Гвинеја

Република Гвинеја
Република Гвинеја; République de Guinée
Знаме	Грб
	Гесло: "Travail, Justice, Solidarité" (француски); "Работа, Правда, Солидарност"
	Химна: Liberté (француски); "Слобода"; ;
	Местоположба на Гвинеја
Главен град	Конакри; 9°31′N 13°42′W / 9.517° СГШ; 13.700° ЗГД
Најголем град	главниот град
Службен јазик	француски
Демоним	Гвинеец
Уредување	Воена хунта
Независност
Површина
Население
БДП (ПКМ)	проценка за 2008 г.
БДП (номинален)	проценка за 2008 г.
Џиниев коеф. (1994)	40.3; среден
ИЧР (2013)	▼ 0.392; низок · 179та
Валута	Гвинејски франк (GNF)
Часовен појас	GMT
Се вози на	десно
НДД	.gn
Повик. бр.	224

Ова е статија за државата во Западна Африка. За останати значења на поимот видете ја страницата за појаснување.

Гвинеја (француски: Guinée) или официјално Република Гвинеја (француски: République de Guinée) е држава во Западна Африка. Државата порано била позната како Француска Гвинеја (Guinée française), но денес е познато под своето официјално име, но и под името Гвинеја-Конакри за да се разликува од соседната Гвинеја-Бисао.^[4] Главен град на Гвинеја е Конакри, кој воедно е и најголем град и седиште на владата.

Вкупната површина на Гвинеја е 246.000 km2. Формата на државата е во вид на полумесечина која се протега од западниот дел кој излегува на Атлантскиот Океан кон источниот и јужниот дел кој се гранечи со соседните држави. На север државата граничи со Гвинеја-Бисао, Сенегал и Мали, на југ со Сиера Леоне, Либерија и Брегот на Слоновата Коска. На територијата на Гвинеја живеат дваесет и четири етнички групи, од кои најголеми се Фула, Мандинка и Сусу. Службен јазик во државата е францускиот.

Историја

За раната историја на земјата се знае многу малку. Она што е познато е дека кон 900 година, Гвинеја била вклучена во составот на Ганското царство. Од 13 век до 16 век, Гвинеја била со составот на Царство Мали. Португалските трговци и истражувачи на нејзините брегови престигнале во периодот помеѓу 1460 и 1470 година. Нејзиното население главно било користено за трговија со робови, а земјата како подрачје за експлоатација на нејзините ресурси. Кон крајот на XVIII век, Гвинеја била колонизирана од страна на Франција. Во 1904 година земјата била вклучена во составот на Француска Западна Африка.

На референдумот, којшто се одржал во 1958 година, Гвинеја прогласила независност. Таа била единствената француска колонија која гласала за независност и автономија со финансиска помош на Франција. Како формален ден за објавување на независноста бил избран 2 октомври 1958 година. Претседател на земјата станал Ахмед Секу Туре. Неговата политика не придонела за развојот на земјата, па така денеска земјата е една од најсиромашните во Африка. По неговата смрт во 1984 година власта била заземена од страна на воениот комитет за национална обнова, Лансан Конте, кој на истата позиција се задржал до 2008 година.

Во последните неколку години, во Гвинеја дошле голем број на население од соседните земји Либерија и Сиера Леоне, главно поради граѓанските војни во тие земји.

Географија и клима

Карта на Гвинеја.

Со своите 245.839 km2 Гвинеја е слична со големината на Велика Британија. Гвинеја има 322 километри брег на Атлантскиот Океан и граничи со државите: Брег на Слоновата Коска, Гвинеја-Бисао, Либерија, Мали, Сенегал и Сиера Леоне.

Државата е составена од четири географски региони:

низнски дел кој е населен со етничката група Сусу,
планински дел кој е населен со етничката група Пеул,
горна Гвинеја претежно населена со Мандинка и
шумски дел кој е населен со неколку етнички групи.

Планинскиот дел е извор на вода за реките Нигер, Гамбија и Сенегал и уште неколку поголеми реки. Највисок врв во државата е Мон Нимба 1.752 метри.

Политички систем

Политиките на Гвинеја се во рамките на претседателска република. Претседателот на Гвинеја е шеф на државата и шеф на владата на Гвинеја. Извршната власт е во рацете на собранието на Гвинеја, додека пак законодавната е во рацете на владата на Гвинеја и на собранието.

Административна поделба

Региони на Гвинеја.

Гвинеја поделена на четири природни региони со различни човекови, географски и климатски одлики. Тие се:

Приморска Гвинеја (La Guinée Maritime) зазема 18% од земјата
Средна Гвинеја (La Moyenne-Guinée) зазема 20% од земјата
Горна Гвинеја (La Haute-Guinée) зазема 38% од земјата
Шумска Гвинеја (Guinée Forestière) зазема 23% од земјата

Административно, земјата е поделена на 8 административни региони, кои пак се поделени на префектури. Главниот град е посебна административна единица. Регионите се:

Регион	Админ. центар	Население (2009)
Боке	Боке	1.036.700
Канкан	Канкан	1.467.000
Киндија	Киндија	1.432.900
Конакри	Конакри	2.782.630
Нзерекоре	Нзерекоре	2.237.500
Лабе	Лабе	797.800
Фаранах	Фаранах	777.700
Маму	Маму	797.800

Главниот град Конакри има статус на „специјална зона“.

Стопанство

Гвинеја има голем број на природни ресурси, и 25% од светските резерви на боксит се во Гвинеја. Покрај бокситот, во Гвинеја има и дијаманти, злато и други вредни минерали. Гвинеја има голем хидроенергетски потенцијал. Бокитот и алуминиумот се главните суровини за извоз. Други производи се сокови, пијалаци и тутун. Земјоделството вработува 80% од вкупното работоспособно население. За време на француската окупација, Гвинеја била главен извозникна банани, кикирики, кафе и палмово масло.

Население, јазик и религија

Гвинеја има население од 10.211.437 жители. Главен град и главен финансиски, општествен и образовен центар е Конакри.

Гвинејски деца.

Јазици

Службениот јазик во Гвинеја е францускиот јазик. Други поголеми јазици кои се зборуваат на територијата на Гвинеја се манинка јазик, сусу јазик, фула јазик, киси јазик, кпеле јазик и лома јазик.

Етнички групи

Населението на Гвинеја е составено од 24 етнички групи. Од вкупното население 40% се припадници на етничката група Фула, 30% се припадници на етничката група Мандинка, 20% се припадници на етничката група Сусу, додека остатокот се припадници на помали етнички групи како на пример Кпеле, Киси и други.^[5]

Религија

Во Гвинеја најголема религија е Исламот. Околу 85% од населението се муслимани, 10% се христијани и 5% се припадници на локални религии.

Христијани - 1,087,820
Муслимани - 8,423,120
Без Религија - 179,640
Народна Религија - 269,460

Верници во Гвинеја

Муслимани			84,40 %
Христијани			10,90 %
Без Религија			1,80 %
Народна Религија			2,70 %

Култура

Како и останатите западноафрикански држави и Гвинеја има богат фолклор и музичка традиција. Покрај тој вид на музика, позната е и џез групата Бембеја Џез кои станале популарни во 1960-те.

Главен спорт во Гвинеја е фудбалот, иако истиот нема забележано некој позначаен успех на светско ниво, но има учествувано на осум финални натпревари на Купот на Африка. Исто така пливањето е популарно во главниот град. Покрај овие големи спортови, национален спорт во Гвинеја е пинг понг.

Наводи

↑ „архивски примерок“. Архивирано од изворникот на 2015-09-19. Посетено на 2009-05-20.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 „Guinea“. International Monetary Fund. Посетено на 2009-04-22.
↑ „2014 Human Development Report Summary“ (PDF). United Nations Development Programme. 2014. стр. 21–25. Посетено на 27 July 2014.
↑ На пример, Univ. of Iowa map, Music Videos of Guinea Conakry – Clips Guineens Архивирано на 21 февруари 2007 г., The Anglican Diocese of Guinea – Conakry, Canal France International's English-language page for Guinea Conakry Архивирано на 11 мај 2011 г.
↑ Guinea (08/09). U.S. Department of State.

Поврзано

Надворешни врски

Повеќе за Guinea на збратимените проекти на Википедија
	Дефиниции и преводи на Викиречник ^?
	Податотеки на Ризницата ^?
	Образовни ресурси на Викиуниверзитет ^?
	Новинарски известувања на Викивести ^?
	Мисли на Викицитат ^?
	Изворни текстови на Викиизвор ^?
	Прирачници на Викикниги ^?
^?	Информации за патување во Википатување ^? ^?