Енергија

физичка величина што претставува работоспособност

Енергијата е фундаментална величина што секој физички систем го поседува. Таа овозможува да се предвиди колку работа системот може да заврши или колку топлина може да размени. Енергијата претставува способност на телото да врши работа. Енергијата ја покажува состојбата на телото. Енергијата се мери со иста единица (џул) како и работата. Единица-мерка на енергијата е Еден џул што се дефинира како работата што ја извршува сила од еден њутн на растојание од еден метар.

Томас Јанг - прв го користел терминот енергија во модерното значење

Енергија и енергенси

уреди

Потрошувачката на енергија и енергенси е составен дел како на секојдневниот живот на поединецот, така и на индустријата и на сите останати сегменти на општеството. Побарувачката на енергија е во постојан пораст на светско, регионално и национално ниво. Ова се однесува како на електричната и топлинската енергија, така и на енергијата односно енергенсите употребени во транспортот. Сегашното светско производство на енергија се заснова врз употреба на фосилни горива (јаглен, нафта и природен гас) и јадрена енергија, поради што енергетскиот сектор се јавува како најголем загадувач на животната средина, почнувајќи од испуштањето на јаглерод диоксид како еден од причинителите за глобалното затоплување, па сè до радиоактивниот отпад кој се добива од атомските централи.

Покрај последиците по животната средина и здравјето на луѓето, добивањето на енергија од конвенционалните извори, како што се нафтата и природниот гас, има и економски последици поради постојаниот пораст на цените на овие суровини.

Видови енергија

уреди
 
Молња

Постојат повеќе видови на енергија:

и други.

Потенцијална енергија

уреди

Потенцијална енергија (Ер) - за едно тело се вели дека има потенцијална енергија ако поради влијанието на својата положба или состојба е способно да врши работа. Потенцијалната енергија се мери со работата што телото може да ја изврши.

  1. пр: Автомобил што се наоѓа на врвот од некој рид или навиена пружина на часовникот се примери за тела што имаат потенцијална енергија. Пружината може да овозможи часовникот да работи извесен временски период, како што и автомобилот може да измине пат со спуштање надолу по ридот.
  2. пр: Ако тело со маса m се подигне на одредена висина h, тогаш тоа има потенцијална енергија Fh поради неговата положба во однос на подлогата, од каде што било подигнато.

Во овој израз силата F одговара на тежината на телото G. Извршената работа при неговото подигање на висина h телото ја добива како потенцијална енергија. Телото може да се ослободи од оваа енергија со негово повторно пуштање на земја. Според тоа, потенцијалната енергија на тело со тежина G на висина h може да се определи со равенката:

Еp=Gh или Ep=mgh     


G=mg

Кинетичка енергија

уреди

Кинетичка енергија (Ек) ја има тело што се движи и се дефинира како способност едно тело да врши работа како резултат на своето движење.

  1. пр:Автомобил што се движи по автопат кинетичка енергија на транслација, а тркало на машина има кинетичка енергија на ротација. За тело со маса m кое се движи по права линија со постојана брзина v кинетичката енергија е дадена со равенката:
                             Еk=1/2*mv*v

Други видови енергија

уреди
 
Топлинска енергија
  • Еластична енергија - енергија со која што располага истегната пружина.
  • Атомска енергија - во атомските електрани, атомската енергија се користи за добивање на електрична енергија.
  • Гравитациска енергија - енергија што ја имаат телата коишто паѓаат на земјата.
  • Топлинска енергија - знаеме дека без сончевата енергија не би постоел живот на земјата, тоа е топлинска енергија.
  • Механичка енергија - кога се зборува за механички промени на телото, тогаш овој вид на енергија се нарекува механичка енергија.

Енергијата како тема во уметноста и во популарната култура

уреди
  • „Вештачка енергија“ (англиски: Artificial Energy) — песна на американската рок-група Брдс (The Byrds) од 1968 година.[1]

Наводи

уреди