Википедија

Византија

(Пренасочено од Источно римско царство)

Византија или Источно Римско Царство (старогрчки: Βασιλεία Ῥωμαίων, Василеја Ромеон; латински: Imperium Romanum),[1] или Романија (Ῥωμανία)[2] — научноисториски назив (по крајот на државата) за Римската Империја во периодот на доцната антика и средниот век, каде претежно се говорело на грчки јазик. Главниот град на империјата бил Нов Рим/Константинопол (денешен Истанбул), првично основан како Византион. По административната (обновена) поделба со источен и западен владетел на чело на Империјата, источниот дел го преживеал престанокот на западниот двор и неговите западни провинции во V век и продолжил да постои уште илјада години, сè до падот во рацете на отоманските Турци во 1453 година под водство на Мехмед Освојувачот. За време на нејзиното средновековно постоење, Римската Империја била една од најмоќните економски, културни и воени сили во Европа.

Римско Царство
Βασιλεία Ῥωμαίων
Imperium Romanum
Тремиз со слика од Јустинијан I (владеел 527–565) of Византија (научен назив)
Тремиз со слика од Јустинијан I
(владеел 527–565)
Царството во 555 г. под водство на Јустинијан I
Царството во 555 г. под водство на Јустинијан I
СтатусРимски провинции управувани од Источниот суд.
Главен градЦариград
41°00′N 28°58′E / 41.000° СГШ; 28.967° ИГД / 41.000; 28.967
Говорени јазици
Вероисповед
Римски политеизам сè до 380
Христијанство/православие
(толерирано по миланскиот едикт во 313 г.; државна религија по 380)
УредувањеАвтократска монархија
Владетел 
Историски периоддоцна антика кон доцен среден век
Население
• 565 г.
26,000,000b
• 780 г.
7,000,000
• 1025 г.
12,000,000
• 1143 г.
10,000,000
• 1204 г.
9,000,000
ВалутаСолидус, Хиперпирон и Фолис
Претходници		 Наследници
[[Римско Царство Βασιλεία Ῥωμαίων
Imperium Romanum]]
Отоманско Царство
  1. ^ Βασιλεία Ῥωμαίων може да се транскрибира на латински како Basileia Rhōmaiōn, што значи Римско Царство.
  2. ^ Види население во Византија за подетални информации овозможени од Мекеведи и Џонс, Атлас на светската историја на населението, 1978, како и Ангелики Лају, Економската историја на Византија, 2002.

Во 285 година, царот Диоклецијан (владеел 284–305) го поделил управувањето на Римското Царство на источен и западен дел.[3] Помеѓу 324 и 330, Константин Велики (владеел 306–337) го пренел главниот град од Рим во Византион, подоцна познат како Константинопол („Градот на Константин“) и Нова Рома („Нов Рим").[n 1] За време на владеењето на Теодосиј I (владеел 379–395), христијанството станало официјална државна религија на империјата и другите религии како римскиот политеизам биле прогонети. И конечно, за време на владеењето на Ираклиј (владеел 610–641), војската и управата на империјата биле реконструирани и грчкиот јазик бил прифатен за официјална употреба, на местото на латинскиот.[5] Така што иако тоа го продолжило Римското Царство и ги одржало римските државни традиции, денешните историчари го одвојуваат Византион од Стариот Рим пред сè поради настроеноста кон грчката култура, а не кон латинската и воедно бил окарактеризиран од православното христијанство наместо од римскиот политеизам.[6]

Границите на империјата значително се менувале во текот на нејзиното постоење, минувајќи низ неколку циклуси на опаѓање и закрепнување. За време на владеењето на Јустинијан I (владеел 527–565), империјата го достигнала најголемото територијално проширување по повторното заземање на историското западно римско средоземно крајбрежје, вклучувајќи ја Северна Африка, Италија и самиот Рим, кој бил задржан уште два века. За време на владеењето на Маврикиј (владеел 582–602), источната граница на империјата била проширена и северната се стабилизирала. Сепак, атентатот врз него ја предизвикал Византиско-персиската војна (602-628), која ги исцрпела ресурсите на империјата и резултирала со големи територијални загуби за време на муслиманските освојувања од VI век. Само за неколку години империјата ги загубила своите најбогати провинции, Египет и Сирија, сè до Арапскиот Полуостров.[7]

За време на Македонската династија (X и XI век), империјата повторно се проширила и ја доживеала двовековната Македонска ренесанса, која завршила со загубата на поголемиот дел од Мала Азија по поразот од Селџуците во Битката кај Манцикерт во 1071 година. Оваа битка им го отворила патот на Турците за да се населат во Анадолија како нивна татковина.

Последните векови на империјата биле проследени со општ правец на опаѓање. Империјата се обидувала да закрепне во текот на XII век, но таа го примила својот смртен удар за време на Четвртата крстоносна војна, кога Цариград бил опустошен и империјата се распаднала и поделила на конкурентни византиски грчки и латински царства. И покрај евентуалното обновување на Цариград и повторното воспоставување на империјата во 1261 година, Византион останал само еден од неколкуте мали конкурентни држави во областа последните два века од своето постоење. Неговите преостанати територии биле последователно придружени од Османлиите во XV век. Падот на Цариград во рацете на Османлиското царство во 1453 значело крај за Византија.

Номенклатура

уреди
Поврзано: Елини
 
Византиски ламеларен оклоп кливаниум (Κλιβάνιον), прототип на отоманскиот огледален оклоп круг.

Првата употреба на терминот „Византија“ за означување на подоцнежните години на Римското Царство била во 1557 година, кога германскиот историчар Ероним Волф го објавил своето дело Corpus Historiæ Byzantinæ, збирка историски извори. Терминот потекнува од зборот „Византион“, името на градот Цариград пред да стане престолнина на Константин. Ова постаро име на градот ретко ќе биде користено освен во историски или поетски контекст. Објавувањето на Byzantine du Louvre (Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae) во 1648 година и Historia Byzantina на Шарл Дуканж во 1680 година дополнително ја популаризирало употребата на „Византија“ кај француските автори, како што е Монтескје[8] Сепак, дури на средината од XIX век терминот почнал да се користи на Западот. Што се однесува конкретно на англиската историографија, зборот „Византија“ за првпат се среќава во делото „Историја на Византија од 716 до 1057“ од 1857 година на Џорџ Финлеј.[9]

Византија на своите жители им била позната како „Римско Царство“, „Империја на Римјаните“ (латински: Imperium Romanum, Imperium Romanorum; грчки: Βασιλεία τῶν Ῥωμαίων Basileia tōn Rhōmaiōn, Ἀρχὴ τῶν Ῥωμαίων Archē tōn Rhōmaiōn), „Романија“ (латински: Romania; грчки: Ῥωμανία Rhōmania),[n 2] „Римска Република“ (латински: Res Publica Romana; грчки: Πολιτεία τῶν Ῥωμαίων Politeia tōn Rhōmaiōn), „Грајкија“ (грчки: Γραικία), а исто така и како Рома (грчки: Ῥωμαΐς).[12] Жителите се нарекувале Ромејци и Грајкијци, дури и во XIX век Грците го нарекувале својот современ јазик Ромаика и Грајкика.

Иако Византија имала мултиетнички карактер во текот на нејзината историја[13] и ги сочувала римско-хеленистичките традиции,[14] нејзините западни и северни современици ја препознавале по значително доминантните грчки елементи.[15] Повремената употреба на терминот „Империја на Грците“ (латински: Imperium Graecorum) на Западот за да се посочи на Источното Римско Царство и на византискиот цар како Imperator Graecorum (Император на Грците)[16] бил исто така бил користен за да се оддели од Римското Царство во рамките на новите царства на Западот.[17]

Власта на византискиот цар како легитимен римски цар била оспорена од крунисувањето на Карло Велики како свет римски цар од страна на папата Лав III во 800 година. Поради неопходната поддршка на Карло Велики во борбата против неговите непријатели во Рим, Лав го искористил недостатокот на машко присуство на престолот на Римското Царство за да изјави дека бил слободен и дека можел сам да се круниса за нов владетел.[18] Секогаш кога папите или владетелите на Западот го користеле името Роман за да посочат на источните римски владетели, тие вообичаено го претпочитале терминот Imperator Romaniae (што значи Цар на Романија) наместо Imperator Romanorum (што значи Цар на Римјаните), наслов кој тие го применувале само за Карло Велики и неговите наследници.[n 3]

Не постоела таква разлика во исламскиот и словенскиот свет, каде империјата вистински се гледала како продолжение на Римското Царство. Во исламскиот свет, Римското Царство првенствено се знаела како Рум.[20] Името Рум-милет или „Римска нација“ било користено од Отоманците во текот на XX век за да се посочи на поранешните делови од Византија, а тоа е православната христијанска заедница во рамките на Отоманското Царство.

Историја

уреди
Главна статија: Историја на Византија

Рана историја

уреди
 
Крштевањето на Константин насликано од учениците на Рафаел (1520–1524, фреска, Ватикан, Апостолски дворец); Евсевиј Кесариски евидентирал дека (како што било својствено за верниците на раното христијанство) Константин го одложувал крштевањето сè до пред својата смрт[21]

Римската војска успешно освоила многу територии кои го опфаќале целото Средоземје и крајбрежни региони во Југозападна Европа и Северна Африка. Овие територии биле дом на многу различни културни групи, на урбано и рурално население. Општо кажано, источните средоземни провинции биле поурбанизирани за разлика од западните, претходно обединети под Македонската Империја и хеленизирани од влијанието на грчката култура.[22]

Исто така Западот повеќе страдал од нестабилноста на третиот век. Оваа разлика помеѓу воспоставениот хеленизиран Исток и помладиот латинизиран Запад опстојала и станала многу значителна во наредните векови, водејќи до постепено оддалечување на двата света.[22]

Поделба на Римското Царство

уреди
Поврзано: Византија за време на Константиновата и Валентинијановата династија

За да се одржи контрола и подобри управата, разни шеми за поделба на работата на римскиот цар преку поделба на единки биле испробани помеѓу 285 и 324, од 337 до 350, од 364 до 392 и повторно помеѓу 395 и 480. Иако административната поделба се разликувала, генерално била вклучена поделбата на трудот помеѓу Истокот и Западот. Секој дел бил форма на споделување на моќ, додека крајниот империум не бил делив и затоа империјата останала легално една држава иако совладетелите често се гледале меѓу себе како соперници или противници.

Во 293, царот Диоклецијан создал нов управувачки систем (тетрархија), за да ја загарантира безбедноста во сите загрозени региони на неговата империја. Тој се поврзал со негов совладетел (Август) и секој совладетел тогаш посвоил млад соработник со доделена титула Цезар, за да бидат дел од владеењето и евентуално да го наследат својот постар партнер. Тетрархијата се распаднала, сепак, во 313 година и неколку години подоцна Константин I повторно ги соединил двете управувачки дивизии на империјата како единствен Август.[23]

Преместување на седиштето

уреди

Во 330 година, Константин го преместил седиштето на империјата во Цариград, кој тој го основал како втор Рим на местото на Византион, град стратешки сместен на трговските патишта помеѓу Европа и Азија и помеѓу Средоземјето и Црното Море. Константин извршил големи промени во војската, монетарниот систем, граѓанските и верските институции. Што се однесува до неговата економска политика, тој бил обвинет од страна на одредени научници за „несвесна даночна политика“, но златните солиди кои ги вовел станале стабилна валута кои ја трансформирале економијата и промовирале развој.[24]

Под водство на Константин, христијанството не станало ексклузивна религија на државата, но било претпочитано од империјата, бидејќи царот го поддржувал со великодушни привилегии. Константин го поставил принципот дека владетелите не смееле сами да постават верски прашања, но наместо тоа требало да се свикаат основните црковни совети за таа цел. Неговото свикување на Арлскиот синод и првиот вселенски собор ги посочило неговите интереси за обединување на црквата, демонстрирајќи го неговото тврдење дека е нејзина глава.[25]

 
Римското Царство за време на владеењето на Лав I (исток) и Мајоријан (запад) во 460 г. Римското владеење на западот траело уште неполни две децении, додека територијата на исток била непроменета сè до повторното освојување од страна на Јустинијан I.

Bo 395 година, Теодосиј I ја препуштил царската власт на неговите синови: Аркадиј на Истокот и Хонориј на Западот, распределувајќи ја царската управа. Во V век источниот дел на империјата бил во голема мера поштеден од потешкотиите со кои се соочувал западниот, делумно поради новоспоставената урбана култура и финансиски ресурси, кои овозможиле да се смират напаѓачите со данок и да се платат странските платеници. Овој успех му овозможил на Теодосиј II да се фокусира на кодификацијата на римскиот закон и понатамошна фортификација на ѕидините на Цариград, кои го направиле градот отпорен на повеќето напади сè до 1204 година.[26]

За да ги одбие Хуните, Теодосиј требал да му плати огромен надоместок на Атила. Неговиот наследник, Маркијан, одбил да продолжи со плаќањето на данок, но Атила веќе го пренасочил своето внимание кон Западот. По неговата смрт во 453, Хунската Империја се распаднала и многу од преостанатите Хуни биле најмувани како платеници во Цариград.[27]

Губење на Западното Римско Царство

уреди

По падот на Атила, Источната Империја поминала низ мирен период, додека Западната Империја се влошила поради непрекината миграција и проширување на германските нации (крајот најчесто се сместува во 476 година кога германскиот римски генерал Одоакар го соборил титуларниот западен цар Ромул Августул[28]). Во 480 царот Зенон ја укинал поделбата на империјата и се направил единствен владетел. Одоакар, сега владетел на Италија, бил номинално подреден под Зенон, но дејствувал со целосна автономност, обезбедувајќи поддршка за бунтот против царот.[29]

Зенон преговарал со напаѓачките Остроготи, кои се населиле во Мизија, убедувајќи го готскиот крал Теодорих Велики да замине за Италија како magister militum per Italiam („врховниот командант за Италија“) со цел да го депозиционира Одоакар. Со барањето од Теодорих да ја освои Италија, Зенон го ослободил Источното Царство од непослушниот подредник (Одоакар) и преместил друг (Теодорих) подалеку од срцето на империјата. По поразот на Одоакар во 493, Теодорих сам владеел со Италија, иако никогаш не бил сметан за „крал“ (rex) од источните владетели.[29]

Во 491, Анастасиј I, возрасен граѓански службеник со римско потекло, станал цар, но тоа не се случило сè до 497 кога силите на новиот цар делотворно презеле мерка за изауријскиот отпор.[30] Анастасиј се претставил како енергичен реформатор и способен управник. Тој го усовршил монетарниот систем на Константин I со конечно поставување на тежината на бакарниот фолис, монета која се користела во секојдневните трансакции.[31] Тој исто така го реформирал даночниот систем и трајно го укинал хрисаргирскиот данок. Државната каса изнесувала огромна сума од 150.000 килограми злато кога Анастасиј умрел во 518.[32]

Освојување на западните провинции

уреди
Поврзано: Византија под Јустинијановата династија
 
Јустинијан I прикажан на еден од најпознатите мозаици на Сан Витале, Равена.

Јустинијан I, син на илирски селанец, можеби веќе имал делотворна контрола за време на владеењето на неговиот чичко, Јустин I (518–527).[33] Тој го презел престолот во 527 година и го надгледал периодот на закрепнување на поранешните територии. Во 532 година, обидувајќи се да ја обезбеди источната граница, потпишал мировен договор со Сасанидите. Истата година, тој преживеал бунт во Цариград (бунтот Ника), кој ја зацврстил неговата моќ, но завршил со смрт на 30.000 до 35.000 демонстранти по негова наредба.[34]

Во 529 година, десетчлена комисија командувана од Јован Кападокиски го ревидирала римското право и создала нова кодификација на законите и правничките екстракти. Во 534 година, кодот се обновил и заедно со актите изгласани од Јустинијан по 534 година, се создал нов законски систем кој се користел во преостанатиот период на византиската ера.[35]

Западното освојување започнало во 533 година, кога Јустинијан го испратил неговиот генерал Велизариј да ја поврати поранешната африканска провинција од Вандалите кои биле во контрола од 429 година со нивниот главен град Картагина.[36] Нивниот успех пристигнал со изненадувачка леснотија, но дури во 548 година локалните племиња биле потиснати.[37] Во остроготска Италија, смртта на Теодорих, неговиот внук и наследник Аталарик и неговата ќерка Амаласунта, го задржала убиецот Теодад (владеел 534–536) на престолот и покрај неговата ослабена власт.[38]

Во 535 година, мала византиска експедиција кон Сицилија наишла на лесен успех, но Готите набрзо го заостриле нивниот отпор и победата не дошла сè до 540 година, кога Велизариј ја окупирал Равена, по успешните опсади на Неапол и Рим.[38] Во 535–536, Теодад го испратил папата Агапит во Цариград за да побара оттргнување на византиските сили од Сицилија, Далмација и Италија. Иако Агапит не бил успешен во неговата мисија да потпише мир со Јустинијан, тој успеал да го симне монофизитстичкиот патријарх Антим I Цариградски од престолот и покрај заштитата и поддршката од царевицата Теодора.[39]

Остроготите набрзо биле обединети под команда на кралот Тотила и го освоиле Рим во 546 година. Велизариј, кој бил испратен назад во Италија во 544 година, на крајот бил повикан назад во Цариград во 549 година.[40] Пристигнувањето на ерменскиот евнух Нарзес во Италија (крајот на 551 година) со војска од 35.000 мажи одбележало уште една промена во готската среќа. Тотила бил поразен во Битката кај Тагине и неговиот наследник, Теја, бил поразен во Битката на Мон Лактариј (октомври 552 година). Покрај непрестајниот отпор од неколкуте готски гарнизони и две последователни инвазии од Франките и Алеманите, војната за италијанскиот полуостров била при крај.[41] Во 551, Атанагилд, благородник од визиготска Хиспанија, побарал помош од Јустинијан за бунт против кралот и царот упатил сила под водство на Либериј, успешен воен командант. Империјата поседувала само мал дел од крајбрежјето на Спанија сè до владеењето на Хераклиј.[42]

 
Источното Римско Царство во 600 година за време на владеењето на царот Маврикиј.

На истокот, Римско-персиските војни продолжиле сè до 561 кога претставниците на Јустинијан и Хосров склучиле 50-годишен мир.[43] До средишните 550-ти, Јустинијан извојувал победи во повеќето приредени операции, со забележлив исклучок на Балканот, каде биле подложни на непрестајни напади од Словените и Гепидите. Српските и хрватските племиња подоцна биле пренаселени во северозападниот дел на Балканскиот Полуостров, за време на владеењето на Ираклиј.[44] Јустинијан го повикал Велизариј од пензија и ја елиминирал новата хунска закана. Зајакнувањето на дунавската флота предизвикало кутригурските Хуни да се повлечат и тие се согласиле за договор кој овозможувал безбеден премин назад преку Дунав.[45]

Во текот на VI век, традиционалната грчко-римска култура сè уште влијаела врз Источната империја. Филозофите како што е Јован Филопон настапил со неоплатонистички идеи како продолжение на христијанското размислување и емпиризмот. И покрај тоа, хеленистичката филозофија почнала да се заменува или да се соединува во понова христијанска филозофија. Политеизмот бил потиснат од државата. Затворањето на Платоновата академија било забележлива пресвртна точка. Химните напишани од Роман Слаткопејачот го одбележале развитокот на божествената литургија, додека архитектите и градежниците работеле на завршувањето на новата црква на Света Мудрост, Аја Софија, која била дизајнирана да замени постара црква уништена за време на бунтот Ника. Аја Софија денес претставува една од главните споменици на византиската архитектонска историја.[46] Во текот на VI и VII век, империјата била зафатена од низа епидемии, кои во голема мера го уништиле населението и придонеле за значителен економски пад и ослабнување на империјата.[47]

По смртта на Јустинијан во 565 година, неговиот наследник, Јустин II одбил да им плати голем данок на Персијците. Во меѓувреме, германските Лангобарди ја окупирале Италија, а до крајот на векот само третина од Италија била во рацете на Византија. Јустиновиот престолонаследник, Тибериј II, избирајќи меѓу своите непријатели, им доделил субвенции на Аварите, додека презел воени мерки против Персијците. Иако генералот на Тибериј, Маврикиј, водел успешен поход на источната граница, субвенциите не успеале да ги задржат Аварите. Тие ја освоиле балканската тврдина Сирмиум во 582 година, додека Словените почнале да напредуваат преку Дунав.[48]

Маврикиј, кој во меѓувреме го наследил Тибериј, интервенирал во персиска граѓанска војна, го сместил Хосров II назад на престолот и ја оженил својата ќерка со него. Договорот на Маврикиј со неговиот нов зет ја зголемил територијата на империјата кон Истокот и овозможил енергичниот цар да се фокусира на Балканот. До 602 година, серијата на успешни византиски походи ги истиснале Аварите и Словените назад преку Дунав.[48]

Намалување на границите

уреди

Ираклиева династија

уреди
  Повеќе за оваа тема ќе најдете на: Византија под Ираклиевата династија.
 
Византија во 650 година, до оваа година биле загубени сите јужни провинции освен Африканскиот егзархат.

По убиството на Маврикиј од страна на Фока, Хосров го искористил тоа како изговор да ја заземе римската провинција Месопотамија.[49] Фока, непопуларен владетел секогаш опишан во византиските извори како „тиранин“, бил мета на неколку заговори предводени од сенатот. Тој на крајот бил симнат од престолот во 610 година од Ираклиј, кој пловел кон Цариград од Картагина со икона поставена на клунот од неговиот брод.[50]

По пристапувањето на Ираклиј, сасанидското пробивање продолжило длабоко во Левант, окупирајќи ги Дамаск и Ерусалим и преместувајќи го Светиот крст во Ктесифон.[51] Противнападот упатен од Ираклиј добил карактер на света војна и нерачно направената слика на Христос била носена како воен стандард[52] (слично, кога Цариград бил спасен од аварската опсада во 626 година, победата била припишана на иконите на Богородица кои биле носени во поворката од патријархот Сергеј околу градските ѕидини).[53]

Главната сасанидска сила била уништена во Битката кај Ниниве во 627, и во 629 година Ираклиј го вратил Светиот крст во Ерусалим со величествена церемонија.[54] Војната ги исцрпела и Византијците и Сасанидите и ги оставила исклучително ранливи на муслиманските сили кои надоаѓале наредните години.[55] Византијците претрпеле тежок пораз од Арапите во Битката кај Јармук во 636 година, додека Ктесифон паднал во 637 година.[56]

Опсада на Цариград (674–78)

уреди
 
Грчкиот оган првпат бил употребен од византиската морнарица за време на Византиско-арапските војни (извадок од ракописната книга Madrid Skylitzes, Национална библиотека на Шпанија, Мадрид).

Византија како тема во уметноста и во популарната култура

уреди

Поврзано

уреди

Белешки

уреди
  1. ↑ The first instance of the designation "New Rome" in an official document is found in the canons of the First Council of Constantinople (381), where it is used to justify the claim that the patriarchal seat of Constantinople is second only to that of Rome.[4]
  2. ↑ "Romania" was a popular name of the empire used mainly unofficially, which meant "land of the Romans".[10] After 1081, it occasionally appears in official Byzantine documents as well. In 1204, the leaders of the Fourth Crusade gave the name Romania to the newly founded Latin Empire.[11] The term does not refer to modern Romania.
  3. ↑ In a Latin chronicle of 1190 (Continuatio Cremifanensis), Isaac Angelos is referred as "Imperator Romaniae" and Frederick Barbarossa as "Imperator Romanorum". However, some years earlier, in 1169, a Genoese envoy named Amico de Murta, in his oath taken in Constantinople on behalf of the Genoese, had referred to Manuel Komnenos as "Imperator Romanorum". After 1204, the terms "Imperium Romaniae" and "Imperator Romaniae" were used by the Westerners to describe the Latin Empire and its emperors respectively.[19]

Белешки

уреди
  1. ↑ Kazhdan & Epstein 1985, стр. 1.
  2. ↑ Millar 2006, стр. 2, 15; James 2010, стр. 5; Freeman 1999, стр. 431, 435–437, 459-462; Baynes & Moss 1948, стр. xx; Ostrogorsky 1969, стр. 27; Kaldellis 2007, стр. 2–3; Kazhdan & Constable 1982, стр. 12; Norwich 1998, стр. 383.
  3. ↑ Treadgold 1997, стр. 847.
  4. ↑ Benz 1963, стр. 176.
  5. ↑ Ostrogorsky 1969, стр. 105–107, 109; Norwich 1998, стр. 97; Haywood 2001, стр. 2.17, 3.06, 3.15.
  6. ↑ Millar 2006, стр. 2, 15; James 2010, стр. 5; Freeman 1999, стр. 431, 435–437, 459–462; Baynes & Moss 1948, стр. xx; Ostrogorsky 1969, стр. 27; Kaldellis 2007, стр. 2–3; Kazhdan & Constable 1982, стр. 12; Norwich 1998, стр. 383.
  7. ↑ Warfare, State And Society In The Byzantine World 560–1204. стр. 47.
  8. ↑ Fox, What, If Anything, Is a Byzantine?; Rosser 2011, стр. 1
  9. ↑ Rosser 2011, стр. 2.
  10. ↑ Fossier & Sondheimer 1997, стр. 104.
  11. ↑ Wolff 1948, стр. 5–7, 33–34.
  12. ↑ Cinnamus 1976, стр. 240; Theodore the Studite, Epistulae, 145, line 19 ("ἡ ταπεινὴ Γραικία"), and 458, line 28 ("ἐν Ἀρμενίᾳ καὶ Γραικίᾳ").
  13. ↑ Ahrweiler & Laiou 1998, стр. 3; Mango 2002, стр. 13.
  14. ↑ Gabriel 2002, стр. 277.
  15. ↑ Ahrweiler & Laiou 1998, стр. vii; Davies 1996, стр. 245; Gross 1999, стр. 45; Lapidge, Blair & Keynes 1998, стр. 79; Millar 2006, стр. 2, 15; Moravcsik 1970, стр. 11–12; Ostrogorsky 1969, стр. 28, 146; Browning 1983, стр. 113.
  16. ↑ Klein 2004, стр. 290 (Note #39); Annales Fuldenses, 389: "Mense lanuario circa epiphaniam Basilii, Graecorum imperatoris, legati cum muneribus et epistolis ad Hludowicum regem Radasbonam venerunt ...".
  17. ↑ Fouracre & Gerberding 1996, стр. 345: "The Frankish court no longer regarded the Byzantine Empire as holding valid claims of universality; instead it was now termed the 'Empire of the Greeks'."
  18. ↑ Garland 1999, стр. 87.
  19. ↑ Wolff 1948, стр. 11, 27–28.
  20. ↑ Tarasov & Milner-Gulland 2004, стр. 121; El-Cheikh 2004, стр. 22
  21. ↑ Eusebius, IV, lxii.
  22. ↑ 22,0 22,1 Ostrogorsky 1959, стр. 21; Wells 1922, Chapter 33.
  23. ↑ Bury 1923, p. 1; Kuhoff 2002, стр. 177–178.
  24. ↑ Bury 1923, p. 1; Esler 2004, стр. 1081; Gibbon 1906, Volume III, Part IV, Chapter 18, p. 168; Teall 1967, стр. 13,19–23, 25, 28–30, 35–36
  25. ↑ Bury 1923, p. 63; Drake 1995, стр. 5; Grant 1975, стр. 4, 12.
  26. ↑ Cameron 2009, стр. 54, 111, 153.
  27. ↑ Alemany 2000, стр. 207; Bayless 1976, стр. 176–177; Treadgold 1997, стр. 184, 193.
  28. ↑ Cameron 2009, стр. 52.
  29. ↑ 29,0 29,1 Burns 1991, стр. 65, 76–77, 86–87
  30. ↑ Lenski 1999, стр. 428–429.
  31. ↑ Grierson 1999, стр. 17.
  32. ↑ Postan, Miller & Postan 1987, стр. 140.
  33. ↑ Meier 2003, стр. 290.
  34. ↑ Gregory 2010, стр. 137; Meier 2003, стр. 297–300.
  35. ↑ Gregory 2010, стр. 150.
  36. ↑ Gregory 2010, стр. 145.
  37. ↑ Evans 2005, стр. xxv.
  38. ↑ 38,0 38,1 Bury 1923, pp. 180–216; Evans 2005, стр. xxvi, 76.
  39. ↑ Sotinel 2005, стр. 278; Treadgold 1997, стр. 187.
  40. ↑ Bury 1923, pp. 236–258; Evans 2005, стр. xxvi.
  41. ↑ Bury 1923, pp. 259–281; Evans 2005, стр. 93.
  42. ↑ Bury 1923, pp. 286–288; Evans 2005, стр. 11.
  43. ↑ Greatrex 2005, стр. 489; Greatrex & Lieu 2002, стр. 113
  44. ↑ Bury 1920, "Preface", pp. v-vi
  45. ↑ Evans 2005, стр. 11, 56–62; Sarantis 2009, passim.
  46. ↑ Cameron 2009, стр. 113, 128.
  47. ↑ Bray 2004, стр. 19–47; Haldon 1990, стр. 110–111; Treadgold 1997, стр. 196–197.
  48. ↑ 48,0 48,1 Louth 2005, стр. 113–115; Nystazopoulou-Pelekidou 1970, passim; Treadgold 1997, стр. 231–232.
  49. ↑ Foss 1975, стр. 722.
  50. ↑ Haldon 1990, стр. 41; Speck 1984, стр. 178.
  51. ↑ Haldon 1990, стр. 42–43.
  52. ↑ Grabar 1984, стр. 37; Cameron 1979, стр. 23.
  53. ↑ Cameron 1979, стр. 5–6, 20–22.
  54. ↑ Haldon 1990, стр. 46; Baynes 1912, passim; Speck 1984, стр. 178.
  55. ↑ Foss 1975, стр. 746–747.
  56. ↑ Haldon 1990, стр. 50.
  57. ↑ „W. B. Yeats“, во: Kenneth Allot, ed., The Penguin Book of Contemporary Verse 1918 – 60. Harmonsworth, Middlesex, UK: Penguin Books, 1962, стр. 45-46.
  58. ↑ Viljem Batler Jejts, Kula. Beograd: Beogradski izdavačko-grafički zavod, 1978, стр. 149-150.
  59. ↑ Viljem Batler Jejts, Kula. Beograd: Beogradski izdavačko-grafički zavod, 1978, стр. 110-111.
  60. ↑ Vislava Šimborska, Izabrane pesme. Beograd: Treći trg, 2014, стр. 106-108.

Наводи

уреди

Примарни извори

уреди

Секундарни извори

уреди
  • Alemany, Agustí (2000). Sources on the Alans: A Critical Compilation. Leiden: Brill. стр. 170–243. ISBN 90-04-11442-4.
  • Ahrweiler, Hélène; Laiou, Angeliki E. (1998). Studies on the Internal Diaspora of the Byzantine Empire. Preface. Washington, DC: Dumbarton Oaks. ISBN 0-88402-247-1.
  • Грешка во Lua: bad argument #1 to 'match' (string expected, got nil)
  • Angold, Michael (1997). The Byzantine Empire, 1025–1204: A Political History. London: Longman. ISBN 978-0-582-29468-4.
  • Antonucci, Michael (1993). „War by Other Means: The Legacy of Byzantium“. History Today. 43 (2): 11–13. ISSN 0018-2753. Посетено на 21 May 2007.
  • Apostolides, Sophocles Evangelinus (1992). Greek Lexicon of the Roman and Byzantine Periods. Hildesheim: Georg Olms. ISBN 3-487-05765-4.
  • Bayless, William N. (1976). „The Treaty with the Huns of 443“. The American Journal of Philology. 97: 176–179. JSTOR 294410.
  • Грешка во Lua: bad argument #1 to 'match' (string expected, got nil)
  • Baynes, Norman Hepburn; Moss, Henry St. Lawrence Beaufort, уред. (1948). Byzantium: An Introduction to East Roman Civilization. Oxford: Clarendon Press.
  • Baynes, Spencer (1907). Encyclopædia Britannica. Vlachs (11. изд.). New York.
  • Beaton, Roderick (1996). The Medieval Greek Romance. New York and London: Routledge. ISBN 0-415-12032-2.
  • Beckwith, John (1993) [1970]. Early Christian and Byzantine Art. New Haven: Yale University Press. ISBN 0-300-05296-0.
  • Béhar, Pierre (1999). Vestiges d'Empires: La Décomposition de l'Europe Centrale et Balkanique. Paris: Éditions Desjonquères. ISBN 2-84321-015-1.
  • Benz, Ernst (1963). The Eastern Orthodox Church: Its Thought and Life. Piscataway: Aldine Transaction. ISBN 978-0-202-36298-4.
  • Bideleux, Robert; Jeffries, Ian (1998). A History of Eastern Europe: Crisis and Change. New York and London: Routledge. ISBN 0-415-16111-8.
  • Birkenmeier, John W. (2002). The Development of the Komnenian Army: 1081–1180. Leiden: Brill. ISBN 90-04-11710-5.
  • Blume, Fred H. (2008). Kearley, Timothy (уред.). Annotated Justinian Code. Laramie: University of Wyoming.
  • Bray, R. S. (2004). Armies of Pestilence: The Impact of Disease on History. James Clarke. ISBN 0-227-17240-X.
  • Browning, Robert (1983). Winnifrith, Tom; Murray, Penelope (уред.). Greece Old and New. The Continuity of Hellenism in the Byzantine world: Appearance or Reality?. New York: Macmillan. стр. 111–128. ISBN 0-333-27836-4.
  • Browning, Robert (1992). The Byzantine Empire. Washington, DC: The Catholic University of America Press. ISBN 0-8132-0754-1.
  • Bryce, James (1901). Studies in History and Jurisprudence, Vol. 1. H. Frowde. ISBN 1-4021-9046-8.
  • Brooke, Zachary Nugent (1962). A History of Europe, from 911 to 1198. London: Methuen.
  • Burns, Thomas S. (1991). A History of Ostrogoths. Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press. ISBN 0-253-20600-6.
  • Bury, John Bagnall (1923). History of the Later Roman Empire. London: Macmillan.
  • Bury, John Bagnall; Philotheus (1911). The Imperial Administrative System of the Ninth Century: With a Revised Text of the Kletorologion of Philotheos. London: Oxford University Press.
  • Bury, John Bagnall (1920). The Early History of the Slavonic Settlements in Dalmatia, Croatia, & Serbia. New York: Macmillan.
  • Грешка во Lua: bad argument #1 to 'match' (string expected, got nil)
  • Cameron, Averil (2006). The Byzantines. Oxford: Blackwell. ISBN 978-1-4051-9833-2.
  • Cameron, Averil (2009). Οι Βυζαντινοί (грчки). Athens: Psychogios. ISBN 978-960-453-529-3.
  • Campbell, George L. (2000) [1991]. Compendium of the World's Languages: Abaza to Kurdish. New York and London: Routledge. ISBN 0-415-20296-5.
  • Chrysos, Evangelos (1992). Jonathan Shepard, Simon Franklin (уред.). Byzantine Diplomacy: Papers from the Twenty-Fourth Spring Symposium of Byzantine Studies, Cambridge, March 1990 (Society for the Promotion of Byzant). Byzantine Diplomacy, CE 300–800: Means and End. Variorum. ISBN 0-86078-338-3.
  • Clark, Victoria (2000). Why Angels Fall: A Journey through Orthodox Europe from Byzantium to Kosovo. London: Macmillan. ISBN 0-312-23396-5.
  • Cohen, H. Floris (1994). The Scientific Revolution: A Historiographical Inquiry. Chicago: University of Chicago Press. ISBN 0-226-11280-2.
  • Comrie, Bernard (1987). Shopen, Timothy (уред.). Languages and Their Status. Russian. Philadelphia: University of Pennsylvania Press. стр. 91–152. ISBN 0-8122-1249-5.
  • Davies, Norman (1996). Europe: A History. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-820171-0.
  • Грешка во Lua: bad argument #1 to 'match' (string expected, got nil)
  • Dennis, George T. (1985). Three Byzantine Military Treatises. Washington, DC: Dumbarton Oaks.
  • Diehl, Charles (1948). Baynes, Norman Hepburn; Moss, Henry St. Lawrence Beaufort (уред.). Byzantium: An Introduction to East Roman Civilization. Byzantine Art. Oxford: Clarendon. OCLC 1058121.
  • Drake, H. A. (1995). „Constantine and Consensus“. Church History. 64 (1): 1–15. JSTOR 3168653.
  • Duiker, William J.; Spielvogel, Jackson J. (2010). The Essential World History. Boston: Wadsworth. ISBN 978-0-495-90227-0.
  • El-Cheikh, Nadia Maria (2004). Byzantium Viewed by the Arabs. Cambridge, MA: Harvard University Press. ISBN 0-932885-30-6.
  • Esler, Philip Francis (2004). The Early Christian World. New York and London: Routledge. ISBN 0-415-33312-1.
  • Evans, James Allan Stewart (2005). The Emperor Justinian and the Byzantine Empire. Westport: Greenwood. ISBN 0-313-32582-0.
  • Evans, Helen C. (2004). Byzantium, Faith and Power (1261–1557). New York, NY: Metropolitan Museum of Art/Yale University Press. ISBN 1-58839-114-0.
  • Грешка во Lua: bad argument #1 to 'match' (string expected, got nil)
  • Fossier, Robert; Sondheimer, Janet (1997). The Cambridge Illustrated History of the Middle Ages. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-26644-0.
  • Fouracre, Paul; Gerberding, Richard A. (1996). Late Merovingian France: History and Hagiography, 640–720. Manchester: Manchester University Press. ISBN 0-7190-4791-9.
  • Freeman, Charles (1999). The Greek Achievement – The Foundation of the Western World. New York: Penguin. ISBN 0-670-88515-0.
  • Gabriel, Richard A. (2002). The Great Armies of Antiquity. Westport: Greenwood. ISBN 0-275-97809-5.
  • Garland, Lynda (1999). Byzantine Empresses: Women and Power in Byzantium, CE 527–1204. New York and London: Routledge. ISBN 0-415-14688-7.
  • Gibbon, Edward (1906). J. B. Bury (with an Introduction by W. E. H. Lecky) (уред.). The Decline and Fall of the Roman Empire (Volumes II, III, and IX). New York: Fred de Fau.
  • Grabar, André (1984). L'iconoclasme Byzantin: le dossier archéologique. Flammarion. ISBN 2-08-081634-9.
  • Грешка во Lua: bad argument #1 to 'match' (string expected, got nil)
  • Greatrex, Geoffrey B. (2005). Maas, Michael (уред.). The Cambridge Companion to the Age of Justinian. Byzantium and the East in the Sixth Century. Cambridge: Cambridge University Press. стр. 477–509. ISBN 0-521-81746-3.
  • Greatrex, Geoffrey; Lieu, Samuel N. C. (2002). The Roman Eastern Frontier and the Persian Wars (Part II, 363–630 AD). New York and London: Routledge. ISBN 0-415-14687-9.
  • Gregory, Timothy E. (2010). A History of Byzantium. Malden: Wiley-Blackwell. ISBN 1-4051-8471-X.
  • Grierson, Philip (1999). Byzantine Coinage (PDF). Washington, DC: Dumbarton Oaks. ISBN 0-88402-274-9. Архивирано од изворникот (PDF) на 27 September 2007.
  • Gross, Feliks (1999). Citizenship and Ethnicity: The Growth and Development of a Democratic Multiethnic Institution. Westport: Greenwood. ISBN 0-313-30932-9.
  • Gutas, Dimitri (1998). Greek Thought, Arabic Culture: The Graeco-Arabic Translation Movement. New York and London: Routledge. ISBN 0-415-06132-6.
  • Hacikyan, Agop Jack; Basmajian, Gabriel; Franchuk, Edward S.; Ouzounian, Nourhan (2002). The Heritage of Armenian Literature: From the Sixth to the Eighteenth Century. Detroit: Wayne State University Press. ISBN 0-8143-3023-1.
  • Haldon, John (1990). Byzantium in the Seventh Century: The Transformation of a Culture. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-31917-X.
  • Haldon, John (2004). John Haldon and Lawrence I. Conrad (уред.). The Byzantine and Early Islamic Near East VI: Elites Old and New in the Byzantine and Early Islamic Near East. The Fate of the Late Roman Senatorial Elite: Extinction or Transformation?. Darwin. ISBN 0-87850-144-4.
  • Halsall, Paul (1998). „East Asian History Sourcebook: Chinese Accounts of Rome, Byzantium and the Middle East, c. 91 B.C.E. – 1643 C.E.“. New York: Fordham University. Архивирано од изворникот на 2014-09-10. Посетено на 21 April 2012.
  • Harris, Jonathan (2014). Byzantium and the Crusades (2. изд.). Bloomsbury. ISBN 978-1-78093-767-0.
  • Harvey, Alan (2003). Economic Expansion in the Byzantine Empire, 900–1200. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-52190-4.
  • Haywood, John (2001) [1997]. Cassell's Atlas of World History. London: Cassell. ISBN 0-304-35757-X.
  • Heather, Peter (2005). The Fall of the Roman Empire. London: Macmillan. ISBN 978-0-330-49136-5.
  • Hindley, Geoffrey (2004). A Brief History of the Crusades. London: Robinson. ISBN 978-1-84119-766-1.
  • Hooper, Nicholas; Bennett, Matthew (1996). The Cambridge Illustrated Atlas of Warfare: The Middle Ages. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-44049-1.
  • James, Liz (2010). A Companion to Byzantium. Chichester: John Wiley. ISBN 1-4051-2654-X.
  • Jenkins, Romilly James Heald (1987). Byzantium: The Imperial Centuries, CE 610–1071. Toronto: University of Toronto Press. ISBN 0-8020-6667-4.
  • Jones, Arnold Hugh Martin (1986). The Later Roman Empire, 284–602: A Social Economic and Administrative Survey. Baltimore: Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-3353-1.
  • Kaegi, Walter Emil (2003). Heraclius, Emperor of Byzantium. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-81459-6.
  • Kaldellis, Anthony (2007). Hellenism in Byzantium: The Transformations of Greek Identity and the Reception of the Classical Tradition. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-87688-5.
  • Karlin-Heyer, P. (1967). „When Military Affairs Were in Leo's Hands“. Tradition. 23: 15–40. JSTOR 27830825.
  • Kazhdan, Alexander Petrovich, уред. (1991). Oxford Dictionary of Byzantium. New York and Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-504652-6.
  • Kazhdan, Alexander Petrovich; Constable, Giles (1982). People and Power in Byzantium: An Introduction to Modern Byzantine Studies. Washington, DC: Dumbarton Oaks. ISBN 0-88402-103-3.
  • Kazhdan, Aleksandr Petrovich; Epstein, Ann Wharton (1985). Change in Byzantine Culture in the Eleventh and Twelfth Centuries. Berkeley and Los Angeles: University of California Press. ISBN 0-520-05129-7.
  • Kean, Roger Michael (2006). Forgotten Power: Byzantium: Bulwark of Christianity. Shropshire: Thalamus. ISBN 1-902886-07-0.
  • Грешка во Lua: bad argument #1 to 'match' (string expected, got nil)
  • Klein, Holgen A. (2004). „Eastern Objects and Western Desires: Relics and Reliquaries between Byzantium and the West“. Dumbarton Oaks Papers. 58: 283–314. JSTOR 3591389.
  • Kountoura-Galake, Eleonora (1996). Ο βυζαντινός κλήρος και η κοινωνία των "Σκοτεινών Αἰώνων ["The Byzantine Clergy and the Society of the 'Dark Ages'"] (грчки). Athens: Ethniko Idryma Erevnon. ISBN 978-960-7094-46-9.
  • Грешка во Lua: bad argument #1 to 'match' (string expected, got nil)
  • Laiou, Angeliki E. (2002). Angeliki E. Laiou (уред.). The Economic History of Byzantium (Volume 2). Exchange and Trade, Seventh-Twelfth Centuries. Washington, DC: Dumbarton Oaks. стр. 697–708. Архивирано од изворникот на 2013-09-30. Посетено на 2015-08-11.
  • Laiou, Angeliki E.; Morisson, Cécile (2007). The Byzantine Economy. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-84978-0.
  • Laiou, Angeliki E. (2002). Angeliki E. Laiou (уред.). The Economic History of Byzantium (Volume 1) (PDF). Writing the Economic History of Byzantium. Washington, DC: Dumbarton Oaks. стр. 3–8. Архивирано од изворникот (PDF) на 2013-09-30. Посетено на 2015-08-11.
  • Lapidge, Michael; Blair, John; Keynes, Simon (1998). The Blackwell Encyclopaedia of Anglo-Saxon England. Malden: Blackwell. ISBN 0-631-22492-0.
  • Грешка во Lua: bad argument #1 to 'match' (string expected, got nil)
  • Louth, Andrew (2005). Paul Fouracre and Rosamond McKitterick (уред.). The New Cambridge Medieval History (Volume I). The Byzantine Empire in the Seventh Century. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-36291-1.
  • Madden, Thomas F. (2005). Crusades: The Illustrated History. Ann Arbor: University of Michigan Press. ISBN 0-472-03127-9.
  • Magdalino, Paul (2002). Angeliki E. Laiou (уред.). The Economic History of Byzantium (Volume 2). Medieval Constantinople: Built Environment and Urban Development. Washington, DC: Dumbarton Oaks. стр. 529–537. Архивирано од изворникот на 2013-09-30. Посетено на 2015-08-11.
  • Magdalino, Paul (2002). The Empire of Manuel I Komnenos, 1143–1180. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-52653-1.
  • Mango, Cyril A. (2007). Η Αυτοκρατορία της Νέας Ρώμης ["Byzantium: The Empire of the New Rome"] (грчки). Athens: Educational Institution of the National Bank of Greece.
  • Mango, Cyril A. (2002). The Oxford History of Byzantium. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-814098-3.
  • Matschke, Klaus-Peter (2002). Angeliki E. Laiou (уред.). The Economic History of Byzantium (Volume 2). Commerce, Trade, Markets, and Money: Thirteenth-Fifteenth Centuries. Washington, DC: Dumbarton Oaks. стр. 771–806. Архивирано од изворникот на 2013-09-30. Посетено на 2015-08-11.
  • McDonnell, Myles Anthony (2006). Roman Manliness: Virtus and the Roman Republic. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-82788-1.
  • Meier, William N. (2003). „Die Inszenierung einer Katastrophe: Justinian und der Nika-Aufstand“. Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik (142): 273–300. JSTOR 20191600.
  • Meyendorff, John (1982). The Byzantine Legacy in the Orthodox Church. Yonkers: St Vladimir's Seminary Press. ISBN 0-913836-90-7.
  • Millar, Fergus (2006). A Greek Roman Empire: Power and Belief under Theodosius II (408–450). Berkeley and Los Angeles: University of California Press. ISBN 0-520-24703-5.
  • Miller, William (1907). „Monemvasia“. The Journal of Hellenic Studies. 27.
  • Moravcsik, Gyula (1970). Byzantium and the Magyars. Amsterdam: Hakkert.
  • Грешка во Lua: bad argument #1 to 'match' (string expected, got nil)
  • Neville, Leonora Alice (2004). Authority in Byzantine Provincial Society, 950–1100. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-83865-7.
  • Nicol, Donald MacGillivray (1993). The Last Centuries of Byzantium, 1261–1453. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-43991-4.
  • Norwich, John Julius (1998). A Short History of Byzantium. Ringwood, Vic.: Penguin. ISBN 978-0-14-025960-5.
  • Nystazopoulou-Pelekidou, Maria (1970). „Συμβολή εις την χρονολόγησιν των Αβαρικών και Σλαβικών επιδρομών επί Μαυρικίου (582–602) (μετ' επιμέτρου περί των Περσικών πολέμων) [=Contribution to the chronology of Avar and Slav raids during the reign of Maurice (582–602), with an excursus about the Persian Wars"]“. Byzantina Symmeikta (грчки). 2: 145–206. ISSN 1105-1639. Архивирано од изворникот на 2012-06-27. Посетено на 10 March 2012.
  • Obolensky, Dimitri (1994). Byzantium and the Slavs. Yonkers: St Vladimir's Seminary Press. ISBN 0-88141-008-X.
  • Oikonomides, Nikos (1999). „L᾽"Unilinguisme" Officiel de Constantinople Byzantine“. Byzantina Symmeikta. 13: 9–22. ISSN 1105-1639. Архивирано од изворникот на 2012-06-27. Посетено на 11 March 2012.
  • Ostrogorsky, George (1969). History of the Byzantine State. New Brunswick: Rutgers University Press. ISBN 0-8135-1198-4.
  • Грешка во Lua: bad argument #1 to 'match' (string expected, got nil)
  • Paparrigopoulos, Constantine; Karolidis, Pavlos (1925). Ιστορία του Ελληνικού Έθνους ["History of the Greek Nation"], vol. 4 (грчки). Eleftheroudakis.
  • Parry, Kenneth (1996). Depicting the Word: Byzantine Iconophile Thought of the Eighth and Ninth Centuries. Leiden and New York: Brill. ISBN 90-04-10502-6.
  • Patterson, Gordon M. (1995) [1990]. The Essentials of Medieval History: 500 to 1450 AD, the Middle Ages. Piscataway: Research and Education Association. ISBN 978-0-87891-705-1.
  • Postan, Michael Moïssey; Miller, Edward; Postan, Cynthia (1987). The Cambridge Economic History of Europe (Volume 2). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-08709-0.
  • Pounds, Norman John Greville (1979). An Historical Geography of Europe, 1500–1840. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-22379-2.
  • Read, Piers Paul (2000) [1999]. The Templars: The Dramatic History of the Knights Templar, The Most Powerful Military Order of the Crusades. New York: St. Martin's Press. ISBN 0-312-26658-8.
  • Reinert, Stephen W. (2002). Cyril Mango (уред.). The Oxford History of Byzantium. Fragmentation (1204–1453). Oxford: Oxford University Press. стр. 248–283. ISBN 0-19-814098-3.
  • Rice, David Talbot (1968). Byzantine Art (3rd Edition). Harmondsworth: Penguin Books Limited.
  • Robins, Robert Henry (1993). The Byzantine Grammarians: Their Place in History. Berlin and New York: Mouton de Gruyter. ISBN 3-11-013574-4.
  • Rosser, John H. (2011). Historical Dictionary of Byzantium. Introduction. Lanham, MA: Scarecrow. ISBN 0-8108-7567-5.
  • Runciman, Steven (1990). The Fall of Constantinople, 1453. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-39832-0.
  • Sarantis, Alexander (2009). „War and Diplomacy in Pannonia and the Northwest Balkans during the Reign of Justinian: The Gepid Threat and Imperial Responses“. Dumbarton Oaks Papers. 63: 15–40. JSTOR 41219761.
  • Sedlar, Jean W. (1994). East Central Europe in the Middle Ages, 1000–1500. III. Seattle: University of Washington Press. ISBN 0-295-97290-4.
  • Seton-Watson, Hugh (1967). The Russian Empire, 1801–1917. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-822152-5.
  • Šišić, Ferdo (1990). Povijest Hrvata u vrijeme narodnih vladara: sa 280 slika i 3 karte u bojama. Zagreb: Nakladni zavod Matice hrvatske. ISBN 86-401-0080-2.
  • Sotinel, Claire (2005). Maas, Michael (уред.). The Cambridge Companion to the Age of Justinian. Emperors and Popes in the Sixth Century: The Western View. Cambridge: Cambridge University Press. стр. 267–290. ISBN 0-521-81746-3.
  • Speck, Paul (1984). „Ikonoklasmus und die Anfänge der Makedonischen Renaissance“. Poikila Byzantina. 4: 175–210.
  • Stephenson, Paul (2000). Byzantium's Balkan Frontier: A Political Study of the Northern Balkans, 900–1204. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-77017-3.
  • Tarasov, Oleg; Milner-Gulland, R. R. (2004). Icon and Devotion: Sacred Spaces in Imperial Russia. London: Reaktion. ISBN 1-86189-118-0.
  • Tatakes, Vasileios N.; Moutafakis, Nicholas J. (2003). Byzantine Philosophy. Indianapolis: Hackett. ISBN 0-87220-563-0.
  • Teall, John L. (1967). „The Age of Constantine Change and Continuity in Administration and Economy“. Dumbarton Oaks Papers. 21: 11–36. JSTOR 1291256.
  • Timberlake, Alan (2004). A Reference Grammar of Russian. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-77292-1.
  • Treadgold, Warren (1995). Byzantium and Its Army, 284–1081. Stanford: Stanford University Press. ISBN 0-8047-2420-2.
  • Treadgold, Warren (1997). A History of the Byzantine State and Society. Stanford: Stanford University Press. ISBN 0-8047-2630-2.
  • Troianos, Spyros; Velissaropoulou-Karakosta, Julia (1997). Ιστορία δικαίου από την αρχαία στην νεώτερη Ελλάδα ["History of law from ancient to modern Greece"]. Athens: Sakkoulas. ISBN 960-232-594-1.
  • Vasiliev, Alexander Alexandrovich (1928–1935). History of the Byzantine Empire. Madison: The University of Wisconsin Press. ISBN 0-299-80925-0.
  • Versteegh, Cornelis H. M. (1977). Greek Elements in Arabic Linguistic Thinking. Leiden: Brill. ISBN 90-04-04855-3.
  • Watson, Bruce (1993). Sieges: A Comparative Study. Westport: Praeger. ISBN 0-275-94034-9.
  • Weitzmann, Kurt (1982). The Icon. London: Evans Brothers. ISBN 0-237-45645-1.
  • Wells, Herbert George (1922). A Short History of the World. New York: Macmillan. ISBN 0-06-492674-5.
  • Whittow, Mark (1996). The Making of Byzantium, 600–1025. Berkeley and Los Angeles, CA: University of California Press. ISBN 0-520-20496-4.
  • Wickham, Chris (2009). The Inheritance of Rome: A History of Europe from 400 to 1000. New York: Viking. ISBN 0-670-02098-2.
  • Wolff, Robert Lee (1948). „Romania: The Latin Empire of Constantinople“. Speculum. 23 (1): 1–34. JSTOR 2853672.
  • Wroth, Warwick (1908). Catalogue of the Imperial Byzantine Coins in the British Museum. British Museum Dept. of Coins and Medals. ISBN 1-4021-8954-0.

Натамошно читање

уреди
  • Ahrweiler, Hélène; Aymard, Maurice (2000). Les Européens. Paris: Hermann. ISBN 2-7056-6409-2.
  • Angelov, Dimiter (2007). Imperial Ideology and Political Thought in Byzantium (1204–1330). Cambridge, United Kingdom: Cambridge University Press. ISBN 0-521-85703-1.
  • Baboula, Evanthia, Byzantium, in Muhammad in History, Thought, and Culture: An Encyclopedia of the Prophet of God (2 vols.), Edited by C. Fitzpatrick and A. Walker, Santa Barbara, ABC-CLIO, 2014. ISBN 1610691776
  • Evans, Helen C. & Wixom, William D (1997). The glory of Byzantium: art and culture of the Middle Byzantine era, A.D. 843-1261. New York: The Metropolitan Museum of Art. ISBN 978-0-8109-6507-2.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
  • Haldon, John (2001). The Byzantine Wars: Battles and Campaigns of the Byzantine Era. Stroud, Gloucestershire: Tempus Publishing. ISBN 0-7524-1795-9.
  • Haldon, John (2002). Byzantium: A History. Stroud, Gloucestershire: Tempus Publishing. ISBN 1-4051-3240-X.
  • Hussey, J. M. (1966). The Cambridge Medieval History. Vol. IV: The Byzantine Empire. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Runciman, Steven (1966). Byzantine Civilisation. London: Edward Arnold (publisher) Limited. ISBN 1-56619-574-8.
  • Runciman, Steven (1990) [1929]. The Emperor Romanus Lecapenus and his Reign. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-06164-4.
  • Toynbee, Arnold Joseph (1972). Constantine Porphyrogenitus and His World. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-215253-X.

Надворешни врски

уреди

Византиски студии, ресурси и библиографија

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Византија&oldid=5293904“