Википедија

Омар

Омар ибн ел-Хатаб или само Омар (арапски: عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ‎, роден околу 584 година - починал на 3 ноември 644) — еден од најмоќните и влијателни муслимански калифи во историјата[6]. Тој бил висок придружник на пророкот Мухамед. Тој го наследил Абу Бакр (632-634) како втор калиф на Праведниот Калифат на 23 август 634 година. Тој бил експерт по муслиманско право, познат по својата побожна и праведна природа, поради кое го заработил епитетот Ал-Фарук („оној кој разликува (меѓу правилно и погрешно“). Понекогаш тој е познат како Омар I од одредени историчари на исламот, бидејќи подоцна Омејадскиот калиф, Омар II, исто така го носел тоа име.

Омар ибн ел-Хатаб
عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ
  • Ел-Фарук[1]
  • Придружник на гробот
  • Амир ал-муминин
  • Право-воден калиф
  • Асхаб, Маченик
  • Командант на верниците
  • Разликувач помеѓу вистината и лагата
  • Придружник на гробот
Втор калиф на Праведен Калифат
На престол23 август 634 – 3 ноември 644
ПретходникАбу Бакр
НаследникОсман ибн Афан
Роден(а)584
Мека, Арабија
Починал(а)ноември 3, 644(644-11-03) (возр. 59–60) (26 Dhul-Hijjah 23 AH)[2]
Медина, Арабија, Праведен Калифат
Почивалиште
Ал-Масџид ан-Набави, Медина
Сопружник
Деца
  • Абдула ибн Омар
  • Абдулрахман ибн Омар
  • Зајд ибн Омар
  • Убајдалах ибн Омар
  • Аз Зубаер ибн Бакр
  • Асим ибн Омар
  • Абдулрахман ибн Омар
  • Ијад ибн Омар
  • Абдулрахман ибн Омар
  • Зајд ибн Омар
  • Хафса бинт Омар
  • Фатима бинт Омар
  • Ругаја бинт Омар
  • Зајнаб bбинт Омар
Полно име
Омар ибн ел-Хатаб арапски: عمر بن الخطاب
TribeКурејш (Бану Ади)
ТаткоХатаб ибн Нуфајл
МајкаХантама бинт Хишам
{{{name}}}
Почитуван(а) во Сите во Сунизам.
Слава {{{feast_day}}}

Во времето на Омар, калифатот се проширил со невидена стапка, освојувајќи го Сасанидското Царство и повеќе од две третини од Византија[7]. Неговите напади врз Сасанидското Царство резултирале со освојување на Персија за помалку од две години (642-644)[8]. Според еврејската традиција, Омар ја отфрлил христијанската забрана за Евреите и им дозволил да влезат во Ерусалим и да се поклонат[9]. Омар на крајот бил убиен од персиецот Пируз Нахаванди во 644 година.

Омар е почитуван во сунитската традиција како голем владетел и парагон од исламските доблести[10], а некои Хадиси го идентификуваат како втор најголем Асхаб по Абу Бакр[11][12]. Омар главно е толкуван негативно во шиитската традиција[13].

Ран живот

уреди

Омар е роден во Мека на кланот Бану Ади, кој бил одговорен за арбитража меѓу племињата[14]. Неговиот татко бил Хатаб ибн Нуфајл, а неговата мајка била Хантама бинт Хишам, од племето Бану Махзум. Во својата младост често ги пасел камилите на својот татко во рамнините во близина на Мека. Неговиот татко-трговец бил познат по својата интелигенција меѓу племето[15]. Самиот Омар рекол: „Татко ми, Ал-Хатаб беше немилосрден човек. Тој ме тераше да работам напорно, ако не работев, ме тепаше и ме принудуваше да работам додека не се истоштам“[16].

И покрај тоа што писменоста е невообичаена во предисламска Арабија, Омар научил да чита и да пишува во својата младост. Иако не е поет, тој развил љубов кон поезијата и литературата.[17]. Според традицијата на Курејшите, додека сè уште бил во тинејџерски години, Омар научил боречки вештини, јавање и борење[17][18]. Тој бил висок, физички моќен и познат борач. Тој исто така бил талентиран говорник кој го наследил таткото како арбитер меѓу племињата[19].

Омар станал трговец и направил неколку патувања во Рим и Персија, каде што се вели дека се сретнал со разни научници и ги анализирал римските и персиските општества. Како трговец тој бил неуспешен[17][20]. Како и другите околу него, тој бил љубител на пиењето во неговите предисламски денови[21].

За време на ерата на Мухамед

уреди

Првични непријателства кон исламот

уреди

Во 610 Мухамед почнал да ја проповеда пораката за исламот. Како и многу други во Мека, Омар се спротивставил на исламот и дури се заканил дека ќе го убие Мухамед. Тој решил да ја брани традиционалната политеистичка религија на Арабија. Тој бил непопустлив и суров во спротивставувањето на Мухамед и многу истакнат во прогонувањето на муслиманите[22]. Тој дури ја наредил и смртта на Мухамед[23] и цврсто верувал во единството на Курејшите и ја гледал новата вера на исламот како причина за поделба и раздор[22].

Поради прогонство, Мухамед им наредил на некои од неговите следбеници да мигрираат во Абисинија. Кога една мала група муслимани мигрирала, Омар дополнително станал загрижен за идното единство на Курејшите и одлучил да го убие Мухамед[24].

Прифаќање на исламот

уреди

Омар го прифатил исламот во 616 година, една година по миграцијата во Абисинија. Легендата била прераскажана во Сира од Ибн Ишак. На својот пат да го убие Мухамед, Омар се сретнал со неговиот најдобар пријател Нуаим ибн Абди Алах, кој тајно се преобратил во ислам, но не му рекол на Омар. Кога Омар го информирал дека тргнал да го убие Мухамед, Нуаим му кажал: „Од Бога, си се измамил, О-Омар! Дали мислиш дека Бану Абд Манаф ќе ви дозволи да останеш жив откако ќе го убиеш нивниот син Мухамед? Зошто не се вратите во својата куќа и барем неа ја направете исправена?“ [25]. Тој му рекол да се распраша за својата куќа каде што неговата сестра и нејзиниот сопруг се преобратиле во исламот. По пристигнувањето во неговата куќа, Омар ја нашол својата сестра и зет Саед бин Заид (братучед на Омар), рецитирајќи ги стиховите од Куранот од сурата Та Ха[26], по кое започнал расправија со својот зет. Кога неговата сестра дошла да го спаси својот сопруг, тој, исто така, започнал да се расправа и со неа. Сепак, тие кажале: „Можеби ќе нè убие, но нема да се откажеме од исламот“. По сослушувањето на овие зборови, Омар ја удрил сестра си толку силно што паднала на земја и крварела од устата. Кога видел што и направил на неговата сестра, тој се смирил од вина и побарал од неговата сестра да му го даде она што го рецитирала. Неговата сестра одговорила негативно и рекла: „Вие сте нечисти, и ниедна нечиста личност не може да го допре Светото Писмо“. Тој инсистирал, но неговата сестра не била подготвена да му дозволи да ги допре страниците, освен ако не го изми лицето по кое Омар конечно попуштил и си го измил неговото тело и потоа започнал да ги чита стиховите: „Јас сум, навистина, Алах! Нема друг бог освен Мене. Па, обожавај Ме, и намаз извршувај за сеќавање на Мене!“ (Куран 20:14). Тој заплакал и рекол: „Сигурно ова е зборот на Аллах. Сведочам дека Мухамед е гласник на Аллах“. Кога го слушнал ова, Хадрат Кабав излегол одвнатре и рекол: „О, Омар! Мило ми е за вас. Вчера Мухамед му се молеше на Алах: „О, Аллах, зацврсти го исламот со Омар или Абу Џахл, кого сакаш“. Се чини дека неговата молитва е одговорена во ваша корист“[27]. Омар потоа отишол кај Мухамед со истиот меч што сакал да го убие и да го прифати исламот пред него и неговите придружници. Омар имал 39 години кога го прифатил исламот[28].

По неговото преобраќање, Омар отишол да го информира шефот на Курејшите, Амр ибн Хишам, за неговото прифаќање на исламот. Според едно кажување, тој потоа отворено се молел на Ќаба според муслимансите обичаи предизвикувајќи го гневот на Амр ибн Хишам и Абу Суфјан ибн Харб[29]. Ова дополнително им помогнало на муслиманите отворено да стекнат доверба во практикувањето на исламот. Во оваа фаза Омар дури и го предизвикал секој што ќе се осмелил да ги спречи муслиманите да се молат, иако никој не се осмелил да се меша со Омар кога отворено се молел.

Неговото прифаќање на исламот им дало сила на муслиманите и на исламската вера во Мека. По овој настан, за првпат муслиманите отворено се молиле во Месџид ел-Харам. Абдула бин Масуд рекол:

Прифаќањето на исламот од Омар беше нашата победа, неговата миграција во Медина беше наш успех, а неговото владеење - благослов од Алах. Ние немавме молитви во џамијата Ал-Харам додека Омар не го прифати исламот. Кога го прифати исламот, Курејшите беа присилени да ни дозволат да се молиме во џамијата[30].


Миграција во Медина

уреди

Во 622 година, поради сигурноста што го нудела Јатриб (подоцна преименуван во Медина), Мухамед им наредил на своите следбеници да мигрираат во Медина. Повеќето муслимани мигрирале ноќе плашејќи се од отпорот од Курејшите при нивната миграција, на кое Омар кажал: „Секој кој сака да ја направи својата жена вдовица и да има сирачиња треба да дојде и да се сретнеме таму зад таа карпа„[31][32] . Тој се преселил во Медина придружуван од неговиот братучед и зет Саид Ибн Заид[28].

Животот во Медина

уреди
 
Мечот на Омар

Кога Мухамед пристигнал во Медина, тој го поврзал секој имигрант (мухаџир) со еден од жителите на градот (ансар), му се придружил на Мохамед ибн Маслама со Омар, и ги направил браќа по вера. Подоцна во владеењето на Омар како калиф, Мухамед ибн Муслама бил назначен како главен инспектор за одговорност. Муслиманите останале во мир во Медина приближно една година пред Курејшите да мобилизираат армија за да ги нападнат. Во 624 Омар учествувал во првата битка меѓу муслиманите и Курејшите од Мека т.е. Битката кај Бадр. Во 625 година учествувал во Битката кај Ухуд. Во втората фаза од битката, кога коњаницата на Калид Ибн ел-Валид ги нападнала муслиманите зад грб, и со тоа е на пат да ја преобрати победата на муслиманите во пораз, се расшириле гласините за смртта на Мухамед и многу муслимански војници започнале да бегаат од бојното поле. Омар исто така побегнал, но кога разбрал дека Мухамед е жив заминал кај него на ридот Ухуд започнувајќи подготовка за одбрана на ридот[33]. Подоцна во годината Омар беше дел од походот против еврејското племе Бану Надир. Во 625 година, ќерката на Омар, Хафса, била омажена со Мухамед[34]. Подоцна во 627 година, тој учествувал во Битката кај ровот, а исто така и во Битката кај Бану Курајза[35]. Во 628 година Умар учествувал во Договорот од Худајбијах и бил еден од сведоците во текот на договорот[35]. Во 628 година тој бил дел од кампањата на муслиманите за освојување на Хајбар.

Во 629 година, Мухамед го испратил Амр ибн ал Аас до Заат ул-Саласал за собирање на нови сили и ги дал под команда на Абу Убајда ибн ал-Џара. Исто така под негова служба биле Абу Бакр и Омар, кои го нападнале и го поразиле непријателот[36]. Во 630 година, кога муслиманските војски се мобилизирале за освојување на Мека, тој бил дел од таа армија. Подоцна во 630, тој бил дел од Битката кај Хунајун и Опсадата на Таиф. Тој бил дел од муслиманската војска што заминала во походот против Табук под команда на Мухамед и било забележано дека го дал половина од своето богатство за подготовка на оваа експедиција. Тој исто така учествувал во прошталниот хаџ на Мухамед во 632 година[37].

Смртта на Мухамед

уреди

Кога Мухамед умрел на 8 јуни 632 година, Омар првично не верувал дека бил мртов[38]. Се вели дека Омар ветувал дека ќе го удри по главата на секој човек кој би рекол дека Мухамед починал. Абу Бакр тогаш јавно се обратил на заедницата во џамијата, велејќи: „Секој кој му оддава почит на Мухамед - нека знае дека Мухамед е мртов; и секој што му оддава почит на Алах, нека знае дека Алах е жив и никогаш не умира[39].“ Абу Бакр рецитирал овие стихови од Куранот: „Мухамед е само пратеник; пратениците (како на кого) се умирале и пред него. Ако, пак, тој умре или биде убиен, ќе се откажете ли од вашата вера?“ [40]

Кога го слушнал ова, Омар паднал на колена во тага. Сунитските муслимани велат дека ова негирање на смртта на Мухамед било предизвикано од неговата длабока љубов кон него[38].

Основање на калифатот

уреди
 
Викиизвор на англиски јазик содржи текст на тема:

По смртта на Мухамед, се појавил проблем со наследството. За местото на чело на заедницата претендирале четворица верни муслимани: Абу Бакр, Омар, Утман ибн Афан и Али ибн Аби Талиб.

Политичката генијалност на Омар првпат се појавила како творец на калифот по смртта на Мухамед на 8 јуни 632 година[41]. Додека се подготвувал неговиот погреб, група негови следбеници од Медина - Ансари, организирале собир во периферијата на градот, делотворно исклучувајќи ги овие сопатници познати како мухаџири (доселеници), вклучувајќи го и самиот Омар[41]. Омар разбирал за тој собир во Сакифа Бани Сада, и заедно со други двајца мухаџири, Абу Бакр и Абу Убајда ибн ал-Џара, заминал на средбата, најверојатно за да ги прекине плановите на ансарите за политички сепаратизам. Пристигнувајќи на средбата, Омар се соочил со единствена заедница од племиња од Ансари, која одбила да го прифати раководство на мухаџирите[41]. И покрај тоа, Омар е цврст во идејата дека калифат мора да биде под контрола на некој мухаџир[42]. Иако племето Хазраџ било во разногласие по напнатите преговори со времетраење од еден или два дена, Омар брилијантно успеал да ги подели Ансарите на старите завојувани фракции на Бану Јас и Хазраџ. Омар конечно го разрешил спорот со ставање на раката врз Абу Бакр како заеднички кандидат за оние што се собрале во Сахафа. Другите на средбата го проследиле неговиот пример, со исклучок на Хазраџ и нивниот водач, Саад ибн Убада чие племе било одвоено. За нив се сметало дека не претставуваат сериозна закана, бидејќи немале доволно мажи од мединските племиња како Бану Јас за да можат веднаш да организираат воена гарда за Абу Бакр[41].

Создавањето на исламскиот калифат е едно од најпознатите трајните наследства на Омар, и е тешко да се потцени неговото значење за светската историја. Иако самиот Омар е опишуван одделно од сопственото творештво, д-р Вилферд Маделунг од Институтот за истражување во Исмаили, основан од Карим Ага Хан,[43][44] во својата книга „Наследувањето на Мухамед" го резимира неговиот придонес на следниот начин[45]:

Омар го проценил резултатот од собирањето во Сакифа како „фалта“ (преведено од Маделунг како „лош замислен договор“[46]), поради неучество на повеќето од најдоверливите мухаџири, вклучувајќи го и сопственото семејство и племе на пророкот, чие учество се смета од витално значење за секој легитимен совет (шура, машвара)). Тој предупредува дека она што се случило не треба да биде преседан за иднината. Сепак, тој го брани она што е постигнато со тврдење дека муслиманите го сакаат Абу Бакр и никој друг. Покрај тоа, тој се извинува дека моменталната состојба на мухаџирите го принудува да инсистира на итна заклетва за верност, бидејќи на Ансарите не би можело да се верува да почекаат легално собирање и би можеле да продолжат избирајќи еден од нив по нивното заминување. Друга причина за Омар да закаже средба во Сакифа како фалта без сомнение е нејзиниот бурен и непристоен крај, при што тој и неговите следбеници скокнале на болниот водач на Хазраџ, Саад бин Убада, за да му предадат лекција, ако не и да го убијат поради неговата смелост да го оспори извонредното право на владеење на Курејшите. Тој насилен крај на средбата покажува дека не сите Ансари можат да паднат под влијание на мудроста и елоквентноста на Абу Бакр и да го прифатат како најдобар избор. Нема да има никаков смисол да се убие водачот на Хазраџ, ако сите присутни се заколнат во верност кон кандидатот на Омар. Значаен број на Ансари, веројатно од Хазраџ, би требало да откажале да го следат примерот на Мухаџирите[45].


Според различни Дванаестнички шиитски извори и Вилфред Маделунг[43][44], Омар и Абу Бакр извршиле политички преврат против Али во Сакифа[41]. Според една рана усна верзија од примарен извор, Омар и Абу Бакр употребиле сила за да си обезбедат верност од Али и неговата партија. Во персиски историски извори главно, пишувани 300 години подоцна, како на пример Историјата на ал-Табари, се споменува дека по одбивањето на Али да оддаде почит, Абу Бакр го испратил Омар со вооружен одред во куќата на Фатима, во која ги собрал неговите поддржувачи. За Омар се вели дека ги предупредил оние кои се во куќата, дека ако Али не се поклони пред Абу Бакр, тој ќе ја запали куќата[42]. Под овие околности, Али бил присилен да се предаде. Оваа верзија на настаните, целосно прифатена од шиитските научници, обично се отфрла од сунитите, кои, со оглед на други верзии во нивната литература, веруваат дека Али се заколнал пред Абу Бакр без да е биде принуден. Други сунитски и шиитски извори пак споменуваат дека Али не се заколнал во верност кон Абу Бакр по неговиот избор, а шест месеци по смртта на сопругата Фатима (ќерка на Мухамед и жена на Али), што ја става под прашање историјата на ал-Табари. Како и да е, и сунитите и шиитите прифаќаат дека Али смета дека Абу Бакр би требало да му каже, пред да отиде на средбата со Ансарите и она што подоцна му се заколнал во верност. Западните научници нудат различни мислења во однос на степенот на употребата на сила од страна на Омар, во обидот за заплашување на Али и неговите поддржувачи. Д-р Вилферд Маделунг во книгата „Наследувањето на Мухамед“, ја минимизира можната употреба на сила и тврди дека:

Одделните извештаи за употребата на сила против Али и Бану Хашим, кои едногласно шест месеци одбиваат да се заколнат на верност, можеби ќе треба да се игнорираат. Абу Бакр е несомнено доволно мудар да го ограничи Омар од употреба на насилство против нив и добро е свесен дека тоа неизбежно ќе предизвика чувство на солидарност кај мнозинството од Абдул Манаф, од кој очекува согласност[47]. Неговата политика е да ги изолира Бану Хашим што е можно повеќе.


Во својот бестселер, „Во сенка на мечот, битката на глобалното царство и крајот на античкиот свет“[48], Том Оланд пишува дека историскиот кредибилитет на Омар е неприкосновен[48]. Еден ерменски епископ кој пишува околу една деценија по Битката кај Кадисија, го опишува Омар како „моќен владетел кој го координирал подемот на синовите на Исмаил од длабочините на пустината“[48][49]. Том Оланд пишува: „Она што сигурно му дава престиж е неговите квалитети на воениот водач комбиниран со најпрепознатливите доблести“[50].

Ерата на Абу Бакр

уреди

Абу Бакр успеал да ги обедини водачите на арапските племиња кои веруваат дека се посветени на личноста на Мухамед, а не на новата религија. За време на неговото кратко управување како калиф, Омар служел како главен секретар и советник, а за време на Војната на отпадниците, Омар (заедно со Халид ибн ал-Валид) бил воен стратег.

Поради деликатната и нејасна политичка ситуација во Арабија, Омар првично се спротивставил на воените операции против бунтовничките племиња во Арабија, со надеж дека ќе ја добие својата поддршка во случај на инвазија на Римјаните или Персијците. Подоцна, сепак, тој се согласил со стратегијата на Абу Бакр за да го уништи бунтот со сила. Кон крајот на 632 година, Халид ибн Валид успешно ја обединил Арабија по последователните победи против бунтовниците.

За време на своето владеење, Омар најмногу би ја усвоил политиката за избегнување на војни и зацврстување на својата моќ во инкорпорираните земји, наместо проширување на својата империја преку континуирана војна[51].

Омар му препорачал на Абу Бакр да го состави Куранот во форма на книга откако починале 300 луѓе (хафизи) во Битката кај Јамама[52].

Абу Бакр го назначил Омар за свој наследник пред смртта на калифот во 634 година[53].

 
Името Омар со исламски краснопис

Изборот за калиф

уреди

Поради строгиот и автократски карактер, Омар не бил популарна фигура меѓу првенците на Медина и членовите на Меџлис ел-шура, и соодветно идејата за наследување од Омар првично била одбиена од високите соработници на Абу Бакр[54][55]. И покрај тоа, калифот одлучил да го направи Омар свој наследник. Омар бил познат по исклучителната волја, интелект, политичка проникливост, непристрасност, правда и грижа за сиромашните и обесправените[56]. Абу Бакр им рекол на своите советници:

Неговата (на Омар) строгост е поради мојата мекост, и кога товарот на калифатот ќе биде на неговите плеќи, тој нема да е веќе толку строг. Ако бидам прашан од Алах кој сум посочил за мој наследник, ќе кажам дека сум го избрал најспособните меѓу луѓето[57].


Абу Бакр бил целосно свесен за моќта на Омар и неговата способност да го наследи. Така, наследството на Омар не е толку болезно како другите. Ова е веројатно една од најпознатите непречени транзиции на власта од еден владетел кон друг во муслиманските земји[58].

Пред неговата смрт, Абу Бакр го повикал Осман ибн Афан, за да ја напише својата волја, во која вели дека Омар е негов наследник. Во својата волја, тој му укажал на Омар да продолжи со освојувањето на Ирак и Сирија. Одлуката на Абу Бакр се покажала како клучна за зајакнување на новата исламска држава.

Управување како калиф

уреди

Омар се претставил како најспособниот од истомислениците на Мухамед[59]. На чело на муслиманската општина, тој започнал освојувачки походи во Сирија, Египет, Ирак и Персија. Започнал со значително проширување на државните територии, а со нив и ширењето на исламот во освоените земји.

Под негово раководство, Арапите ја освоиле Месопотамија, потоа Палестина (636 г.), Сирија (638 година) и Египет (641 година). Во 635 година, по шестмесечна опсада, паднала и византиската тврдина Дамаск и поголемиот дел од Сасанидското Царство. Теофан Исповедник раскажува особено детално за заземањето на Ерусалим во 638 година, во кој калифот влегол со искинета облека.

Внатрешната политика на калифот Омар била кон решавање на широк спектар главни економски и административни проблеми со кои се соочувал калифатот при првите чекори надвор од Арапскиот полуостров. Се обидувал да ги регулира односите меѓу Арапите-муслимани и исламизираните странци, обично на штета на последните. Омар бил убиен од страна на еден персиски роб во 644 година и бил наследен од Осман (644 – 656).

Првични предизвици

уреди

И покрај тоа што речиси сите муслимани се заколнале дека му се лојални на Омар, тие повеќе се плашиле од него отколку што го сакале. Според Мухамед Хусеин Ајкал, првиот предизвик пред Омар бил да освојат своите поданици и членови на Меџлис ел Шура[60].

Омар бил надарен оратор и ги користел своите способности за да ги освои срцата на луѓето.[61]. Мухамед Хусеин Ајкал пишува дека напорите на Омар биле насочени првенствено кон благосостојбата на сиромашните и луѓето со нееднаква положба, а луѓето биле длабоко возбудени од неговите изјави и неговата популарност растела брзо и постојано за време на неговото владеење[62].

Во прилог на ова, Омар, за да ја подобри својата репутација и врските со Бану Хашим (племето на Али), му ги дал спорните територии во Хајбар. Иако го почитувал решението на Абу Бакр во спорот за териториите во Фидак, тој го продолжил нивниот статус на државна сопственост.

За време на Војната со отпадниците, илјадници заробеници од бунтовничките племиња биле однесени како робови за време на воените дејствија. Омар наредил општа амнестија за затворениците и нивно итно ослободување[63]. Ова го направило Омар доста популарен меѓу бедуинските племиња. Со потребната јавна поддршка, Омар зел храбро решение да го разреши Халид ибн Валид од командата на војниците во војната со Византија[64].

Политичка и цивилна администрација

уреди

Управувањето на Омар е повеќе или помалку унитарно, каде што суверената политичка моќ е калиф. Царството на Омар било поделена на провинции и неколку автономни територии (како што биле Азербејџан и Ерменија), кои го прифатиле калифатот. Провинцијата била управувана од гувернер. Неговиот избор го правел лично Омар. Провинциите биле поделени по области, со околу 100 области во целата територија. Секоја област или град бил под контрола на помалиот гувернер кој обично бил назначуван од Омар, но понекогаш назначуван и од гувернерот на покраината. Други провинциски функционери биле:

  1. Катиб, главен секретар.
  2. Катиб Уд-Диван, воен секретар.
  3. Сахиб-ул-Харај, одговорен за приходи.
  4. Сахиб-Ахмад, началник на полицијата.
  5. Сахиб Баит ул-Мал, одговорен за благајната.
  6. Кади, главен судија (кадија).

Во некои области постоеле одделни воени гувернери, иако во повеќето случаи гувернерот бил и командант на армијата стационирана во покраината. Секој состанок бил во писмена форма. Во времето на назначувањето се издавал наставен документ со цел да се регулира однесувањето на гувернерите. Од преземањето на функцијата, гувернерот бил обврзан да ги доведе луѓето во главната џамија и да ги прочита со инструкции[65]. Општите инструкции на Омар се:

Запомнете дека не сум ве назначил да командувате и ги тиранизирате луѓето. Наместо тоа, ве испратив како водичи за луѓето да го следат вашиот пример. Дајте им ги правата на муслиманите и не ги тепајте, за да не злоупотребуваат. Не ги пофалувајте премногу, за да не паднат во стапицата. Не ги држете вратите затворени, за да не се случи посилните меѓу нив да ги изедат послабите. И не се однесувајте како да сте супериорни кон нив, бидејќи тоа е тиранија над нив.


Разни други строги правила на однесување морало да бидат почитувани од раководителите и државните службеници. Главниот персонал бил должен да отпатува за Мека по повод Хаџ, за време на кој луѓето можат слободно да поднесуваат жалби против нив. За да се минимизираат шансите за корупција, Омар си поставил цел да им даде високи плати на вработените. Гувернерот на провинцијата добивал 5-7.000 дирхами годишно, покрај уделот на пленот за време на војна (иако тие исто така биле и команданти на армијата на покраината).

Во времето на Омар, царството било поделено на следниве провинции:

  1. Арабија била поделена на две провинции, Мека и Медина;
  2. Ирак бил поделен на две провинции, Басра и Куфа;
  3. Во горните краишта на Тигар и Еуфрат е Јазира;
  4. Сирија
  5. Палестина била поделена на две провинции, Ејлат и Рамла;
  6. Египет бил поделен на две провинции, Горен и Долен Египет;
  7. Персија била поделена на три провинции, Хорасан, Азербејџан и Фарс.

Омар бил прв кој формирал специјална канцеларија за истражување на жалбите против државните службеници. Тој дејствувал како управен суд во кој судската постапка лично ја води калиф.[66]. Службата била управувана од Мохамед ибн Маслам, еден од најголемите доверливи луѓе на Омар. Во важни случаи, Маслам бил испраќан од Омар до местото за да го испита обвинението и да преземе соодветни мерки. Понекогаш била формирана комисија за да се испита обвинението или вработените против кои се поднесени претставки биле повикувани во Медина и се испитувале во Управниот суд на Омар[67]. Се вели дека оваа услуга предизвикувала страв кај вработените[68].

Омар бил прв кој вовел нови иновации:

  1. Тој го вовел системот на јавни услуги во кој се чуваат документи за вработените и војниците. Тој, исто така, водел систем кој ги држи пораките испратени до гувернери и владетели на држави.
  2. Именувал полициски сили за одржување на јавниот ред[69].

Канали

уреди

Бидејќи Медина била изложена на ризик од повторно појавување на глад кога неговото население започнало да расте брзо, Омар се обидел да го олесни увозот на жито. Тој наредил изградба на канал кој го поврзува Нил со Црвеното Море и подобрување на пристанишната инфраструктура на арапскиот брег. Кога Басра бил основан за време на владеењето на Омар, тој наредил изградба на девет километарски канал од реката Тигар до новиот град за пренесување вода за пиење и за наводнување[70]. Ал Табари известува дека „Утба ибн Газван го изградил првиот канал од реката Тигар до местото Басра кога градот бил во фаза на планирање. Откако градот бил изграден, Омар го назначил Абу Муса Ашари за прв гувернер. Абу Муса Ашари владеел во периодот 17-29 односно 638-650. Почнал да гради два важни канали кои ја поврзуваат Басра со реката Тигар. Тие биле реката Ал-Убула и реката Макил. Двата канали претставувале основа за развој на земјоделството за целиот регион на Басра и се користеле за вода за пиење. Омар, исто така, ја осмислил политиката на негување на неплодните земји. Оваа политика продолжила за време на периодот на Омејадите и резултирала со одгледување на големи површини на неплодни земјишта преку изградба на канали за наводнување од страна на државата и од поединци[71].

Реформи

уреди

Освен тоа што во негово време неговото царство значително ги проширило своите територии, Омар исто така започна да гради политичка структура со која ја одржувал заедно огромната империја. Тој презел многу административни реформи и внимателно ја надгледувал јавната политика. Тој воспоставил напредна администрација за новоосвоените земји, вклучително и неколку нови министерства, и наредил попис на сите муслимански територии. За време на неговото владеење биле основани или проширени гарнизонските градови (амсар) на Басра и Куфа. Во 638 година, тој ја проширил и реновирал Масџид ал-Харам (Голема џамија) во Мека и Ал-Масџид ал-Набави (Џамија на пророкот) во Медина[72].

Омар, исто така, наредил протерување во Сирија и Ирак на христијанските и еврејските заедници на Наџран и Хајбар. Тој, исто така, им дозволил на еврејските семејства да се населат во Ерусалим, на кои претходно им било забрането[73]. Тој издал наредби дека овие христијани и евреи треба да се третираат добро и да им се доделат еднаква сума на земјиште во нивните нови населби. Омар, исто така, им забранил на немуслиманите да живеат во Хиџаз подолго од три дена[74]. Првпат ја основал армијата како државен оддел.

Омар бил основач на Фикх, исламска јуриспруденција[75]. Тој сметал дека сунитските муслимани се едни од најголемите Факих. Како правник го започнал процесот на кодирање на исламскиот закон.

Во 641 година, тој го основал Бајт ал-мал, финансиска институција и започнал годишен надоместок за муслиманите. Како водач, бил познат по својот едноставен, суров животен стил. Во 638, во неговата четврта година како калиф и седумнаесеттата година од Хиџра , тој наредил дека исламскиот календар треба да се смета од годината на Хиџра од преместувањето на Мухамед од Мека до Медина.

Посета на Ерусалим во 637

уреди

Посетата на Омар во Ерусалим е документирана во неколку извори. Неодамна откриен јудео-арапски текст ја објавува следнава анегдота: [72]

„Омар им нареди на незнабошците и на еврејските групи да го зафатат подрачјето на Храмовата Гора, а Омар ги надгледуваше работите. Евреите што доаѓаа, испратија писма до останатите Евреи во Палестина и ги информираа дека Омар дозволил евреите да се преселат во Ерусалим, и по ова Омар дозволил на седумдесет еврејски домаќинства да се вратат. Тие се вратија да живеат во јужниот дел на градот, односно Еврејскиот пазар (нивната цел била да биде во близина на водата на Силоам и на Храмовата Гора. Седумдесетте семејства се преселија во Ерусалим од Тиберија и областа околу него со своите жени и деца“.

Исто така било запишано и во името на Александрискиот епископ Евтихиј Александриски (932-940) дека карпата позната како Храмова планина било место на урнатините уште од времето на царицата Елена, мајка на Константин Велики, која изградила цркви во Ерусалим. „Византијците намерно го оставиле античкото место на храмот како што било и дури и го фрлале ѓубрето врз него, за да се формира голема грама на урнатините“. Кога Омар влегол во Ерусалим со војската, го побарал Каб ал Ахбар, кој бил евреин пред да се преобрати во исламот и го прашал: „Каде ме советуваш да го изградам местото за обожавање?“ Каб ја посочил Храмовата Гора, врз урнатините на храмот на Јупитер[76]. Евреите, накратко се населиле во својата стара населба, а Омар наредил ѓубрето на да биде отстрането од набатејците по кое била изградена Куполата на карпата.

Воена експанзија

уреди

Воените освојувања биле делумно прекинати меѓу 638 и 639 година за време на големиот глад во Арабија и чума во Левант. За време на неговото владеење биле освоени речиси цело Сасанидско Царство, вклучувајќи ја и Бактрија, Персија, Азербејџан, Ерменија, Кавказ и Макран, како и Левант, Египет, Киренајка, Триполитанија, Фезан, Источна Анадолија. Според една проценка, повеќе од 4.050 градови биле освоени за време на овие воени освојувања[77]. Пред неговата смрт во 644 година, Омар ги прекинал сите воени експедиции, очигледно, за да ја консолидира својата власт во неодамна освоениот Римски Египет и новопобедената Сасанидско Царство (642-644). До неговата смрт во ноември 644, неговото владеење се проширило од денешна Либија на запад до реката Инд на исток и реката Аму Дарја на север.

Големиот глад

уреди

Во 638 година, Арабија паднала во сурова суша проследена со глад. Набргу потоа, резервите на храна во Медина започнале да истекуваат. Омар наредил каравани за снабдување од Сирија и Ирак, и лично ја надгледувал нивната дистрибуција. Неговите активности спасиле безброј животи низ Арабија[78]. Првиот гувернер кој одговорил бил Абу Убаида ибн ал-Џарах, гувернерот на Сирија и врховен командант на војската.

Подоцна, Абу Убаида лично ја посетил Медина и дејствувл како офицер за управување со катастрофи. За внатрешно раселените лица, Омар бил домаќин на вечерата секоја вечер во Медина, која, според една проценка, имало присуство на повеќе од сто илјади луѓе.[79].

Големата чума

уреди

Додека гладот завршил во Арабија, многу области во Сирија и Палестина биле уништени од чума. Додека Омар бил на пат да ја посети Сирија, во Елат, тој бил примен од Абу Убаида ибн ал-Џарах, гувернер на Сирија, кој го информирал за чумата и нејзиниот интензитет и предложил Омар да се врати во Медина. Омар се обидел да го убеди Абу Убаида да дојде со него во Медина, но тој одбил да ги остави своите војници во таа критична ситуација. Абу Убаида починал во 639 година од чума, која, исто така, ги чинела животите на 25.000 муслимани во Сирија. Кога чумата замрела кон крајот на 639 година, Омар ја посетил Сирија за политичка и административна реорганизација, бидејќи повеќето од ветеранските команданти и гувернери починале од чумата[80].

Социјална држава

уреди

За да биде блиску до сиромашните, Омар живеел во едноставна колиба без врата и одел по улиците секоја вечер. По консултациите со сиромашните, Омар ја основал првата Бајт ал-Мал[81][82][83]. Институцијата им помагала на муслиманските и немуслиманските сиромашни луѓе, на постарите, сирачињата, вдовиците и инвалидите. Бајт ал-Мал продолжил да функционира во времето на Омејадите (661-750) и Абасидите. Омар, исто така, вовел детски додаток и пензии за децата и постарите лица[84][85][86][87]. Проширувањето на државата било делумно прекинато помеѓу 638-639 за време на годините на голем глад и чума во Арабија и во Левант соодветно.

Слободна трговија

уреди

Локалните популации на евреите и домородните христијани, прогонувани како религиозни малцинства и оданочени во голема мера за финансирање на византиските и сасанидските војни, често им помагале на муслиманите да ги преземат своите земји од византиските и персиските народи, што резултирало со исклучително брзо освојување[88][89]. И новите области кои се приклучиле на исламската држава исто така имале корист од слободната трговија, поради трговијата со други области во државата, со цел да се поттикне трговијата која била неоданочлива[90]. Муслиманите плаќале закат на нивното богатство на сиромашните. Од т.н. Уставот на Медина, изготвен од Мухамед, Евреите и христијаните продолжиле да ги користат своите сопствени закони во Исламската држава и имале свои судии[91][92][93].

Атентат

уреди
 
Надгробен споменик на калифот Омар, во Ал-Масџид ал-Набави, Медина. Првиот прозорец од десната страна дава поглед на гробот на Умар.

Во 644 година, Омар бил убиен од персиски роб наречен Абу Лулу. Неговата мотивација за атентатот не е јасна[94]. Едно можно објаснување e дека тоа било направено како одговор на муслиманското освојување на Персија[95]. Атентатот бил планиран неколку месеци порано. Во октомври 644 година, Омар започнал хаџ во Мека, за време на кој атентаторите ја изрекле претстојната смрт на Омар и таа масовна толпа од народ ја искористиле заговорниците за да се сокријат.

За време на еден од ритуалите на Хаџ, Рами ал-Џамарат (Каменување на ѓаволот), некој фрлли камен на Омар и тој се здобил со повреда на главата, по кое слушнало глас дека Омар нема повторно да присуствува на Хаџ.

Персискиот роб поднел жалба до Омар за високиот данок што го наплаќа неговиот господар Мугира. Омар му пишал на Мугира и го прашал за данок; Одговорот на Мигира бил задоволителен, но Омар сметал дека данокот што бил наплатен за Абу Лулу бил разумен, поради неговиот дневен приход. Омар потоа го прашал Абу Лулу: „Слушнав дека правиш ветерници, направи и една за мене“. Во непријатното расположение, Пируз рекол: „Вистина, ќе направам таква мелница за вас, за да се сетам на целиот свет“[96].

На Пируз му била доделена мисијата за атентат врз Омар. Според планот, пред утринските молитви пред зори, Пируз требало да влезе во Ал-Масџид ал-Набави, главната џамија во Медина, каде што Омар ги водел молитвите и ќе го нападне Омар за време на молитвите, а потоа ќе побегне или се измеша со општеството во џамијата.

На 31 октомври 644 година Пируз го нападнал Омар додека ги водел утринските молитви, прободувајќи го шест пати во стомакот и, конечно, во папокот, кое се покажало како фатално. Омар имал изобилно крварење, додека Пируз се обидувал да побегне, но луѓето од сите страни побрзале да го фатат. Во неговите напори да избега, тој повредил дванаесет други лица, од кои шест или девет од нив подоцна починале, пред да изврши самоубиство.

Омар починал од раните три дена подоцна, во средата 3 ноември 644[97][98].

Според волјата на Омар, тој бил погребан до Ал-Масџид ал-Набави заедно со Мухамед и калифот Абу Бакр со дозвола на Ајша.

Последици

уреди

На смртната постела Омар многу размислувал околу својот наследник. Меѓутоа, било објавено дека тој рекол дека доколку Абу Убаида ибн ал-Џара, Халид ибн Валид или Салим, мавлата и ослободениот персиски роб, биле живи, тој би назначил еден од нив за негов наследник. Омар конечно назначил комитет од шест лица кој се состоил од Абдур Рахман ибн Ауф, Саад Ибн Аби Вакас, Талха ибн Убаидулах, Утман ибн Афан, Али ибн Аби Талиб и Зубајр ибн ал-Авам[99].

Нивната задача била да изберат калиф некој од нив. Сите шестмина биле меѓу десетте луѓе кои ветиле рај според сунитите[100]. Единствениот кој бил оставен од комитетот кој во тоа време бил жив бил Саид ибн Заид, братучед и зет на Омар. Тој бил исклучен врз основа на крвните односи и на истото племе како Омар. Омар имал политика да не назначува никој што е поврзан со него на позиција дури и ако тие се квалификувани според неговите стандарди[101].

Омар назначил група од педесет вооружени војници за да ја заштитат куќата во која се одвивала средбата. До назначувањето на следниот калиф, Омар го назначил познатиот Сахаби и Мавла, Сухајб ар-Руми, како чувар на калифатот. Додека се одржала средбата за избор на калиф, Абдул Рахман ибн Абу Бакр и Абдур Рахман ибн Ауф откриле дека го виделе ножот што го употребил Пируз, атентаторот на Омар. Една ноќ пред атентатот на Омар, Абдур Рахман ибн Ауф го видел Хормузан, Џафина и Абу Лулу како тие сомнително разговарале за нешто. Абдул Рахман ибн Абу Бакр, син на починатиот калиф Абу Бакр, исто така, потврдил дека, неколку дена пред атентатот, го видел овој нож кај Хормузан. Откако тајната на атентатот била откриена, се чинело дека атентатот бил планиран од страна на Персијците кои живееле во Медина. Поразен од ова, помладиот син на Омар, Убаидулах ибн Омар, сакал да ги убие сите Персијци во Медина. Тој ги убил Хормузан, Џафина и ќерката на убиецот на Омар, Абу Лулу, за кој се верува дека бил муслиман. Убаидулах бил пресретнат од луѓето од Медина, кој го спречиле да продолжи со масакрот. Убиството на Џафина го разлутило Сад Ибн Аби Вакас, и тој го нападнал Убаидулах Ибн Омар по кое повторно интервенирале придружниците. Кога Омар бил информиран за инцидентот, тој наредил Убаидула да биде затворен и следниот калиф треба да одлучи за неговата судбина[97].

Омар умрел на 3 ноември 644; на 7 ноември Утман го наследил како калиф. По продолжените преговори, Трибуналот одлучил да им даде пари семејствата на жртвите и го ослободи синот на Омер.

Проценки

уреди

Политичко наследство

уреди

Еден писател напишал дека Омар е политички генијалец и, како архитект на Исламската Империја, го смета за 52-та највлијателна личност во историјата.[102]. Омар бил еден од главните советници на Мухамед. По смртта на Мухамед, тој ги помирил муслиманите и ги потикнал да го прифатат Абу Бакр за калиф.[103]. За време на ерата на Абу Бакр, тој активно учествувал како негов секретар и главен советник[104]. Откако Абу Бакр го наследил како калиф, Омар ги освоил срцата на бедуинските племиња со ослободување на сите нивни затвореници и робови земени за време на војните во Рида.[105].

Тој е најпознат по тоа што создал ефикасна административна структура на империјата, која го држел заедно неговото огромно царство. Тој организирал ефикасна мрежа на разузнавачки информации, делумно причина за силна контрола врз неговата бирократија[106].

Омар никогаш не наименувал гувернери повеќе од две години, зашто би можеле да добијат влијание во нивната област. Тој го отпуштил својот најуспешен генерал Халид ибн Валид, поради неговата огромна популарност и зголемено влијание го видел како закана за неговиот авторитет[107].

Тој патролирал на улиците на Медина со камшик во раката, подготвен да ги казни сите сторители на лоши дела. Се вели дека од камшикот на Омар се плашеле повеќе одошто од мечот на друг човек. Но, со сето ова, тој исто така бил познат по тоа што бил срдечен, одговарајќи на потребите на безбожните и вдовиците[108].

Поради неговото брзо пронаоѓање на правдата против неговите гувернери за какви било злодела што тие ги правијле, честопати новите гувернери се плашеле од самиот Омер. Али ибн Абу Талиб за време на подоцнежното владеење на Утман, Ибн Афан, сакал Утман да биде поцврст со своите гувернери[109].

Според владеењето на Омар, со цел да се промовира строга дисциплина, арапските војници се населиле надвор од градовите, помеѓу пустината и култивираните земји во специјални гарнизонски градови познати како амсари. Познати примери за ваквите населби се Басра и Куфа, во Ирак, и Фустат јужно од она што подоцна ќе стане Каиро. Неговата цел била да ги задржи своите војници во посебна форма населени народи. На неговите војници им било забрането да поседуваат земјиште надвор од Арабија. Имало ограничувања за нивното право да се искористат зградите и други недвижни работи кои обично се сметаат за награди за војна. Подвижниот плен се делел на луѓето без оглед на нивниот социјален слој[110]. Модерен истражувач за Омар запишал[111]:

„Тој многу внимателно ја следеше јавната политика и ги чуваше потребите на јавната централа за својот раководствен пристап. Како втор калиф на исламот, тој одбивал да ги отсече рацете на крадците, бидејќи сметал дека тој не успеал да обезбеди значајно вработување на сите негови поданици. Како владетел на огромното царство, неговата визија беше да се осигура дека секој во неговото царство треба да спие со пол стомак“..

„Ако кучето умре гладно на бреговите на реката Еуфрат, Омар ќе биде одговорен за непочитување на должноста.“... - Омар

„ За да се осигура дека во неговата империја никој не спие гладен, секојпат вечерта одеше по улиците за да види дали има некој што е сиромашен или болен..“... - Омар

Неговото владеење било едно од ретките моменти во историјата на исламот, каде муслиманите биле обединети како една заедница. Абдула Ибн Масуд рекол: „Омар беше тврдина на исламот, луѓето ќе влезат во исламот и нема да заминат. Кога починал, тврдината била прекршена, а сега луѓето излегуваат од исламот"[112] Абу Убаида ибн ал-Јарх пред смртта на Омар кажал: „Доколку Омар умре, исламот ќе биде ослабен“. Луѓето го запрашале зошто и неговиот одговор бил „Ќе видите за што зборувам ако преживеете“[112]. Неговото најголемо достигнување од религиозна перспектива било созавањето на Куранот[113]. Омар го убедил Абу Бакр да го состави Куранот во една книга.[52], нешто што не било направено за време на Мухамед.

Воено наследство

уреди

Заедно со Калид ибн Валид, Омар бил влијателен во војните во Рида.[114].

Еден стратешки успех било неговoto цепење на персиско-римскиот сојуз во 636 година, кога царот Ираклиј I и царот Јаздегерд III се здружиле против нивниот заеднички непријател Омар. Тој имал среќа што персискиот цар Јаздегер III не можел да ги синхронизира силите со Ираклиј според планираното. Омар целосно ја искористил можноста и успешно се справил со ситуацијата, поттикнувајќи ги Византијците да дејствуваат предвреме. Ова било спротивно на наредбите на царот Ираклиј, кој веројатно сакал координиран напад заедно со Персијците. Ова го правел со испраќање на засилувања на римскиот фронт во Битката кај Јармук, со инструкции дека тие треба да се појавуваат во форма на мали напади, еден по друг, давајќи впечаток на континуиран прилив на засилувања што конечно ги завело на Византијците за ненавремената битка. Од друга страна, Јездегерд III од Персија бил ангажиран во преговори, што уште повеќе му дало на Омар време да ги пренесе своите војници од Сирија во Ирак. Овие војници се покажале одлучувачки во Битката кај Кадисија.

Неговата стратегија резултирала со муслиманска победа во Втората Битка кај Емеса во 638 година, кога провизантиските христијански арапи од Џизира, потпомогнати од византискиот цар, направиле неочекувано движење и поставиле опсада на Емеса.

Омар издал наредба да ја нападне самата татковина на христијанските арапски сили во опсада на Емеса, Џазира. Трикратниот напад врз Џазира бил стартуван од Ирак. За понатамошно притискање на христијанските арапски војски, Омар му наредил на Сад Ибн Аби Вакас, командант на муслиманските сили во Ирак, да испрати засилување на Емеса. Самиот Омар зел засилување од Медина и марширал кон Емеса. Под овој невиден притисок, христијанските Арапи се повлекле од Емеса пред да дојдат муслиманските засилувања. Муслиманите ја анектирале Месопотамија и делови од византиската Ерменија.

По Битката кај Нахванд, Омар започнал инвазија на Сасанидското Царство. Инвазијата се состоела од серија на добро координирани напади со повеќе удари кои биле засновани на принципот на изолирање, а потоа и уништување на целта. Омар ја започнал инвазијата со напаѓање на срцето на Персија, со цел да го изолира Азербејџан и источна Персија. Потоа следувале симултани напади врз Азербејџан и Фарс. Следно, Систан и Кирман биле заробени, со што се изолирало упориштето на Персија, Хорасан. Последната експедиција била против Хорасан, каде по Битката кај реката Аму Дарја, Персија престанала да постои, а царот Јаздегерд III побегнал во Средна Азија.

Наводи

уреди
  1. ↑ ibn Sa'ad, 3/ 281
  2. ↑ Ibn Hajar al-Asqalani, Ahmad ibn Ali. Lisan Ul-Mizan: *Umar bin al-Khattab al-Adiyy.
  3. ↑ Majlisi, Muhammad Baqir. Mir'at ul-Oqool. 21. стр. 199.
  4. ↑ Al-Tusi, Nasir Al-Din. Al-Mabsoot. 4. стр. 272.
  5. ↑ Imam, Nawami. Tahzib al Asma =Biography No. 797.Предлошка:Verification needed
  6. ↑ Ahmed, Nazeer, Islam in Global History: From the Death of Prophet Muhammad to the First World War, American Institute of Islamic History and Cul, 2001, p. 34. ISBN 0-7388-5963-X.
  7. ↑ Hourani, p. 23.
  8. ↑ „The Caliphate“. www.jewishvirtuallibrary.org.
  9. ↑ Dubnow, Simon (1968). History of the Jews: From the Roman Empire to the Early Medieval Period. 2. Cornwall Books. стр. 326. ISBN 978-0-8453-6659-2.
  10. ↑ Bonner, M.; Levi Della Vida, G. „Umar (I) b. al-K̲h̲aṭṭāb“. Во P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs (уред.). Encyclopaedia of Islam. 10 (Second. изд.). Brill. стр. 820.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link) CS1-одржување: користи параметар editors (link)
  11. ↑ „Hadith - Book of Companions of the Prophet - Sahih al-Bukhari - Sunnah.com - Sayings and Teachings of Prophet Muhammad (صلى الله عليه و سلم)“. sunnah.com.
  12. ↑ „Hadith - Book of Companions of the Prophet - Sahih al-Bukhari - Sunnah.com - Sayings and Teachings of Prophet Muhammad (صلى الله عليه و سلم)“. sunnah.com.
  13. ↑ Bonner, M.; Levi Della Vida, G. „Umar (I) b. al-K̲h̲aṭṭāb“. Во P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs (уред.). Encyclopaedia of Islam. 10 (Second. изд.). Brill. стр. 820. Shi'i tradition has never concealed its antipathy to Umar for having thwarted the claims of Ali and the House of the Prophet.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link) CS1-одржување: користи параметар editors (link)
  14. ↑ „Umar Ibn Al-Khattab : His Life and Times, Volume 1“. archive.org.
  15. ↑ Qazi, Moin. Umar Al Farooq: Man and Caliph (англиски). Notion Press. ISBN 9789352061716.
  16. ↑ Muhammad Husayn Haykal (1944). Al Farooq, Umar. Chapter 1, p. 45.
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 Haykal, 1944. Chapter 1.
  18. ↑ Muhammad ibn Jarir al-Tabari, History of the Prophets and Kings
  19. ↑ Haykal, 1944. Chapter 1, pp. 40–41.
  20. ↑ Tabqat ibn Sa'ad. Chapter: Umar ibn Khattab.
  21. ↑ Haykal, 1944. Chapter 1, p. 47.
  22. ↑ 22,0 22,1 Haykal, 1944. Chapter 1, p. 51.
  23. ↑ Armstrong, p. 128.
  24. ↑ Haykal, 1944. Chapter 1, p. 53.
  25. ↑ „Umar's Conversion to Islam“. Al-Islam.org. Посетено на 2016-08-04.
  26. ↑ as-Suyuti, The History of Khalifahs Who Took The Right Way (London, 1995), pp. 107–108.
  27. ↑ Al Mubarakpury, Safi ur Rahman (2002). Ar-Raheeq Al-Makhtum (The Sealed Nectar). Darussalam. стр. 130–131. ISBN 9960-899-55-1.
  28. ↑ 28,0 28,1 Tartib wa Tahthib Kitab al-Bidayah wan-Nihayah by ibn Kathir, published by Dar al-Wathan publications, Riyadh Kingdom of Saudi Arabia, 1422 Anno hegiræ (2002), compiled by Muhammad ibn Shamil as-Sulami, p. 170, ISBN 978-9960-28-117-9
  29. ↑ Armstrong, p. 35.
  30. ↑ Serat-i-Hazrat Umar-i-Farooq, Mohammad Allias Aadil, p. 30
  31. ↑ Serat-i-Hazrat Umar-i-Farooq, Mohammad Allias Aadil, p. 119
  32. ↑ Armstrong, p. 152.
  33. ↑ Serat-i-Hazrat Umar-i-Farooq, Mohammad Allias Aadil, pp. 40–41
  34. ↑ Serat-i-Hazrat Umar-i-Farooq, Mohammad Allias Aadil, p. 42, Sahih al Bukhari
  35. ↑ 35,0 35,1 Tabqat ibn al-Saad book of Maghazi, p. 62
  36. ↑ Sahih-al-Bhukari book of Maghazi, Ghazwa Zaat-ul-Sallasal
  37. ↑ Serat-i-Hazrat Umar-i-Farooq, Mohammad Allias Aadil, p. 56.
  38. ↑ 38,0 38,1 as-Suyuti, The History of Khalifahs Who Took The Right Way (London, 1995), pp. 54–61.
  39. ↑ „The Biography of Abu Bakr As-Siddeeq“. archive.org.
  40. ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име http://sunnah.com/bukhari/62/19.
  41. ↑ 41,0 41,1 41,2 41,3 41,4 Madelung, Wilferd (1997). The Succession to Muhammad. Cambridge University Press.
  42. ↑ 42,0 42,1 The History of al-Tabari. State University of New York Press. 1990.
  43. ↑ 43,0 43,1 „архивски примерок“. Архивирано од изворникот на 2015-07-03. Посетено на 2018-02-15.
  44. ↑ 44,0 44,1 [1]
  45. ↑ 45,0 45,1 Madelung, Wilferd (1997). The Succession to Muhammad. Cambridge University Press. стр. 33.
  46. ↑ Madelung, Wilferd (1997). The Succession to Muhammad. Cambridge University Press. стр. 22.
  47. ↑ Madelung, Wilferd (1997). The Succession to Muhammad. Cambridge University Press. стр. 43.
  48. ↑ 48,0 48,1 48,2 In the shadow of the sword, The Battle for Global Empire and the End of the Ancient World By Tom Holland, ISBN 978-0-349-12235 Abacus Page 381
  49. ↑ Sebeos 139
  50. ↑ In the shadow of the sword, The Battle for Global Empire and the End of the Ancient World By Tom Holland, ISBN 978-0-349-12235 Abacus Page 382
  51. ↑ Medieval Islamic political thought, Patricia Crone, page 18
  52. ↑ 52,0 52,1 „Hadith - Book of Judgments (Ahkaam) - Sahih al-Bukhari - Sayings and Teachings of Prophet Muhammad (صلى الله عليه و سلم)“. sunnah.com.
  53. ↑ „The Biography of Abu Bakr As-Siddeeq“. archive.org.
  54. ↑ Serat-i-Hazrat Umar-i-Farooq, by Mohammad Allias Aadil, page no:58 – 59
  55. ↑ K. Y. Blankinship, The History of al-Tabari: vol. XI, p. 157
  56. ↑ Early caliphate, Muhammad Ali, Muḥammad Yaʻqūb K̲h̲ān page 85
  57. ↑ Umar Farooq-i-Azam, Mohammad Hussain Haikal, chapter no:4 page no:112 – 113
  58. ↑ K. Y. Blankinship, The History of al-Tabari: vol. XI, p. 145 – 153.
  59. ↑ Колектив. „Походът на исляма“. София. Издателство „Абагар“. 1996 г. ISBN 954-584-165-6. стр. 39
  60. ↑ Haykal, 1944. Chapter 5, p. 119.
  61. ↑ Modern Islamic political thought, Hamid Enayat, p. 6.
  62. ↑ Al Farooq, Umar, Muhammad Husayn Haykal. chapter no:5 page no:130
  63. ↑ Al Farooq, Umar, Muhammad Husayn Haykal. chapter no:5 page no:135
  64. ↑ Al Farooq, Umar, Muhammad Husayn Haykal. chapter no:5 page no:140
  65. ↑ The Cambridge History of Islam, ed. P.M. Holt, Ann K.S. Lambton, and Bernard Lewis, Cambridge 1970
  66. ↑ Commanding right and forbidding wrong in Islamic thought, M. A. Cook, page no:79
  67. ↑ Al-Buraey, Muhammad (2002). Administrative Development: An Islamic Perspective. Routledge. стр. 248–249. ISBN 978-0710303332.
  68. ↑ Essid, Yassine (1995). A Critique of the Origins of Islamic Economic Thought. Brill. стр. 24, 67. ISBN 978-9004100794.
  69. ↑ „The Precious Pearls“ Muhammad Ayub Sipra, Darussalam publishers and distributors, 2002 p.57
  70. ↑ Koehler, Benedikt (2014-06-17). Early Islam and the Birth of Capitalism (англиски). Lexington Books. стр. 78. ISBN 9780739188835.
  71. ↑ http://www.history-science-technology.com/articles/articles%2012.htm
  72. ↑ Book of the Thousand Nights and One Night, E. P. Mathers, p. 471
  73. ↑ Simha Assaf, Meqorot u-Meḥqarim be-Toldot Yisrael, Jerusalem 1946, pp. 20–21 (Hebrew and Judeo-Arabic)
  74. ↑ Giorgio Levi Della Vida and Michael Bonner, Encyclopaedia of Islam, and Madelung, p. 74.
  75. ↑ The origins of Islamic jurisprudence, Harald Motzki, Marion
  76. ↑ The History of al-Tabari, vol. XII, Albany: State University of New York Press 2007, pp. 194–195
  77. ↑ Medieval Islamic Civilization, Josef W. Meri, Jere L. Bacharach, p. 844
  78. ↑ Numani, Shibli; Numani, Muhammad Shibli (2004-11-06). Umar: Makers of Islamic Civilization (англиски). I.B.Tauris. стр. 44–45. ISBN 9781850436706.
  79. ↑ Haykal, 1944. Chapter 22.
  80. ↑ Haykal, 1944. Chapter 21.
  81. ↑ Ahmad, Abdul Basit (6 September 2017). „Umar bin Al Khattab - The Second Caliph of Islam“. Darussalam – преку Google Books.
  82. ↑ Khālid, Khālid Muḥammad (1 February 2005). „Men Around the Messenger“. The Other Press – преку Google Books.
  83. ↑ „The Living Thoughts of the Prophet Muhammad“. google.co.uk.
  84. ↑ Al-Buraey, Muhammad (6 September 1985). „Administrative Development: An Islamic Perspective“. KPI – преку Google Books.
  85. ↑ The challenge of Islamic renaissance By Syed Abdul Quddus
  86. ↑ Al-Buraey, Muhammad (6 September 1985). „Administrative Development: An Islamic Perspective“. KPI – преку Google Books.
  87. ↑ „Ottoman History“. google.co.uk.
  88. ↑ Esposito (2010, стр. 38)
  89. ↑ Hofmann (2007), p.86
  90. ↑ Islam: An Illustrated History By Greville Stewart Parker Freeman-Grenville, Stuart Christopher Munro-Hay, p. 40
  91. ↑ R. B. Serjeant, "Sunnah Jami'ah, pacts with the Yathrib Jews, and the Tahrim of Yathrib: analysis and translation of the documents comprised in the so-called 'Constitution of Medina'", Bulletin of the School of Oriental and African Studies (1978), 41: 1–42, Cambridge University Press.
  92. ↑ Watt. Muhammad at Medina and R. B. Serjeant "The Constitution of Medina." Islamic Quarterly 8 (1964) p.4.
  93. ↑ „Madinah Peace Treaty“. scribd.com.
  94. ↑ electricpulp.com. „ABŪ LOʾLOʾA – Encyclopaedia Iranica“. www.iranicaonline.org (англиски). Посетено на 2017-08-22.
  95. ↑ Modern reformist thought in the Muslim world. By Mazheruddin Siddiqi, Adam Publishers & Distributors, p. 147
  96. ↑ „Khalifa Umar bin al-Khattab – Death of Umar“. Архивирано од изворникот на 2019-05-23. Посетено на 2015-01-19.
  97. ↑ 97,0 97,1 Haykal, 1944. Chapter "Death of Umar".
  98. ↑ http://dsc.discovery.com/news/2008/11/18/islamic-inscription-02.html
  99. ↑ „Umar Ibn Al-Khattab : His Life and Times, Volume 2“. archive.org.
  100. ↑ „Hadith - Book of Model Behavior of the Prophet (Kitab Al-Sunnah) - Sunan Abi Dawud - Sayings and Teachings of Prophet Muhammad (صلى الله عليه و سلم)“. sunnah.com.
  101. ↑ „Umar Ibn Al-Khattab : His Life and Times, Volume 2“. archive.org.
  102. ↑ The 100, Michael H. Hart
  103. ↑ „Umar I | Muslim caliph“. Encyclopedia Britannica (англиски). Посетено на 2017-08-22.
  104. ↑ „Umar ibn al-Khattab“. www.jewishvirtuallibrary.org (англиски). Посетено на 2017-08-22.
  105. ↑ Crawford, Peter (2013-07-16). The War of the Three Gods: Romans, Persians and the Rise of Islam (англиски). Pen and Sword. стр. 119. ISBN 9781473828650.
  106. ↑ Islamic Imperialism, Efraim Karsh, p. 25
  107. ↑ Mark Weston (2008), Prophets and Princes: Saudi Arabia from Muhammad to the Present John Wiley & Sons, p.51
  108. ↑ Ramadani, Veland; Dana, Léo-Paul; Gërguri-Rashiti, Shqipe; Ratten, Vanessa (2016-09-02). Entrepreneurship and Management in an Islamic Context (англиски). Springer. стр. 27. ISBN 9783319396798.
  109. ↑ „History of al-Tabari Vol. 15, The Crisis of the Early Caliphate: The Reign of 'Uthman A.D. 644-656/A.H. 24-35“. SUNY Press. 16 June 2015 – преку Google Books.
  110. ↑ Jr, Arthur Goldschmidt; Boum, Aomar (2015-07-07). A Concise History of the Middle East (англиски). Avalon Publishing. стр. 48–49. ISBN 9780813349633.
  111. ↑ Mohtsham, Saeed M., Vision and Visionary Leadership – An Islamic Perspective
  112. ↑ 112,0 112,1 „Umar Ibn Al-Khattab : His Life and Times, Volume 2“.
  113. ↑ „Umar Ibn Al-Khattab: His Life and Times, Volume 1“. archive.org.
  114. ↑ „Umar Ibn Al-Khattab : His Life and Times, Volume 2“. archive.org.

Надворешни врски

уреди
Омар
Помлада гранка на Курејши
Роден(а): ок.584 Починал(а): 3 ноември 644
Духовни титули
Претходник
Абу Бакр 		Калиф на исламот
Праведен Калифат
23 август 634 – 3 ноември 644 		Наследник
Утман


  Статијата Омар е добра статија. Таа исполнува одредени критериуми за квалитет и е дел од инкубаторот на Википедија.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Омар&oldid=5205320“