Отвори го главното мени
Википедија

Украински јазик

(Пренасочено од Украински)

Украинскиот јазик (украї́нська мо́ва) е јазик од источнословенската подгрупа на словенските јазици. Украинскиот е официјален и национален јазик на Украина. Украинскиот јазик ја користи кириличната азбука. Тој има некои сличности во однос на зборовниот фонд и граматиката на јазиците од соседните словенски нации, најмногу со белорускиот, полскиот, рускиот и словачкиот јазик.

Украински јазик
Українська мова
Изговорукраји́нска мо́ва
Застапен воУкраина Украина
Русија Русија
Романија Романија
Казахстан Казахстан
Бразил Бразил
Канада Канада
САД САД
Молдавија
Унгарија Унгарија
Белгија Белгија
Полска Полска
Португалија Португалија
Италија Италија
Аргентина Аргентина
Парагвај Парагвај
Говорници39,4 милиони  
Јазично семејство
Писмоукраинска азбука
Статус
Службен воУкраина Украина
Flag of Transnistria.svg Приднестровие (Молдавија)
Flag of Crimea.svg Република Крим
Регулативен органНаціональна академія наук України (Национална академија на науките на Украина)
Јазични кодови
ISO 639-1uk
ISO 639-2ukr
ISO 639-3ukr
{{{mapalt}}}
Подрачјата кадешто се зборува украински
Украински јазик
Українська мова
„Тарас Шевченско“
Кутијава:
Напис во киевското метро

Украинскиот јазик потекнува од стариот источнословенски јазик од старата држава Киевска Русија. Јазикот опстојал и покрај двете забрани за негова употреба од Царска Русија и политичките притисоци за време на доцниот 19 и раниот 20 век. Преживувањето на украинскиот јазик од овие препреки главно се должи на неговата широка употреба од Украинците, како и поради работата на поетите како Тарас Шевченко и Лесја Украинка.

Во крајот на 19 век, кога украинскиот јазик не бил стандардизиран, една од варијантите на правописот била драгомановката.

УпотребаУреди

Денес украинскиот се користи сè повеќе и неговата употреба се зголемила по долг период на слаба употреба. Иако во светот има околу 50 милиони Украинци, вклучувајќи ги и тие 37.5 милиони во Украина, украинскиот јазик се задржал да се зборува само во западна и централна Украина. Денес во Киев се зборуваат и руски и украински, а во минатото градот бил доминантно руски. Промената на јазикот, од руски на украински, се верува дека е поради миграцијата но и трендот да се користи украинскиот надвор од дома, т.е. за секојдневна употреба. Во јужна и источна Украина рускиот е подоминантен јазик во урбаните центри. Според пописот од 2001 година, 87.8% од населението на Украина зборува на украински.[1]

АзбукаУреди

Официјално украинскиот јазик се пишува само со кирилица, ама во денешно време украинската латиница е многу популарна посебно во содржините на украински достапни на интернет мрежата. Лавовскиот часопис "Ї" има некои делови напишани на латиница.

Видете и: Македонска транскрипција на украинскиот јазик.
Кирилица
А а Б б В в Г г Ґ ґ Д д Е е Є є Ж ж З з И и
І і Ї ї Й й К к Л л М м Н н О о П п Р р С с
Т т У у Ф ф Х х Ц ц Ч ч Ш ш Щ щ Ь ь Я я Ю ю
Латиница (Українська Латинка)
A a B b C c Ć ć Č č D d Ď ď E e F f G g H h I i
J j K k L l Ľ ľ M m N n Ń ń O o P p R r Ŕ ŕ S s
Ś ś Š š T t Ť ť U u V v Y y X x Z z Ź ź Ž ž

ДијалектиУреди

Во украинскиот јазик постојат неколку дијалекти, како што се:[2][3]

    • Зашаден полиски се зборува во северниот дел на Волинска област, северозападниот дел на Ровненска област како и во мали делови во Белорусија, иако тој дијалект користи белоруска граматика и се смета за дел од белорускиот јазик[7]
  • Југоисточни дијалекти:[8]
    • Среден днепарски е дијалектот на кој се базира стандардниот литературен украински јазик. Се зборува во централна Украина, особено во Киевската област.
    • Степскиот дијалект се зборува во јужна и југоисточна Украина.[10]
  • Југозападни дијалекти:[12]

ГраматикаУреди

  Главна статија: „Украинска граматика“.

Украинската граматика е поим со кој се опфаќаат правописните, морфолошките, синтаксните и семантичките правила и прописи на украинскиот јазик. Украинскиот јазик е синтетички јазик, и граматиката на украинскиот јазик е слична со граматиките на останатите словенски јазици. Украинските именки, како и придавките, имаат род, број и 7 падежи. Украинските глаголи имаат два глаголски вида, 3 времиња и два залога.

Некои украински изразиУреди

Украински јазик
Писмо кирилица
Пример Прв член од „Декларацијата за човекови права“
Текст Всі люди народжуються вільними і рівними у своїй гідності та правах. Вони наділені розумом і совістю і повинні діяти у відношенні один до одного в дусі братерства.
Македонски Ситe чoвeчки суштeствa сe рaѓaaт слoбoдни и eднaкви пo дoстoинствo и прaвa. Tиe сe oбдaрeни сo рaзум и сoвeст и трeбa дa сe oднeсувaaт eдeн кoн друг вo дуxoт нa oпштo чoвeчкaтa припaднoст.
Портал: Јазици
  • Приві́т [Прɪвит] - Здраво
  • До́брого ра́нку [Доброɦо Ранку] - Добро утро
  • До́брого дня [Доброɦо дња] - Добар ден
  • До́брий день[Добрɪј дењ] - Добар ден
  • До́брий ве́чір [Добрɪј Вечир]- Добро вечер
  • Добра́ніч — [Добранич] Добра ноќ
  • До поба́чення [До побачењња]— Довидување
  • Бува́й (неофицијално) [Бувај] - Пријатно
  • Як ся ма́єш? [Јак сиа мајеш] - Како си?
  • Як у те́бе спра́ви - [Јак у тебе справɪ] - Како си?
  • Як ви? [Јак вɪ] - Како сте?
  • Як у вас спра́ви [Јак у вас справɪ] - Како сте?
  • Що ро́биш? [Шчо робɪш] - Што правиш? Како си?
  • Що ро́бите? [Шчо робɪте] - Што правите? Како сте?
  • У(В) ме́не все́(усе́) до́бре [У(В) мене wсе добре] - Добар сум
  • Всього́ найкра́щого [Всиоɦо најкрашчоɦо] - Сѐ најдобро
  • З днем наро́дження! [З днем нароџењња] - Среќен роденден!
  • Дя́кую [Диакују] - Фала
  • Будь ла́ска [Буд ласка] - Молам
  • Ви́бачте! Даруйте! [Вɪбачте, дарујте] - Извинете!
  • Ви́бач! [Вɪбач] - Извини.
  • Ко́тра́ годи́на? [Котра ɦодɪна] - Колку е часот?
  • Ви розмовля́єте? [Ви розмоwљајете] - Дали зборувате ...?
...англі́йською [анɦлијскоју] - англиски
...македо́нською [македонскоју] - македонски
...се́рбською [сербскоју] - српски
...болга́рською [болгарскоју] - бугарски
...гре́цькою [ɦрецкоју] - грчки
...францу́зькою [французкоју] - француски
...німе́цькою [њимецкоју] - германски
...італі́йською [итаљијскоју] - италијански
...іспа́нською [испањскоју] - шпански
  • Так - Да
  • Ні [Њи] - Не
  • Можли́во [Можлɪво] - Можеби
  • Ско́ро поба́чимося [Скоро побачɪмосиа] - Ќе се видиме наскоро
  • Поба́чимося за́втра [Побачɪмосиа заwтра] - Ќе се видиме утре

НаводиУреди

Користена литератураУреди

ПоврзаноУреди

Надворешни врскиУреди

Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Украински_јазик&oldid=3557206“