Википедија

Ракитец

село во Општина Конче

Ракитец — село во Општина Конче, во околината на градот Радовиш.

Ракитец

Панорамски поглед на селото Ракитец

Ракитец во рамките на Македонија
Ракитец
Местоположба на Ракитец во Македонија
Ракитец на карта

Карта

Координати 41°32′35″N 22°25′32″E / 41.54306° СГШ; 22.42556° ИГД / 41.54306; 22.42556
Регион  Југоисточен
Општина  Конче
Население 355 жит.
(поп. 2021)[1]

Пошт. бр. 2424
Повик. бр. 032
Шифра на КО 22038
Надм. вис. 554 м
Слава Мала Богородица
Ракитец на општинската карта

Атарот на Ракитец во рамките на општината
Ракитец на Ризницата

Според пописот од 2002 година, селото имало население од 519 жители[2], со што селото се вбројува во средни села во областа на Конче и Радовиш.[3]

Географија и местоположба уреди

Ракитец се наоѓа во средишниот дел на Општина Конче, сместено на планината Смрдеш на надморска височина од 554 метри. Селото е оддалечено шест километри северно од општинското средиште Конче, а 17 километри јужно од градот Радовиш.

Историја уреди

 
Влезот во селото

Според народните преданија селото потекнува уште многу одамна. За ова сведочат средновековните остатоци во наоѓалиштето Пасаралица на северозападниот крај на селото.[4] За време на турското владеење тоа претежно било населено со турско население. Денес во селото живее само македонско население. Дека селото Ракитец е многу старо село, односно едно од најстарите села во Лакавичко и Радовишко, сведочат пишаните записи уште од XIV век кога тоа под името Ракит'ць заедно со Дедино, Лубница, Конче се споменати во пишан запис од 1366 година[5], кога била изградена познатата црква „Св. Стефан“. Уште една потврда за овие народни преданија доаѓа од пишаните податоци во турските пописни дефтери од XVI век, односно од 1570 година кога Ракитец било мешано христијанско македонско и муслиманско турско село кое припаѓало во рамки на засебната Нахија Конче во состав на Ќустендилскиот санџак[6]. Во ова време во селото, живееле 52 македонски христијански семејства и 10 муслимански турски семејства кои произведувале 59 товари пченица, 80 товари мешано жито, 1 товар уров, леќа, градинарски култури, свила, овошје, ореви до ½ товар, грозје и вино, сено, се чувале и свињи и пчели во улишта и кошници, за што се остварувло приход и давачки од 9000 акчиња[6].

На крајот на XIX век, македонскиот револуционер Ѓорче Петров во својата книга Материјали по изучувањето на Македонија за селото Ракитец запишал дека е сместено во југозападното подножје на Смрдеш, поточно под местото Николовец[7]. Некогаш било чисто македонско, а во тоа време било повеќе турско[7]. Главно занимање на жителите било земјоделството, при што спахилакот му се купувал за 250 – 270 лири[7].

Селото во XIX век било дел од Радовишката каза на Отоманското Царство.

Потекло и значење на името уреди

Името на селото Ракитец е многу старо со најстара потврда, запишано со истиот облик Ракит'ць од 1366 година, а според научните толкувања тоа доаѓа од името на дрвото ракита - 'вид ниска врба со црвеникава кора, со ботанички назив Salix purpurea ' [5], кое што и денес го има и може да се забележи на падините околу селото.

Стопанство уреди

Мештаните во село Ракитец се занимаваат со одгледување тутун, а и други земјоделски гранки. Исто така се одгледува добиток. Исто така, голем број од луѓето се занимаваат со производство на вар.

Население уреди

Население во минатото
ГодинаНас.±%
1948295—    
1953392+32.9%
1961421+7.4%
1971468+11.2%
1981506+8.1%
ГодинаНас.±%
1991522+3.2%
1994527+1.0%
2002519−1.5%
2021355−31.6%

Според податоците на бугарскиот етнограф Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, селото имало 216 жители, 66 Македонци и 150 Турци.[8] По податоци на секретарот на егзархијата, Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во селото Ракитец имало 80 жители.[9]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 200 Македонци.[10]

Според пописот од 2002 година, во селото живееле 519 жители, сите Македонци.[2]

По заминувањето на Турците, во селото живееле само Македонци. Воедно, селото Ракитец е едно од ретките во Македонија, кое забележува постојан раст на населението во селото и моментално живеат повеќе жители отколку по завршувањето на Втората светска војна.

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 355 жители, од кои 316 Македонци и 39 лица без податоци.[11]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година 1900 1905 1948 1953 1961 1971 1981 1991 1994 2002 2021
Население 216 80 295 392 421 468 506 522 527 519 355
Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.[12]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.[13]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[14]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.[15]

Родови уреди

Селото Ракитец во целост е населено со Македонци од православна христијанска вероисповед, чии родови во еден дел се староседелци, а останатите се доселени од соседните и околни повисоки села како Негреновци на месниот говор наречено Нагрновци, Липовиќ, Дедино на местото на помалубројните Турци кои се иселиле. Родови и семејства кои живеат во Ракитец се: Арсовци и Манчевци се староседелци, Андреевци се исто така старинци, Грковци се доселиле од Горни Липовиќ живеат во свое посебно родовско маало наречено Грковско, Ѕамбуљци се доселиле од Дедино, Ристови, Манолеви, Митеви, Јованови, Тушеви, Илиеви, Николови.

Општествени установи уреди

 
Основното училиште „Гоце Делчев“
 
Здравствената амбуланта во селото
 
Главната селска црква „Рождество на Пресвета Богородица“

Самоуправа и политика уреди

Селото влегува во рамките на Општина Конче, една од ретките општини во Македонија, која не била променета по новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото било исто така во рамките на Општина Конче.

Во периодот од 1965 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Радовиш. Селото припаѓало на некогашната општина Радовиш во периодот од 1957 до 1965 година, додека во периодот 1955-1957, селото било во рамките на тогашната општина Конче.

Во периодот 1952-1955, селото било во рамките на тогашната Општина Конче, во која покрај селото Ракитец, се наоѓале и селата Габревци, Горни Липовиќ, Долни Липовиќ, Долни Радеш, Конче, Лубница и Негреновци. Во периодот 1950-1952, селото било дел од Општина Дедино, во која влегувале селата Горни Липовиќ, Долни Липовиќ, Дедино, Габревци, Негреновци и Ракитец.

Избирачко место уреди

Во селото постои избирачкото место бр. 1609 според Државната изборна комисија, сместени во просториите на основното училиште.[16]

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 378 гласачи.[17]

Културни и природни знаменитости уреди

Цркви[18]
Археолошки наоѓалишта[4]

Редовни настани уреди

Култура и спорт уреди

Во селото денес не постои никаков спорски клуб.

Младите спорските активности ги извршуваат во општинското средиште Конче. Секоја година за празникот Велигден во селото се одржува турнир во мал фудбал во кој учествуваат екипи од целата општина.

Иселеништво уреди

Во село Ракитец живеат околу 500 граѓани од кој 200 се иселени, некои од нив во градот Радовиш кој се наоѓа на оддалеченост од селото на 17 км, а голем дел и во дијаспората.

Галерија уреди

  •  
    Бензинската пумпа во атарот на селото, единствена во Општина Конче
  •  
    Поглед на селото
  •  
    Дел од селските гробишта
  •  
    Надгробни плочи на селските гробишта

Наводи уреди

  1. ↑ „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
  2. ↑ 2,0 2,1 „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 27 мај 2016.
  3. ↑ 3,0 3,1 Атанасов, Зоранчо (2011). Инфраструктурни одлики на населените места во општините Радовиш и Конче (PDF). стр. 65–77. Архивирано од изворникот (PDF) на 2019-04-19. Посетено на 27 мај 2016.
  4. ↑ 4,0 4,1 Грозданов, Цветан; Коцо, Димче; и др. (1996). Археолошка карта на Република Македонија. Т. 2. Скопје: МАНУ. стр. 330. ISBN 9989-649-28-6.
  5. ↑ 5,0 5,1 Иванова, Олга (1996). Речник на топонимите во областа по сливот на Брегалница. Скопје: Институт за македонски јазик „Крсте Мисирков“. стр. 535.
  6. ↑ 6,0 6,1 Соколоски, Методија (1982). Турски документи за историјата на македонскиот народ. V. Скопје: Архив на Македонија. стр. 271–273.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Петров, Ѓорче (1896). превод: Марио Шаревски (уред.). Материјали по изучувањето на Македонија (2016. изд.). Скопје: Единствена Македонија. стр. 442. ISBN 978-608-245-113-8.
  8. ↑ К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 235
  9. ↑ Brancoff, D.M. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, pp. 138 - 139.
  10. ↑ „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
  11. ↑ „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
  12. ↑ К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
  13. ↑ Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
  14. ↑ „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
  15. ↑ „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
  16. ↑ „Описи на ИМ“. Архивирано од изворникот на 2023-08-17. Посетено на 29 декември 2019.
  17. ↑ „Претседателски избори 2019“. Посетено на 29 декември 2019.
  18. ↑ Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска (уред.). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. ISBN 978-608-65143-2-7.

Поврзано уреди

Надворешни врски уреди

Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Ракитец&oldid=5164996“