Муслиманско освојување на Сирија
Муслиманското освојување на Сирија (арапски: الفتح الإسلامي لبلاد الشام) се случило во првата половина на 7 век, а се однесува на освојувањето на регионот познат како Левант[1]. Арапските муслимански сили се појавиле на јужните граници пред смртта на исламскиот пророк Мухамед во 632 година, што резултирало преку Битката кај Мутах во 629 година, но вистинската инвазија започнала во 634 година во времето на неговите наследници Абу Бекр и Омер, со Халид ибн ал-Валид како свој најважен водач[1].
| Муслиманско освојување на Сирија | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Дел од Византиско-арапски војни Муслимански освојувања |
|||||||||
|
|||||||||
|
|||||||||
| Завојувани страни | |||||||||
| Византија Гасаниди | Праведен Калифат | ||||||||
| Команданти и водачи | |||||||||
| Ирклиј I Џабалах ибн ал-Ајхам Теодор Триториј Вахан Вардан Тома Канатир Григориј | Халид ибн ал-Валид Абу Убаид Амр ибн Алас Јазид ибн ал-Суфјан Шурабил ибн Хасан |
||||||||
Заднина
уредиСирија под римска власт била седум векови пред да започне арапско-муслиманското освојување. Претходно територијата на неколкупати била нападната од Персија и тоа во 3,6,и 7 век. Таа исто така била предмет на напади од страна на арапските сојузници, Лахмиди. Во римскиот период, почнувајќи од периодот од падот на Ерусалим во 70 година, целиот регион (Јудеја, Самарија и Галилеја) биле преименувани во Палестина, поделени во две диоцези[2]. Римјаните исто така териториите на Негев, Синај и на западниот брег од Арапски Полуостров ги нарекле Палестина Салуторис, или понекогаш нарекувана како Палестина III.[2]. Дел од оваа област била уравувана од страна на арапските вазални кнежевства, Гасанидите[3]. Во текот на последните Римско-персиски војни, во 603, Персијците успеале да ги окупираат Сирија, Палестина и Египет за повеќе од една деценија пред да бидат повторно вратени под византиска власт во времето на Ираклиј I во 628 година[4]. Така, во пресрет на муслиманските освојувања, Византијците сè уште се наоѓале во фаза на наметнување на својот авторитет во овие области[4]. Политички сирискиот регион се состоел од две провинции: Сирија која го опфаќала градот Антиохија и Алеп на северниот дел од Мртво Море. На запад и на југ од Мртвото Море се наоѓала покраината Палестина. Сирија била претежно сириско хеленизирано земјиште со некое еврејско присуство и со делумно арапско население, особено во источните и јужните делови. Сириските христијани, Евреите и Арапите биле таму од пред римско време, а некои го прифатиле христијанството од Константин I кога било легализирано во 4 век.
Арапите од Сирија биле Гасанидите, племе кое мигрирало од Јемен во Сирија, и кои подоцна добиле автономија со своја држава и крал.
Подемот на муслиманите
уредиВо 610 година, во текот на византиско-персиската војна, Ираклиј станал цар на Византија по соборувањето на Фока[5]. Додека Ираклиј своето внимание го насочувал кон внатрешните работи на империјата, Персија ја освоила Месопотамија и Сирија, по кое започнала напади и во Анадолија. Во 612 година Ираклиј ги протерал Персијците од Анадолија, додека следната 613 година започнал офанзива против Сирија но бил поразен во истата[6].
Во Арабија, муслиманскиот пророк Мухамед успеал да го обедини поголемиот дел од полуостровот под единствена религија и армија. По неговата смрт во 632 година, Абу Бакр станал станал првиот владетел на Праведниот Калифат. По задушувањето на неколку локални востанија, муслиманите започнале напади надвор од Арапскиот полуостров[7], но веќе во 633 година, Арабија станала цврсто обединета под централна власт на калифатот во Медина[8]. Во 633 година, Абу Бакр започнал воен поход за освојување на територии во Персија и Византија.[9]. Во 634 година Абу Бакр испратил повик за џихад (света војна), со кое започнал процесот на проширување и арапските освојувања. По успешното освојување на персиска Месопотамија, започнале нападите во Левант од четири различни правци. На чело на армијата се наоѓал Халид ибн ал-Валид[10], кој храбро со својата армија влегол во Сирија. Неговите успеси започнале по заземање на градот Босра, кој претставувал главен град на арапското христијанско плене Гасаниди.
Муслимански освојувања
уредиКонфликти
уредиПрвите конфликти меѓу муслиманските освојувачи и Византија се случиле уште во времето на пророкот Мухамед. По договорот меѓу муслиманските сили во Медина и силите на Курејшите во Мека, Бадан, кој бил сасанидски гувернер на Јемен, го прифатил исламот заедно со уште неколку арапски племиња со кое силата на Медина дополнително се зголемила[11]. Мухамед го испратил својот емисар кај византискиот гувернер на Арабија, за да му го пренесе писмото наменето на својот император Ираклиј I. Но кај селото Мутах, емисарот бил погубен од страна на Гасанидите[12][13]. Ова било повод Мухамед да организира експедиција, која се состоела најголемата муслиманска армија која била соберена до тој период, за одмазда против Гасанидите и Византија[11]. Така во Битката кај Мутах бил еден од најраните конфликти меѓу двете страни, во кои муслиманите издвојувале победа.
Една од првите позначајни и поголеми битки била Битката кај Аџнадајн, каде според муслиманските историчари и извори, Визнтија имала загуба од околу 50,000 војници[14]
. По оваа битка, муслиманскиот генерал се упатил кон големиот град Дамаск, ставувајќи го под опсада[15].
Дамаск
уредиМуслиманските војски во 7 век сè уште немале опрема за опсада на некој град, и обично во такви случаи практикувале тактички план за заземање на градовите или тврдините. Поради овој проблем, војските на раните муслимански освојувачи започнувале со опкружување на градот и стопирајќи го снабдувањето на бранителите и населението до нивно предавање. Така, за да биде Дамаск изолиран, Халид ги пресекол линиите за транспорт во северна Сирија. На запад застанала коњаницата на Фахал која го окупирала вниманието на визнтискиот гарнизон, друг одред бил испратен на патот кон Емеса. Изолирајќи ја околината, Халид наредил да се опкружи градот на 21 август 634 година[16].
Дамаск под опсада останал во периодот од 21 август до 19 септември 634 кога градот бил предаден по мирен пат. По предавањето на градот, Халид не го одржал ветувањето дадено во Дамаск и започнал поход кон конвојот бегалци кој се движел кон Антиохија[17]. Во следната битка наводно Халид го убил на Тома, кој бил управител на Дамаск и кој го потпишал договорот за предавање на градот. По битката, позната како битка кај Мараџ ал-Дебаџ, муслиманите ги заробиле на бегалците, во кој се наоѓала и сопругата и ќерка на Ираклиј I.
Јармук
уредиВо 634 година починал Абу Бакр и на негово место застанал Омер, кој решил да ја заземе византиска Сирија. Избегнувајќи ги добро утврдените градови како Кесарија и Ерусалим, Арапите се упатиле кон север и го натерале на Ираклиј да ги повлече своите војски од Емеса кон Антиохија[18]. Така, најпрвин во периодот од декември 635 до март 636 година под опсада бил ставен градот Емеса. По крајот на успешната битка, муслиманите се наоѓале недалеку од Алеп, како и до Антиохија, место каде престојувал Ираклиј I. Сериозно вознемирен од серијата неуспеси, тој подготвил противнапад за да си ги врати изгубените територии[19][20]. Во 635 година, персискиот император Јаздегерд III направил сојуз со Византија, кога Ираклиј ја омжил својата ќерка, согласно традицијата, за персискиот принц. Додека Ираклиј подготвувал голема офанзива кон Левант, Персија се насочила кон денешен Ирак. Но кога Ираклија го започнал својот противнапад во мај 636 година, персискиот император се повлечел поради исцрпената состојба на неговата влада[21].
Византиските подготовки започнале кон крајот на 635 и почетокот на 636 година. Веќе во мај Ираклиј имал концентрирано голема сила во Антиохија, северна Сирија. Армијата се состоела од Византијци, Словени, Франки, Грузијци, Ерменци и христијански Арапи[22]. Овие сили биле организирани во пет групи, а за еднички водач бил Теодор Триториј. Во исто време, армијата на Праведниот Калифат била поделена на четири групи: едната под команда на Амр, втората под Шурабил во Јордан, третата под Јазид во Дамаск и последната под Абу Убаид и Халид во Емеса.
Така, по пропаднатите преговори, Битката започнала и истата траела шест дена во која христијанските сили доживеале катастрофален пораз. Според некои извори, во Битката загинале од 50,000 до 120,000 византиски војници.
Ерусалим
уредиПо крајот на Битката кај Јармук, Абу Убаид, муслиманскиот командант на армијата во Сирија го свикал советот за војна на кој биле разгледувани прашањата околу идните напади кон Сирија и Палестина. На состанокот преовладувало мислењето дека мора да се освојат градовите Ерусалим и Кесарија, како стратешки и многу важни градови. Калифот Омер наредил најпрвин да се нападне Ерусалим. Така, тој заедно со Халид ибн ал-Валид започнале марш кон Ерусалим. По Битката кај Јармук, Ерусалим останал отсечен од остатокот на Сирија, и се претпоставува дека подготовките за опсада започнале веднаш по битката[23].. Кога муслиманската војска стигнала до Ерихон, Софрониј ги собрал сите свети мошти вклучувајќи го и Вистинскиот Крст, и тајно ги испратил до брегот за да бидат испратени до византиската престолнина Цариград[24]. Муслиманските трупи го опседнале градот во ноември 636. Наместо немилосрдните напади врз градот, тие одлучиле да се продолжи со опсадата додека византиските сили не прифатат доброволно да го предадат градот[25].
Иако деталите околу опсадата не биле регистрирани, се претпоставува дека византискиот гарнизон не може да очекува никаква помош од Ираклиј. По опсадата која траела четири месеци, Софрониј Ерусалимски понудил да се предаде на градот и да плати данок, под услов калифот дојде во Ерусалим за да го потпише договорот[26]. Така, во почетокот на април 637, Омер пристигнал во Палестина. По предавањето на градот, муслиманскиот калиф дал гаранции за гражанска и верска толеранција кон христијаните во замена на џизија или данок. Истиот бил потпишан од калифот Омер во име на муслиманите, во присуство на Халид, Амр и Рахман. Кон крајот на април 637 година, Ерусалим официјално бил предаден на калифатот. За првпат, по речиси 500 години од римското владеење, на еврејското население му било дозволено да живее во внатрешноста на градот. Самиот ерусалимски патријарх го поканил Омер заедно да се молат во црквата на Светиот гроб. Омер ја одбил пканата, стравувајќи дека прифаќањето на поканата може да го загрози статусот на црквата како христијански храм, и дека муслиманите може да го прекршат договорот и да го претворат храмот во џамија. По престојот од десет дена во Ерусалим, калифот се вратил во Медина.
Северна Сирија
уредиПо освојувањето на Ерусалим, калифот Омер се вратил во Медина и следејќи ги неговите упатства, генералот Јазид се упатил кон Кесарија и уште еднаш започнал опсада. Додека Амр и Шарабил марширале кон Палестина и Јордан, Абу Убаид и Халид ибн ал-Валид со армија од околу 17,000 војници заминале од Ерусалим со задача да биде освоена северна Сирија. Абу Убаид заминал кон Дамаск кој бил под муслиманска власт, а од таму кон Емеса. По неколку дена тие пристигнале пред Хазир, место кое се наоѓа недалеку од Кинасрин. Византискиот командант на Кинасрин бил Менас кој решил да преземе офанзива пред муслиманските сили да пристигнат кон градот. Така со сила од околу 70,000 војници тој започнал напад. Во оваа битка според изворите биле убиени сите 70,000 византиски војници[27].
По победата кај Хазир, муслиманските сили се упатиле кон Алеп, кој бил раководен од страна на генералот Јоаким, кој сретнал со муслиманска армија под команда на Абу Убаид и Халид ибн ал-Валид надвор од тврдината. Тој бил поразен и набрзина се повлекол во тврдината. Јоаким не добие никакви знаци на каква било помош од страна на царот Ираклиј. Како резултат на тоа, околу октомври 637, Римјаните го предаде градот под услов војниците мирно да заминат од градот.
По падот на Алеп, следувало и заземање на Антиохија. Битката се одвила на дванаесет милји од градот, во близина на денешниот мост Маруба или Железниот мост. Главните детали околу битката не се познати. Халид повторно одиграл одлучувачка офанзива како во Битката кај Јармук[28]. Византиските сили претрпеле тешки загуби и биле поразени. Градот се предал на 30 октомври 637 според кој договор на византиските сили заминале од градот по мирен пат.
Наводи
уреди- ↑ 1,0 1,1 "Syria." Encyclopædia Britannica. 2006. Encyclopædia Britannica Online. 20 Oct. 2006 Syria -- Britannica Online Encyclopedia
- ↑ 2,0 2,1 Kaegi, 1995, p. 41.
- ↑ "Ghassan." Encyclopædia Britannica. 2006. Encyclopædia Britannica Online. 18 Oct. 2006 Ghassan (ancient kingdom, Arabia) -- Britannica Online Encyclopedia
- ↑ 4,0 4,1 "Iran." Encyclopædia Britannica. 2006. Encyclopædia Britannica Online. 20 Oct. 2006 Iran -- Britannica Online Encyclopedia
- ↑ Haldon 1997, стр. 41
- ↑ Greatrex–Lieu 2002, стр. 189–190
- ↑ Akram 2004, стр. 188
- ↑ Nicolle 1994, стр. 12–14
- ↑ Kennedy 2006, стр. 25
- ↑ Nicolle 1994, стр. 33
- ↑ 11,0 11,1 Sayed Ali Asgher Razwy (1996), A Restatement of the History of Islam and Muslims, The Battle of Mootah, ISBN 0-9509879-1-3
- ↑ https://books.google.com/books?id=ExbdVf5fFmUC&pg=PT58&lpg=PT59&focus=viewport&dq=battle+of+mutah&output=html_text
- ↑ https://books.google.com/books?id=Rx-LAwAAQBAJ&pg=PA50&lpg=PA59&focus=viewport&dq=battle+of+mu%27tah&output=html_text
- ↑ Lieutenant-General Agha Ibrahim Akram (1970). The Sword of Allah: Khalid bin al-Waleed, His Life and Campaigns, page 467. Nat. Publishing House. Rawalpindi. ISBN 978-0-7101-0104-4.
- ↑ Nicolle 1994, стр. 56
- ↑ Burns 2007, стр. 99
- ↑ Nicolle 1994, стр. 59
- ↑ Akram 2004, стр. 298
- ↑ Nicolle 1994, стр. 60
- ↑ Kaegi 1995, стр. 112
- ↑ Akram 2009, стр. 133
- ↑ Al-Waqidi & 8th century, стр. 100
- ↑ Gil 1997, стр. 51.
- ↑ Runciman 1987, стр. 17.
- ↑ Gibbon 1862, Volume 6, p. 321.
- ↑ Benvenisti 1998, стр. 14.
- ↑ Tabari: Vol. 3, p. 98.
- ↑ al-Tabari, Muhammad Ibn Jarir. History of the Prophets and Kings, Vol. 3, pp.: 99-100.
Наворешни врски
уреди- Multimedia History Tutorials by the Applied History Group, The Islamic World to 1600, University of Calgary. The Islamic World to 1600: Tutorial Outline Архивирано на 10 април 2007 г.
- Edward Gibbon, History of the Decline and Fall of the Roman Empire Архивирано на 21 јули 2005 г. Chapter 51
- Bishop John Nikiou The Chronicle of John, Bishop of Nikiu Chapters CXVI-CXXI