Зале

Оваа статија се однесува на/за за поголемата „Саксонска“ или „Тириншка“ Зале. За Франкониска Зале, погл. Френкише Зале.

Зале, исто познат и како Саксонски Зале (германски: Sächsische Saale) и Тирнгиски Зале (германски: Thüringische Saale), е река во Германија и е лева притока на Елба. Не ја мешајте со помалата Франкониска Зале, десна притока на Мајна, или Зале во Долна Саксонија, притока на Лајне.

Зале
германски: Saale
река
Долината Зале во близина на Хоф
Земја	Германија
Регион	Баварија, Тирингија, Саксонија-Анхалт
Притоки
- леви	Илм, Унштрут, Боде
- десни	Вајсе Елстер
Градови	Јена, Хале, Хоф, Залфелд, Рудолштат, Наумбург (Зале), Вајсенфелс, Мерзебург, Бернбург (Зале)
Извор
- место	близу Цел, Германија
- височина	728 м
- координати	50°07′14″N 11°49′50″E
Утока	Елба
- местоположба	блиску Барби, Германија
- височина	49,5 м
- координати	51°57′17″N 11°54′50″E
Должина	413 км
Слив	24.100 км2
Истек
- просечен	115 м3/с

Тек

Зале во Бад Кезен

Зале извира од падините на планината Гросер Валдштај, во близина на Цел на Фихтелските Планини во Горна Франконија (Баварија), на надморска височина од 728 метри. Потоа следи пренасочување кон север и минува покрај производствениот град Хоф, влегувајќи во Тирингија. Потоа тече низ шуместите подрачја на ниските планини на Тириншката Шума, додека не стигне во долината кај Залфелд. По Залфелд, Зале стигнува во Рудолштат. Овде ги добива водите на Шварца, во чија долина се наоѓа руинираниот замок Шварцбург, древното седиште на поранешната владејачка династија Шварцбург.

Од Залфелд, Зале влегува во варовничкиот ридски регион северно од Тириншката Шума и се извишува кон неплодните и ниски ридови во близина на универзитетскиот град Јена. Влегува во Саксонија-Анхалт и го минува бањскиот град Бад Кезен, покрај многубројните виски ридови, по што ги добива водите на длабоката и пловна Унштрут кај Наумбург, тече низ Вајсенфелс, Мерзебург, Хале, Бернбург и Калбе. Конечно се придржува на Елба, веднаш по Барби, по поминато растојание од 413 километри (намалена за 14 километри со обиколницатра од нејзината оригинално должина од 427 километри.

Зале е пловна од Наумбург и е поврзана со Вајсе Елстер, во близина на Лајпциг со канал. Почвата во долниот дел на долината е особено плодна и произведува, меѓу другите култури, големи количини на шеќерна репка. Нејзини притоки се Вајсе Елстер, Регниц и Орла на десниот брег и Илм, Унштрут, Залца, Випер и Боде на левиот брег. Нејзиниот горен тек е доста брз. Нејзината долина, од Мерзебург, се состои од многу замоци на блиските височинки.

Географија

Извира во Цел, Зале тече низ – Шпарнек – Вајсдорф – Зојлбиц - Фербау – Шварценбах на Зале – Фатигау – Оберкоцау – Хоф – Брунентал – Заленштајн – Јодиц – покраинската граница Баварија-Тирингија – Хиршберг – Шпарнберг – Рудолфштајн – Бланкенберг – Бланкенштајн – Хара – Залдорф – Залбург – Перич – Грефенварт – Бургк – Валсбург – Цигенрик – Најденберга – Хоенварте – Ајхихт – Каулсдорф – Фишерсдорф - Вајшвиц - Решвиц – Бретерниц – Залфелд – Шварца – Волкштет – Рудолштат – Катаринау - Колквиц - Вајсен – Улштет – Рикерсдорф - Цојч - Нидеркросен - Орламинде – Фрајенорла – Гросојтерсдорф – Клајнојтерсдорф – Кала – Гроспиршиц – Јегерсдорф – Ротенштајн – Мауа – Лобеда – Јена – Цвецен - Порстендорф - Дорнбург – Дорндорф-Штојдниц – Вихмар – Камбург – Тимплинг – Гросхеринген – Клајнхеринген - покраинската граница Тирингија-Саксонија-Анхалт – Штендорф – Залек – Бад Кезен – Наумбург – Шелзиц - Шенбург - Ојлау – Гозек – Лајслинг – Лобич – Ујхтериц – Марквебен – Вајсенфелс – Делиц – Шкортлебен – Клајнкорбета – Гроскорбета – Еблес-Шлехтевиц – Венгелсдорф – Бад Диренберг – Крелвиц – Лојна – Требниц – Мерзебург – Мојшау - Фрајимфелде - Шкопау – Корбета – Хоенвајден – Рокендорф – Холебен – Хале – Крелвиц - Летин – Брахвиц – Шипцих – Залцминде – Пфицтал – Деблиц – Цашвиц – Ветин – Клошвиц – Румпин - Добис – Фридебург – Цикериц – Ротенбург – Нелбен - Гнелбцих - Требниц – Алслебен – Поплиц – Гросвиршлебен – Плецкау – Грена – Нојборна – Бернбург – Дребел – Нинбург – Ведлиц – Дамашке План – Вишпиц – Калбе – Трабиц – Грос Розенбург – Верклајц.

Притоки

Леви (од изворот до устието): Шварца Илм Унштрут Випер Боде

Десни: Орла Вајсе Елстер

Потекло на поимот

Името Зале доаѓа од индоевропскиот корен selo 'река', слично на велшкото hêl, heledd 'ливада долж реката', корнското heyl 'речно устие', старогрчки élos 'мочуриште, ливада', санскрит sáras 'езеро, езерце', Sárasvati 'света река', староперсиски Harauvati 'река Самрканд', авестискиот Haraxvati 'река'.

Поврзано

• Зале-Унштрут, вински регион

Извори

• Ernst-Otto Luthardt, Reinhard Feldrapp: An der Saale. Vom Fichtelgebirge durch Thüringen bis zur Elbe. Würzburg 1990. ISBN 3-8035-1335-9
• Wolf Thieme, Markus Altmann (Fotos): Mitten ins Herz. Sie entspringt in Bayern, durchquert Thüringen und fließt in Sachsen-Anhalt in die Elbe – die Saale ist ein Fluss, der alles verbindet. Und jedem Spaß macht: dem Sportler, dem Kulturfreund, dem Faulenzer. In: stern Nr. 26 (22. Juni 2006), S. 84-89. (Online-Version)