, во чија служба постои и денес. Гардистите служеле како телохранители, почесни гардисти и чувари на дворецот. Денес, до некоја мера тие се претставени во папската швајцарска гарда. Тие имаат висок углед и голема меѓусебна лојалност. Покрај домашните и гардистички единици, некои единици служеле како формации кои истапувале и на бојното поле; регуларната швајцарска платена војска како пешадија служела во различни војски, како оние на Франција, Шпанија и Неапол сѐ до XIX век.

Гардисти облечени во униформа

Различни единици на швајцарската гарда постоеле во различни периоди. Најраниот одред бил швајцарскиот стоти гардист (француски: Cent-Garde) на францускиот двор (1497 - 1830). Оваа мала сила била пополнета со швајцарски пешадиски полк во 1567 година.
Папската швајцарска гарда (латински: Pontificia Cohors Helvetica) во Ватикан е основана во 1506 година и единствената швајцарска гарда којашто сѐ уште постои. Во XVIII век некои други швајцарски гарди постоеле и служеле на неколку европски кралски дворови.

Историја

уреди

Швајцарската гарда во Франција

уреди
 
Пионер на швајцарската гарда во Франција, 1779

Имало два различни корпуси на швајцарските пешадијци кои биле на должност: „Стоте Швајцарци“ (Cent Suisses), коишто всушност служеле како телохранители и церемонијални гардисти и „швајцарски гардисти“ (Gardes Suisses), коишто ги обезбедувале влезовите и блиската околина. За време на војна, вториве учествувале како редовна војска на бојното поле.

„Стоте Швајцарци“ биле основани околу 1450 година од страна на кралот Шарл VII. Нивна главна задача била да го заштитат кралот додека тој бил во дворецот, па често ги нарекувале и „внатрешни гардисти на Лувр“ (garde du dedans du Louvre), но во своите рани периоди тие го придружувале кралот во војна. Во Битката кај Павија (1525) стоте војници на кралот Франсоа I биле убиени пред кралот да биде заробен од страна на Шпанците. Тие придонеле во внатрешната заштита со кралските телохранители (Gardes du Corps), коишто биле Французи.

Во текот на ноќта на 23 август 1572 година, швајцарските гардисти го започнале Бартоломејскиот масакр, кога по наредба на кралот Шарл IX ги протерале од Лувр сите хугеноти (протестанти), а потоа и ги убиле по улиците на Париз. Исто така, ги убиле и водачите на хугенотите.

Франсоа I предводел 120 швајцарски пешадијци во војните кои ги водел. Во 1616 година, кралот Луј XIII ги нарекол швајцарските пешадијци „швајцарски гардисти“ (Swiss Guards). Новите пешадијци имале задача да ги заштитуваат портите и надворешната околина на различните кралски места. Оваа единица официјално била пешадиски полк, но сепак најчесто ја сметале за кралска домашна војска.

Во XVII и XVIII век одржувале углед за дисциплина и редовност во двата случаи, и во време на мир и во време на воени походи. Нивните офицери биле Швајцарци и нивната стапка на плата била значително повисока од редовната француска војска. Внатрешната дисциплина била одржувана според швајцарски правила, кои биле посурови од оние со кои била одржувана дисциплината во редовната француска војска.

Од XVI век, швајцарските гардисти биле во бригади со француските гардисти (Gardes françaises), со коишто ја извршувале надворешната должност, а во време на мир биле распоредени во касарни во околината на Париз. Слично како и единаесетте швајцарски пешадијци од пешадиската линија на француската служба, швајцарските гардисти носеле црвени наметки. Линиските пешадијци имале црни, жолти или светлосини подлоги, но швајцарските гардисти се разликувале по темносино сошиените јаки и ракави. Само пешадијата во придружба на кралот носела мечкино крзно. Пешадијците во останатата придружба биле облечени во стандардната облека на француската пешадија. Гардистите биле регрутирани од сите швајцарски кантони. Бројот на припадници бил 1.600, но во нормални услови се чини дека нивниот број бил под оваа бројка.

 
Погубување на швајцарски гардист за време на Француската револуција

Најславно дело во историјата на швајцарските гардисти била нивната одбрана на дворецот Туилир во централниот дел на Париз за време на Француската револуција. Од 900 швајцарски гардисти коишто го заштитувале дворецот на 10 август 1792 година, повеќе од 600 биле убиени за време на борбата или биле масакрирани по капитулацијата. Се проценува дека имало 200 мртви повеќе, кои умреле во затвор, подлегнувајќи им на раните или биле убиени во септемвриските масакри коишто следувале. Околу 100 Швајцарци успеале да побегнат, а некои биле скриени од љубезните Парижани. Единствените преживеани од полкот биле 300 силни пешадијци кои биле испратени на Нормандија да го придружуваат конвојот којшто пристигнал неколку дена пред 10 август. Швајцарските офицери биле најбројни меѓу погубените, иако мајорот Карл Јозеф фон Бахман во командата кај Туилир бил погубен на гилотина во месец септември, облечен во својата црвена наметка. Двајца швајцарски офицери некако успеале да преживеат и добиле сениорски воен ранг во службата кај Наполеон.

Се појавува како неточно обвинението дека Луј XVI е прчина за пропастот на гардистите со наредбата да го положат оружјето кога тие сѐ уште го бранеле дворецот Туилир. Поточно кажано, Швајцарците останале без муниција и биле уништени од побројниот противник, кога борбата продолжила спонтано, по изнесувањето на кралското семејство од дворецот и барало засолниште со народното собрание. Сочуван е запис напишан од кралот со кој им се наредува на Швајцарците да се повлечат од дворецот и да се вратат во касарните, но ова се случило, откако позициите кои ги заземале станале неодржливи. Загинатите пешадијци биле тајно закопани од еден аѓутант, кратко по повикот на пешадијците во одбраната на Туилир, ноќта на 9 август. Но, тие биле откриени од градинар и церемонијално запалени од новите републикански авторитети.

Француската револуција ги укинала пешадијците во граѓанската армија, но Наполеон Бонапарт и бурбонската реставрација придонеле и понатаму да служат швајцарските трупи. Четири швајцарски пешадијци биле испратени од страна на Наполеон да служат во Шпанија и Русија. Двајца од осумте пешадијци во кралската гарда, во периодот од 1815 до 1830 година биле Швајцарци и можеле да се сметаат за наследници на поранешните швајцарски гардисти. Кога дворецот Туилир бил повторно заземен, за време на јулската револуција (29 јули 1830), швајцарските пешадијци исплашени од уште еден масакар се повлекле и се измешале со останатите луѓе во настанатата мешаница. По овој настан, тие не служеле повторно. Во 1832 година распуштените ветерани од швајцарската пешадија и уште една странска единица, Legion de Hohenlohe биле регрутирани во новооснованата француска странска легија за да служат во Алжир.

Со измената на швајцарскиот устав во 1874, забранети се регрутации на Швајцарци од некои други сили, дури и како волонтери во странските војски, сè до целосната забрана во 1927 година.

Служба на другите дворови

уреди
 
Schweizertor во дворецот Хофбург во Виена, име кое датира од времето кога овде служела швајцарската гарда

Слично како оние што служеле во Франција, имало и швајцарски гардисти коишто служеле и на другите европски кралски дворови, сѐ до почетокот на XIX век:

Папска швајцарска гарда

уреди
 
Папски швајцарски гардисти во базиликата Свети Петар.

Корпусот на папската швајцарска гарда или само Швајцарската гарда (латински: Pontificia Cohors Helvetica или Cohors Pedestris Helvetiorum a Sacra Custodia Pontificis, германски: Schweizergarde, италијански: Guardia Svizzera Pontificia) е еден вид на исклучок од швајцарските правила за периодот од 1874 до 1927 година. Тоа е мала армија одговорна за безбедноста на папата, вклучувајќи ја и безбедноста на Апостолскиот дворец и влезот до внатрешноста на Ватикан. Нејзиниот службен јазик е германскиот. Таа служи де факто, ако не и де јуре во армијата на Ватикан.

Историја

уреди

Почетоците на швајцарската гарда датираат од XV век. Папата Сикст IV (1471-1484) веќе склучил сојузништво со Швајцарија и изградил касарни во Вија Пелегрино по разгледувањето на можноста за регрутирање на швајцарски пешадијци. Спогодбата била обновена од страна на папата Инокентиј VIII (1484-1492) со цел да се искористат против војводството Милано. Папата Александар VI (1492-1503), подоцна ги користел швајцарските гардисти за време на сојузништвото со францускиот крал. Во време на папството на семејството Борџија, започнале италијанските војни во кои швајцарските пешадијци биле постројка во првите воени редови, понекогаш за Франција, а понекогаш и за Светото Римско Царство. Пешадијците се вооружиле кога дознале дека францускиот крал Шарл VIII е подготвен и организира поход против Неапол. Меѓу учесниците во војната против Неапол биле кардиналот Џулијано дела Ровере (идниот папа Јулиј II) (1503-1513), кој бил добро запознаен со Швајцарците, бидејќи бил епископ на Лозана неколку години пред тоа. Походот бил неуспешен, делумно поради новото сојузништво склучено меѓу папата Александар VI и Французите. Кога кардиналот Џулијано дела Ровере станал папа во 1505 година, побарал од швајцарското извршно тело да го заштитува постојан корпус од 200 швајцарски пешадијци. Во септември 1505 година, првиот контингент од 150 војници го започнал маршот до Рим, под командата на Каспар фон Зиленен и влегле во градот на 22 јануари 1506 година. Овој датум денес се смета за датум на кој е основана папската швајцарска гарда. „Швајцарците ја гледаат тажната ситуација на црквата, Бог, мајката на христијанството и си замислуваат колку е тешко и страшно тоа што некој тиран, алчен за богатство може без казна да ја нападне заедничката мајка на христијанството“, тврди Улрих Цвингли, швајцарски католик којшто станал протестантски реформатор. Папата Јулиј II, подоцна ги одликувал со титулата „заштитници на слободата на црквата“[1].

По бројот на припадници, гардата била сѐ побројна како што изминувале годините, па била дури и распуштена. Тоа се случило на 6 мај 1527 година, кога 147 од 189 гардисти, вклучувајќи го и нивниот командант, загинале борејќи се против непокорните трупи на императорот на светата римска империја Карло V за време на ограбувањето на Рим со цел да му се овозможи на папата Климент VII да избега низ Пасето ди Борџо, придружен од останатите 40 гардисти. Последното бојно поле се наоѓа на страната на базиликата Свети Петар, во близина на Campo Santo Teutonico (германски гробишта).

Швајцарската гарда им служела на папите од 1500-те години. Формално, таа има должност во папската резиденција заедно со палатинската гарда и благородната гарда, и двете биле распуштени во 1970 година, во времето на папата Павле VI. Денес папската швајцарска гарда има формална улога на поранешните единици. На крајот од 2005 година, имало 134 членови во швајцарската гарда. Во овој број се вклучени од командантот (има воен чин полковник), капелан, три офицери, еден постар водник ("feldwebel"), 30 офицери без чин и 99 „халберди“, кои по ранг се еднакви на простите војници (вака се наречени поради нивната традиционална халберда).

Денешната папска швајцарска гарда

уреди

Правила за служба

уреди

На денот на јубилејнииот 500. роденден на швајцарската гарда (22 јануари 2006), папата Бенедикт XVI донесе нови Персонални, дисциплински и административни правила (германски:Personal-, Disziplinar- und Administrativreglement). Тоа се шестите по ред правила. Претходните правила биле донесени во 1858, 1878, 1914, 1959 и 1976 година. Со новите правила не се извршени некои позначајни промени, туку постојните правила се усовршени и осовременети.

 
Членови на папската швајцарска гарда пред Prefettura Pontificia во Ватикан.

За да може да служи во швајцарската гарда, секој кандидат мора да биде католик, да биде неженет, да има швајцарско државјанство, како и да има завршено воена школа. Кандидатот мора да има меѓу 19 и 30 години, да биде повисок од 174 cm и да има завршено најмалку средно образование. Жени не може да служат во гардата.

Секој кандидат мора да се пријави за да служи во гардата. Откако ќе бидат примени, новите гардисти положуваат заклетва пред папата. Заклетвата се положува на 6 мај (овој ден е денот кога во 1527 година градот Рим бил ограбен) секоја година. Церемонијата на положување на заклетвата се одвива во Сан Домасо во Ватикан. Воениот капелан на глас ја чита заклетвата на јазикот на гардистот (најчесто на германски, а поретко на француски и италијански).

"Ich schwöre, treu, redlich und ehrenhaft zu dienen dem regierenden Papst [name] und seinen rechtmäßigen Nachfolgern, und mich mit ganzer Kraft für sie einzusetzen, bereit, wenn es erheischt sein sollte, selbst mein Leben für sie hinzugeben. Ich übernehme dieselbe Verpflichtung gegenüber dem Heiligen Kollegium der Kardinäle während der Sedisvakanz des Apostolischen Stuhls. Ich verspreche überdies dem Herrn Kommandanten und meinen übrigen Vorgesetzten Achtung, Treue und Gehorsam. Ich schwöre, alles das zu beobachten, was die Ehre meines Standes von mir verlangt."
„Се заколнувам во верност, чесност и достоинство во служењето за папата [името на папата] и неговите легитимни наследници, и се посветувам себеси за нив со сета моја сила, подготвен да се жртвувам, ако тоа е потребно, и по цена на мојот живот. Исто така го претполагам ова ветување и кон членовите на колегијата на кардинали за време на периодот Седе ваканте на апостолската столица. За тоа, се обврзувам пред мојот командант и останатите претпоставени со почит, верност и послушност. Се заколнувам во покорност пред сите барања присутни во достоинството на мојот ранг.“

Службата во гардата трае најмалку 2 години, а може да трае и до 25 години (се потпишува договор). Најголемиот број на гардисти ја напуштаат гардата по истекот на минималниот предвиден рок.

Униформи

уреди
 
Швајцарски гардист ја извршува својата стражарска должност.

Официјалните униформи се обоени во сино, црвено, портокалово и жолто со впечатлив ренесансен изглед. И покрај тоа што обично заслугата му се припишува на Микеланџело, командантот Жил Репонд (1910-1921) ги создал денешните униформи во 1914 година. Според портретот на папата Јулиј II, кој бил насликан од страна на Рафаело Санти, се смета дека и тој можеби со своите слики имал влијание врз денешните униформи. Денес, тие се со големи здолништа, кои биле типични за периодот на ренесансата. Многу јасна глетка од современите униформи може да се забележи на фреската на Јакоб Копи на византиската царица Луцинија Евдоксија, наспроти папата Сикст III. Тоа е всушност, предвесник на денешните трибојни униформи со чизми, бели ракавици, со висока плисирана јака и црна беретка или црн морион (во сребрена боја во некои случаи). Водниците носат црна горна облека со пурпурни гамаши, додека останатите офицери се облечени во целосно пурпурна униформа.

 
Гардист на должност, облечен во синобојна униформа

Работната униформа е пофункционална, и е поедноставна, обоена во сино, за разлика од трибојната свечена униформа. Се носи со кафеав каиш, рамна бела јака и црна беретка. Новите регрутирани гардисти, и оние кои се на вежба може да носат целосно сина униформа со кафеав каиш. За време на студено и бурно време, гардистите облекуваат темносина наметка над регуларната униформа. Оригиналните бои (сина и жолта) биле воведени од страна на папата Јулиј II, којшто ги зел традиционалните бои на неговото семејство дела Ровере. Папата Лав X ја додал црвената, која била одраз на неговото семејство Медичи.

Над главата обично се носи црна беретка за обавување на секојдневните должности, додека црн или сребрен морион со црвен, бел, жолт или пурпурен пердув од ној се носи за време на одржување на церемонии, како што е давањето на заклетва или дипломатска посета на некој шеф на држава.

Кројачите на униформите работат во касарните на швајцарската гарда. Ренесансниот стил на униформа тежи околу 4 кг и е можеби најтешката униформа која ја носат припадниците на некоја армија денес. Униформите се и доста тешки за изработка. За една униформа се потребни дури 32 часа за истата да биде готова.[2]

Вооружување

уреди
 
Мечот на швајцарските гардисти

Врз основа на традицијата, членовите на гардата носат долг меч (офицерите рапира или права сабја) и добиваат инструкции за време на церемониите од нивните халебарди за четиристраните стапови, кои ги држат во десната рака и со кои маршираат низ Ватикан. Покрај традиционалното оружје, швајцарската гарда има и современо вооружување. Тоа се пиштоли како SIG P225, пушки SIG SG 550, кои им се на располагање за тајни задолженија.[3] Овие огнени оружја се употребуваат од страна на швајцарската војска. Гардистите исто така учествуваат на годишен натпревар со пушка и добиваат одбранбени инструкции, како на пример основните инструкции за телохранителство, слични на оние кои се применуваат за заштита на шефовите на држави.[4]

Останати податоци

уреди

По обидот за убиство на папата Јован Павле II на 13 мај 1981 година од страна на Мехмет Али Агџа, улогата на швајцарската гарда стана не толку церемонијална. Ова вклучува напорни вежби во борби и употреба на огнено оружје. Огненото оружје е истото коешто го употребува и швајцарската војска.

На 4 мај 1998 година, швајцарската гарда го доживеа најголемиот скандал во изминатите 100 години, кога командантот на гардата Алоиз Естерман беше убиен во Ватикан во неразјаснети околности. Според официјалната верзија од Ватикан, Естерман и неговата сопруга Глади Меза Ромеро биле убиени од младиот швајцарски гардист Цедрик Торнеј, кој подоцна извршил самоубиство. Естерман бил назначен за командант на гардата истиот ден. Други шпекулираат дека постоела хомосексуална афера меѓу Естерман и Торнеј, која завршила трагично.[5]

 
Швајцарски гардисти во Ватикан

Чинови и заповедничка структура

уреди

Офицери со заповедничка моќ

уреди
  • Оберст - командант на гардата (1)
  • Оберстлојтнант - заменик на командантот (1)
  • Капелан - има ист ранг како и полковник, но нема офицерски чин (1)
  • Мајор (1)
  • Хауптман (2)

Офицери без заповедничка моќ

уреди
  • Фелдвебел (1)
  • Вахтмајстер (5)
  • Корпорал (10)
  • Вицекорпорал (10)

Гардисти

уреди
  • Хелебардир/Гардист (78)

Заповедничката структутра на швајцарската гарда ја сочинуваат командант, три офицери со заповедничка моќ и еден капелан, којшто по ранг е еднаков на полковник, но нема офицерски чин и е задолжен за грижа на членовите во гардата.

Гардистите се распоредени во три вода (германски: Geschwader - ескадрила). Во првиот главно се членови на гардата кои зборуваат германски, во вториот членови кои зборуваат француски, а во третиот членови кои се од различно говорно подрачје (главно членови на воениот оркестар).

Командантот на гардата е одговорен за добро предводење и дисциплина во гардата. Тој има улога на претставник и ја претставува гардата надвор од Ватикан. Заменикот на командантот на војската може да се спореди со началникот на главниот штаб на војската. Тој воедно му заповеда на вториот вод, додека мајорот му заповеда на третиот вод. Освен тоа, тој е задолжен за опремување на гардата. Еден хауптман е задолжен за сите административни и финансиски активности, а другиот му заповеда на првиот вод, но е задолжен и за логистиката. Фелдвебелот е задолжен за сите кадровски активности. Освен тоа, тој е задолжен и за извршување на сите секојдневни активности.

Знаме

уреди
 
Знамето на швајцарската гарда

Знамето на папската швајцарска гарда често се менува поради промената на неговите составни делови: грбот, папата и командантот на гардата.

Изгледот на знамето на папската швајцарска гарда е пропишан со членот 3 од правилата на службата, во кој пишува дека знамето е поделено со бел крст на четири дела. На првиот (горното лево поле) се наоѓа грбот на моменталниот папа, а на спротивното поле (четврто или полето долу десно) се наоѓа грбот на папата Јулиј II, основачот на гардата. И двете полиња се обоени во црвено. Второто (горното десно поле) и третото (долното лево поле) се обоени во сини, жолти и црвени хоризонтални линии, така што во второто поле првата и последната се обоени во сино, а средната во црвено (линиите меѓу се жолти), а во третото поле обратно, првата и последната се обоени во црвено, а средната во сино, при што остантите две линии се жолти. Во средината на знамето се наоѓа грбот на моменталниот командант. Неговиот грб е врз основа на традиционалните бои на швајцарскиот кантон од којшто доаѓа. Димензиите на знамето се 2,2 m x 2,2 m. Знамето е изработено од дамаст.

Боите на знамето потсетуваат на Ограбувањето на Рим (Sacco di Roma), кога членовите на швајцарската гарда го заштитиле папата Климент VII, член на семејството Медичи (роденото име му било Џулио Медичи), претрпувајќи големи загуби. При положување на заклетвата, новите членови на гардата го држат знамето во левата рака. За време на одржувањето на посебни церемонии, знамето е подигнато над Бронзената порта (Portone di Bronzo).

Должности

уреди
 
Членови на гардата на стража
 
Членови на папската швајцарска гарда задолжени за телесна заштита

Главната задача на членовите на папската швајцарска гарда е заштита на папата во неговата престолнина. Другите задачи се слични, и најчесто содржат придружување на папата на неговите патувања, заштитување на влезот во Ватикан, како и други свечени задачи, како што се почесна стража и слично.

За време на прием и миса, членовите на гардата го надгледуваат влезот. Тие овозможуваат влезот и излезот да бидат слободни и овозможуваат комуникација со медицинската служба, ако тоа е потребно. Уште од своето основање, швајцарската гарда била должна да ја извршува функцијата на почесна стража. На стража се наоѓа припадник на гардата којшто држи халебарда. Почесната гарда ја обавува својата должност во посебни пригоди, како и кога во посета на папата доаѓаат високи државни функционери, како шефови на држави, министри или други дипломати, но и некои други религиозни водачи.

Директната заштита на папата е исклучителна задача на папската швајцарска гарда. За тоа се задолжени постари припадници, кои за тоа се посебно подготвени. Најголем дел од секојдневната работа на гардата се однесува на обезбедување на влезот во Ватикан, до Апостолскиот дворец, а пред сè дворовите на Сан Домасо и Белведер, како и влезот на личниоте одаи на папата. Гардисти има и на влезовите на Ватикан - Арко деле Кампане, Портоне ди Бронзо и Санта Ана, пред кои се наоѓа по еден млад припадник на гардата. Внатрешното подрачје на Ватикан, кое е под надзор на швајцарската гарда не е отворено за јавноста. Во зависност од зоната, постојат места на кои немаат пристап ниту членови на римската курија, освен оние кои имаат посебно овластување, па така гардистите мора да умеат да ги препознаат оние кои поседуваат овластувања и да гу пропуштат, односно да ги спречат оние кои сакаат да поминат, но немаат овластувања. Останатите делови на Ватикан кои не се под надзор на швајцарската гарда, ги чува ватиканската жандермерија.

Потребни се две третини од гардистите за да ги обавуваат редовно сите секојдневни активности. Останатите се на вежби или извршуваат слободни активности.

Јубилејот од 2006 - 500 години служба

уреди

Од мај до април 2006 година, за да го прослават јубилејот од 500 години служба, група од ветерани маршираа од Швајцарија до Рим. На јавната свеченост, одржана на 6 мај, 33 нови гардисти положија заклетва во bазиликата Свети Петар наместо во дворот на Сан Домасо.

Команданти на папската швајцарска гарда

уреди
  1. Каспар фон Зиленен, Ури (1506-1517)
  2. Маркус Руист, Цирих (1518-1524)
  3. Каспар Руист, Цирих (1524-1527)
  4. Јост фон Меген, Луцерн (1548-1559)
  5. Каспар Лео фон Зиленен, Луцерн (1559-1564)
  6. Јост Сегесер фон Брунег, Луцерн (1566-1592)
  7. Штефан Александар Сегесер фон Брунег, Луцерн (1592-1629)
  8. Никола Флекенштајн, Луцерн (1629-1640)
  9. Јост Флекенштајн, Луцерн (1640-1652)
  10. Јохан Рудолф Фифер фон Алтизхофен, Луцерн (1652-1657)
  11. Лудвиг Фифер фон Алтизхофен, Луцерн (1658-1686)
  12. Франц Фифер фон Алтизхофен, Луцерн (1686-1696)
  13. Јохан Каспар Маер фон Балдег, Луцерн (1696-1704)
  14. Јохан конрад Фифер фон Алтизхофен, Луцерн (1712-1727)
  15. Франц Лудвиг Фифер фон Алтизхофен, Луцерн (1727-1754)
  16. Јост Игнац Фифер фон Алтизхофен, Луцерн (1754-1782)
  17. Франц Алоиз Фифер фон Алтизхофен, Луцерн (1783-1798)
  18. Карл Леодегар Фифер фон Алтизхофен, Луцерн (1800-1834)
  19. Мартин Фифер фон Алтизхофен, Луцерн (1835-1847)
  20. Франц Ксавер Леополд Меер фон Шауензее, Луерн (1847-1860)
  21. Алфред фон Зоненберг, Луцерн (1860-1878)
  22. Луј-Мартин де Куртен, Валис (1878-1901)
  23. Леполд Меер фон Шауензее, Луцерн (1901-1910)
  24. Жил Репонд, фрајбург (1910-1921)
  25. Алоиз Хиршбил, Граубинден (1921-1935)
  26. Георг фон Сури д'Аспремонт, Золотурн (1935-1942)
  27. Хајнрих Фифер фон Алтизхофен, Луцерн (1942-1957)
  28. Роберт Нинлис, Луцерн (1957-1972)
  29. Франц Фифер фон Алтизхофен, Луцерн (1972-1982)
  30. Роланд Бухс, Фрајбург (1982-1997, 1998)
  31. Алоиз Естерман, Луцерн (1998)
  32. Пие Зегмилер, Санкт Гален (1998-2002)
  33. Елмар Теодор Медер, Санкт Гален (2002-2008)
  34. Даниел Рудолф Анриг, Валенштад (2008-)

Наводи

уреди
  1. Историја на папската швајцарска гарда Официјално мрежно место, Римска курија, швајцарски гардисти, објавено на 7 август 2006
  2. Национално географско друштво: Во Ватикан,2001
  3. „World Иновации на огнените оружја - Место посветено на истражување на минатото и сегашноста на оружјата со кои се служело во воените сили, и мерките на принуда насекаде во светот“. Архивирано од изворникот на 2009-05-20. Посетено на 2009-01-23.
  4. „Почеста на Ватикан за швајцарската гарда“. BBC News. 6 мај 2006. Проверете ги датумските вредности во: |date= (help)
  5. Џон Фолејн, Градот на тајните: Вистината зад убиствата во Ватикан, Харпер Колинс, Лондон 2006

Користена литература

уреди

Надворешни врски

уреди
  Статијата „Швајцарска гарда“ е избрана статија. Ве повикуваме и Вас да напишете и предложите избрана статија (останати избрани статии).