Шаховска олимпијада 1972

20. шаховска олимпијада — шаховска олимпијада одржана во Скопје и организирана од ФИДЕ, која содржела натпреварувања во машка и женска конкуренција, како и неколку настани кои биле одржани со цел да се промовира играта се одржала од 18 септември до 13 октомври 1972 во Скопје. Сите натпревари и главни настани, кои биле предвидени во програмата на Олимпијадата се одржале на Скопскиот саем.

Шаховска олимпијада 1972
Официјалниот логотип на шаховската олимпијада во 1972
Град-домаќин	Скопје
Држава	СР Македонија
Дата	18 септември - 13 октомври
Место	Скопски саем
Победник	СССР
Второ место	Унгарија
Трето место	СФР Југославија
Главен судија	Александар Котов
Екипи	63
Натпреварувачи	373 (35 велемајстори и 68 меѓународни мајстори)
Партии	2728
Турнирски систем	Бергеров систем
Критериуми за делба на места	број на освоени бодови по партија
Темпо на игра	2,5 часа за првите 40 потези со додаток од еден час за следните 16 потези
Надворешна врска	извештај од Олимпијадата

На Олимпијадата зеле учество рекордни 373 натпреварувачи, меѓу кои 35 велемајстори и 68 интернационални мајстори, од вкупно 63 земји. Натпреварот бил организиран во Бергеров систем, а на настанот биле одиграни вкупно 2728 партии, со темпо на игра од 2,5 часа за првите 40 потези, со додаток од еден час за следните 16. Претседател на организациониот комитет бил Драгољуб Ставрев, а директор на турнирот бил Јордан Ивановски. Контролен судија бил Макс Еве, а главен судија Александар Котов во машка конкуренција и Вера Тихомирова во женска конкуренција.

Репрезентациите на Советскиот Сојуз биле најуспешни во обете конкуренции, со што го освоиле единаесеттото последователно злато во машка и петтото во женска конкуренција. Медали освоиле уште репрезентациите на Унгарија (сребро) и СФР Југославија (бронза) во машка и Романија (сребро) и Унгарија (бронза) во женска конкуренција.

Олимпијадата била прва на којашто натпреварите во машка и женска конкуренција се одржале истовремено и на едно место. Ваквата организација на настанот се повторила во 1976 година и оттогаш станала традиција и постојано се применува.

Воведни настани

Приказ на слоганот „Скопје 1972“ претставен со комбинации на шаховски дијаграми од страна на велемајсторот Пал Бенко, кој покажал многу нови шаховски проблеми за време на Олимпијадата

Градот-домаќин на Олимпијадата, Скопје, бил силно потресен од катастрофалниот земјотрес на 26 јули 1963, по што голем дел од градот бил под урнатини, што придонело за негово обновување во наредните години. Организацијата на овој голем настан била одлична, што оставило одличен впечаток пред светската јавност поради краткото време за обнова на градот, но и краткото време за организација на овој настан. За време на одржувањето на Олимпијадата за првпат биле преземени дополнителни безбедносни мерки поради стравувањето од нов терористички напад, по оној само неколку седмици пред почетокот на Олимпијадата, случен за време на одржувањето на Летните олимписки игри во Минхен, кога 11 израелски спортисти биле киднапирани, од кои 9 убиени од страна на палестински напаѓачи. На олимпијадата бил ограничен бројот на земји-учеснички на 60, но уште три репрезентации допатувале во Скопје. На олимпијадата за првпат учествувале: Велс, Малезија и Ирак. Родезија и Јужноафриканската Република, кои исто така требало да учествуваат на настанот не добиле југословенски визи. По овој проблем, на следниот конгрес на ФИДЕ било одлучено, на ниту една шаховска олимпијада во иднина да не им се гарантира учество на земји кои нема да ветат дека ќе учествуваат, а при тоа имаат проблеми.

Фаворити за медали

Несомнено најголем фаворит за освојување на златниот медал била репрезентацијата на Советскиот Сојуз, која го освоила златниот медал на претходните 10 шаховски олимпијади (1952-1970). Но, сепак на шаховската олимпијада, Советите дошле без Борис Спаски, кој истата година ја загубил титулата светски првак од Боби Фишер, кој пак не дошол во Скопје поради неговите неприфатливи барања да игра шах во посебна просторија. Репрезентацијата на САД била ослабена и со неиграњето на Решевски, Еванс и Ломбарди. За Данска не настапил Бент Ларсен, а Западна Германија била ослабена без Унцикер и Шмид. Велемајсторот Николас Росолимо на оваа шаховска олимпијада настапувал за Франција. Грумер, која настапила за Девствените Острови била единствената жена која настапила во натпреварите во машка конкуренција.

Учесници

На шаховската олимпијада во Скопје, своето прво учество на шаховските олимпијади го забележале репрезентациите на Велс, Малезија и Ирак.

Натпревари

За разлика од претходните две шаховски олимпијади, на шаховската олимпијада во 1972 не било почитувано правилото две репрезентации да не се соочат по вторпат во текот на натпреварите. Новина на олимпијадата било тоа што за првпат остварувањата на учесниците биле оценувани според Ело рејтинг системот. Екипите биле поделени во 8 квалификациони групи, при што во завршниот дел се формирале 4 групи од по 16 екипи, при што групата Д имала 15 екипи.

Група 1

Во првата група, репрезентацијата на Советскиот Сојуз надмоќно го освоила првото место. Втората замена во репрезентацијата на СССР, Владимир Савон загубил на време од кубанскиот шахист Естевез, но тоа не ѝ помогнало многу на неговата репрезентација, бидејќи репрезентацијата на Куба загубила катастрофално во претпоследниот круг од репрзентацијата на Белгија. Во последниот круг на натпревари, Кубанците морале да ја победат Данска со 3-1 да би обезбедиле место понатаму, но одличната Данска, покрај отсуството на најдобриот шахист Ларсен која претходно ги победила Финска и Белгија, одиграла реми 2-2, по што Куба и Белгија продолжиле во утешната група Д. Финска, која завршила трета во групата продожила во групата Ц, а во завршната фаза продолжиле првопласираните репрезентации на Советскиот Сојуз и Данска.

Ова била конечната табела во групата:

Место	Земја	Продолжува во група	1	2	3	4	5	6	7	+	−	=	Бодови од табла	Бодови
1	СССР	А		3½	4	2½	4	4	4	6	0	0	22	12
2	Данска	А	½		3	2	2½	3	4	4	1	1	15	9
3	Белгија	Б	0	1		3	3	3½	3½	4	0	2	14	8
4	Куба	Б	1½	2	1		2½	2½	3½	3	1	2	13	7
5	Финска	Ц	0	1½	1	1½		4	3½	2	0	4	11½	4
6	Доминиканска Република	Ц	0	1	½	1½	0		3	1	0	5	6	2
7	Луксембург	Д	0	0	½	½	½	1		0	0	6	2½	0

Група 2

Во групата 2, најголем фаворит била репрезентацијата на земјата-домаќин СФР Југославија. Уште во првиот круг, Југославија ја победила репрезентацијата на Англија, која се очекувало да го освои второто место во групата. Но, попобедата над опасната репрезентација на Бразил во вториот круг, Англичаните загубиле од Јапонија во третиот, но во истиот круг на натпревари нивниот конкурент Швајцарија, со реми против изненадувачки добрата млада екипа на Перу ги искомпликувала работите во групата. Во четвртото коло, Англија ја победила Швајцарија и се чини дека со оваа победа нивниот пласман во завршната фаза е осигуран, но во наредниот петти круг загубиле од репрезентацијата на Перу, која имала рејтинг од 2268 пред почетокот на Олимпијадата. Изненадувањето, Перу имало 2 бода предност пред Швајцарија, но во наредниот круг, Перуанците се соочиле со Југославија. Во истиот круг, Швајцарија го победила Бразил минимално со 2½-1½, а Перуанците биле среќни поради освоениот ½ против големиот противник. Англија го победила Кипар со максимални 4-0, но оваа победа била „Пирова“, бидејќи на конечниот изглед на табелата завршиле со ½ бод зад Перу и Швајцарија, која поминала благодарение на нерешниот резултат во мечот против Југославија, што било според прописите на Бергеровиот систем.

Ова била конечната табела во групата:

Место	Земја	Продолжува во група	1	2	3	4	5	6	7	8	+	−	=	Бодови од табла	Бодови
1	СФР Југославија	А		2	3½	3	3	4	3	4	6	1	0	22½	13
2	Швајцарија	А	2		2	1½	2½	3½	3½	4	4	2	1	19	10
3	Перу	Б	½	2		2	2½	4	4	4	4	2	1	19	14
4	Англија	Б	1	2½	2		3	2½	3½	4	5	1	1	18½	11
5	Бразил	Ц	1	1½	1½	1		3½	4	3	3	0	4	15½	6
6	Јапонија	Ц	0	½	0	1½	½		2½	3	2	0	5	8	4
7	Сирија	Д	1	½	0	½	0	1½		1½	0	0	7	5	0
8	Кипар	Д	0	0	0	0	1	1	2½		1	0	6	4½	2

Група 3

Во третата група, најголеми фаворити за освојување на првите две места во групата биле силните репрезентации на Унгарија и Полска. Единствена закана за овие две репрезентации била незгодната репрезентација на Норвешка, која откако загубила од Унгарија, со победи во останатите мечеви била веднаш зад Полска, која ја направила решавачката предност со нерешениот резултат против Унгарија. По ова, Норвежаните морале да ги победат Полјаците, како би го освоиле второто место во групата. Но, тоа не се случило, а Јачек Беднарски ја добил одлучувачката партија, одигрувајќи комбинација со жртва на топ.

Ова била конечната табела во групата:

Место	Земја	Продолжува во група	1	2	3	4	5	6	7	8	+	−	=	Бодови од табла	Бодови
1	Унгарија	А		2	3	3½	3	4	4	4	6	1	0	23½	13
2	Полска	А	2		2½	3	4	3	4	3½	6	1	0	22	13
3	Норвешка	Б	1	1½		3½	3	3½	3½	4	5	0	2	20	10
4	Индонезија	Б	½	1½	½		3½	3	4	3	4	0	3	15½	8
5	Шкотска	Ц	1	0	1	½		3½	2½	3	3	0	4	11½	6
6	Боливија	Ц	0	1	½	1	½		2	3	1	1	5	8	3
7	Мароко	Д	0	0	½	0	1½	2		2½	1	1	5	6½	3
8	Либан	Д	0	½	0	1	1	1	½		0	0	7	5	0

Група 4

Репрезентациите на Аргентина и Западна Германија биле фаворити во групата 4, но биле ослабени поради тоа што на Олимпијадата не играле нивните најдобри шахисти. Во нивниот меѓусебен меч уште во првиот круг, победиле Германците со максимални 4-0. Репрзентацијата на Исланд, која се чини била најголем конкурент на Аргентина загубила исто така со 4-0 во следното коло од Западна Германија. Во третиот круг, Аргентинците загубил премногу бодови против Грција, што било вистинска сензација, бидејќи во екипата на Аргентина, двајца шахисти тој ден имале оценет рејтинг 2296. Лошите игри на Аргентина продолжиле со едвај извлеченото реми против Нов Зеланд во четвртиот круг, кога аргентинскиот велемајстор Хектор Росето загубил од новозеланѓанскиот меѓународен мајстор со естонско потекло Ортвин Сарапу. Но, и покрај овие лоши игри, во одлучувачкиот меч од петтиот круг, Аргенитна го победила Исланд со што обезбедила пласман во завршницата. Исланд и Грција продолжиле во групата Б, за сметка на Нов Зеланд кој загубил од репрезентациите на Грција и Западна Германија во последните два круга на натпревари. Сепак оваа група ја обележал и ужасно лошиот настап на репрезентацијата на Франција, која предводена од велемајсторот Николас Росолимо завршила на последното место на конечната табела во групата, со што не обезбедила пласман ниту меѓу најдобрите 48 екипи, продолжувајќи ги натпреварите во групата Д.

Ова била конечната табела во групата:

Место	Земја	Продолжува во група	1	2	3	4	5	6	7	8	+	−	=	Бодови од табла	Бодови
1	Западна Германија	А		4	3½	4	3	3½	3	4	7	0	0	25	14
2	Аргентина	А	0		3	2½	2	4	3	4	5	1	1	18½	11
3	Исланд	Б	½	1		2½	3½	3	3½	3½	5	0	2	17½	10
4	Грција	Б	0	1½	1½		3	1½	2½	4	3	0	4	14	6
5	Нов Зеланд	Ц	1	2	½	1		2	3	4	2	2	3	13½	6
6	Мексико	Ц	½	0	1	2½	2		2	3	2	2	3	11	6
7	Франција	Д	1	1	½	1½	1	2		3½	1	1	5	10½	3
8	Гернзи	Д	0	0	½	0	0	1	½		0	0	7	2	0

Група 5

Репрезентацијата на Чехословачка била одлично подготвена за шаховската олимпијада. Во нвната петта група се наоѓала и Шпанија, која на претходните неколку олимпијади, редовно ги продолувала натпреварите во завршницата. Во вториот круг, во оваа група се случиле две големи изненадувања. Репрезетатацијата на Шпанија загубила од Ирска, а чехословачките шахисти само со реми успеале да ја запрат одличната тој ден репрезентација на Португалија. Во овој меч, чехословачкиот шахист Јан Смејкал го претрпел единствениот пораз на олимпијадата, губејќи против Жоаки Дурао. Во третиот круг, Чехословачка без проблеми го победила Израел, а Шпанија ја поминала Монголија во борбата за второто место во групата. Португалија остварила уште еден одличен резултат, играјќи нерешено во мечот против Израел, со што продолжиле со добрата игра на оваа шаховска олимпијада. Шахистите од Шпанија ги победиле своите противници од Израел во многу важниот меч од четвртиот круг, но сепак Шпанците дефинитивно се ослободиле од заканите на противниците за второто место групата во претпоследното коло, кога со максимални 4-0 ја победиле Португалија, а Монголија загубила ½ бод од непредвидливата Ирска. Во последниот круг, Шпанија лесно го победила Хонгконг и завршила на второто место во групата, веднаш зад фаворизираната репрезентација на Чехословачка, а пред Израел и Монголија. Португалија ги продолжила натпреварите во групата Ц.

Ова била конечната табела во групата:

Место	Земја	Продолжува во група	1	2	3	4	5	6	7	8	+	−	=	Бодови од табла	Бодови
1	Чехословачка	А		3	3½	3	2	4	4	4	6	1	0	23½	13
2	Шпанија	А	1		2½	2½	4	1½	4	4	5	0	2	19½	10
3	Монако	Б	½	1½		2	3½	2½	4	3½	4	1	2	17½	9
4	Израел	Б	1	1½	2		2	3	3½	4	3	2	2	17	8
5	Португалија	Ц	2	0	½	2		2½	3½	3	3	2	2	13½	8
6	Ирска	Ц	0	2½	1½	1	1½		3	3	3	0	4	12	6
7	Хонгконг	Д	0	0	0	½	½	1		3½	1	0	6	5½	2
8	Малезија	Д	0	0	½	0	1	1	½		0	0	7	3	0

Група 6

Шестата група била една од поинтересните, бидејќи во неа се чини имало изедначен натпревар на 3 екипи за првите две места. Меѓу нив, се чини Источна Германија била фаворит, но се очекувала интересна борба меѓу репрезентациите на Канада и Шведска. Шведска загубила 2 бода против Италија во вториот круг, но ни Канада не завршила подобро, бидејќи 3 партии во овој меч завршиле реми. Мечот за второто место меѓу Шведска и Канада се одиграл во третиот круг, во кој победиле Швеѓаните со 2½-1½ иако Канада имала за 70 бода поголем рејтинг од својот противник. Во следниот круг, Шведска загубила од Источна Германија, а Канада не успеала да ја победи Италија со значителна разлика, па така единствената шанса за Канда за освојување на второто место била победа над Источна Германија во петтиот круг, што не успеале да ја искористат. Шведска завршила на второто место во групата, благодарение и на одличната игра на младиот велемајстор Улф Андерсон.

Ова била конечната табела во групата:

Место	Земја	Продолжува во група	1	2	3	4	5	6	7	8	+	−	=	Бодови од табла	Бодови
1	Источна Германија	А		3	2½	3	3½	3½	4	4	7	0	0	23½	14
2	Шведска	А	1		2½	2	3½	4	3	4	5	1	1	20	11
3	Канада	Б	1½	1½		2½	3½	2½	2½	4	5	0	2	18	10
4	Италија	Б	1	1½	2		2	3	3½	4	3	2	2	17	8
5	Велс	Ц	½	½	1½	1½		2½	3	3	3	0	4	11½	6
6	Турција	Д	½	0	1½	1½	1½		1½	3½	1	0	6	10	2
7	Сингапур	Д	0	1	1½	0	1	2½		3	2	0	5	10	2
8	Малта	Д	0	0	0	½	1	½	1		0	0	7	3	0

Група 7

Во оваа група, фаворити на хартија биле репрезентациите на Холандија и Бугарија, пред Колумбија и Австралија, која била предводена од велемајсторот Валтер Браун. И Бугарија и Холандија ги победиле Колумбија, однсоно Австралија со по 2½-1½ во вториот круг, но изненадување била репрезентацијата на Албанија, која во наредниот круг неочекувано ја победила репрезентацијата на Колумбија, а во истиот круг на натпревари, Холандија ја победила Бугарија, па борбата за второто место продолжила меѓу шахистите од Бугарија и Албанија. Во четвртиот круг, Бугарија ја остварила решавачката победа над Албанија, а Холандија ја победила Австралија. Во наредниот круг, Албанија безмилосно ја победила Австралија, препуштајќи ѝ само половина бод. Албанија одиграла изненадувачки 2-2 со Холандија, што било потврда за нивното продолжување на натпреварите во групата Б. Во последит круг, Холандија брзо ремизирала против Порторико, а ним им останале доследни и шахистите од Бугарија, кои ремизирале против Колумбија, со што јужноамериканската репрезентација продолжила во групата Б, за сметка на Австралија која морала да се задоволи со продолжување на натпреварите во групата Ц.

Ова била конечната табела во групата:

Место	Земја	Продолжува во група	1	2	3	4	5	6	7	8	+	−	=	Бодови од табла	Бодови
1	Бугарија	А		1½	3	2	2½	3½	4	4	5	1	1	20½	11
2	Холандија	А	2½		2	2½	3	2	4	4	5	2	0	20	12
3	Албанија	Б	1	2		2½	3½	3½	4	3	5	1	1	19½	11
4	Колумбија	Б	2	1½	1½		2	3½	2½	3	3	2	2	16	8
5	Австралија	Ц	1½	1	½	2		4	3	4	3	1	3	16	7
6	Порторико	Д	½	2	½	½	0		4	3	2	1	4	10½	5
7	Ирак	Д	0	0	0	1½	1	0		3	1	0	6	5½	2
8	Андора	Д	0	0	1	1	0	1	1		0	0	7	4	0

Група 8

Во осмата група, многу мечеви завршиле нерешено. Најголеми фаворити за освојување на првите две места биле репрезентациите на САД и Романија, но репрезентацијата на Филипини претставувала вистинска закана за нив иако во првите два круга ремизирале со Иран и потоа со Австрија. Мечот САД-Романија завршил нерешно. Во петтото коло, Романија ремизирала со Австрија, а на шахистите од Филипините им претстоеле мечевите против Романија и САД во последните два круга. И двата меча завршиле реми, а мечот Филипини-САД бил особено возбудлив, во кој американскиот шахист со чешко потекло Љубомир Кавалек го победил Еугенио Торе. САД и Романија продолжиле во главната група А во завршницата, а Филипините како трети и Австрија како четврта во утешната група Б. Првите 3 репрезентации во оваа група на конечната табела немале пораз.

Ова била конечната табела во групата:

Место	Земја	Продолжува во група	1	2	3	4	5	6	7	8	+	−	=	Бодови од табла	Бодови
1	САД	А		2	2	3	3½	3	4	4	5	2	0	21½	12
2	Романија	А	2		2	2	3	3½	4	4	4	3	0	20½	11
3	Филипини	Б	2	2		2	3½	2	4	4	3	4	0	19½	10
4	Австрија	Б	1	2	2		3½	2	2½	3	3	3	1	16½	9
5	Тунис	Д	½	1	½	½		4	3	4	3	0	4	13½	6
6	Иран	Ц	1	½	2	2		0	4	3½	2	2	3	13	6
7	Фарски острови	Д	0	0	0	1½	1	0		4	1	0	6	6½	2
8	Девствени острови	Д	0	0	0	½	0	½	0		0	0	7	1	0

Завршни натпревари

Група А

Во пресрет на натпреварите во новоформираните четврти групи, особено во групата А, каде продолжиле најдобрите 16 екипи, според ЕЛО рејтинг системот, далеку во водство со најголем оценет рејтинг била репрезентацијата на Советскиот Сојуз (2626), пред СФР Југославија (2528), Унгарија (2509), Чехословачка (2481) и Источна Германија (2458). Унгарските шахисти оствариле одличен резутат, победувајќи ги по вторпат во својата историја шахистите од надмоќниот Советски Сојуз со 2½-1½, при што клучна била победата на Билек над Корчној. Во следниот круг, Јогославија загубила од Чехословачка, а Советскиот Сојуз ја победил ападна Германија. Но, и покрај оваа победа, во редовите на Советскиот Сојуз, Тигран Петросјан го претрпел единствениот пораз на шаховските олимпијади, губејќи против велемајсторот Роберт Хибнер. Во следниот круг на натпревари. Унгарија ја победила Источна Германија, а Чехословачка и САД ремизирале. И покрај одличната игра и победата на Падевски над Карпов, Бугарија загубила од СССР, а Унгарија по долгочасовен притисок едвај успеала да ја победи Полска со 3-1. Чехословачка сензационално загубила од Шпанија, па во водство на табелата била Југославија со 12 бода, пред Унгарија со 11½ и Чехословачка со 9½. Но советските шахисти ја засилиле својата игра и ја уништиле Источна Германија во петтиот круг, додека Унгарија лошо загубила од Шведска, во очетничкиот дебакл на Портиш против Андерсон. Шпанија изненадувачки се нашла на третотот место, но ова не било толку големо изненадување со оглед на тоа дека оваа репрезентација сè уште не играла со најдобрите репрезентации. Два круга подоцна, Унгарија остварила значајна победа над Чехословачка, а Југославија лесно ја надиграла Аргентина. Шахистите од Источна Германија, кои биле сметани за сериозна закана дури и за освојување на медал, го загубиле шестиот последователен меч, по што останале заковани на претпоследното место. На половина од натпреварите во оваа завршна група, Западна Германија ја победила Чехословачка, а во следниот круг водечката Југославија загубила од Унгарија, со што водството му го препуштила на Советскиот Сојуз кој ремизирал со Чехословачка. Унгарија била втора со половина бод заостанување зад Советскиот Сојуз, а Западан Германија загубила 2 бода против Данска, со што го загубила чекорот. На шахистите од Западна Германија им била потребна победа над Југославија во десеттиот круг, доколку сакале да останат со реални шанси за медал, но само ремизирале. Во единаесеттиот круг, Советскиот Сојуз ја победила Југославија, благодарение на победата на ветеранот Смислов над младиот Љубоевиќ. Унгарија убедливо ја победила Шпабија со 3½-½, а потоа и деморализираната Аргентина со 4-0, за која ова не бил прв пораз од овој вид во Скопје. Југославија ја победила Бугарија, а Советскиот Сојуз бил поуспешен од САД, по што на 3 круга до крајот, СССР и Унгарија биле на делба на првотот место со 3½ предност пред Југославија, која била сигурна на третото место. Советите направиле предност од еден бод по 13. круг со убедливата победа над Шпанија, но потоа ја преполовиле против Аргентина, додека Унгарија ја победила Холандија. Во пресрет на последниот круг на натпревари, сè уште ништо не се знаело околу освојувачот на златниот медал. Ова се случило за првпат, откако СССР учествувал на шаховските олимпијади. Унгарија заостанувала за половина бодови и играла против Западна Германија, која се сметала за посилна од Романија, против која играле советските шахисти. Западна Германија во своите редови го немала Роберт Хибнер, кој веќе го имал обезбедено златниот медал во поединачна конуренција на прва табла. Но, Хелмут Флегер моралда победи велемајстор, како и тој би ја добил истата титула. За време на одигрувањето на мечевите од последниот круг, СССР бил во водство со 41½ бод и уште една партија која се играла, а во која Таљ имал тешка позиција, а Унгарија имала уште две партии во тек. Но, во двете партии, Унгацрите не оствариле ниту една победа (Чом загубил, а Портиш ремизирал против Флегер, кој поради тоа не станал велемајстор), по што репрезентацијата на Советскиот Сојуз го освоила 11. последователен златен медал на шаховските олимпијади. Репрезентацијата на земјата-домаќин, СФР Југославија го освоила бронзениот медал.

Ова била конечната табела во групата:

Место	Земја	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	+	−	=	Бодови од табла	Бодови
1	СССР		1½	2½	2	2½	2½	3	2½	3	3½	3½	3	3½	2	3	4	12	2	1	42	26
2	Унгарија	2½		2½	2½	2	2½	2½	2½	2½	3½	3½	3	2	4	1½	3½	12	2	1	40½	26
3	СФР Југославија	1½	1½		1½	2	2	2	3	3	2½	3	3	3½	3	2½	4	9	3	3	38	21
4	Чехословачка	2	1½	2½		1½	2½	2½	2½	2	1½	1½	2½	3½	2½	4	3	9	2	4	35½	20
5	Западна Германија	1½	2	2	2½		2½	2½	2½	2½	2½	2½	2	2	3	2	2	9	5	1	35	23
6	Бугарија	1½	1½	2	1½	1½		2½	3	2½	2½	2	2½	2½	2	2½	2	7	4	4	32	18
7	Романија	1	1½	2	1½	1½	1½		2	2	3	2½	2½	2½	3½	2	2½	6	4	5	31½	16
8	Холандија	1½	1½	1	1½	1½	1	2		2½	3	3	2	2½	1½	2	2½	5	3	7	29	13
9	САД	1	1½	1	2	1½	1½	2	1½		2½	3	3	1½	2½	2½	2	5	3	7	29	13
10	Источна Германија	½	½	1½	2½	1½	1½	1	1	1½		2½	2	2	3	4	2½	5	2	8	27½	12
11	Шпанија	½	½	1	2½	1½	2	1½	1	1	1½		2	3½	3	1½	3	4	2	9	26	10
12	Полска	1	1	1	1½	2	1½	1½	2	1	2	2		2	2	2	2	0	8	7	24½	8
13	Данска	½	2	½	½	2	1½	1½	1½	2½	2	½	2		2	2½	1½	2	5	8	23	9
14	Аргентина	2	0	1	1½	1	2	½	2½	1½	1	1	2	2		2½	2	2	5	8	22½	9
15	Шведска	1	2½	1½	0	2	1½	2	2	1½	0	2½	2	1½	1½		1	2	4	9	22½	8
16	Швајцарија	0	½	0	1	1	2	1½	1½	2	1½	1	2	2½	2	3		2	4	9	21½	8

Конечен пласман

Група А Место Земја Бодови 1 СССР 42 2 Унгарија 40½ 3 СФР Југославија 38 4 Чехословачка 35½ 5 Западна Германија 35 6 Бугарија 32 7 Романија 31½ 8 Холандија 29 9 САД 29 10 Источна Германија 27½ 11 Шпанија 26 12 Полска 24½ 13 Данска 23 14 Аргентина 22½ 15 Шведска 22½ 16 Швајцарија 21½

Група Б Место Земја Бодови 17 Англија 37 18 Израел 36½ 19 Канада 33 20 Филипини 31½ 21 Норвешка 30½ 22 Куба 30 23 Австрија 30 24 Исланд 29 25 Колумбија 27 26 Индија 25½ 27 Италија 25 28 Монако 24½ 29 Грција 21 30 Белгија 20½ 31 Перу 19 – Албанија –

Група Ц Место Земја Бодови 32 Австралија 45 33 Финска 42 34 Шкотска 39 35 Иран 37½ 36 Бразил 35½ 37 Португалија 32½ 38 Турција 31 39 Ирска 28½ 40 Порторико 28½ 41 Мексико 26½ 42 Тунис 26½ 43 Велс 26½ 44 Нов Зеланд 25 45 Доминиканска Република 21½ 46 Боливија 19 47 Јапонија 15½

Група Д Место Земја Бодови 48 Франција 46½ 49 Сингапур 42½ 50 Малта 32 51 Хонгконг 30½ 52 Либан 30 53 Луксембург 29½ 54 Фарски Острови 29 55 Сирија 28 56 Кипар 27½ 57 Мароко 26 58 Андора 24 59 Малезија 23 60 Гернзи 20½ 61 Белгија 20½ 62 Ирак 20½ 63 Британски Девствени Острови 10½

Освојувачи на медали

Екипно

Место	Држава	Состав
1	СССР	Тигран Петросјан, Виктор Корчној, Василиј Смислов, Михаил Таљ, Анатолиј Карпов, Владимир Савон
2	Унгарија	Лајош Портиш, Иштван Билек, Ѓеза Форинтош, Золтан Рибли, Иштван Чом, Ѓула Сакс
3	СФР Југославија	Светозар Глигориќ, Борислав Ивков, Љубомир Љубоевиќ, Александар Матановиќ, Милан Матуловиќ, Јосип Рукавина

Поединечно

Прва табла

Место	Име и презиме	Завршна група	Бодови	Одиграни партии	%
1.	Роберт Хибнер	А	15	18	83,3
2.	Властимил Хорт	А	14½	18	80,6
3.	Валтер Браун	Ц	17½	22	79,5

Втора табла

Место	Име и презиме	Завршна група	Бодови	Одиграни партии	%
1	Виктор Корчној	А	11	15	73,3
2	Иштван Билек	А	11½	16	71,9
3	Вилијам Хартстон	Б	12	17	70,6

Трета табла

Место	Име и презиме	Завршна група	Бодови	Одиграни партии	%
1	Љубомир Љубоевиќ	А	15½	19	81,6
2	Василиј Смисолов	А	11	14	78,6
3	Карлос Куартас	Б	13	18	72,2

Четврта табла

Место	Име и презиме	Завршна група	Бодови	Одиграни партии	%
1	Михаил Таљ	А	14	16	87,5
2	Аврам Калдор	Б	12½	16	78,1
3	Питер Бијасас	Б	11½	15	76,7

Прва резервна табла

Место	Име и презиме	Завршна група	Бодови	Одиграни партии	%
1	Анатолиј Карпов	А	13	15	86,7
2	Амикам Балшон	Б	13	16	81,3
3	Масуд Савадуки	Ц	12	15	80,0
3	Ирјо Рантанен	Ц	12	15	80,0

Втора резервна табла

Место	Име и презиме	Завршна група	Бодови	Одиграни партии	%
1	Алдо Хаик	Б	11	12	91,7
2	Јан Шо	Ц	11	15	73,3
3	Јирген Дојбал	А	9	13	69,7

Награда за најдобра партија

	a	b	c	d	e	f	g	h
8									8
7									7
6									6
5									5
4									4
3									3
2									2
1									1
	a	b	c	d	e	f	g	h

Завршната позиција во партијата

На шаховската олимпијада била доделена и наградата за најдобра партија. Оваа награда ја добила партијата меѓу швајцарскиот меѓународен мајстор Вернер Хуг (2475) и чехословачкиотн велемајстор Властимил Хорт (2600) одиграна на прва табла во мечот Швајцарија-Чехословачка на 11 октомври, во рамките на претпоследниот 14. круг од групата А во завршните натпревари.

Партијата го имала следниот тек:

1.c4 Sf6 2.Sf3 e6 3.g3 b6 4.Lg2 Lb7 5.0-0 Le7 6.d4 0-0 7.Sc3 Se4 8.Sxe4 Lxe4 9.Lf4 d6 10.Dd2 Sd7 11.Tfd1 h6 12.Se1 f5 13.Lxe4 dxe4 14.Dc2 Sf6 15.f3 g5 16.Le3 De8 17.Kg2 Dh5 18.h3 Dg6 19.Tac1 Tf7 20.fxe4 g4 21.h4 e5 22.Dd3 Sxe4 23.Sc2 Taf8 24.Lg1 Lxh4 25.gxh4 Tf3 26.Se3 Tg3+ 27.Kh1 Tf2 0-1

Женска шаховска олимпијада

Шаховска олимпијада 1972
Дата	18 септември - 13 октомври
Победник	СССР
Второ место	Романија
Трето место	Унгарија
Главен судија	Вера Тихомирова
Екипи	23
Натпреварувачи	69
Партии	264
Турнирски систем	Бергеров систем
Критериуми за делба на места	број на освоени бодови по партија
Темпо на игра	2,5 часа за првите 40 потези со додаток од еден час за следните 16 потези

За време на шаховската олимпијада во Скопје се одржала и 5. женска шаховска олимпијада. Тоа била првата женска шаховска Олимпијада која се одржала за време на одржувањето на главниот настан во машка конкуренција. На настанот земале учество 69 шахистки од 23 земји. Темпото на игра било идентично како и во машка конкуренција. Главен судија била Вера Тихомирова.

Натпревари

За разлика од натпреварите во машка конкуренција, женски екипи се сосотоеле од по две шахистки. Репрезентациите биле поделени во 4 групи од по 6 екипи, при што групата 1 имала 5 екипи. Во вториот круг, во зависност од остварените резултати, се формирале 3 нови групи од по 8 екипи, при што во најслабата група Ц, натпреварите ги продолжиле 7 екипи.

Група 1

Во првата група, најголеми фаворити за пласман во главната група од завршните натпревари биле репрезентациите на Советскиот Сојуз и Источна Германија. Со победите уште во првиот круг со по 2-0 над Австралија, однсоно Ирска, ја потврдиле улогата на фаворити која им била дадена. Репрезентацијата на Холандија, која можеби била единствената друга екипа, која би можела да им попречи на фаворизираните Советки и Германки била слободна во првиот круг. Во третиот круг на натпревари, шахистките на од Советскиот Сојуз ги победиле своите противнички од Источна Германија со максимални 2-0, а со истиот резултат во наредниот круг ја совладале и Холандија, со што го обезбедиле провот место во групата, а во неизвесна трка за второто место биле Источна Германија и Холандија кои во пресрет на последниот круг и меѓусебниот меч имале по 3½ освоени бодови. Во решавачкиот меч, Источна Германија победила со 1½-½ и со тоа го освоила второто место во групата. Австралија завршила како четврта, а Ирска која завршила последна, единствениот половина бод го освоила против Советскиот Сојуз, кој во тој меч го загубил единствениот половина бод.

Ова била конечната табела во групата:

Место	Земја	Продолжува во група	1	2	3	4	5	+	−	=	Бодови од табла
1	СССР	А		2	2	2	1½	4	0	0	7½
2	Источна Германија	А	0		1½	1½	2	3	0	1	5
3	Холандија	Б	0	½		1½	2	2	0	2	4
4	Австралија	Б	0	½	½		2	1	0	3	3
5	Ирска	Ц	½	0	0	0		0	0	4	½

Група 2

Во втората група имало 3 рамноправни репрезентации (Англија, Чехословачка и СФР Југославиоја) кои биле во конкуренција за првите две места, кои водат во главната група во завршницата. Англија уште во првиот круг ја совладала СФР Југославија со 1½-½, а во истиот круг Чехословачка ја победила Шкотска со максимални 2-0, по што репрезнтацијата на земјата-домаќин заостанувала „цел бод“ зад Англија, а бод и половина зад водечките Чехословачка и Австрија. Во вториот круг, трите фаворизирани репрезентации оствариле максимални победи, па разликата останала иста, а СФР Југославија била на третата позиција. Во третиот круг, шахистките од Југославија ремизирале против Чехословачка, па Англија била на прагот од обезбедување на првото место во групата. Четвртиот круг на натпревари поминал идентично како и вториот, па единствената шанса за пласман во главната група од завршницата за домашните шахистки бил пораз на Чехословачка од Англија, но првопласираните репрезентација одиграле 1-1, со што ги заземале првите две места во групата.

Ова била конечната табела во групата:

Место	Земја	Продолжува во група	1	2	3	4	5	6	+	−	=	Бодови од табла
1	Англија	А		1	1½	2	2	2	4	0	1	8½
2	Чехословачка	А	1		1	2	2	2	3	0	2	8
3	СФР Југославија	Б	½	1		2	2	2	3	1	1	7½
4	Австрија	Б	0	0	0		1½	2	2	3	0	3½
5	Шкотска	Ц	0	0	0	½		1½	1	4	0	2
6	Јапонија	Ц	0	0	0	0	½		0	5	0	½

Група 3

Репрезентацијата на Романија несомнено била една од најдобрите репрезентации пред почетокот на олимпијадата. Романките биле во група со конкурентната репрезентација на Бугарија. Уште по првите три круга, со по 3 победи (две од по 2-0 и една со 1½-½), репрезентациите на Романија и Бугарија имале 2½ бодови предност пред најблискиот конкурент Монголија. Со нереениот резултат меѓу водечките репрезентации во четвртиот круг и нерешениот резултат на Монголија против Бразил, предноста останала недостижна во пресрет на последниот круг.

Ова била конечната табела во групата:

Место	Земја	Продолжува во група	1	2	3	4	5	6	+	−	=	Бодови од табла
1	Романија	А		1	2	2	1½	1½	4	1	0	8
2	Бугарија	А	1		1½	1½	2	2	4	1	0	8
3	Монако	Б	0	½		1	1	2	1	2	2	4½
4	Бразил	Б	0	½	1		1½	1	1	2	2	4
5	Израел	Ц	½	0	1	½		1	0	2	3	3
6	Швајцарија	Ц	½	0	0	1	1		0	2	3	2½

Група 4

Слично како и втората група и во четвртата група, репрезентациите на Унгарија, Западна Германија и Полска биле трите фаворити за двете места кои водат во главната група. Сите 3 мечеви меѓу посочените фаворизирани репрезентации завршиле нерешно, но дополнителниот нерешен резултат на шахистките од Полска против нивните противнички од Шведска во претпоследниот четврти круг ја оддалечил оваа репрезентација од едно до првите две места во групата, Унгарија и Западна Германија ја совладале Шведска, со што освоиле и поголем број бодови од табала и се пласирале на првите две места во групата.

Ова била конечната табела во групата:

Место	Земја	Продолжува во група	1	2	3	4	5	6	+	−	=	Бодови од табла
1	Унгарија	А		1	1	2	2	2	3	2	0	8
2	Западна Германија	А	1		1	2	1½	2	3	2	0	7½
3	Полска	Б	1	1		1	2	2	2	3	0	7
4	Шведска	Б	0	0	1		1	2	1	2	2	4
5	Финска	Ц	0	½	0	1		1	0	2	3	2½
6	Сингапур	Ц	0	0	0	0	1		0	1	4	1

Завршни натпревари

Група А

Уште во првиот круг во главната група од новоформираните групи во завршниот дел од натпреварите, репрезентациите на Советскиот Сојуз и Унгарија ги заземале првите две места со по максимални 2 бода. Но, како поминувал секој нареден круг, предноста на надмоќните советски шахистки над нивните противнички одн Унгарија постојано растела, па по нерешениот резултат на Унгарија со Западна Германија во третиот круг, нивното заостанување од второто место било 1½ бод. По третиот круг, изненадувачки на третото место се нашла репрезентацијата на Источна Германија, но во наредните 3 круга на натпревари им претстоеле мечевите против Бугарија, Советскиот Сојуз и Унгарија. Репрезентацијата на Англија била закована на дното, а Романија која била веднаш над неа започнала да го прави големиот пробив на табелата веќе во наредниот круг со победата од 2-0 над Унгарија. Репрезентацијата на Чехословачка била специјализирана за нерешни резултати, па од вкупно седумте круга, дури во 5 одиграле 1-1, меѓу кои во четвртиот круг против Советскиот Сојуз. Во пресрет на последниот круг, советските шахистки веќе го имале обезбедено златниот медал, па мечот против Унгарија во последниот круг немал никакво значење. Но, Унгарките, кои успеале да се вратат на второто место по шестиот круг морале да не загубат доколку сакале да го обезбедат сребрениот медал. Но, шахистките од старо-новиот олимписки првак, Советскиот Сојуз завршиле победнички, допуштајќи им само половина бод на своите противнички од Унгарија. Бугарија, која се наоѓала на третото место ремизирала со Чехословачка, а во ваквиот сплет на настани, најмногу добила репрезентацијата на Романија, која со победата над Западна Германија ја потиснала Унгарија од второто место.

Ова била конечната табела во групата:

Место	Земја	1	2	3	4	5	6	7	8	+	−	=	Бодови од табла
1	СССР		2	1½	1½	1	2	1½	2	6	1	0	11½
2	Романија	0		2	1	1	2	1	1	2	4	1	8
3	Унгарија	½	0		1	1½	1	2	2	3	2	2	8
4	Бугарија	½	1	1		1	½	2	1½	2	3	2	7½
5	Чехословачка	1	1	½	1		1	1	1½	1	5	1	7
6	Западна Германија	0	0	1	1½	1		½	1½	2	2	3	5½
7	Источна Германија	½	1	0	0	1	1½		½	1	2	4	4½
8	Англија	0	1	0	½	½	½	1½		1	1	5	4

Конечен пласман

Група А Место Земја Бодови 1 СССР 11½ 2 Романија 8 3 Унгарија 8 4 Бугарија 7½ 5 Чехословачка 7 6 Западна Германија 5½ 7 Источна Германија 4½ 8 Англија 4

Група Б Место Земја Бодови 9 Полска 10½ 10 СФР Југославија 8½ 11 Австрија 7 12 Холандија 7 13 Шведска 6½ 14 Бразил 6 15 Монако 5½ 16 Австралија 5

Група Ц Место Земја Бодови 17 Швајцарија 9 18 Израел 8½ 19 Сингапур 6 20 Ирска 5½ 21 Финска 5½ 22 Шкотска 4½ 23 Јапонија 3

Освојувачи на медали

Екипно

Место	Држава	Состав
1	СССР	Нона Гаприндашвили, Ала Кушнир, Ирина Левитина
2	Романија	Елизабета Полихронијаде, Александра Николау, Гертруда Баумштарк
3	Унгарија	Марија Иванка, Жужа Вероци, Ѓулана Крижан

Поединечно

Прва табла

Место	Име и презиме	Завршна група	Бодови	Одиграни партии	%
1.	Нона Гаприндашвили	А	6½	8	81,3
2.	Марија Иванка	А	7½	10	75,0
3.	Валтер Браун	Б	6½	9	72,2

Втора табла

Место	Име и презиме	Завршна група	Бодови	Одиграни партии	%
1	Ала Кушир	А	7	8	87,5
2	Хана Еренска-Раџевска	Б	7½	9	83,3
3	Лидија Гал	Ц	4	5	80,0

Резервна табла

Место	Име и презиме	Завршна група	Бодови	Одиграни партии	%
1	Јане Тан	Ц	5	5	100,0
2	Ирина Левитина	А	5½	6	91,7
3	Хенриета Конарковска-Соколов	Б	4½	7	64,3

Освојувачи на медали

Екипно

Место	Држава	Состав
1	СССР	Нона Гаприндашвили, Ала Кушнир, Ирина Левитина
2	Романија	Елизабета Полихронијаде, Александра Николау, Гертруда Баумштарк
3	Унгарија	Марија Иванка, Жужа Вероци, Ѓулана Крижан

Поединечно

Место	Име и презиме	Завршна група	Бодови	Одиграни партии	%
1.	Нона Гаприндашвили	А	6½	8	81,3
2.	Марија Иванка	А	7½	10	75,0
3.	Валтер Браун	Б	6½	9	72,2

Втора табла

Место	Име и презиме	Завршна група	Бодови	Одиграни партии	%
1	Ала Кушир	А	7	8	87,5
2	Хана Еренска-Раџевска	Б	7½	9	83,3
3	Лидија Гал	Ц	4	5	80,0

Резервна табла

Место	Име и презиме	Завршна група	Бодови	Одиграни партии	%
1	Јане Тан	Ц	5	5	100,0
2	Ирина Левитина	А	5½	6	91,7
3	Хенриета Конарковска-Соколов	Б	4½	7	64,3

Интересно

• Велемајсторот Николас Росолимо бил единствениот шахист во историјата, кој настапил за една иста иста репрезентација двапати на шаховските олимпијади, по пауза од подолг временски период, во кој настапил за друга репрезентација на истото натпреварување. Во 1950, тој настапувал за Франција, а во 1958, 1960 и 1966 за САД, по што во 1972 повторно за Франција.
• Меѓународниот мајстор Владимир Савон бил единствениот шахист кој не бил велемајстор, а настапувал за репрезентацијата на Советскиот Сојуз на една шаховска олимпијада.
• Јенс Еневолдсен од Данска одиграл партија на шаховските олимпијади по пауза од 39 години. Со ова, тој станал шахист со најдолга пауза меѓу две одиграни партии на шаховските олимпијади.
• Австралискиот велемајстор Валтер Браун поставил три рекорди: тој бил единствениот шахист којшто освоил 17½ бодови, единствениот шахист којшто одиграл 22 партии и единствениот шахист којшто победил во 15 или повеќе партии.
• Алдо Хаик од Франција бил најуспешниот шахист на Олимпијадата, остварувајќи 11 победи од 12 партии со успешност од 91,7%. Единствената партија којашто ја загубил ја загубил од шахист со рејтинг. Но, и покрај ова достигнување, неговиот резултат се сметал за негативен.

Книги за Олимпијадата

Ова се сите книги, чија содржина е напишана врз основа на шаховската олимпијада одржана во 1972 во Скопје:

• Flesch & Florian (1973), Ezustermes Sakk-Olimpia Skopje 1972, Budapest, 310pp
• Keene & Levy (1973), Chess Olympiad Skopje 1972, Batsford, 240pp, E.L.
• Matanovic (1972), Chess olympiad skopje 1972, Belgrade, 212pp, E.L.

Поврзано

• I неофицијална шаховска Олимпијада (Париз 1924)
• II неофицијална шаховска Олимпијада (Будимпешта 1926)
• III неофицијална шаховска Олимпијада (Минхен 1936)

Надворешни врски

• Извештај од Олимпијадата (англиски)

Статијата „Шаховска олимпијада 1972“ е избрана статија. Ве повикуваме и Вас да напишете и предложите избрана статија (останати избрани статии).