Украински јазик

	Украински јазик;
Писмо	кирилица
Пример	Прв член од „Декларацијата за човекови права“
Текст	Всі люди народжуються вільними і рівними у своїй гідності та правах. Вони наділені розумом і совістю і повинні діяти у відношенні один до одного в дусі братерства.
Македонски	Сите човечки суштествa се раѓaaт слободни и еднакви по достоинство и правa. Tиe се обдарени со разум и совест и требa да се однесувaaт еден кон друг во дуxот на општо човечкaтa припaдност.
	Портал: Јазици

Украински јазик; Українська мова
	Кобзар,; Тарас Шевченко
	Историја; Стандардизација; Азбука Драгомановка; ; Фонетика и фонологија; Граматика; Литература; Дијалекти; Транслитерација; Македонска транскрипција;
	Кутијава: преглед; разговор; уреди;

Украински јазик
	Українська мова
Изговор	украји́нска мо́ва
Застапен во	Украина; Русија; Романија; Казахстан; Бразил; Канада; САД; Молдавија; Унгарија; Белгија; Полска; Португалија; Италија; Аргентина; Парагвај
Говорници	39,4 милиони
Јазично семејство	Индоевропско Словенско Источнословенско украински јазик; ; ;
Писмо	украинска азбука
Статус
Службен во	Украина; Приднестровие (Молдавија); Република Крим
Регулативен орган	Національна академія наук України (Национална академија на науките на Украина)
Јазични кодови
ISO 639-1	uk
ISO 639-2	ukr
ISO 639-3	ukr
	Подрачјата кадешто се зборува украински;

Украинскиот јазик (украї́нська мо́ва) е јазик од источнословенската подгрупа на словенските јазици. Украинскиот е службен и национален јазик на Украина. Украинскиот јазик ја користи кириличната азбука. Тој има некои сличности во однос на зборовниот фонд и граматиката на јазиците од соседните словенски нации, најмногу со белорускиот, полскиот, рускиот и словачкиот јазик.

Напис во киевското метро

Украинскиот јазик потекнува од стариот источнословенски јазик од старата држава Киевска Русија. Јазикот опстојал и покрај двете забрани за негова употреба од Царска Русија и политичките притисоци за време на доцниот 19 и раниот 20 век. Преживувањето на украинскиот јазик од овие препреки главно се должи на неговата широка употреба од Украинците, како и поради работата на поетите како Тарас Шевченко и Лесја Украинка.

Во крајот на 19 век, кога украинскиот јазик не бил стандардизиран, една од варијантите на правописот била драгомановката.

УпотребаУреди

Денес украинскиот се користи сè повеќе и неговата употреба се зголемила по долг период на слаба употреба. Иако во светот има околу 50 милиони Украинци, вклучувајќи ги и тие 37,5 милиони во Украина, украинскиот јазик се задржал да се зборува само во западна и централна Украина. Денес во Киев се зборуваат и руски и украински, а во минатото градот бил доминантно руски. Промената на јазикот, од руски на украински, се верува дека е поради миграцијата но и трендот да се користи украинскиот надвор од дома, т.е. за секојдневна употреба. Во јужна и источна Украина рускиот е подоминантен јазик во урбаните центри. Според пописот од 2001 година, 87.8% од населението на Украина зборува на украински.^[1]

АзбукаУреди

Официјално украинскиот јазик се пишува само со кирилица, ама во денешно време украинската латиница е многу популарна посебно во содржините на украински достапни на интернет мрежата. Лавовскиот часопис "Ї" има некои делови напишани на латиница.

Видете и: Македонска транскрипција на украинскиот јазик.

Кирилица
А а	Б б	В в	Г г	Ґ ґ	Д д	Е е	Є є	Ж ж	З з	И и
І і	Ї ї	Й й	К к	Л л	М м	Н н	О о	П п	Р р	С с
Т т	У у	Ф ф	Х х	Ц ц	Ч ч	Ш ш	Щ щ	Ь ь	Я я	Ю ю

Латиница (Українська Латинка)
A a	B b	C c	Ć ć	Č č	D d	Ď ď	E e	F f	G g	H h	I i
J j	K k	L l	Ľ ľ	M m	N n	Ń ń	O o	P p	R r	Ŕ ŕ	S s
Ś ś	Š š	T t	Ť ť	U u	V v	Y y	X x	Z z	Ź ź	Ž ž

ДијалектиУреди

Во украинскиот јазик постојат неколку дијалекти, како што се:^[2]^[3]

Северен (полиски) дијалекти:^[4]
- Источни полиски се зборува во Черниговска област, во северниот дел на Сумска област и во североисточниот дел на Киевска област.^[5]
- Централен полиски се зборува во северозападниот дел на Киевската област, во северниот дел на Шитомирската област и североисточниот дел на Ровненска област.^[6]
- Зашаден полиски се зборува во северниот дел на Волинска област, северозападниот дел на Ровненска област како и во мали делови во Белорусија, иако тој дијалект користи белоруска граматика и се смета за дел од белорускиот јазик^[7]
Југоисточни дијалекти:^[8]
- Среден днепарски е дијалектот на кој се заснова стандардниот литературен украински јазик. Се зборува во централна Украина, особено во Киевската област.
- Слободан се говори во Харковската, Сумската, Луганската и во северните делови на донечката област.^[9]
- Степскиот дијалект се зборува во јужна и југоисточна Украина.^[10]
- Кубањскиот дијалект е често наречен и Балачка и се зборува во Кубањски регион во Русија.^[11]
Југозападни дијалекти:^[12]
- Бојко е зборуван од Бојките во северните предели на Карпатите во Лавов и Ивано-Франковската област.
- Хуцул се говори од Хуцулите во северните предели на Карпатите.
- Лемко се говори од Лемките , чија татковина се наоѓа во Прешовски крај во Словачка.
- Подолски се говори во Виница и Хмелничка област^[13]
- Волински се говори во Ровненска област и Волинска област.
- Покутија се говори во Черновечка област.
- Горноднестарски се говори во Лавов, Тернопол и Ивано-Франковск^[14]
- Горносански се говори на границата помеѓу Украина и Полска

ГраматикаУреди

Главна статија: „Украинска граматика“.

Украинската граматика е поим со кој се опфаќаат правописните, морфолошките, синтаксните и семантичките правила и прописи на украинскиот јазик. Украинскиот јазик е синтетички јазик, и граматиката на украинскиот јазик е слична со граматиките на останатите словенски јазици. Украинските именки, како и придавките, имаат род, број и 7 падежи. Украинските глаголи имаат два глаголски вида, 3 времиња и два залога.

Некои украински изразиУреди

Приві́т [Прɪвит] - Здраво
До́брого ра́нку [Доброɦо Ранку] - Добро утро
До́брого дня [Доброɦо дња] - Добар ден
До́брий день[Добрɪј дењ] - Добар ден
До́брий ве́чір [Добрɪј Вечир]- Добро вечер
Добра́ніч — [Добранич] Добра ноќ
До поба́чення [До побачењња]— Довидување
Бува́й (неофицијално) [Бувај] - Пријатно
Як ся ма́єш? [Јак сиа мајеш] - Како си?
Як у те́бе спра́ви - [Јак у тебе справɪ] - Како си?
Як ви? [Јак вɪ] - Како сте?
Як у вас спра́ви [Јак у вас справɪ] - Како сте?
Що ро́биш? [Шчо робɪш] - Што правиш? Како си?
Що ро́бите? [Шчо робɪте] - Што правите? Како сте?
У(В) ме́не все́(усе́) до́бре [У(В) мене wсе добре] - Добар сум
Всього́ найкра́щого [Всиоɦо најкрашчоɦо] - Сѐ најдобро
З днем наро́дження! [З днем нароџењња] - Среќен роденден!
Дя́кую [Диакују] - Фала
Будь ла́ска [Буд ласка] - Молам
Ви́бачте! Даруйте! [Вɪбачте, дарујте] - Извинете!
Ви́бач! [Вɪбач] - Извини.
Ко́тра́ годи́на? [Котра ɦодɪна] - Колку е часот?
Ви розмовля́єте? [Ви розмоwљајете] - Дали зборувате ...?

...англі́йською [анɦлијскоју] - англиски

...македо́нською [македонскоју] - македонски

...се́рбською [сербскоју] - српски

...болга́рською [болгарскоју] - бугарски

...гре́цькою [ɦрецкоју] - грчки

...францу́зькою [французкоју] - француски

...німе́цькою [њимецкоју] - германски

...італі́йською [итаљијскоју] - италијански

...іспа́нською [испањскоју] - шпански

Так - Да
Ні [Њи] - Не
Можли́во [Можлɪво] - Можеби
Ско́ро поба́чимося [Скоро побачɪмосиа] - Ќе се видиме наскоро
Поба́чимося за́втра [Побачɪмосиа заwтра] - Ќе се видиме утре

НаводиУреди

Користена литератураУреди

Korunets', Ilko V. (2003). Contrastive Topology of the English and Ukrainian Languages. Vinnytsia: Nova Knyha Publishers. ISBN 966-7890-27-9.
Lesyuk, Mykola "Різнотрактування історії української мови".
Luckyj, George S. N. (1990) [1956]. Literary Politics in the Soviet Ukraine, 1917–1934. Durham and London: Duke University Press. ISBN 0-8223-1099-6. (revised and updated edition)
Nimchuk, Vasyl’. Періодизація як напрямок дослідження генези та історії української мови. Мовознавство. 1997.- Ч.6.-С.3-14; 1998.
Magocsi, Paul Robert (1996). A History of Ukraine. Toronto: University of Toronto Press. ISBN 0-8020-0830-5.
Pivtorak, Hryhoriy Petrovych (1998). Походження українців, росіян, білорусів та їхніх мов (The origin of Ukrainians, Belarusians, Russians and their languages). Kiev: Akademia. ISBN 966-580-082-5., (украински). Litopys.kiev.ua
Shevelov, George Y. (1979). A Historical Phonology of the Ukrainian Language. Heidelberg: Carl Winter Verlag. ISBN 3-533-02787-2.. Ukrainian translation is partially available online.
Subtelny, Orest (1988). Ukraine: A History. Toronto: University of Toronto Press. ISBN 0-8020-5808-6.
"What language is spoken in Ukraine", in Welcome to Ukraine, 2003, 1., wumag.kiev.ua
All-Ukrainian population census 2001, ukrcensus.gov.ua
Конституція України (Constitution of Ukraine), 1996, rada.kiev.ua (украински) English translation (excerpts), rada.kiev.ua.
1897 census, demoscope.ru

ПоврзаноУреди

Грешка во Lua во package.lua, ред 80: module 'Module:Portal/images/f' not found

Надворешни врскиУреди

[d-m.com.ua-1] D-M.com.ua

[2] Діалект. Діалектизм. Українська мова. Енциклопедія

[3] Інтерактивна мапа говорів. Українська мова. Енциклопедія

[4] Північне наріччя. Українська мова. Енциклопедія

[5] ttp://litopys.org.ua/ukrmova/um155.ht

[6] Середньополіський говір. Українська мова. Енциклопедія

[7] Maps of Belarus: Dialects on Belarusian territory

[8] Південно-східне наріччя. Українська мова. Енциклопедія

[9] Слобожанський говір. Українська мова. Енциклопедія

[10] Степовий говір. Українська мова. Енциклопедія

[Zakharchenko-11] Viktor Zakharchenko, Folk songs of the Kuban, 1997 Retrieved 7 ноември 2007]

[12] Південно-західне наріччя. Українська мова. Енциклопедія

[13] Подільський говір. Українська мова. Енциклопедія

[14] Короткий словник львівської ґвари

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Украински јазик

Писмо	кирилица
Пример	Прв член од „Декларацијата за човекови права“
Текст	Всі люди народжуються вільними і рівними у своїй гідності та правах. Вони наділені розумом і совістю і повинні діяти у відношенні один до одного в дусі братерства.
Македонски	Сите човечки суштествa се раѓaaт слободни и еднакви по достоинство и правa. Tиe се обдарени со разум и совест и требa да се однесувaaт еден кон друг во дуxот на општо човечкaтa припaдност.
Портал: Јазици