Географија на Антарктикот
Географијата на Антарктикот се одликува со студ и мраз поради поларна местоположба на антарктичкиот континент, кој е сместен на дното од јужната полутопка. Се протега претежно јужно од Јужниот Поларник, ограничена од Јужниот Океан или, зависно од дефиницијата, јужните кареви на Тихиот, Атлантскиот и Индискиот Океан. Зафаќа површина од преку 14 милиони км2.
 | |
| Континент | Антарктик |
|---|---|
| Координати | 80°S 90°E / 80° ЈГШ; 90° ИГД |
| Површина | 2. (неофиц.). место |
| • Вкупна | 14.000.000 км2 |
| • Земја | 98 % |
| • Вода | 2 % |
| Брег | 17.968 км |
| Граници | нема копнени граници |
| Највисока точка | Винсонов Масив (4.897 м) |
| Најниска точка | Бентлиев Подледнички Ров (-2.555 м) |
| Најдолга река | Оникс (25 км) |
| Најголемо езеро | Восток (26.000 км2) |
| Клима | подантарктичка до антарктичка |
| Терен | мраз и гола карпа |
| Природни ресурси | крил, риби, краби |
| Природни опасности | силни ветришта, виулици, циклонски бури, вулканизам |
| Еколошки проблеми | осиромашување на озонската обвивка, накачување на морското ниво |
Околу 98 % од Антарктикот се прекриени со најголемата ледена покривка на планетата, која воедно е најголемиот резервоар на слатка вода. Со просечна дебелина од 1,6 км, мразот има толкава маса што ја има натиснато континенталната матична карпа, на места дури 2,5 км под морското ниво. Се среќаваат и подледнички езера од течна вода, како што е Восток. По краевите на прекривката има ледени плочи и возвшенија.
Области
уредиАнтарктикот физички е поделен со Трансантарктичките Планини близу грлото помеѓу Росовото и Ведловото Море. Областите Западен и Источен Антарктик приближно соодветствуваат на источната и западната полутопка сметајќи од гриничкиот меридијан. Некои претпочиваат да го делат континентот на Мал и Голем Антарктик.
Малиот Антарктик е покриен со западноантарктичката ледена покривка. Стручњаците сметаат дека постои мала можност оваа ледена покривка да се сруши, што би ги накачило океаните за неколку метри во многу кус рок.
Вулкани
уредиНа самиот континент има четири вулкани кои се сметаат за активни судејќи според фумаролите и понови наноси од тефра: Мелбурн (2.730 м), Берлин (3.500 м), Кауфман (2.365 м) и калдерата Хемптон (3.325 м).
Некои од планините на околните острови биле вулкански активни во подалечното минато: Еребус (3.795 м) и Росов Остров со 10 познати избуви и 1 претпоставен избув.
Од спротивната страна на континентот е островот Дисепшен, со калдера со 10 познати и 4 претпоставени избуви. За активни се сметаат Бакл од групата Балени, Пингвинскиот, Полетовиот и Линденберговиот Остров. Во 2017 г. истражувачите од Единбуршкиот универзитет откриле 91 подводен вулкан под Западниот Антарктик.[1][2]
Западен Антарктик
уреди
,_Laubeuf_Fjord,_Webb_Island.JPG)
Западниот Антарктик е помалиот дел од континентот. Ги опфаќа следниве географски подрачја и земјишни облици:
Подрачја
уреди- Антарктички Полуостров со
- Елсвортова Земја
- Земја на Кралицата Елизабета
- Земја на Мери Берд со
- Земја на Кралот Едвард VII со
Мориња
уредиЛедени плочи
уредиПоголеми ледени плочи се:
- Гецова Ледена Плоча
- Аботова Ледена Плоча
- Ларсенова Ледена Плоча
- Росова Ледена Плоча
- Салцбергерова Ледена Плоча
- Филхнер-Ронеова Ледена Плоча
Острови
уредиИсточен Антарктик
уреди 
Источниот Антарктик е поголемиот дел од континентот. Тука се наоѓаат јужниот магнетен пол и географскиот Јужен Пол. Ги опфаќа следниве географски подрачја и земјишни облици:
Подрачја
уреди- Аделина Земја
- Викториина Земја
- Вилксова Земја
- Ендербиева Земја
- Земја на Вилхелм II
- Земја на Кралицата Марија
- Земја на Кралицата Мод со
- Земја на Принцезата Елизабета
- Земја на Џорџ V
- Кемпова Земја
- Коутсова Земја
- Мак. Робертсонова Земја
- Оутсова Земја
Мориња
уреди- Белингсхаузеново Море
- Веделово Море
- Дејвисово Море
- Дирвилово Море
- Море на Кралот Хокон VII
- Мосоново Море
- Росово Море
- Скоша
Ледени плочи
уредиПоголеми ледени плочи се:
- Воејкова Ледена Плоча
- Ејмериева Ледена Плоча
- Екстремова Ледена Плоча
- Западна Ледена Плоча
- Рисер-Ларсенова Ледена Плоча
- Шеклтонова Ледена Плоча
Острови
уредиПоларни станици
уредиТериторијални претензии
уредиЗависни територии
уреди
Буве (Норвешка)
Јужна Џорџија и Јужни Сендвички Острови (Обединето Кралство)
Петар I (Норвешка)
Француски Јужни и Антарктички Земји (Франција)
Херд и Макдоналд (Австралија)
Поврзано
уредиНаводи
уреди- ↑ McKie, Robin (2017-08-12). „Scientists discover 91 volcanoes below Antarctic ice sheet“. The Guardian. ISSN 0261-3077. Посетено на 2017-08-16.
- ↑ „Student's idea leads to Antarctic volcano discovery“. The University of Edinburgh. Посетено на 2017-08-16.
Извори
уреди- Ivanov, L. General Geography and History of Livingston Island. In: Bulgarian Antarctic Research: A Synthesis. Eds. C. Pimpirev and N. Chipev. Sofia: St. Kliment Ohridski University Press, 2015. pp. 17–28. ISBN 978-954-07-3939-7
Надворешни врски
уреди| „Географија на Антарктикот“ на Ризницата ? |
- Моделот на висински појдовник на Антарктикот (REMA) — високоразделна карта, 2018 г. (англиски)
- Карта на политичките претензии врз Антарктикот (англиски)
- BEDMAP (англиски)
- Антарктичка база на дигитални податоци — топографски податоци со прелистувач на карти (англиски)
