Богданци
Богданци — град во јужниот дел на Република Македонија. Сместен е во источниот дел на Гевгелиско-валандовската Котлина, односно областа Бојмија, на патот помеѓу Гевгелија и Дојран. Има улога на административен центар на Општина Богданци.
| Богданци | |||
|---|---|---|---|
| Град | |||
 Панорамски поглед на градот Богданци | |||
| |||
  Богданци | |||
| Координати: 41°12′N 22°34′E / 41.200°N 22.567°E | |||
| Држава | Република Македонија | ||
| Регион | Југоисточен Регион | ||
| Општина | Општина Богданци | ||
| Управа | |||
| • Градоначалник | Блаже Шапов (СДСМ) | ||
| Надм. вис. | 80−90 м | ||
| Население (2021) | |||
| • Вкупно | 5,244 | ||
| Час. појас | UTC+1 | ||
| • Лето (ЛСВ) | UTC+2 (UTC) | ||
| Повик. бр. | +389 034 | ||
| Рег. таб. | GE | ||
| Мреж. место | www.bogdanci.gov.mk | ||
Географија и местоположба
уредиГрадот Богданци се наоѓа во областа Бојмија, на источниот крај на Гевгелиско-валандовската котлина, од десната страна на Стара Река, на надморска височина од околу 80 м. Преку Богданци води регионален пат кој на југозапад го поврзува со Гевгелија (11 км), а на североисток со Нов Дојран и Дојранското Езеро. Климата е изменето средоземна.
Историја
уредиПодрачјето на Богданци е населено уште од римско време, за што свеодчи наоѓалиштето Барданов Камен на 500 м западно од селото.[1]
Во XIX век, Богданци е големо село во составот на Гевгелиската каза во Отоманското Царство.
Во селото во 1895 – 1896 година е основан комитет на ВМОРО, на чело со учителот Атанас Тодев од Мачуково, а по него учителите Иван Бардаров од Штип, Сава Михајлов, Христо Трајков Лисичков, Стефан Попиванов и Христо Гонов.[2]
Тогашното село било тешко оштетено при Валандовскиот земјотрес во 1931 година.[3]
Вкупно 12 жители на оваа населба се заведени како жртви во Втората светска војна.[4]
На 11 јуни 2017 година граѓаните на Општина Богданци на референдум се изјасниле против отворање на рудници и рударски комплекси за металични минерални суровини.
- Бисти во паркот во Богданци
Стопанство
уредиАтарот на Богданци зафаќа површина од 6.700 ха, од кои под обработливи површини се 1.561,4 ха, пасиштата зафаќаат 2.107,7 ха, и на шумите отпаѓаат 2.719,5 ха.[5]
Население
уредиСпоред статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Богданци живееле 3.560 жители, од кои 2.540 Македонци, 900 Турци и 120 Роми.[6] Според егзархискиот секретар Димитар Мишев, во 1905 година во Богданци имало 3.184 Македонци, кои биле поделени на 1.400 под врховенството на Бугарската егзархија, 1.480 патријаршисти гркомани, 144 патријаршисти србомани и 144 унијати.[7]
Според Димитар Гаџанов во 1916 година во Богданци имало 3.247 жители, од кои 2.510 Македонци и 737 Турци.[8]
Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 2.600 Македонци.[9]
Според пописот на населението од 2002 година, во градот имало 6.011 жители и спаѓал во групата на мали градови.
Според последниот попис од 2021 година, во градот живееле 5.244 жители.
Етнички гледано, населението е составено од:[10]
| Народ | Вкупно |
| Македонци | 5 761 |
| Турци | 48 |
| Роми | 1 |
| Албанци | 2 |
| Власи | 4 |
| Срби | 176 |
| Бошњаци | 0 |
| други | 19 |
- Јазик
Во градот се зборуваат следниве јазици:[11]
| Јазик | Говорници | Удел (%) |
|---|---|---|
| македонски | 5.813 | 96,7 |
| албански | 1 | 0,02 |
| турски | 48 | 0,8 |
| ромски | 1 | 0,02 |
| влашки | 2 | 0,03 |
| српски | 124 | 2,1 |
| други | 22 | 0,4 |
- Вероисповед
Во Богданци се застапени следните верски групи:[11]
| Вероисповед | Верници | Удел (%) |
|---|---|---|
| православни | 5.752 | 95,7 |
| муслимани | 54 | 0,9 |
| католици | 160 | 2,7 |
| протестанти | 2 | 0,03 |
| други | 43 | 0,7 |
Низ годините ова било вкупното население и етничка припадност на населението во градот Богданци:
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Година | Македонци | Албанци | Турци | Роми | Власи | Срби | Бошњаци | Ост. | б.п. | Вкупно |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1948 | — | — | — | — | — | — | — | — | — | 3.027 |
| 1953 | 2.940 | 0 | 0 | 0 | 0 | 8 | — | 3 | — | 2.951 |
| 1961 | 3.253 | 3 | 0 | — | — | 19 | — | 15 | — | 3.290 |
| 1971 | 3.964 | 6 | 0 | 0 | — | 162 | — | 20 | — | 4.152 |
| 1981 | 5.080 | 3 | 34 | 0 | 0 | 214 | — | 30 | — | 5.361 |
| 1991 | 5.606 | 4 | 56 | 1 | 0 | 211 | — | 33 | — | 5.911 |
| 1994 | 5.778 | 3 | 87 | 1 | 0 | 153 | — | 9 | — | 6.031 |
| 2002 | 5.761 | 2 | 48 | 1 | 4 | 176 | 0 | 19 | — | 6.011 |
| 2021 | 4.909 | 1 | 29 | 12 | 3 | 58 | 1 | 36 | 195 | 5.244 |
* Извор: Државен завод за статистика на Република Македонија (1948-2021), според податоци од официјалните пописи во соодветните години
Општествени установи
уреди
- Училишта
- Верски објекти
- Црква „Св. Атанасиj“ — православна црква
- Црква „Св. Кирил и Методиј“ — католичка црква
- Граѓански здруженија
Културни и природни знаменитости
уреди- Археолошки наоѓалишта[1]
- Барданов Камен — населба од римско време
- Света Гора — населба и некропола од доцнантичкото време и старохристијанска базилика
- Тумба — некропола од доцноантичкото време
- Реки
- Езера
- Паљурци — вештачко езеро на реката Луда Мара источно од градот
Личности
уреди- Димитар (Мито) Теменугов - Железни (1919 - 17 септември 2001) - учесник во НОБ и делегат на Првото заседание на АСНОМ
- Атанас Вангелов (р. 1946) — македонски писател
- Ѓорѓи Колозов (1948 - 2003) — македонски глумец
- Дељо Калчев (1877 - 1917) — македонски револуционер
- Кирил Петрушев (1885 - 1980) — македонски и југословенски политичар, член на АСНОМ, министер на НРМ
- Коста Бојаџиевски (1930 - 2006) — еден од основоположниците на издавачката дејност во Македонија.
- Михаил Сионидис (1870 - 1935) — андартски капетан[12][13]
- Ѓорѓи Богданцалијата (? - 1910) — андартски капетан
- Петар Каркалашев (1874 - 1905) — македонски револуционер
- Стојан Богданцалијата — македонски револуционер
- Петар Мусев – Фидин (15 март 1910 - 28 август 1944) — учесник во НОБ
- Ратко Јанев — научник со светски углед во областа на атомската физика, член на МАНУ, професор, предавач и консултант на повеќе светски познати универзитети и институти
- Митко Караделев — македонски универзитетски професор, публицист и претседател на Македонското миколошко друштво
Паркот на ветерни електрани „Богданци“ - Софија Семенпеева (р. 1982) — македонска сликарка
- Јова Радевска — македонска и британска пејачка
Поврзано
уредиНаводи
уреди- ↑ 1,0 1,1 Грозданов, Цветан; Коцо, Димче; и др. (1996). Археолошка карта на Република Македонија. Т. 2. Скопје: МАНУ. стр. 101. ISBN 9989-649-28-6.
- ↑ „Борбите в Македония – Спомени на отец Герасим, Георги Райков, Дельо Марковски, Илия Докторов, Васил Драгомиров“, Борис Йорданов Николов, ИК „Звезди“, 2005 г., стр. 49 – 50, ISBN 9549514560
- ↑ Порта3 (2017-12-21). „Разурнувачкиот земјотрес во Валандово од 1931 година“. Порта3 - градежништво, архитектура и екологија. Посетено на 2021-10-08.
- ↑ „Попис на жртвите од војната 1941-1945, СР Македонија“ (PDF).
- ↑ „Профил на Општина Богданци“. Архивирано од изворникот на 2013-08-29. Посетено на 2013-09-04.
- ↑ Кънчов, Васил. Македония. Етнография и статистика, София, 1900, стр. 151.
- ↑ Brancoff, D.M. La Macédoine et sa Population Chrétienne, Paris, 1905, pp. 194-195.
- ↑ Стојмилов, Александар; Апостоловска - Тошевска, Билјана (2016). Социоекономска географија на Република Македонија (PDF) (II доп.. изд.). Скопје: Природно-математички факултет. стр. 91. ISBN 9989-668-50-7.
- ↑ „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
- ↑ Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Македонија, 2002 - Книга X
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 3 март 2016.
- ↑ „Η Ελληνικη Αντισταση στη Μακεδονια 1904-1908“. Архивирано од изворникот на 2011-07-21. Посетено на 2010-04-25.
- ↑ „Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα“. Архивирано од изворникот на 2011-10-05. Посетено на 2010-04-25.
Надворешни врски
уреди| „Богданци“ на Ризницата ? |
| Одредници од Богданци | |||||||||||
| Миравци | Валандово |
||||||||||
| Кованец |
|
Нов Дојран | |||||||||
| Гевгелија | Стојаково |
Стар Дојран |
_1941.jpg){kind=link}