Костурски дијалект

Костурски дијалект — македонски дијалект во југозападната група на југоисточното македонско наречје.

  Костурскиот дијалект на картата на македонските дијалекти

Се зборува во Костурско, Егејска Македонија, областа Корешта, северно од градот Костур, како и селата Врбник и Билишта, денес во Албанија. Денес, дијалектот се среќава во говорна форма, но во минатото го среќаваме и во пишана форма, на пр. весниците „Нова Македонка“ и „Единство“. Најстарите податоци за говорот од Костурско ги среќаваме во „Македонски лексикон од XVI век“ (Un Lexique Macédonien du XVI siècle), кој содржи повеќе од 300 зборови и фрази од село Богатско.

Територија

1. Костурско-корешчанскиот говор зафаќа најголема територија на костурското говорно подрачје: се простира на две географски области – Пополе, рамничарскиот дел околу Костурското Езеро, каде што се наоѓаат градовите Костур и Рупишта, и Корешта — претежно планинскиот дел во сливот на горниот (изворишниот) тек на реката Бистрица до Нередска Планина на исток, која претставува и граница со леринскиот говор. На тој простор македонското население живее во Рупишта, Горенци, Загоричани, Тиолишта, Куманичево, Поздивишта, Брезница, Смрдеш, Крчишта, Вишени и други, а некои села денес веќе не егзистираат, бидејќи по Граѓанската војна во Грција се разурнати, а македонското население е раселено или отидено во емиграција. Такви села се: Косинец, Габреш, Лобаница, В'мбел, Бапчор, Д'мбени (подоцна обновено со Власи од Епир) и други.

• Костурско-корешчанскиот говор доминира и во селата што се наоѓаат во малата област Река во изворишниот дел на Бистрица под Писодерската Планина. Тука спаѓаат селата Рулја, Бесвина, Трново, Ошчима и Желево. Овој подговор условно се нарекува корешчанско-рекански.

2. Костурско-беличкиот говор го репрезентираат триесетина села распоредени во сливот на реката Белица, десна притока на Бистрица. Неговата северна и североисточна граница оди по правецот на селата Новоселјани – Четирок – Мањак – Марковени. На овој простор се наоѓаат селата Слимница, Јановени, Стенско, Гратче, Галишта, Псоре, Добролишта, Четирок, Радигоже (раселено) и други.

3. Костенарскиот говор го зафаќа најјужниот дел од костурското говорно подрачје. Неговите најтипични репрезентанти се селата: Езерец, Сничени, Видолушта, Жиковишта, Лебишево, Долени, Мангила (Монгила), Нестим, Жужелци, Марчишта (раселено) кои се расположени во планинскиот дел на Костенаријата.

• Нестрамскиот говор го репрезентира гратчето Нестрам, кое се наоѓа во горниот тек на реката Белица, околу 25 километри југозападно од Костур на надморска височина од 870 метри.

Фонолошки одлики

• старословенските гласови Ѫ (он) и Ѧ (ен) преминале во 'н , 'м , ен, ем : д'нб (даб), п'нт (пат), гр'нди (гради), з'мп (заб), г'мба (габа), ендар, говендо, гренда, ерембица
• замена на старословенските ерови Ъ > о, Ь > е : вошка, сон, дош, свекор, пекол, ден, темен, тенка
• на местото на старословенските *tj, *dj се среќава шч и ж, поретко жџ  : свешча, лешча, вежџа, межа, вежџа; понекогаш ќ и ѓ : куќа, гаќи, миѓу
• испуштање на буквата т при членувањето на именките за м.р. : брато, градо

Морфолошки одлики

• сегашно време 1л.ед. со а : ода (одам), плета (плетам), пренда (предам)
• употреба на наставката -нишча за множина на зборови ср.род: кученишча, поленишча
• употреба на предлозите во и со
• глаголски конструкции со имам : Јас им правено.
• остатоци од групата чере заедно со цр : црн, черно, череша

Лични заменки

Еднина

• Јас
• Ти
• Тој
• Таа
• Тоа

Множина

• Ние
• Виe
• Тиа

Надворешни врски

• Македонски лексикон од XVI век, според костурскиот говор