Лили Иванова
Лилјана Иванова Петрова (бугарски: Лиляна Иванова Петрова, родена на 24 април 1939 година во Кубрат),[1] професионално позната како Лили Иванова — бугарска поп-пејачка. Во почит на нејзиниот придонес во културата на земјата, таа често се нарекува „Прима на бугарската популарна музика“. Од 1961 година има непрекината изведувачка и концертна дејност, снима песни и албуми, настапува во медиумите, учествува во телевизиски програми и снима спотови. Во 2023 година е наградена со посебна награда од БГ Радио за „Најголемата бугарска поп-пејачка на сите времиња“.[2][3]
| Лили Иванова | |
|---|---|
| Роден(а) | 24 април 1939 Кубрат, Бугарија |
| Жанрови | поп |
| Занимања | пејачка |
| Инструменти | Вокал |
| Период на активност | 1961 — сѐ уште |
| Издавачи | „Балкантон“ „Електрекорд“ „Мелодия“ „Arkon“ „Sayton“, „Diresa“ BASF Бомба Мјузик Мега Музика „Пајнер“ „Stefkos Music“ „Shiny World” „Virginia Records“ ЛИ1 ЕООД |
| Мреж. место | www.lili.bg |
Животопис
уредиЛили Иванова е родена во гратчето Кубрат. Завршила училиште за медицински сестри во Варна и многу кратко работела како медицинска сестра. Таа во едно интервју изјавила дека има романски корени од нејзината мајчинска страна.[4] Нејзината кариера како пејачка започнува во раните 1960-ти. Таа се стекнала со признание како пејачка во 1963 година со естрадата во хотелот „Амбасадор“ и театарот „Мјузик хол Константин Танасе“ во Букурешт. Месната публика ја обожавала ѕвездата во подем, а месната телевизија прикажувала 4 емисии во живо. Нејзиниот прв албум „Recital Lili Ivanova“ е снимен во истата година. Нејзиниот втор албум „Море на младоста“ е снимен во Бугарија во 1967 година и содржи 11 песни. Нејзиниот трет албум „Поет Лили Иванова“ е снимен во Мелодија Москва во 1968 година. Албумот на Иванова „Камино“ е снимен од бугарскиот Балкантон во 1968 година. Пејачката сѐ уште ја изведува песната „Камино“, бидејќи го овозможува целиот широк спектар на нејзиниот глас.
Лили Иванова ја добива својата прва меѓународна награда „Златен клуч“ во 1966 година во Братислава, Чехословачка. Во годините што следат добива преку 10 меѓународни награди и бројни месни признанија. Во 1997 година, Меѓународното здружение на жени ја предложило Иванова за една од најпознатите жени на XX век. Во 1999 година, Лили Иванова ја добила највисоката бугарска државна награда, медал „Стара Планина“, за нејзиниот придонес во бугарската поп-музика.
Во периодот од 1981 до 1987 г., Иванова живеела и настапувала главно во Источна и Западна Германија. Во текот на овие години таа снимила неколку албуми: „Предупредување“ и германскиот „Kein Film war schöner“ во 1981 година, „Штурче“ во 1982 година, дуото со Асен Гаргов „Срцето те избра“ во 1983 година. Двојниот албум „Те Сакам“ излегол во 1984 година, потоа „Лили Иванов’86“ во 1986 година, „Ти ме повика“ во 1987 година и „Тешка свадба“ во 1989 година.
Во текот на бурните 1990-ти, Иванова успеала да ја одржи својата кариера. Таа снимила 3 албуми — „Коцкање“ во 1993 година, „Дали сте спремни за љубов“ во 1995 година и „Приватен случај“ во 1998 година.
Во 2000 година го постигнала најголемиот хит во кариерата — песната „Ветришта“. Во годините што следат, Лили Иванова настапува во најголемата сала за концерти и настани во Бугарија, во Националната палата на културата. На 9 јануари 2009 година, таа ја постигнува највисоката чест за секој пејач — да настапи во салата Олимпија во Париз. Самата пејачка продолжува да докажува дека е способна да совлада различни музички стилови. Таа основала неколку сопствени групи за време на нејзината долга пејачка кариера, повремено менувајќи го нејзиниот стил.
Уметност
уредиМузички стил и глас
уредиЛили Иванова ја започнала својата кариера пеејќи популарни италијански, француски и руски хитови. Музичкиот стил на пејачката е карактеристичен, има силни значајни текстови и незаборавни мелодии. Нејзината музика од 1960-тите и 1970-тите била обележана со сложени и богати оркестрации, драматични премини помеѓу тивки и гласни мигови, често свирени со дувачки оркестар, гудачки оркестар и електрични гитари, со нагласок на пијано или орган, придружен вокал (понекогаш хорски) и одекнување на гласот на изведувачот. Последователно, со излегувањето на стилот од мода, пејачката започнала да изведува музика составена со електронски музички инструменти. Од 2000 година, Иванова на нејзините настапи во живо ја придружувале повеќе музичари — главно пијанист, виолинист, гитарист и саксофонист. Пејачката постојано ја истакнува важноста на текстовите на песните и пораката што тие ја пренесуваат до јавноста. Во текот на нејзината кариера покажала интерес за експериментирање со нови звуци и го проширила својот репертоар со композиции во рок, соул, ритам и блуз, балканско етно и џез.
Дискографија
уредиЛили Иванова има снимено и издадено 35 албуми и 29 сингла во Бугарија, СССР, Романија, Турција, Германија, Шпанија и други земји.[5] Нема точна статистика за бројот на продадени копии од нејзините албуми. Според Александар Јосифов, поранешен директор на Балкантон од 1968 до 1986 година, албумите на Иванова во продавница за Советскиот Сојуз секогаш достигнувале тираж од над 1 милион.[6] Италијанскиот магазин L'Europeo објавил дека таа има продадено повеќе од 10 милиони примероци во СССР. Но поради социјалистичкиот систем во Бугарија, таа никогаш не добила никаков приход од продажбата на плочите, покрај месечната плата еднаква на сите познати пејачи во тоа време.
Концертни изведби и турнеи
уредиЛили Иванова имаше над 11.000 концерти и многу турнеи во странство, главно во поранешниот СССР (и Русија во 1990-тите). Настапувала и во Германија, Куба, Јапонија, Турција, Чешка, Југославија, Унгарија, Полска, Грција, Португалија, Бразил итн. како и неколку турнеи во САД и Канада пеејќи за бугарските имигранти таму.
„Примата на бугарската популарна музика“ е првата пејачка од Источниот блок со концерт во реномираната музичка сала Олимпија, Париз.[7] Таа е, исто така, првата бугарска изведувачка со концерт во новоизградената Арена Армеец во Софија, собирајќи 15.000 луѓе (местото обично може да собере до 14.000) на 22 ноември 2012 година.[8] Лили Иванова станала првата личност што настапила во сосема новата спортска сала Булстрад арена во Русе, Бугарија, со концерт на 23 јули 2015 година.[9]
Награди, номинации и почести
уреди- 1966 — Словачка — Братислава — Прва награда за изведба на песната „Адаџо“, фестивал „Златен клуч“
- 1967 — Полска — Варшава — Прва награда, музички фестивал Естрада
- 1968 — Шпанија — Барселона — Прва награда за изведба на песната „Да верувам ли“, музички фестивал Естрада
- 1969 — Франција — Кан — „Златна плоча“ (наградена за продажба на над 1 милион албуми годишно), „Трофеј МИДЕМ“ — Меѓународен фестивал на винил-плочи и музички книги.“[10]
- 1970 — Бразил — Рио де Жанеиро — Трета награда, фестивал на поп-песна. Фестивалот се одржал на стадионот „Мара Казињо“ со капацитет од 30.000 луѓе. Европски пејач бил преседан да ја освои наградата.[11]
- 1970 — Грција — Атина – поп-песна на фестивалот „Златна плоча“, Олимпијада де Музика поп
- 1973 — Јапонија — Токио — Трета награда за изведба на песната „Панаири“ на Тончо Русев, Светски фестивал на популарната песна Јамаха. Фестивалот се одржал во Imperial Garden Theatre, а биле изведени 609 песни од 35 земји. Во финалето биле примени 31 учесник од 15 земји.[12]
- 1973 — Франција — Париз — Прва награда „Гран при“ за изведба на песната „Чекори“ од Тончо Русев, Фестивал на поп-музика.
- 1974 — Бугарија — Сончев Брег — Прва награда, Златен Орфеј
- 1982 — Бугарија — Сончев Брег — Прва награда, Златен Орфеј
- „Мелодија на годината“ — Лили Иванова освоила награди во 1968, 1970, 1974 и 1977 година
- 1996 — Бугарија — Сончева плажа — награда „Златен Орфеј“ за животно дело
- 1999 — Бугарија — орден „Стара Планина“, наградена од Претседателот на Бугарија како признание на Лили Иванова и нејзините достигнувања за бугарската култура и популарната музика.
- 2006 — Ѕвезда на Бугарската патека на славните
Лили Иванова е наградена со златна винилна плоча од Балкантон за продажба на 2 милиони албуми во една година (во Бугарија има само 5 златни плочи). Таа јавно го вратила во знак на протест, откако Балкантон ги намалил критериумите за добивање вакво признание во 1990 година.[13]
Наводи
уреди- ↑ „The Book | Лили Иванова“. lili.bg. Архивирано од изворникот на 2016-11-07. Посетено на September 13, 2016.
- ↑ https://www.facebook.com/Lili.Ivanova.Official/posts/pfbid02AVuQZMn3BjTrnzMKu7avQiF5jf4bH7k2y8guATj4LEUGjtfrqtE2H8hy14RC6dqTl?locale=bg_BG
- ↑ https://www.24chasa.bg/ozhivlenie/article/14554779
- ↑ „Jurnal românesc“. Radio Romania International (романски). Посетено на 16 септември 2016.
- ↑ „Albums | Лили Иванова“. lili.bg. Архивирано од изворникот на 2016-11-07. Посетено на September 13, 2016.
- ↑ „radiorodoljubie.com“. radiorodoljubie.com. Архивирано од изворникот на February 1, 2013. Посетено на September 13, 2016.
- ↑ „LILI IVANOVA“. Архивирано од изворникот на 2016-03-03. Посетено на September 13, 2016.
- ↑ „Tickets sold 3 weeks before the concert | Лили Иванова“. lili.bg. Архивирано од изворникот на 2015-07-25. Посетено на September 13, 2016.
- ↑ „С концерт на Лили Иванова откриват "Арена Русе" (видео)“. Посетено на September 13, 2016.
- ↑ „Golden Record – MIDEM | Лили Иванова“. lili.bg. Архивирано од изворникот на 2016-03-04. Посетено на September 13, 2016.
- ↑ „Third Prize – Pop Song Festival | Лили Иванова“. lili.bg. Архивирано од изворникот на 2017-08-14. Посетено на September 13, 2016.
- ↑ „Third Prize – Pop Song Festival | Лили Иванова“. lili.bg. Архивирано од изворникот на 2016-03-04. Посетено на September 13, 2016.
- ↑ ЛИЛИ ИВАНОВА: ДНЕС ВСЕКИ СЕ СМЯТА ЗА НАЙ-ВЕЛИК www.kevorkkevorkian.com