Свиена согласка

Свиена согласка
◌̢
◌˞
	преглед; разговор; уреди;

Свиена согласка (ретрофлексна согласка) — преднојазична согласка каде јазикот може да има рамен, вдлабнат или извиен облик articulated between the венецот (алвеола) и тврдото непце. Се нарекуваат и церебрални согласки.

Во меѓународната фонетска азбука (МФА), свиените согласки се означуваат со подредно ченгелче во долниот десен дел, како кај [ʂ ʐ ʈ ɖ ɳ ɭ ɽ ɻ]. Кај гласовите со релативно предна творба (на пр. кај венечното или задновенечното подрачје наместо тврдото непце), се означуваат со подредна долна црта (подвлечено); ова означување особено важи за [s̱ ẕ], додека другите вака означени гласови како [ṉ ḻ ḏ] се однесуваат на венечно-заднонепчени наместо на свиени согласки.

Иако нема прецизни податоци, се смета дека свиените согласки се присутни во 20% од јазиците на светот.^[1].

Видови свиени согаски

Според МФА, свиените согласки се претставуваат на следниов начин:

МФА	Опис	Пример
МФА	Опис	Јазик	Правопис	МФА	Значење
	свиена носна согласка	шведски	Vänern	[vɛː.neɳ]	Венерн
	безвучна свиена избувна согласка	хинди	टापू (ṭāpū)	[ʈaːpuˑ]	остров
	звучна свиена избувна согласка	шведски	nord	[nuːɖ]	север
	безвучна свиена струјна согласка	мандарински	上海 (Shànghǎi)	[ʂɑ̂ŋ.xàɪ]	Шангај
	звучна свиена избувна согласка	руски полски	жаба żaba	[ʐaba]	жаба
	свиена приближна согласка	тамилски	தமிழ் (Tamil)	[t̪ɐmɨɻ]	тамилски
	свиена странична приближна согласка	шведски	Karlstad	[kʰɑːɭ.sta]	Карлстад
	свиена едноударна согласка	хауса	shaara	[ʃáːɽa]	метење
 (ɺ̢)	свиена странична едноударна согласка	паштунски	ړوند	[ɺ̢und]	слеп
ǃ˞ (‼)	(звучна) свиена чкрапава согласка	среднобушмански	—	[ɡǃ˞ú]	вода

Поврзано

Наводи

↑ Ian Maddieson (со глава од Sandra Ferrari Disner); Patterns of sounds; Cambridge University Press, 1984. ISBN 0-521-26536-3


п р у Табела на белодробни согласки по МФА аудио
По место →	Уснени				Преднојазични								Среднојазични						Заднојазични				Гласилни
↓ По начин	Двоуснени		Уснено-забни		Забни		Венечни		Задно-венеч.		Свиени		Предно-непчени		Заднонепчени		Ресични		Голтнички		Надгласилни		Гласилни
Носни	m̥	m		ɱ		n̪	n̥	n		n̠		ɳ	ɲ̥	ɲ	ŋ̊	ŋ		ɴ
Избувни	p	b	p̪	b̪	t̪	d̪	t	d			ʈ	ɖ	c	ɟ	k	ɡ	q	ɢ			ʡ		ʔ
Струјни	ɸ	β	f	v	θ	ð	s	z	ʃ	ʒ	ʂ	ʐ	ç	ʝ	x	ɣ	χ	ʁ	ħ	ʕ	ʜ	ʢ	h	ɦ
Приближни				ʋ				ɹ				ɻ		j		ɰ
Трепетни		ʙ						r				ɽ͡r						ʀ				я *
Едноударни		ⱱ̟		ⱱ				ɾ				ɽ						ɢ̆				ʡ̯
Стран. струј.							ɬ	ɮ			ɭ˔̊		ʎ̥˔	ʎ˔	ʟ̝̊	ʟ̝
Стран. прибл.								l				ɭ		ʎ		ʟ
Стран. едноуд.								ɺ				ɺ̠		ʎ̯

**Небелодробни согласки**
Чкрапави	ʘ	ǀ	ǃ		ǂ		ǁ
Чкрапави	ʘ̃	ʘ̃ˀ	ʘ͡q		ʘ͡qʼ
Уфрлени	ɓ	ɗ	ʄ	ᶑ	ɠ		ʛ
Исфрлени	pʼ	tʼ	cʼ	ʈʼ	kʼ		qʼ
	fʼ	θʼ	sʼ	ɬʼ	xʼ		χʼ
	tsʼ	tɬʼ	cʎ̝̥ʼ	tʃʼ	ʈʂʼ	kxʼ	kʟ̝̊ʼ

**Слеани согласки**
p̪f	b̪v	ts	dz	tʃ	dʒ	tɕ	dʑ	ʈʂ	ɖʐ
		tɬ	dɮ	cç	ɟʝ	cʎ̥˔	ɟʎ˔	kʟ̝̊	ɡʟ̝

**Сложени согласки**
Незаградни	ʍ	w	ɥ	ɧ
Заградни	k͡p	ɡ͡b	ŋ͡m

Табелава содржи фонетски симболи што може да не се прикажат правилно кај некои прелистувачи. [Помош]

Онаму кајшто симболите се дадени во парови, „лев—десен“ претставува „безвучна—звучна“ согласка.

Исенчените полиња претставуваат неизводливи гласовни творби.

* Симболот го нема во МФА.

[1] Ian Maddieson (со глава од Sandra Ferrari Disner); Patterns of sounds; Cambridge University Press, 1984. ISBN 0-521-26536-3

[1]