Јадрена енергија
Јадрена енергија — начин да се направи електрична енергија користејќи јадрени реакции. Најголем дел од електричната енергија од јадрена енергија доаѓа од процес наречен јадрено делење, кој користи ураниум и плутониум во електраните. Има и особени намени за јадрено распаѓање, како во некои вселенски сонди како Војаџер 2.[1] Управуваното јадрено делење би можело да биде идна варијанта, но веројатно нема да биде достапно за трговска употреба во скоро време.[2]
Повеќето атомски централи користат топлински реактори со збогатен ураниум и еднократен горивен циклус. Горивото се заменува на секои три години кога се создаваат премногу атоми што впиваат неутрони, запирајќи ја верижната реакција. По отстранувањето, потрошеното гориво се лади неколку години во базените на самото место пред да се премести на долгорочно складирање. Ова потрошено гориво е радиоактивен отпад на високо ниво и додека неговата радиоактивност се намалува со текот на времето, треба да се чува подалеку од околината стотици илјади години. Некои понови технологии, како брзите реактори, би можеле да помогнат да се намали тоа време.
Во некои земји, како Франција и Русија, потрошеното гориво се преработува за да се извлечат корисни материјали за производство на ново гориво. Меѓутоа, овој процес е поскап од користењето на новоископан ураниум. Сите реактори произведуваат малку плутониум-239, кој е во потрошеното гориво. Бидејќи плутониум-239 може да се користи во јадрено оружје, повторната обработка предизвикува загриженост за ширењето на оружја.
Историја
уредиПотекло
уредиЈадреното делење е откриено во 1938 г. по повеќе од 40 години истражување на радиоактивноста и јадрената физика. Бргу било откриено дека кога едно јадро се дели, тоа може да предизвика и делење на други јадра, создавајќи самоодржлива верижна реакција.[3] Ова било потврдено во 1939 г., што довело до тоа научниците во различни земји да побараат од нивните влади поддршка за истражување на јадреното делење, особено кога се приближувала Втората светска војна, со цел да се развие јадрено оружје.[4]
Во САД, истражувањата за јадреното делење довеле до создавање на првиот вештачки јадрен реактор, наречен Chicago Pile-1, сместен под стадионот Стаг филд на Универзитетот во Чикаго. Овој реактор достигнал реактивност на 2 декември 1942 г. Неговиот развој бил дел од проектот „Менхетн“, кој имал за цел да создаде атомски бомби за време на Втората светска војна. Овој напор водел до поголеми реактори посебно направени за производство на оружен плутониум за јадрени оружја. Првото јадрено оружје било испитано во јули 1945 г. за време на пробата „Тринити“, по што следеле атомските бомбардирања на Хирошима и Нагасаки само еден месец подоцна.
И покрај военото потекло на првите јадрени оружја, во 1940-тите и 1950-тите имало многу надеж дека јадрената енергија може да обезбеди евтина и неограничена енергија.[5] Првата електрична енергија произведена од јадрен реактор се случила на 20 декември 1951 г., во експерименталната станица EBR-I во близина на Арко, Ајдахо, која произведувала околу 100 кВт моќност.[6][7] Во 1953 г., претседателот Двајт Ајзенхауер го одржал својот говор „Атоми за мир“ во Обединетите нации, истакнувајќи ја важноста на развивање мирољубиви употреби на јадрената енергија. Ова довело до Законот за атомска енергија од 1954 г., кој го олеснил споделувањето на американската технологија за реактори и го поттикнал развојот на приватниот сектор.
Наводи
уреди- ↑ „Power: Radioisotope Thermoelectric Generators - NASA Science“. science.nasa.gov (англиски). Посетено на 2024-10-01.
- ↑ Moynihan, M., & Bortz, A. B. (2023). Fusion’s Promise: How Technological Breakthroughs in Nuclear Fusion Can Conquer Climate Change on Earth (And Carry Humans To Mars, Too) [Book]. Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-031-22906-0
- ↑ Wellerstein, Alex (2008). „Inside the atomic patent office“. Bulletin of the Atomic Scientists. 64 (2): 26–31. Bibcode:2008BuAtS..64b..26W. doi:10.2968/064002008. ISSN 0096-3402.
- ↑ „The Einstein Letter“. Atomicarchive.com. Архивирано од изворникот 2013-06-28. Посетено на 2013-06-22.
- ↑ Wendt, Gerald; Geddes, Donald Porter (1945). The Atomic Age Opens. New York: Pocket Books. Архивирано од изворникот на 2016-03-28. Посетено на 2017-11-03.
- ↑ „Reactors Designed by Argonne National Laboratory: Fast Reactor Technology“. U.S. Department of Energy, Argonne National Laboratory. 2012. Архивирано од изворникот 2021-04-18. Посетено на 2012-07-25.
- ↑ „Reactor Makes Electricity“. Popular Mechanics. Hearst Magazines. March 1952. стр. 105.
Надворешни врски
уреди| Повеќе за Nuclear power на збратимените проекти на Википедија | |
|
Дефиниции и преводи на Викиречник ? |
|
Податотеки на Ризницата ? |
|
Образовни ресурси на Викиуниверзитет ? |
|
Новинарски известувања на Викивести ? |
|
Мисли на Викицитат ? |
|
Изворни текстови на Викиизвор ? |
|
Прирачници на Викикниги ? |
 ?
|
Информации за патување во Википатување ? ? |
- U.S. Energy Information Administration Архивирано на 8 јули 2011 г.
- Nuclear Fuel Cycle Cost Calculator Архивирано на 11 јули 2022 г.