Петар I (остров)
Островот Петар I (норвешки: Peter I Øy) [1] — ненаселен вулкански остров во Белингсхаузеното Море, 450 километри од континентален Антарктик. Норвешка има територијални претензии кон островот, заедно со островот Буве и Земја на Кралицата Мод, сочинувајќи една од трите норвешки зависни територии на Антарктикот и Подантарктикот. Островот е со димензии приближно 11х19 километри, со површина од 156 км2; неговата највисока точка е врвот Ларс Кристенсен. Речиси целиот остров е покриен со заледен, а поголемиот дел од годината е опкружен со мраз, што го прави недостапен во овие времиња. На островот има малку животински ’рбетници, освен некои морски птици и фоки.
Остров Петар I | |
|---|---|
.svg) Местоположбата на Петар I (остров) (circled in red, relative to Antarctica) | |
| претензија од Норвешка | 6 март 1931 |
| Антарктички договор | 23 јуни 1961 |
| Површина | |
• Вкупна | 154 км2 |
• Заледен | 95% |
| Највисока точка | 1,640 м |
| Население | |
• Проценка | 0 |
| ISO 3166-код | AQ |
| НДД | |
Островот првпат бил забележан од Фабијан Готлиб фон Белингсхаузен на 21 јануари 1821 година и бил именуван по Петар I. Дури до 2 февруари 1929 година, никој не стапнал на островот, кога Втората експедиција на Нилс Ларсен и Ола Олштад во Норвегија, финансирана од Ларс Кристенсен, била успешна. Тие го барале островот за Норвешка, која го анектирала во 1931 година и го направил зависност во 1933 година. Следното слетување се случило во 1948 година, а островот бил предмет на некои научни истражувања и ограничена количина на туризам. Островот станал предмет на Антарктичкиот договор во 1961 година. Од 1987 година, на островот постои автоматизирана метеоролошка станица. Три аматерски радиоекспедиции го посетиле островот, а има спорадични слетувања на туристи.
Историја
уредиПрвото забележување на островот Петар I било направено на 21 октомври 1821 година од експедицијата на Фабијан Готлиб фон Белингсхаузен,[2] кој командувал со бродовите Восток и Мирни под руско знаме. Тој го нарекол островот по рускиот цар Петар I. Ледениот мраз го оневозможил Белингсхаузен да се приближи поблиску од 25 километри од островот. Таа била првата земја што била забележана јужно од Јужниот Поларник, а со тоа била и најјужната видена земја во времето на нејзиното откривање.[3] Во јануари 1910 година, француската експедиција предводена од Жан-Батист Шарко и неговиот брод Pourquoi-Pas го потврдиле откритието на Белингсхаузен, но тие исто така не слетале, бидејќи биле запрени на 5 километри од островот поради голем мраз.[3]
Во 1926 и 1927 година, норвешкиот морнар Ејвинд Тофте го обиколил и го истражувал островот. Но, и тој бил спречен да слета.[3] Норвешкиот сопственик на бродови Ларс Кристенсен финансирал неколку експедиции на Антарктикот, делумно за истражување и делумно за барање земјиште за Норвешка. Вториот бил мотивиран од британското оданочување на станиците за китови на Антарктикот, а Кристенсен се надевал дека ќе може да основа станици на норвешка територија за да добие подобри привилегии и така барем даноците да заминат во неговата матична земја.[4] Првата експедиција што слетала на островот била втората експедиција во Норвегија, финансирана од Кристенсен, предводена од Нилс Ларсен и Ола Олстад. Тие слетале на 2 февруари 1929 година и го побарале островот за Норвешка. Ларсен се обидел повторно да слета во 1931 година, но бил спречен од мразот.[3] На 6 март 1931 година, норвешкиот кралски проглас го прогласил островот под норвешки суверенитет [4] и на 23 март 1933 година островот бил прогласен за зависност.[3][5]
Следното слетување се случило на 10 февруари 1948 година од бродот на Ларсен, Братег. Биолошките, геолошките и хидрографските испитувања биле подложени три дена, пред мразот да ја натера експедицијата да замине. Експедицијата изградила колиба и внатре поставила копија од документот од 1929 година. На 23 јуни 1961 година, островот Петар I станал предмет на Антарктичкиот договор, по потпишувањето на договорот од Норвешка во 1959 година.[6][7] Оттогаш, имало неколку слетувања на островот од страна на различни нации за научни истражувања,[3] како и ограничен број на бродови кои успешно приземлиле туристи на островот.[2]
Во 1987 година, Норвешкиот поларен институт испратил пет научници да поминат единаесет дена на островот. Главните фокуси биле воздушната фотографија и топографските мерења за да се овозможи да се направи точна карта на островот. Втората важна област биле морските биолошки истражувања, иако биле спроведени и геолошки, биолошки и други истражувања. Тимот изградил и автоматска метеоролошка станица.[8] На островот биле испратени три радиоекспедиции, во 1987, 1994 и 2006 година.[9][10][11]
Географија
уреди
Островот Петар I е вулкански остров кој се наоѓа на 450 килиметри во близина на брегот на Елсвортовата Земја на континенталниот Антарктик и околу 1.400 километри југозападно од Смитовиот Остров, најблискиот од Јужните Шетландски Острови. Има површина од 156 км2. Островот е речиси целосно покриен со ледник,[1] со околу 95% од површината покриена со мраз.[12]
Во околината на островот се наоѓаат 40-метарски делови од мраз и вертикални карпи.[13] Пристигнувањето е можно само на три точки, и тоа само во краткиот период од годината во кој островот не е опкружен со мраз.[13] Овие слетувања се случуваат на западната страна кај Ингридовиот ’Рт, полуостров кој ги дели заливите Норвегијабукта и Сандефјордбукта. На ’ртот има некои тесни ленти на плажа, кои се погодни за слетување.[12] Плажата е само 4 метри широка.[2] На западната страна се наоѓа висорамнина, додека северниот и јужниот брег имаат ледени плочи. Источната страна е најстрмна и има две карпести столбови со рамни врвови во морето.[14]
Островот е штитест вулкан, иако не е познато дали е сè уште активен, и е категоризиран како холоценски или историски, врз основа на примероци од датуми кои се движат од 1.1 до 0.35 милиони години. Врвот Ларс Кристенсен има кружен кратер од 100 метри.[15] Ултра истакнат врв на 1.640 метри надморска височина, именуван е по Ларс Кристенсен. Не е познато дали овој вулкан е изгаснат или не, бидејќи горниот дел очигледно е немодифициран од глацијацијата, што укажува на ерупција пред неколку века.[16]
Животна средина
уреди
Вегетацијата на островот се состои исклучиво од мов и лишаи кои се прилагодиле на екстремната клима на Антарктикот.[13] Островот има многу сурова клима со силни ветрови и ниски температури. Постојаните снежни врнежи ја сведуваат вегетацијата на минимум.[14] Островот е место за размножување на неколку морски птици, особено јужните фулмари,[13] но исто така и вилсонов цевконосец. Пингвините, вклучувајќи ги и Аделовите, ретко го посетуваат островот.[14] Постојат бројни фоки, особено леопардови фоки [13] и помал број на слонови фоки.[14]
Политика
уредиОстровот Петар I е еден од двете територијални претензии на Норвешка на Антарктикот, а другата е Земја на Кралицата Мод.[1] Островот Петар I е единственото барање во рамките на 90°W и 150°W и исто така е единственото побарување кое не е кружен исечок.[17] На југ од 60°С, островот е предмет на Антарктичкиот договор.[12] Договорот обезбедува слободен пристап до островот за секое научно истражување и наведува дека тој може да се користи само за мирни цели. Норвешка, Австралија, Франција, Нов Зеланд и Обединетото Кралство меѓусебно ги признаат меѓусебните претензии на Антарктикот.[18]
Норвешката администрација на островот ја води Одделот за поларни прашања на Министерството за правда и јавна безбедност, сместен во Осло.[19] Анексијата на островот е регулирана со Законот за зависност од 24 март 1933 година. Тој утврдува дека норвешкото кривично право, приватното право и процесното право се применуваат на островот, како дополнение на другите закони кои експлицитно наведуваат дека тие важат на островот. Тој понатаму утврдува дека целото земјиште и припаѓа на државата и забранува складирање и детонирање на јадрени производи.[5]
Од 5 мај 1995 година, норвешкиот закон бара од сите норвешки активности на Антарктикот, вклучувајќи го и островот Петар I, да го следат меѓународното право за животна средина за Антарктикот. Затоа, сите норвешки граѓани кои планираат активности на островот Петар I мора да се пријават во Норвешкиот поларен институт, кој може да одбие каква било активност што не е во согласност. Сите луѓе кои го посетуваат островот мора да ги следат законите за заштита на природата, третман на отпад, загадување и осигурување за операции за пребарување и спасување.[20]
Островот е и главен град на непризнаената микронација Вестарктика.
Наводи
уреди- ↑ 1,0 1,1 1,2 „Peter I Øy“. Norwegian Climate and Pollution Agency. Архивирано од изворникот на 14 May 2011. Посетено на 29 August 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Rubin (2005): 180
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Barr (1987): 67
- ↑ 4,0 4,1 Kyvik et al. (2008): 52
- ↑ 5,0 5,1 „Lov om Bouvet-øya, Peter I's øy og Dronning Maud Land m.m. (bilandsloven)“ (норвешки). Lovdata. Архивирано од изворникот на 2 December 2013. Посетено на 29 August 2011.
- ↑ „Parties“. Secretariat of the Antarctic Treaty. Архивирано од изворникот на 22 April 2009. Посетено на 29 August 2011.
- ↑ Barr (1987): 79
- ↑ Barr (1987): 68
- ↑ „The FIRST Peter One DXpedition, 1987“. Peter One. Архивирано од изворникот на 15 October 2004. Посетено на 29 August 2011.
- ↑ „The 1994 Peter I 3YØPI Expedition“. Peter One. Архивирано од изворникот на 14 October 2004. Посетено на 29 August 2011.
- ↑ „We hope you enjoyed the 3YØX DX-perience!“. Peter One. Архивирано од изворникот на 13 February 2004. Посетено на 29 August 2011.
- ↑ 12,0 12,1 12,2 Barr (1987): 65
- ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 „Peter I Øy“. Norwegian Polar Institute. Архивирано од изворникот на 29 May 2011. Посетено на 29 August 2011.
- ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 „Discover Peter I Island on an Antarctic Cruise“. Adventure Life. Архивирано од изворникот на 30 June 2009. Посетено на 29 August 2011.
- ↑ Грешка: немате укажано број на вулканот when using {{наведен gvp}} (англиски)
- ↑ LeMasurier (1990): 512
- ↑ Kyvik et al. (2008): 57
- ↑ National Research Council (U.S.). Polar Research Board (1986). Antarctic treaty system: an assessment. National Academies Press. стр. 370. ISBN 978-0-309-03640-5.
- ↑ „Polar Affairs Department“. Norwegian Ministry of the Environment. Архивирано од изворникот на 8 August 2011. Посетено на 29 August 2011.
- ↑ „Antarktis“. Norwegian Ministry of the Environment. Архивирано од изворникот на 8 August 2011. Посетено на 29 August 2011.
Библиографија
уреди- Barr, Susan (1987). Norway's Polar Territories. Oslo: Aschehoug. ISBN 82-03-15689-4.
- Kyvik, Helga, уред. (2008). Norge i Antarktis. Oslo: Schibsted Forlag. ISBN 978-82-516-2589-0.
- LeMasurier, W. E.; Thomson, J. W., уред. (1990). Volcanoes of the Antarctic Plate and Southern Oceans. American Geophysical Union. ISBN 0-87590-172-7.
- Rubin, Jeff (2005). Antarctica. Lonely Planet. ISBN 1-74059-094-5.