Општина Темерин
Општина Темерин ― општина во Република Србија. Се наоѓа во Автономната Покраина Војводина и припаѓа на Јужнобачкиот Округ. Според податоците од 2004 година. општината зафаќа површина од 170 км2 (од кои 15.657 хектари се земјоделска површина и 1,61 хектари се шумска површина).
| Општина Темерин | ||
|---|---|---|
| Општина | ||
| ||
 Местоположба на Општина Темерин во Србија | ||
| Држава |  Србија | |
| Покраина | Војводина | |
| Округ | Јужнобачки Округ | |
| Населени места | 3 (Темерин, Сириг, Бачки Јарак) | |
| Управа | ||
| • Градоначалник | Младен Зец | |
| Површина[1] | ||
| • | 170 км2 (70 ми2) | |
| Надм. вис. | 83 м | |
| Население (попис од 2011 година)[2] | ||
| • | 28.287 | |
| Час. појас | СЕВ (UTC+1) | |
| • Лето (ЛСВ) | СЕЛВ (UTC+2) | |
| Поштенски број | 21235 | |
| Повикувачки број | +381 21 | |
| Регистарски таблички | NS | |
| Мреж. место | temerin.rs | |
Седиште на општината е Темерин. Општина Темерин се состои од 3 населени места и 4 месни заедници. Според податоците од последниот попис во 2022 година, во општината живееле 25.780 жители[3] (според пописот од 2011 година имало 28.287 жители).[4] Во општината има 4 основни училишта и 1 средно училиште.
Општината се состои од три населени места:
- Темерин
- Сириг и
- Бачки Јарак
Природни одлики и географија
уреди
Територијата на Општина Темерин се наоѓа во југоисточниот дел на Бачка. Се граничи со Општина Жабаљ на источна страна, со Општина Србобран на север, со Општина Врбас на запад и со административната единица Град Нови Сад на југ.
Најголемо значење за развојот на Темерин е близината до најразвиеното средиште во Војводина - Нови Сад. Територијата на Општина Темерин зафаќа површина од околу 170 170 км2 и има облик на неправилен трапез, кој се протега во правец северозапад-југоисток. Подолгата база која го опфаќа правецот Сириг-Темерин е долга 14 километри, а пократката база во насока Бачки Јарак-Темерин е долга 11 километри. Границите на општината се вештачки линии, претежно прави линии. Единствена природна граница е онаа од североисточната страна која го следи течението на реката Јегричка. На југоисточната страна границата е означена со насип наречен Римски ров II.
Во однос на релјефот на Војводина, целата територија на Општина Темерин се наоѓа на јужниот дел на бачката блага рамнина. Остава впечаток на речиси целосно рамна површина. Низ северниот дел на општината тече Јегричка со неколку помали канали-притоки. Утврдено е присуство на термални минерални води. Составот на почвата е многу еднообличен, а плодноста е природно висока. На подрачјето на општината доминираат различни видови чернозем. По бреговите на реката има мочурливи видови почви и солени мочуришта.
Општина Темерин има три населени места: Темерин, Бачки Јарак и Сириг, а територијата е поделена на четири катастарски општини: Темерин, Бачки Јарак, Сириг и Камендин. Географската положба на Општина Темерин е многу поволна. Го вкрстуваат три важни патишта во меридијански правец. Најважен е меѓународниот пат Е-75, кој води од Нови Сад до Суботица и понатаму до Унгарија. Делот од патот Нови Сад-Србобран, кој го пробива западниот дел на Општина Темерин, е пуштен во употреба во 1984 година. Друг важен пат е патот М-22 (во поново време меѓународниот пат Е-5), кој има речиси иста насока. М-22 води малку источно од патот Е-75 и минува низ Сириг. Третиот пат е од регионално значење (R120) и поминува низ Нови Сад, Бачки Јарак и Темерин и води до Бечеј, Сента и Кањижа. Во Сириг и Темерин сите три патишта минуваат по регионалниот пат Р-104 кој оди во правец Оџаци-Змајево-Сириг-Темерин-Жабаљ. Оттука главниот пат води преку Тиса до Зрењанин и другите градови во Банат. Низ југоисточниот дел на општината и две нејзини населени места минува пругата од Нови Сад до Жабаљ, Бечеј и Сента.
Релјеф
уредиТериторијата на Општина Темерин е рамна површина со речиси незначителни висински разлики. Целата област на Општина Темерин се наоѓа на источниот дел на бачката блага рамнина. Висината варира од 81 до 83 метри. Монотонијата на Бачката Низина ја разбиваат само осамените ридови и коритата на малите реки.
Клима
уредиСо оглед на тоа што е дел од Панонската Низина, Општина Темерин има свои климатски особини. Панонската Низина е доста далеку од Јадранското и Средоземното Море на југ и Атлантскиот Океан на запад. Овие растојанија се уште поголеми поради динарските и алпските планински венци кои спречуваат влажни воздушни струи да доаѓаат од морињата и океаните. Воздушните струи и временските промени во текот на годината се предизвикани од нерамномерно загревање на површината на Земјата и различниот атмосферски притисок над Јадранот, Средоземјето, Атлантикот и широката евроазиска копнена маса. Водните површини предизвикуваат пробивање на влажни воздушни маси во Панонската Низина, а копнените маси од север и исток се под влијание на суви, многу студени воздушни струи во текот на зимата и многу топли воздушни струи во текот на летото. Под влијание на сите овие услови, Панонската Низина има најконтинентална клима во Србија.
Реки
уредиНа територијата на Општина Темерин повеќе нема природни водотеци, сите тие се претворени во канали и вклучени во хидросистемот Дунав-Тиса-Дунав за да можат да бидат користени за одводнување и за земјоделски цели.
Јегричка е најголемиот воден тек во јужниот дел на бачката блага рамница и областа на Општина Темерин. Јегричка е долга 64,5 километри и се влева во Тиса од десната страна. Текот на реката е обликуван за време на холоценот, најмладиот период од историјата на Земјата. Во тој период земјиштето во јужниот дел на Бачка се спуштила, создавајќи линија која подоцна ја наследил речниот тек.
Јегричка е создадена од вода од неколку езерца во околината на Деспотово, Силбаш, Параг, Ратково и Пивница. Реката навлегува во територијата на Темерин од западната страна, од Општина Врбас. Делот на Јегричка кој минува низ Општина Темерин е долг 18 километри што е 28% од вкупната должина. Реката тече околу еден километар северно од Сириг и околу 2 километри северно од Темерин. На местото каде што го вкрстува патот Темерин-Бечеј, станува граница на општините.
Термоминерални извори
уредиТермалните минерални води биле основани во Темерин уште во 1914 година. кога започнала нивната употреба. Потоа во југоисточниот дел на населбата е пробиен бунар со длабочина од 417 м. Овој бунар ги пресекува квартарските и палудинските седименти и произведува вода на температура од 27 Целзиусови степени. Количеството на вода било 397 литри во минута, а подоцна било малку намалено. Бидејќи овие води се присутни и на длабочина од 200-1.000 метри во центарот на Темерин, „Нафтагас“ од Нови Сад во 1968 година направиле истражна дупнатина длабока 2.004,5 метри.
Хемиска анализа во 1979 година, била спроведена од Институтот за физика на Универзитетот во Нови Сад и била утврдена слабо-алкална реакција (pN-7,8), вкупна минерализација од 2,669 грама на литар, карактеристични јони се натриум (0,708), хидрокарбонат (1,512) и хлор (0,337). Од лековитите состојки е утврдено присуството на јод, бром, флуор, литиум и стронциум.
Анализите ја утврдиле и содржината на јаглерод диоксид во водата. Присутен бил и метан, кој по екстракцијата бил користел за загревање на водата и просториите.
Овој термоминерален извор и денес е користем во современите базени. Сличен состав и минерализација има и бунарот до олимпискиот базен и спортската сала, чија вода е користема за топол отворен термоминерален базен (температура околу 37 Целзиусови степени), од длабочина од 690 метри. Овие базени ги користат и жителите на Нови Сад, Жабаљ, Кисач, Петровац и сите околни населби.
Политика
уреди2016 година
На локалните избори во 2016 година, најмногу советници добила Српската напредна партија (17), потоа Сојузот на војводинските Унгарци-ДСВМ (5), Српската радикална партија (4), Социјалистичката партија на Србија (3) и „ГГ заедно за нашиот Темерин“ (3), Партијата на Русите на Србија (1).
2020 година
На локалните избори во 2020 година, најмногу советници добила Српската напредна странка (19), потоа Сојузот на војводинските Унгарци (6), Движењето за обновување на Кралството Србија (4), коалицијата Социјалистичка партија на Србија-Единствена Србија (3) и Српската радикална партија (1).
Претседателот на Општина Темерин по изборите одржани во 2020 година, е Младен Зец од СНС, додека претседател на Општинското собрание на Темерин во 2010 година бил додека Роберт Пастор од Сојузот на војводинските Унгарци.
Население
уредиОпштина Темерин е повеќенародносна заедница со 16 народности и околу 28.300 жители. Трендот на пораст на населението во областа на Темерин е многу специфичен. Во последните неколку века, населението се зголемило за 72%.
Преселбите во голема мера влијаеле врз структурата на населението на Темерин. 1800 година, Србите со 1.610 жители и 210 семејства го напуштиле селото и основале ново на околу 20 километри источно од Темерин. Денес е викано Ѓурѓево и се наоѓа веднаш до Жабаљ. Тоа го оставило Темерин без Срби до 1920 година. Таа година, доброволците основале нова населба наречена Старо Ѓурѓево, која сега е месна заедница на Општина Темерин. во 1991 година имало 3.718 жители, а денес таму живеат повеќе од 4.000 луѓе.
Бачки Јарак, до 1944 година, бил населен претежно со Германци, во текот на 1946-47 година бил населен со колонисти, претежно од Босна и Херцеговина. Се доселиле 2.276 жители, а како најблиска населба до Нови Сад, бројот на жители брзо се зголемил и денес (1991) достигнал 6.000 жители.
Сириг е исто така доселеничко место бидејќи доселеничкото население (до 1961 година) сочинувало 63,0% од него.
Колонизиран е и Сириг, на ова место 63% од жителите се колонисти. Во текот на шеесеттите и седумдесеттите, неколку стотици семејства од селото Врбљани (Општина Кључ, Босна и Херцеговина) се преселиле во Старо Ѓурѓево. Причина за тоа била економската состојба.
Самиот Темерин е едно од местата каде домородците се апсолутно мнозинство. Според податоците од 1961 година, во оваа категорија биле 9.447 жители, а само една третина (3.258) биле доселеници. Според пописот од 1991 година, Темерин има 8.174 домаќинства; Од тој број 3.059 се земјоделски домаќинства со 8.595 лица. Старо Ѓурѓево (3.718 жители) дури го надминало Сириг (2.546 жители). Конечно, граѓанската војна на територијата на поранешна СФРЈ довела до значителни промени во народносната структура на општината. Темерин била последната станица за 9.650 бегалци, 4.950 се уште живеат таму со своите роднини и пријатели, а има 4 организирани прифатилишта за бегалци. Овие промени го довеле бројот на жители до 30.000 во 1999 година.
Попис од 2002 година
уредиНародносната структура на Општина Темерин според пописот од 2002 година бил:
Попис од 2011 година
уредиПоврзано
уредиНаводи
уреди- ↑ „Општини во Србија, 2006 г.“. Републички завод за статистика на Србија. Посетено на 28 ноември 2010.
- ↑ „Попис на население, домаќинства и станови 2011: Споредбен преглед на бројот на жители во 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002 and 2011, податоци по населени места“ (PDF). Републички завод за статистика на Република Србија, Белград. 2014. ISBN 978-86-6161-109-4. Посетено на 2014-06-27.
- ↑ „Коначни резултати пописa становништва, домаћинстава и станова 2022. (књига 1, национална припадност општине и градови)“. popis2022.stat.gov.rs. Посетено на 21 април 2024.
- ↑ „Упоредни преглед броја становника 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002. и 2011“ (PDF). Белград: Републички завод за статистика. 2014. Посетено на 21 април 2024.
- ↑ Етничка структура по пописот од 2011.
Надворешни врски
уреди- Службена мрежна траница на Општина Темерин
- nasenovine.com - месни новости
- Дворец Сечењи
- temerin.org - месен портал