Каиро
Каиро (арапски القاهرة, al-Qahira =„Победничкиот“) — главен град на Египет, а воедно и најголем град во Африка и на Арапскиот Полуостров. Градот се протега од обете страни на јужниот дел на делтата на реката Нил. Градот бил за време на своето постоење центар на многубројни култури во Египет. Каиро е политички, економски и културен центар на Египет и на Блискиот Исток. Градот е престолнина на египетската влада, парламентот како и на сите државни, религиозни структури и дипломатски претставништва во Египет.
| Каиро القاهرة | ||
|---|---|---|
| Главен град | ||
| ||
| Прекар(и): Градот на илјада минариња | ||
| Држава | Египет | |
| Мухафаз | Каиро | |
| Прво големо основање | 641–642 год. (Фустат) | |
| Последно големо основање | 969 год. (Каиро) | |
| Површина[б 1][1] | ||
| • Метро | 2,734 км2 (1,056 ми2) | |
| Надм. вис. | 23 м | |
| Население (2018) | ||
| • Главен град | 10,100,166[2] | |
| • Метро[3] | 22,183,000 | |
| Час. појас | EST (UTC+02:00) | |
| Поштенски код | од 11511 до 11938[4] | |
| Повик. бр. | (+20) 2 | |
| Мреж. место | cairo.gov.eg | |
| Службен назив: Историско Каиро | ||
| Тип: | Културно | |
| Критериуми: | i, v, vi | |
| Прогласено: | 1979 | |
| Број | 89 | |
.jpg)
.jpg)
Потекло на поимот
уредиИсторија
уредиПочетоците на Каиро се наоѓаат во неколку пранаселби. Староегипетската населба на источниот брег на Нил, која од грците била наречена Мемфис ја доизградиле римјаните во тврдина. На север од неа, за време на арапското освојување во VII век н.е., бил изграден логор кој подоцна се развил во град. И дветата града расетеле на местото на денешната Каирска чаршија. Откако градот делумно бил уништен од страна на пожари, основале Абасидите нова населба на Нил. Откако Фатимидите во 969 година го освоиле Египет, основале главен град кој го нарекле ал Каира (al-Qahira -„Победничкиот„). Под власта на Мамелуките (1250-1517), станал Каиро најважен центар на исламската култура. Во 1517 година, Османлиите го освоиле Каиро и останале на власт во градот сè до XVIII век. Под водство на Наполеон I, француските трупи го освоиле Каиро во 1798 година, за време на нивната експанзија во Египет. Во 1801 година, градот е повторно освоен од страна на Османлиите. До средината на XIX век, поради зголемените долгови на Египет како и ослабувањето на Османлиското Царство, во Каиро постојано се зголемувало европското влијание. Исмаил Паша, кој владеел од 1863 до 1879 изградил доста објекти во градот и го искористил отворањето на Суецкиот Канал во 1869 година, да го презентира Каиро на европските сили како една вистинска метропола. Голем удел во развојот на градот имале заемите од странство каде што најважна улога играла Велика Британија. Тие ја диктирале и политиката на градот сè до Првата светска војна. Помеѓу војните, растело населението на Каиро со голема брзина и до пред почетокот на Втората светска војна ја достигнало границата од 2 милиони. Стапката на раст се задржала и во наредните години. Со текот на времето сликата на градот значително се променила преку високите станбени, комерцијални и владини облакодери. Како седиште на Арапската Лига и важната улога која ја имал во мировниот процес на Блискиот Исток, Каиро добива уште поголемо меѓународно значење. Конференцијата на светското население под закрила на ООН, која во 1994 се одржа во Каиро, само го утврдила, па дури и зголемила добриот углед на Каиро на меѓународната сцена. Тема на конференцијата биле проблеми, со кои, меѓудругото се соочува и Каиро. Тоа главно се пренаселеноста, сиромаштијата и делумно катастрофалната еколошка и социјална состојба. До пред неколку години Каиро го потресуваа терористички напади врз странски туристи од страна на исламски фундаменталистички групи. Целта на овие екстремистички организации е да се одвратат туристите од патување во Египет и да се дестабилизира внатреполитичката атмосфера.
Географија
уредиРеони
уредиАрхитектура
уредиОколината на Каиро е претежно пустина, а на север се граничи со Делтата на Нил. Во областа на самиот град се наоѓаат многу острови, а најголемиот е централниот al-Gesira, на којшто се наоѓаат Операта на Каиро (1869) и 187 метри високата кула. Повеќе мостови го поврзуваат островот со брегот на реката од спротивните страни. Во центарот на градот се наоѓаат плоштадот Тахрир - Mīdān et-Tahrīr (ميدان التحرير), каде што се наоѓа и седиштето на Арапската Лига, џамијата Оман Маркан - Mīdān el-Ōperā (ميدان الأوبرا) и автобуската станица Рамсес ( محطة رمسيس, Mahattat Ramsīs).
Сликата на градот ја збогатуваат многубројни градби од минатото. Од повеќето стотици џамии, најпознати се: Ибн-Тулун (од деветтиот век н.е.), Азхар и Ал-Хаким (двете од десеттиот век н.е.). Тврдината во источниот дел на градот е изградена во 1176 година н.е. од султанот Салахудин ал Ајуби. Во стариот дел на градот се наоѓаат огромни порти кои се остатоци од поранешната тврдина Каиро. Сепак, од вкупно 8, останати сè до денес уште 3 (Баб Зоела ; Баб ал-Наср и Баб ал-Фотух). Пазарите, каде што може да се најдат разни прехранбени производи, штоф и вредни метали, го поврзуваат денешниот економски живот во Каиро со традиционалните форми на трговија и занает. Надвор од чаршијата во која се наоѓаат стари населби и тесни премини, расте и се развива модерен Каиро со големи облакодери и модерни сообраќајници.
Демографија
уредиСтопанство
уреди
Местоположбата, помеѓу Јужна Европа, Ориентот и Африка била пресудна за Каиро да игра улога низ историјата како еден од најважните трговски центри во регионот. Најважни гранки на производството во градот се: преработка на метали, производство на текстил, обувки, мебел, тутун како и материјал за печатење. Тој е економски центар од најголемо значење во регионот, седиште на многу концерни и економски организации. Меѓународниот аеродром се наоѓа во североисточниот дел на Каиро. Во изминатите неколку децении е забележан рапиден раст на населението во египетската престолнина, а како најголема причина за тоа се смета големата стапка на раѓање. За да може полесно да се контролира растот, изградени се неколку мали гратчиња во околината. Центарот на Каиро има 7.734.602, а заедно со околината и предградието 17.099.364 жители (податоци од 1 јануари 2005 година).
Образование
уредиНајпознатиот образовен центар во Каиро е црковниот универзитетет ал-Азхар. Најстариот од четирите универзитети е основан во 970 година н.е. Градот располага со многубројни истражни институти и библиотеки. За најпознат музеј се смета во 1900 година изградениот Музеј на Египет во кој се наоѓаат значајни колекции од египетски историски богатсва, меѓудругото и златниот саркофаг на фараонот Тутанкамун (Tut-ench-Amun). Музејот на Арапската и Исламската Уметност (1903) опфаќа една голема колекција од поранешната исламска култура. Коптскиот Музеј (1901) ја следи историјата на коптската заедница во Египет. Во Мамут-Калил Музејот (1963), кој се наоѓа на западниот брег на Нил, се изложени дела од Ван Гог, Гоген, Рубенс и други познати европски и египетски уметници.
Култура
уредиСообраќај
уреди
Спорт
уредиКаиро како мотив во уметноста и во популарната култура
уреди- „Повлечени“ — кус расказ на австрискиот писател Томас Берхнард од 1978 година.[5]
Наводи
уреди- ↑ „Major Agglomerations of the World - Population Statistics and Maps“. City Population. Архивирано од изворникот 11 September 2018. Посетено на 14 November 2022.
- ↑ „Population Estimates By Sex & Governorate 1/1/2022* (Theme: Census - pg.4)“. Capmas.gov.eg. Архивирано од изворникот 2 November 2018. Посетено на 29 September 2022.
- ↑ „Cairo, Egypt Metro Area Population 1950-2023“. Macrotrends. Посетено на 2023-02-25.
- ↑ „Cairo Postal Code“ (англиски). cz. 25 November 2022. Посетено на 30 January 2023.
- ↑ Томас Бернхард, Имитатор на гласови. Скопје: Темплум, 2008, стр. 131-132.
Надворешни врски
уреди- Lonely Planet: Cairo
- Музеј на Египет
- el Ahram неделник Архивирано на 2 мај 2014 г.
- World66 водич Архивирано на 10 јуни 2005 г.
- Cairo Архивирано на 21 февруари 2007 г.
Грешка во наводот: Има ознаки <ref> за група именувана како „б“, но нема соодветна ознака <references group="б"/>.