Итало Калвино

Итало Калвино (италијански: Italo Calvino) (Сантјаго де Лас Вегас, Куба, 15 октомври 1923 - Сиена, Италија, 19 септември 1985) — италијански писател.

Итало Калвино

Животопис

Итало Калвино е роден во Сантјаго де лас Вегас, во близина на Хавана, Куба, каде што неговите родители, Марио и Евелина Калвино, работеле во научна лабораторија како ботаничари. Набрзо потоа, семејството се вратило во родната Италија, каде Калвино го поминал поголемиот дел од својот живот. Младоста ја минал во Санремо, но неговото мирно детство било прекинато со доаѓањето на Втората светска војна. Во тоа време, тој се запишал на Земјоделскиот факултет во Торино, при што ја продолжил семејната традиција. Сепак, тој се интересирал за политиката, при што неговите левоориентирани определби биле причина неколку месеци да помине во илегала, бидејќи не се јавил на мобилизацијата. Се зачленил во Комунистичката партија на Италија (којашто ја напуштил во 1957 година) и поминал неколку месеци како партизан во бригадата „Гарибалди“. По војната, своите студии ги продолжил на Филолошкиот факултет во Торино, каде дипломирал во 1947, со теза посветена на делото на Џозеф Конрад.

По Втората светска војна, Калвино најпрво работел во издавачката куќа „Еинуди“, најпрвин како аквизитер, потоа како рекламен агент, и најпосле како уредник, заедно со Павезе и Елио Виторини. Со оваа издавачка куќа, со одредени прекини, Калвино соработувал како писател, стручен соработник и уредник, сè до 1981 година.

Калвино често патувал: во 1951 година го посетил СССР, во 1959 година бил во Њујорк, во 1964 година ја посетил Куба (каде што се оженил со Естер Џудит Сингер и го запознал Че Гевара), а во 1976 година пропатувал во различни земји, држејќи притоа предавања на универзитетите во САД, Мексико и Јапонија.

Творештво

Својот прв расказ „Аретуза“, Калвино го објавил благодарение на своето пријателство со Чезаре Павезе, по што ја започнал соработката со списанијата „Л’Унита“, „Политекнико“ и други. Подоцна, расказите објавени во овие списанија влегле во збирката „Последен доаѓа гавранот“ од 1949 година. Во тоа време, тој ја започнал и соработката со издавачката куќа „Еинуди“ која, со одредени прекини, траела до 1981 година. Првиот роман, и воедно обид да се зафати со подолги форми, Калвино го објавил во 1946 година. Тоа е романот „Патека до гнездата на пајаците“, за кој во 1947 година, ја добил наградата „Ричоне“. Следувал проектот „Италијански бајки“, кој претставува избор и превод на ралични дијалекти на 200 бајки. По овој проект, Калвино ја напишал трилогијата „Нашите предци“ (1960 година), составена од три кратки романи: „Преполовениот виконт“, „Баронот на дрво“ и „Рицарот што не постои“. Раскажувачката дејност ја продолжил со книгата „Раскази“ (1958 година), наградена со „Багута“. Во 1963 година ја објавил и збирката раскази за деца „Марковалдо или годишни времиња“, кој е преведена и на македонски јазик. Во 1965 година следувало делото „Космикомики“, а две години подоцна и втората книга на овие приказни, наречена „Т со нула“, за која одбил да ја прими наградата „Вијареџо“.

Во 1968 година, Калвино учествувал на два семинари со Ролан Барт и почнал да се занимава со семиологија, а од неговиот престој во Париз значајно е неговото пријателство со Рејмон Кено и со членовите на групата УЛИПО, чијшто член станал во 1972 година. Како резултат на оваа соработка, во 1969 година ја објавил првата, а во 1973 година и втората верзија на „Замокот на вкрстените судбини“. Во 1972 година се појавила збирката раскази „Невидливите градови“, по што следувал период во кој Калвино напишал голем број на статии и раскази за познатиот весник „Кориере дела сера“. Во 1979 година го објавил и романот „Ако една зимска ноќ некој патник“ (преведен на македонски јазик). Овој роман доживеал огромен успех, како во Италија, така и надвор од неа. Следната година, Калвино се преселил во Рим и ја објавил збирката статии „Уште еден камен - размислувањата за литературата и општествениот живот“, додека во 1983 година излегла збирката „Паломар“. Во 1984 година, по покус престој во Аргентина, ја објавил книгата со есеи и статии „Збирка од песок“ и проширеното издание на „Стари и нови космикомички приказни“.

Калвино умрел во 1985 година, во Сиена, не успевајќи да ги заврши белешките за серија предавања на Универзитетот во Харвард, кои, во редакција на неговата сопруга, биле објавени посмртно под наслов „Американски предавања“ (1988), како и незавршената збирка раскази „Под сонцето на јагуарот“ (1986). Други посмртно објавени дела се: „За бајката“ (1988), збирката автобиографски раскази „Улицата до Сан Џовани“ (1990), преписката со другите писатели „Туѓите книги“ (1991), изборот од есеи за негови најомилени посатели „Како да ги читам класиците“, збирката со куси раскази и статии „Пред да кажеш ало“ (1993), „Пустиникот од Париз“ и други.

Во неговото богато творештво се вбројуваат и текстовите за музиката, театарот, соработките со филмските списанија, разни есеи и многу други ангажмани.

Осврт кон творештвото

Денес, Калвино се смета за еден од најзначајните италијански писатели на XX век, а неговото влијание се препознава кај многу млади италијански писатели. Неговите теми и книжевни постапки се богати и разновидни, движејќи се од воените сеќавања до луцидна етика, изразена низ гротескните и научнофантастичните апологии кои се одликуваат со горка иронија во поглед на недостатоците на современиот свет. Истовремено, неговите размислувања за причините на пишувањето резултирале во извонредни раскажувачки механизми во кои се изразува сложената природа на пишувањето и кои се одликуваат со еден од најчистите и најелегантните стилови во италијанската проза. Наспроти големата разновидност на неговото творештво, и самиот Калвино утврдил дека цело време го пишувал истото, само во различни модулации.

Во своето творештво, Калвино се движел во различни подрачја: од реализмот до фантастиката, од политичките и општествените заплети до духовните чуда на овој и на сите други светови. Книжевната кариера ја почнал како реалистични раскази, а неговата прва тема е борбата на италијанските партизани против фашистите, но веќе кон половината на 1950-тите неговата имагинација станала бајковидна, за што го предупредил и Чезаре Павезе. Во овој период, тој пишувал бајковидни раскази, а потоа зачекорил по нов пат - во модерната авантура и во постмодерната, кога неговата писателска фантазија станала сè побогата со особена иронија. Со текот на времето, неговото дело се одликувало со одреден формализам, под влијание на неговите семиотички истражувања и на книжевната група „Работилница за потенцијална книжевност“, на чело со Рејмон Кено. Притоа, почетниот реализам на Калвино бил облагороден со фантастиката, а некогашниот политички ангажман еволуирал во прекрасен книжевен херметизам, но истовремено, неговото раскажување станувало сè поблиско до читателите.

Во неколку интервјуа, дадени за повеќе италијански весници по повод објавувањето на собраните „космикомики“, Калвино го објаснува дека тешко може да се определи точното време на постанокот на неговите раскази, зашто дури и по неговото завршување, тој почнувал повторно да ги пишува или пак вметнувал безброј ситни поправки кои прават сосема нов расказ. Притоа, Калвино вели дека повторувањето на самиот себе претставува најдобар систем за да се разбере она што е веќе сработено, а до тоа може да се дојде само со апроксимации и елиминации. Уште повеќе, тој нагласува дека „колку и да се менуваме, она што го пишуваме секогаш е истото“.

Надворешни врски

• Итало Калвино, „Нивоа на стварност во книжевноста“ Архивирано на 2 август 2021 г.