Википедија

Музеј на современа уметност (Белград)

Музеј на современа уметност (српски: Музеј савремене уметности) е музеј на уметноста сместен во Белград, Србија[1].

Музеј на современа уметност
Музеј на современа уметност
Muzej savremene umetnosti
Карта
ОснованПредлошка:Датум на почеток
МестоБелград
Координати44°49′10″N 20°26′32″E / 44.81944° СГШ; 20.44222° ИГД / 44.81944; 20.44222
ТипМузеј на уметност
Посетеност98,826
(октомври 2017 - јули 2018 година)
Мреж. местоmsub.org.rs

Основана е во 1958 година како Модерна галерија, што го прави еден од првите музеи од овој тип во светот.

Преместен е во сегашната зграда во населбата Ушќе. од Нов Белград во 1965 година.

Зградата е ремек-дело на архитектите Иван Антиќ и Иванка Распоповиќ, краткотрајно, но многу успешно партнерство, од кое исто така го произлезе и проектот на музејот „21 Октомври“ во Меморијален парк Шумарице во Крагуевац.

Колекцијата содржи повеќе од 35.000 уметнички дела.

Музејот чува и изложува уметнички дела создадени од 1900 година падо денес во Србија и Југославија.

Организира и меѓународни изложби на модерна и современа уметност.

Музејот беше затворен поради реновирање помеѓу 2007 и 2017 година. По одложувањето на неколку рокови, музејот конечно беше повторно отворен за посетители на 20 октомври 2017 година.

Историја

уреди

Во 1965 година, Советот на модерната галерија усвоило ново име - Музеј на современа уметност, кој беше отворен на 20 октомври истата година. За управител беше назначен нејзиниот иницијатор и основач Миодраг Б. Протик.

Основниот концепт и физиономијата на Музејот на современа уметност во Белград е направен од Миодраг Б. Протик.

Поради тоа во Париз престојувал од 1953 до 1954 година. и 1957 година, а особено значаен е неговиот студиски престој во Њујорк во 1963 година, каде што детално ја проучувал организацијата, структурата и поставеноста на Музејот на модерна уметност, чиј директор бил Алфред Хамилтон Бар, писател и професор, основач на модерната музеологија.

Врз основа на овие знаења и искуства, Протиќ го замислил белградскиот Музеј на современа уметност, формирајќи збирки за сликарство, скулптура, графика и цртежи и оддел за уметничка документација. Формиран е и студио за конзервација и реставрација.

Од 1974 година Музејот има Центар за визуелна култура и информирање (како дел од едукативната програма), а по 2001 година се формирани Одделот за дизајн и мултимедија и Детскиот клуб[2].

Изградба

уреди

Зградата на музејот се наоѓа во близина на сливот на реките Сава и Дунав, во паркот Ушќе во општината Нови Белград.

Проектиран бил од Иван Антиќ и Иванка Распоповиќ во 1960 година, а изградбата започнала истата година и продолжила до 1965 година. Архитектите ја добиле Октомвриската награда од градот Белград на 20 октомври 1965 година, истиот ден кога музејот бил отворен за јавноста.

Поради својата форма, архитектура и местоположба, тој е опишан како „кристал на сливот“ или „(архитектонски) скапоцен камен“.

Новата зграда на Музејот на современа уметност е едно од најзначајните достигнувања на повоената југословенска архитектура и најзначајниот пример на музејски објекти во поранешна Југославија . Замислен е како објект на оригинална просторна композиција, кој формира единствен изложбен простор без внатрешни прегради, поделен на неколку нивоа.

Во внатрешноста, оригиналниот придонес е каскадно решение на полуподови и средни нивоа. На овој начин на посетителите им се овозможува лесно движење, се создаваат простори со различна висина на подот, а внатрешниот простор дополнително се збогатува со последователни панорамски погледи на околината.

Во надворешноста на зградата доминира обликот на шест засечени двокатни коцки со рамен покрив на горниот дел.

Коцките ротираат во однос на правоаголното приземје под агол од 45 степени. Оваа ротација, како и дијагоналното сечење на врвовите на коцките, создава специфичен кристаломорфен впечаток.

Соодветното дневно осветлување на изложбениот простор се обезбедува со застаклување на исечените покривни површини. Фасадата на долниот паралелепипед е претежно проѕирна, додека ѕидовите на коцката се претежно цврсти, со фасада покриена со бел свадбен мермер, со што во голема мера е постигната дематеријализација на долниот кат и општиот впечаток на леснотија на објектот. Зградата на Музејот на современа уметност, со своите исклучителни дизајнерски квалитети, единствена форма, задоволувачки функционални барања и квалитетно вклопување во непосредната природна средина, е едно од антологиските достигнувања на домашната архитектура во целина.

Исто така, важен елемент за разбирање на неговите архитектонски вредности е фактот што е првата наменска зграда за музејски цели во Белград.

За музејскиот проект на авторите им беше доделена Октомвриската награда за архитектура на Град Белград во 1965 година.

Исто така, Иван Антиќ е добитник на Седмојулската награда за животно дело во 1969 година и на Големата награда за архитектура САС за 1984 година, во чиишто објаснувања особено се истакнува вредноста на авторското решение на Музејот на современа уметност.

Ова дело на авторот му донесе и членство во САНУ во 1976 година[3].

2007–17 реновирање

уреди

Кога првпат започнаа разговорите за реновирање во раните 2000-ти, и двајцата архитекти сè уште биле живи. Сепак, Антиќ почина во 2005 година, а Распоповиќ во 2015 година.

Реконструкцијата започнала во 2007 година, но се одолговлекла цела деценија.

По 10 години реновирање, музејот конечно бил повторно отворен за јавноста на 20 октомври 2017 година, на годишнината од првото отворање на музејот 52 години порано.

Целата зграда била реновирана и надградена да ги исполни актуелните музејски стандарди. Реконструиран е и паркот околу музејската зграда. Првата изложба што се одржа во новореновираниот музеј била „Секвенци“ на Дејан Сретеновиќ .

Распоповиќ придонесел за проектот за реконструкција, со тоа што предложил стаклото, кое припаѓа на куполите на зградата, да се замени со потемна сенка.

Новододадените сини панели го менуваат својот тон, во зависност од времето и времето од денот. Затоа, куполите станаа интерактивни и динамични, дополнувајќи го околниот парк и блиското модернистичко стакло и челик Кулата Ушќе. Главната критика, во однос на реновирањето, се врти околу употребата на премногу бетон на пристапните патеки кои водат до музејот. И покрај новото осветлување, како и додавањето тартан, критичарите веруваат дека бетонот прави областа да изгледа помалку „хумана“ и може да го попречи идниот раст на авенијата од дрвја покрај патеките.

Исто така, беше критикувана парцелирањето и бетонската работа во околниот парк, како што беше очигледното избрзаното решение во последните фази за брзо завршување на реконструкцијата. Првата компанија избрана да ги извршува градежните работи била „Монтера“. Целосно била исплатена за работата, но банкротирала оставајќи го реновирањето недовршено со години[4].

Галерија

уреди
  •  
    Сава Шуманови', Пијаниот брод
  •  
    Риhард Јакопич, „Месечина“
  •  
    Скулптура пред Музејот на современа уметност во Белград
  •  
    Милан Миловановиќ, Душанов мост на Вардар , масло на платно, 1907 г.

Одделенија

уреди

Колекцијата почнала да се формира во 1958 година. Од 2018 година се изложени 8.000 слики и скулптури.

Музејот има неколку одделенија и збирки:

Одделенија:

  • Одделение за општи работи
  • Одделение за финансии
  • Ателје за конзервација и реставрација

Музејот работи и со Салонот на МОЦА (отворен во 1961 година), кој се наоѓа во стариот дел на градот Белград.

Според кураторите, најпопуларните експонати по повторното отворање во 2017 година вклучуваат слика „На црно поле“ од Бора Иљовски [с.р.], скулптура со големи топки „Л-50“ од Иван Кожариќ, скулптура „Светлини форми“ од Војин Бакиќ и инсталација „Другар Тито, (нашата) бела виолетова“ од Душан Оташевиќ[5].

Активности

уреди

Изложби

уреди

Музејот на современа уметност има организирано бројни студиски и ретроспективни изложби на српски и југословенски уметници.

Неговите најзначајни проекти биле во едицијата „Југословенска уметност на 20 век“:

  • 1967. Третата деценија - конструктивно сликарство
  • 1969. Надреализам и социјална уметност 1929-1950
  • 1971. Четвртата деценија - експресионизам на бојата и поетски реализам 1930-1940 година
  • 1972. Српска архитектура 1900—1970 г
  • [1973]. Почетоците на југословенското модерно сликарство 1900-1920 година
  • 1975. Југословенска скулптура 1870-1950 година
  • 1978. Југословенска графика 1900-1950 година
  • 1980. Југословенско сликарство од шестата деценија
  • 1985 - 1986. Југословенска графика 1950-1980 година

Музејот организирал голем број ретроспективни изложби на српски и југословенски уметници, меѓу кои: Сава Шумановиќ, Иван Табаковиќ, Петар Лубарда, Надежда Петровиќ, Марко Челебоновиќ , Крсто Хегедушиќ, Љубо Иванчиќ, Габријел Ступица, Маријо Прегељ, Јован Бијелиќ, Коста Хакман, Недељко Гвозденовиќ , Петар Добровиќ, Наталија Цветковиќ, Пеѓа Милосављевиќ, Милена Павловиќ-Барили, Зора Петровиќ, Милан Коњовиќ, Милан Коњовиќ Лазар Возаревиќ, Леонид Шејка, Стојан Челиќ, Олга Јанчиќ, Петар Омцикус, Фило Филиповиќ, Младен Србиновиќ, Олга Јевриќ , Ксенија Дивјак, Миодраг Б. Протиќ, Ване Живадиновиќ Бор, Предраг Пеѓа Нешковиќ, Радомир Дамњановиќ Дамњан, Косара Бокшан, Бора Иљовски, Неша Пар , Раша Тодосијевиќ, Душан Оташевиќ и други.

Организирал и бројни изложби на европски и светски уметници и уметнички групи во рамките на меѓународната соработка, како што се: Пабло Пикасо, Хуан Миро, Марсел Дишан, Раул Дифи, Франтишек Купка, Пол Кле, Тапиес, Ханс Хартунг, Роберт Смитсон, Јан Дибец , Бери Фланаган, Роберт Мејплеторп, Ив Клајн, Емил Нолде, Атерсе, Дада] ”, чешки Кубизам, белгиски надреализам, германски експресионизам, „Мост“, „Синиот јавач“, „Баухаус“, „Флуксус“, „КОБРА“, „Гутаи “, англиски поп-арт, нова американска уметност, млади британски уметници итн.

Музејот има организирано и две меѓународни изложби на ликовни уметности 1977. и 1980. години[6].

Издаваштво

уреди

Првите прилози на Музејот во однос на издавачката документација се следат од 1961 година, кога во Салонот е објавен првиот каталог на изложбата Недељко Гвозденовиќ.

Има и основни податоци за едукативната и изложбената дејност на уметниците, како и библиографија.

Овие каталози беа замислени како мали монографии од уметници, истовремено влијаејќи врз другите галерии да постигнат еден професионален стандард на каталози.

Иако може да се тврди дека каталозите на Салонот биле весници на помодерно и попрофесионално дело, факт е дека со преселбата во новата зграда на Музејот настана пресврт во работата на документацијата. Со просториите за библиотеката, документацијата, архивата и фото сервисот, документацијата добила нови, посложени и значајни задачи и програми за работа.

Музејот датира од [1965]. до [2014]. Одржани се 1150 изложби. Од нив, 562 изложби се одржани во Салонот на Музејот. Други изложби беа одржани во зградата на Музејот 316, Галеријата Петра Добровиќа 10, Галеријата-наслед Милица Зориќ и Родољуб Чолаковиќ 67, а останатите во други простори во земјата и странство. А Музејот е издавач на вкупно 782 публикации. А остатокот од публикациите најчесто се преземаат.

Во издаваштвото, покрај студиските каталози објавени по повод големите изложби, значајна е и тритомната публикација „Идеи на српската уметничка критика и теорија 1900-1950“, од 1980 - 1981 година.

Едицијата „Српска критика“ објави книги:

Во 1965 година е објавена монографијата „Музеј на современа уметност“, а потоа 1983. и 2005. водичи низ Музејот[7].

Поврзано

уреди

Наводи

уреди
  1. ↑ Muzej savremene umetnosti u Beogradu – Beograd
  2. ↑ Muzej savremene umetnosti u Beogradu – Beograd
  3. ↑ Muzej savremene umetnosti u Beogradu – Beograd
  4. ↑ Muzej savremene umetnosti u Beogradu – Beograd[мртва врска]
  5. ↑ „Muzej savremene umetnosti u Beogradu – Beograd“. Архивирано од изворникот на 2022-05-12. Посетено на 2022-04-16.
  6. ↑ Музеј савремене уметности у Београду свечано отвара онлајн издање изложбе
  7. ↑ „АРХИТЕКТУРА МУЗЕЈ САВРЕМЕНЕ УМЕТНОСТИ У БЕОГРАДУ“ (PDF). Архивирано од изворникот на 2022-06-18. Посетено на 2022-04-16.

Литература

уреди
  • Alfirević, Đorđe. Expressionismus in der serbischen Architektur. Belgrad: Orionart, 2016
  • Unterlagen des Museums für zeitgenössische Kunst, Belgrad
  • 1965 Museum für zeitgenössische Kunst, Museumsführer, Museum für zeitgenössische Kunst, Belgrad
  • 2005 Museum für zeitgenössische Kunst, Museumsführer, Museum für zeitgenössische Kunst, Belgrad

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Музеј_на_современа_уметност_(Белград)&oldid=5200212“