Википедија

Нобелова награда за хемија

(Пренасочено од Нобеловата награда за хемија)

Нобелова награда за хемија (шведски: Nobelpriset i kemi) — годишна награда што ја доделува Кралската академија на науките на научници од различни области на хемијата. Таа е една од петте Нобелови награди што ја основал во 1895 година пронаоѓачот на динамитот, шведскиот физичар Алфред Нобел (1833 - 1896). Останатите награди се: Нобелова награда за физика, Нобелова награда за физиологија или медицина, Нобелова награда за литература, Нобелова награда за мир и Нобелова награда за економија.[1]

Јакоб Хенрик вант Хоф (1852 – 1911) — првиот добитник на Нобеловата награда за хемија.

Според тестаментот на Нобел, наградата се исплатува од средствата на фондацијата „Нобел“, а ја доделува комитет од пет члена кои ги избира Кралската академија на науките.[2] Првата Нобелова награда за хемија е доделена во 1901 година на Јакоб Хенрик вант Хоф, од Холандија.

Секој добитник добива медал, диплома и парична награда која не е иста секоја година.[3] Во 2007 година, Гехарт Ертл добил десет милиони шведски круни, (малку повеќе од 1 милион €, или 1,4 милиони американски долари.

Наградата се доделува во Стокхолм на годишна церемонија на 10 декември, годишница од смртта на Нобел.[4]

Лауреати

уреди
Година Добитник[A] Земја[B] Образложување[C]
1901   Јакоб Хенрик вант Хоф Холандија „за пронаѓање на законите на хемиската динамика и осмотскиотот притисок во растворите"[5]
1902   Херман Емил Фишер Германија „за неговата работа на синтетизирање на шеќер и синтеза на пурин"[6]
1903   Сванте август Арениус Шведска „за неговата теорија на електролитна дисоцијација"[7]
1904   Сер Вилијам Рамзи Велика Британија „за откривањето на инертните гасови во атмосферата, и одредувањето на нивното место во периодниот систем"[8]
1905   Адолф вон Баејер Германија „за унапредување на органската хемија и хемиската индустрија"[9]
1906   Анри Моасан Франција „за неговото истражување и изолација на елементот флуор"[10]
1907   Едвард Бухнер Германија „за неговите биохемиски истражувања и откритието на слободноќелиската ферментација"[11]
1908   Ернест Радерфорд Велика Британија
Нов Зеланд 		„за истражување од областа на распаѓање на елементите и хемиската природа на радиоактивните супстанции"[12]
1909   Вилхелм Оствалд Германија „за неговата работа на catalysis and for his investigations into the fundamental principles governing chemical equilibria and rates of reaction"[13]
1910   Ото Валах Германија "[for] his services to organic chemistry and the chemical industry by his pioneer work in the field of alicyclic compounds"[14]
1911   Марија Склодовска - Кири Франција "за откривање на елементите радиум и полониум,

by the isolation of radium and the study of the nature and compounds of this remarkable element"[15]

1912   Виктор Грињар Франција "за откривањето на т.н. Грињаров реагенс"[16]
  Пол Сабатје Франција "for his method of hydrogenating organic compounds in the presence of finely disintegrated metals"[16]
1913   Алфред Вернер Швајцарија "[for] his work on the linkage of atoms in molecules [...] especially in inorganic chemistry"[17]
1914   Теодора Вилиам Ричардс САД "за неговите прецизни определби на атомската маса на голем број од хемиските елементи"
1915   Ричард Мартин Вилстетер Германија "за неговите истражувања на растителните пигменти, особено на пигментот хлорофил"[18]
1916 Не е доделена
1917 Не е доделена
1918   Фриц Хабер Германија "за синтезата на амонијак од неговите составни елементи"[19]
1919 Не е доделена
1920   Валтер Херман Нернст Германија "за неговата дејност во областа на термохемијата"[20]
1921 Податотека:Frederick Soddy (Nobel 1922).png Фредерик Соди Велика Британија "for his contributions to our knowledge of the chemistry of radioactive substances, and his investigations into the origin and nature of isotopes"[21]
1922 Франсис Вилиам Астон Велика Британија "for his discovery, by means of his mass spectrograph, of isotopes, in a large number of non-radioactive elements, and for his enunciation of the whole-number rule"[22]
1923   Фриц Прегл Австрија "for his invention of the method of micro-analysis of organic substances"[23]
1924 Не е доделена
1925 Рихард Адолф Жигмонди Германија "for his demonstration of the heterogeneous nature of colloid solutions and for the methods he used"[24]
1926   Теодор Сведберг Шведска "for his work on disperse systems"[25]
1927   Хајнрих Ото Виланд Германија "за неговите истражувања на внатрешниот состав на жолчните киселини и слични супстанции"[26]
1928   Адолф Ото Рајнхолд Виндаус Германија "за неговите истражувања на внатрешниот состав на стеролите и нивната поврзаност со витамините"[27]
1929   Артур Харден Велика Британија "за нивните истражувања на ферментацијата на шеќер и ферментативни ензими"[28]
Ханс фон Ојлер-Хелпин Германија
1930   Ханс Фишер Германија "за неговите истражувања на внатрешниот состав на хемин и хлорофил и особено за неговата синтеза на хемин"[29]
1931   Карл Бош Германија "[for] their contributions to the invention and development of chemical high pressure methods"[30]
  Фридрих Бергиус Германија
1932   Ирвинг Лангмјур САД „за неговите откритија и истражувања во површинската хемија“[31]
1933 Не е доделена
1934   Харолд Клејтон Уреј САД "за откривањето на деутериумот"[32]
1935 Фредерик Жолио-Кири Франција „за нивната синтеза на нови радиоактивни елементи“[33]
Ирен Жолио-Кири Франција
1936   Петар Дибеј Холандија "[for his work on] molecular structure through his investigations on dipole moments and the diffraction of X-rays and electrons in gases"[34]
1937 Волтер Ховарт Велика Британија "за неговите истражувања на јаглехидратите и витаминот Ц"[35]
Пол Карер Швајцарија "за неговите истражувања на каротиноиди, флавини, витамините А и Б2"
1938 Ричард Кун Германија "за неговата работа на каротиноиди и витамини"[36]
1939 Адолф Бутенанд Германија "за неговата работа на сексуалните хормони"[37]
Лавослав Ружичка Швајцарија "for his work on polymethylenes and higher terpenes"[37]
1940 Не е доделена
1941 Не е доделена
1942 Не е доделена
1943   Ѓерѓ де Хевеши Унгарија "for his work on the use of isotopes as tracers in the study of chemical processes"[38]
1944 Ото Хан Германија "for his discovery of the fission of heavy nuclei"[39]
1945 Артури Илари Виртанен Финска "for his research and inventions in agricultural and nutrition chemistry, especially for his fodder preservation method"[40]
1946 Џејмс Б. Самер САД "за неговото откритие дека ензимите можат да се кристализираат"[41]
Џон Ховард Нортроп САД "for their preparation of enzymes and virus proteins in a pure form"[42]
Вендеч Мередит Стенли САД
1947 Роберт Робинсон Велика Британија "for his investigations on plant products of biological importance, especially the alkaloids"[43]
1948 Арне Целиус Швајцарија "for his research on electrophoresis and adsorption analysis, especially for his discoveries concerning the complex nature of the serum proteins"[44]
1949 Вилиам Гиок САД "for his contributions in the field of chemical thermodynamics, particularly concerning the behaviour of substances at extremely low temperatures"[45]
1950 Ото Дилс Германија "за нивното откритие и развивање на синтезата на диени"[46]
Курт Алдер Германија
1951 Едвин Мекмилан САД "for their discoveries in the chemistry of transuranium elements"[47]
Глен Т. Сиборг САД
1952 Арчер Џон Портер Мартин Велика Британија "for their invention of partition chromatography"[48]
Ричард Лоренс Милингтон Синге Велика Британија
1953 Херман Штаудингер Германија "за неговите откритија во областа на макромолекуларната хемија"
1954   Лајнус Полинг САД "for his research into the nature of the chemical bond and its application to the elucidation of the structure of complex substances"[49]
1955 Винсент ду Вигнеод САД "for his work on biochemically important sulphur compounds, especially for the first synthesis of a polypeptide hormone"[50]
1956 Кирил Нормал Хиншелвуд Велика Британија "за нивните истражувања во механизмот на хемиските реакции"[51]
Николај Николаевич Семенов СССР
1957 Лорд (Александер Р.) Тод Велика Британија "for his work on nucleotides and nucleotide co-enzymes"[52]
1958   Фредерик Сенгер Велика Британија "за неговата работа на структурата на белковините, особено онаа на инсулинот"[53]
1959 Јарослав Хејровски Чехословачка "for his discovery and development of the polarographic methods of analysis"[54]
1960 Вилард Френк Либи САД "for his method to use carbon-14 for age determination in archaeology, geology, geophysics, and other branches of science"[55]
1961   Мелвин Калвин САД "for his research on the carbon dioxide assimilation in plants"[56]
1962 Макс Фердинанд Перуц Велика Британија "за нивните студии на структурата на глобуларните белковини"[57]
  Џон Коудери Кендру Велика Британија
1963 Карл Циглер Германија "for their discoveries in the field of the chemistry and technology of high polymers"[58]
Џулио Ната Италија
1964 Дороти Кроуфут Хоџкин Велика Британија "for her determinations by X-ray techniques of the structures of important biochemical substances"[59]
1965 Роберт Барнс Вудворд САД "for his outstanding achievements in the art of organic synthesis"[60]
1966 Роберт Маликен САД "for his fundamental work concerning chemical bonds and the electronic structure of molecules by the molecular orbital method"[61]
1967 Манфред Зиген Германија "for their studies of extremely fast chemical reactions, effected by disturbing the equilibrium by means of very short pulses of energy"[62]
Роналд Џорџ Рејфорд Нориш Велика Британија
Џорџ Портер Велика Британија
1968 Ларс Онзажер САД "for the discovery of the reciprocal relations bearing his name, which are fundamental for the thermodynamics of irreversible processes"[63]
1969 Дерек Х. Р. Бартон Велика Британија "for their contributions to the development of the concept of conformation and its application in chemistry"[64]
Од Хасел Норвешка
1970   Луис Ф. Лелоар Аргентина "за неговото откритие на шеќерни нуклеотиди и нивната улога во биосинтезата на јаглехидрати"[65]
1971 Герхард Херцберг Канада "for his contributions to the knowledge of electronic structure and geometry of molecules, particularly free radicals"[66]
1972   Кристијан Б. Анфинсен САД "for his work on ribonuclease, especially concerning the connection between the amino acid sequence and the biologically active conformation"[67]
Стенфорд Мур САД "for their contribution to the understanding of the connection between chemical structure and catalytic activity of the active centre of the ribonuclease molecule"[67]
Вилијам Х. Стејн САД
1973 Ернст Ото Фишер Германија "for their pioneering work, performed independently, on the chemistry of the organometallic, so called sandwich compounds"[68]
Џефри Вилкинсон Велика Британија
1974 Пол Џ. Флори САД "for his fundamental work, both theoretical and experimental, in the physical chemistry of macromolecules"[69]
1975 Џон Воркап Корнфорт Австралија
Велика Британија 		"for his work on the stereochemistry of enzyme-catalyzed reactions"[70]
Владимир Прелог Швајцарија "for his research into the stereochemistry of organic molecules and reactions"[70]
1976 Вилијам Н. Липскомб САД "for his studies on the structure of boranes illuminating problems of chemical bonding"[71]
1977 Иљја Пригожин Белгија "for his contributions to non-equilibrium thermodynamics, particularly the theory of dissipative structures"[72]
1978 Питер Д. Мичел Велика Британија "for his contribution to the understanding of biological energy transfer through the formulation of the chemiosmotic theory"[73]
1979 Херберт Ч. Браун САД "for their development of the use of boron- and phosphorus-containing compounds, respectively, into important reagents in organic synthesis"[74]
Георг Витиг Германија
1980   Пол Берг САД "for his fundamental studies of the biochemistry of nucleic acids, with particular regard to recombinant-DNA"[75]
  Волтер Џилберт САД "for their contributions concerning the determination of base sequences in nucleic acids"[75]
  Фредерик Сенгер Велика Британија
1981 Кеичи Фукуи Јапонија "for their theories, developed independently, concerning the course of chemical reactions"[76]
Роалд Хофман САД
1982 Арон Клуг Велика Британија "for his development of crystallographic electron microscopy and his structural elucidation of biologically important nucleic acid-protein complexes"[77]
1983 Хенри Тауб САД "for his work on the mechanisms of electron transfer reactions, especially in metal complexes"[78]
1984 Роберт Брус Мерифилд САД "for his development of methodology for chemical synthesis on a solid matrix"[79]
1985 Херберт А. Хаупман САД "for their outstanding achievements in developing direct methods for the determination of crystal structures"[80]
Џером Карл САД
1986   Дадли Р. Хершбах САД "for their contributions concerning the dynamics of chemical elementary processes"[81]
Јуан Т. Ли САД
Џон Ч. Полани Канада
1987 Доналс Џ. Крам САД "for their development and use of molecules with structure-specific interactions of high selectivity"[82]
  Жан-Мари Лен Франција
Чарлс Џ. Педерсен САД
1988 Јохан Дајзенхофер Германија "for their determination of the three-dimensional structure of a photosynthetic reaction centre"[83]
  Роберт Хубер Германија
Хартмут Микел Германија
1989 Сидни Алтман Канада
САД 		"for their discovery of catalytic properties of RNA"[84]
  Томас Р. Чек САД
1990 Елијас Џејмс Кори САД "for his development of the theory and methodology of organic synthesis"[85]
1991 Ричард Р. Ернст Швајцарија "for his contributions to the development of the methodology of high resolution nuclear magnetic resonance (NMR) spectroscopy"[86]
1992   Рудолф А. Маркус САД "for his contributions to the theory of electron transfer reactions in chemical systems"[87]
1993 Кери Б. Мулис САД "for contributions to the developments of methods within DNA-based chemistry [...] for his invention of the polymerase chain reaction (PCR) method"[88]
Мајкл Смит Канада „for contributions to the developments of methods within DNA-based chemistry [...] for his fundamental contributions to the establishment of oligonucleotide-based, site-directed mutagenesis and its development for protein studies"[88]
1994 Џорџ Е. Ола САД "for his contribution to carbocation chemistry"[89]
1995 Пол Ј. Круцен Холандија "for their work in atmospheric chemistry, particularly concerning the formation and decomposition of ozone"[90]
Mario J. Molina Марио Х. Молина САД
  Ф. Шервуд Роланд САД
1996 Роберт Ф. Керл Јуниор САД "за нивното откритие на фулерени"
  Сер Хари Крото Велика Британија
Ричард Е. Смоли САД
1997 Пол Д. Боер САД "for their elucidation of the enzymatic mechanism underlying the synthesis of adenosine triphosphate (ATP)"[91]
Џон Е. Вокер Велика Британија
Јенс К. Скоу Данска "for the first discovery of an ion-transporting enzyme, Na+, K+ -ATPase"[91]
1998 Волтер Кох САД "for his development of the density-functional theory"[92]
Џон А. Попл Велика Британија "for his development of computational methods in quantum chemistry"[92]
1999 Ахмед Х. Зеваил Египет
САД 		"for his studies of the transition states of chemical reactions using femtosecond spectroscopy"[93]
2000 Алан Хигер САД "for their discovery and development of conductive polymers"[94]
Алан Г. Мекдиармид САД
Нов Зеланд
Хидеки Ширакава Јапонија
2001 Вилијам С. Ноулс САД "for their work on chirally catalysed hydrogenation reactions"[95]
  Редзи Нојори Јапонија
К. Бери Шарплес САД "for his work on chirally catalysed oxidation reactions"[96]
2002   Џон Б. Фен САД "for the development of methods for identification and structure analyses of biological macromolecules [...] for their development of soft desorption ionisation methods for mass spectrometric analyses of biological macromolecules"[97]
Коичи Танака Јапонија
  Курт Витрих Швајцарија "for the development of methods for identification and structure analyses of biological macromolecules [...] for his development of nuclear magnetic resonance spectroscopy for determining the three-dimensional structure of biological macromolecules in solution"[97]
2003 Питер Агре САД "for discoveries concerning channels in cell membranes [...] for the discovery of water channels"[98]
  Родерик МекКинон САД "for discoveries concerning channels in cell membranes [...] for structural and mechanistic studies of ion channels"[98]
2004   Арон Цихановер Израел "for the discovery of ubiquitin-mediated protein degradation"[99]
  Аврам Хершко Израел
  Ирвин Роуз САД
2005 Ив Шовен Франција "for the development of the metathesis method in organic synthesis"[100]
  Роберт Х. Грубс САД
Ричард Р. Шрок САД
2006   Роџер Д. Корнберг САД "for his studies of the molecular basis of eukaryotic transcription"[101]
2007   Гехарт Ертл Германија "for his studies of chemical processes on solid surfaces"[102]
2008 Осаму Шимомура САД/Јапонија[103] "за откривање и развивање на зелено флуоресцентната белковина, GFP"[104]
Мартин Чалфи САД
Роџер Ј. Циен САД
2009   Венкатраман Рамакришнан   САД
  Индија
  Обединето Кралство 		„за проучувањата на составот и улогата на рибозомот“ [105]
  Томас Стејц   САД
  Ада Јонат   Израел
2010   Ричард Хек   САД „за накрсното сврзување во органската синтеза по пат на паладиумска катализа“ [106]
  Еичи Негиши   Јапонија
  Акира Сузуки   Јапонија
2011   Дан Шехтман   Израел „за откривањето на квазикристалите“ [107]
2012   Роберт Лефковиц   САД „за изучувањето на рецептори сврзани со G-белковина“ [108]
  Брајан Кобилка   САД
2013   Мартин Карплус   САД
  Австрија 		„за разработката на повеќеразмерни модели за сложени хемиски системи“ [109]
  Мајкл Левит   САД
  Обединето Кралство
  Израел[110]
  Арје Варшел   САД
  Израел
2014   Ерик Бециг   САД „за развојот на суперразделната флуоресцентна микроскопија“ [111]
  Штефан Хел   Германија
  Романија[112]
  Вилијам Мернер   САД
2015   Томас Линдал   Шведска
  Обединето Кралство 		„за мехенистичките изучувања на поправката на ДНК“ [113]
  Пол Модрич   САД
  Азиз Санџар   САД
  Турција
2016   Жан-Пјер Соваж   Франција „за осмислување и синтеза на молекуларните машини“ [114]
  Фрејзер Стодарт   Обединето Кралство
  САД
  Бен Феринга   Холандија
2017   Жак Дибоше   Швајцарија „за развојот на криоелектронска микроскопија за високоразделно составно утврдување на биомолекулите во раствор“ [115]
  Јоахим Франк   Германија
  САД[116]
  Ричард Хендерсон   Обединето Кралство
2018   Френсис Арнолд   САД „за насочената еволуција на ензимите“ [117]
Џорџ Смит   САД „за фаговиот приказ на пептидите и антителата“
  Грег Винтер   Обединето Кралство
2019   Џон Гудинаф   САД
  Германија 		„за разработката на литиумскојонската батерија“ [118]
Стенли Витингем   Обединето Кралство
  САД
  Акира Јошино   Јапонија
2020   Емануел Шарпантје   Франција
  Германија 		„за осмислувањето на метод на уредување на геноми“ [119]
  Џенифер Дудна   САД

Наводи

уреди
  1. ↑ „Alfred Nobel – The Man Behind the Nobel Prize“. Nobel Foundation. Посетено на 2008-10-29.
  2. ↑ „The Nobel Prize Awarders“. Nobel Foundation. Посетено на 2008-10-29.
  3. ↑ „The Nobel Prize“. Nobel Foundation. Посетено на 2008-10-29.
  4. ↑ „The Nobel Prize Award Ceremonies“. Nobel Foundation. Посетено на 2008-10-29.
  5. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1901“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  6. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1902“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  7. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1903“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  8. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1904“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  9. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1905“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  10. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1906“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  11. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1907“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  12. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1908“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  13. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1909“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  14. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1910“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  15. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1911“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  16. ↑ 16,0 16,1 „The Nobel Prize in Chemistry 1912“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  17. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1913“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  18. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1915“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  19. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1918“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  20. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1920“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  21. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1921“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  22. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1922“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  23. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1923“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  24. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1925“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  25. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1926“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  26. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1927“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  27. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1928“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  28. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1929“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  29. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1930“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  30. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1931“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  31. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1932“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  32. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1934“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  33. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1935“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  34. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1936“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  35. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1937“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  36. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1938“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  37. ↑ 37,0 37,1 „The Nobel Prize in Chemistry 1939“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  38. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1943“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  39. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1944“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  40. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1945“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  41. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1946“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  42. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1946“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  43. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1947“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  44. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1948“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  45. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1949“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  46. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1950“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  47. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1951“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  48. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1952“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  49. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1954“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  50. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1955“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  51. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1956“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  52. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1957“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  53. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1958“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  54. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1959“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  55. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1960“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  56. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1961“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  57. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1962“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  58. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1963“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  59. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1964“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  60. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1965“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  61. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1966“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  62. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1967“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  63. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1968“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  64. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1969“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  65. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1970“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  66. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1971“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  67. ↑ 67,0 67,1 „The Nobel Prize in Chemistry 1972“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  68. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1973“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  69. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1974“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  70. ↑ 70,0 70,1 „The Nobel Prize in Chemistry 1975“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  71. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1976“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  72. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1977“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  73. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1978“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  74. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1979“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  75. ↑ 75,0 75,1 „The Nobel Prize in Chemistry 1980“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  76. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1981“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  77. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1982“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  78. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1983“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  79. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1984“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  80. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1985“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  81. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1986“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  82. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1987“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  83. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1988“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  84. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1989“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  85. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1990“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  86. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1991“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  87. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1992“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  88. ↑ 88,0 88,1 „The Nobel Prize in Chemistry 1993“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  89. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1994“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  90. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1995“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  91. ↑ 91,0 91,1 „The Nobel Prize in Chemistry 1997“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  92. ↑ 92,0 92,1 „The Nobel Prize in Chemistry 1998“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  93. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 1999“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  94. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2000“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  95. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2001“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  96. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2001“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  97. ↑ 97,0 97,1 „The Nobel Prize in Chemistry 2002“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  98. ↑ 98,0 98,1 „The Nobel Prize in Chemistry 2003“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  99. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2004“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  100. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2005“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  101. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2006“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  102. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2007“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-06.
  103. ↑ As of 26 октомври 2008, the nobelprize.org website page for the 2008 award gives Shimomura's country as "USA". However, the press release from the Nobel Foundation on 8 октомври 2008, announcing the award, states that Shimomura is a Japanese citizen. „The Nobel Prize in Chemistry 2008–Press Release“. Nobelprize.org. 2008-10-08. Посетено на 2008-10-08.
  104. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2008“. Nobelprize.org. Посетено на 2008-10-08.
  105. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2009“. Nobelprize.org. Посетено на 7 October 2009.
  106. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2010“. Nobelprize.org. Посетено на 6 October 2009.
  107. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2011“. Nobelprize.org. Посетено на 5 October 2011.
  108. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2012“. Nobelprize.org. Посетено на 13 October 2012.
  109. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2013“. Nobelprize.org. Посетено на 9 October 2013.
  110. ↑ 3 Jewish professors -- two of them Israeli -- share 2013 Nobel Prize in chemistry | The Times of Israel
  111. ↑ „Microscope work wins Nobel Prize“. BBC. 8 October 2014.
  112. ↑ „Erviu Exclusiv Digi24. Stefan Hell, laureat al premiului Nobel: Educaţia primită în România m-a ajutat mult. Mi-a ușurat viața“ (романски).
  113. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2015“. Nobelprize.org.
  114. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2016“. Nobelprize.org. Посетено на 5 October 2016.
  115. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2017“. Nobelprize.org. Посетено на 4 October 2017.
  116. ↑ Frank, Joachim (2017), Curriculum Vitae Архивирано на 9 октомври 2017 г.. Retrieved 4 October 2017.
  117. ↑ Press Release: The Nobel Prize in Chemistry 2018 Архивирано на 3 октомври 2018 г.
  118. ↑ „Нобелова награда за хемија 2019“. Nobelprize.org. Посетено на 9 октомври 2019. (англиски)
  119. ↑ „The Nobel Prize in Chemistry 2020“. Nobelprize.org. Посетено на 7 October 2020.

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Нобелова_награда_за_хемија&oldid=5224046“