Голтничка согласка

Голтничка согласка (фарингална) е вид на согласка што се создава при контакт на основата на јазикот со голтникот (фаринкс).[1]

Места на
творба

Уснени
Двоуснени
Уснено–заднонепчени
Уснено–преднојазични
Усненозабни
Забноуснена

Двозабни

Преднојазични
Јазичноуснени
Меѓузабни
Забни
Забно-венечни
Венечни
Задновенечни
Заднонепчено-венечни
Свиени

Среднојазични
Задновенечни
Венечно-преднонепчени
Преднонепчени
Уснено-преднонепчени
Заднонепчени
Ресични
Ресично-надгласилни

Заднојазични
Голтнички
Надгласилно-голтнички
Надгласилни

Гласилни
Облик на јазикот

Врвнојазични
Рамнојазични
Подјазични

Странични

Преднонепчени
Голтнички

Поврзано: Начин на творба
Оваа страница содржи фонетски информации изразени со МФА, кои може да не се прикажат исправно кај некои прелистувачи. [Помош]

Табелаа на голтнички согласки

уреди

Според Меѓународната фонетска азбука (МФА), постојат следниве голтнички согласки:

МФА Опис Пример (сомалиски)
Правопис МФА Значење
  голтничка приближна согласка caadi [ʕaːdi] нормален
  безвучна голтничка струјна согласка xood [ħoːd] бастун
  • Иако традиционално се сместени во струјниот ред на табелата на МФА, гласот [ʕ] обично е приближна согласка. Самиот симбол е двосмислен, но не постои јазик со посебни струјни и приближни творби на ова место. Понекогаш начинот на творба се означува со дијакритички знак за снижување: [ʕ̞].

Особености

уреди

Голтничките согласки претежно се среќаваат во три географски подрачја: Северна Африка/Близок Исток (во семитските, берберските и кушитските јазици); на Кавказ (во северозападните и североисточните кавкаски јазици); и во Британска Колумбија (во салишките и вакашките јазици). Забележани се поретко и на други места, како што е јазик таманскиот јазик од нилосахарското семејство. Во финскиот се јавува слаба голтничка струјна согласка како реализација на /h/ по самогласките /ɑ/ и /æ/ на слоговниот завршеток, како на пр. [tæħti] („ѕвезда“), но бидејќи ова е чисто алофонска појава, гласот сепак се пишува со /h/. Според теоријата за гласилките, праиндоевропскиот јазик може да содржел голтнички согласки.

Неодамна е објавено дека е пронајдена и надгласилно-голтничка творба.

Поврзано

уреди

Наводи

уреди
  1. „фаринкс“ — Лексикон на македонскиот јазик
  • Ladefoged, Peter; Maddieson, Ian (1996). The Sounds of the World's Languages. Oxford: Blackwell. ISBN 978-0-631-19815-4.


Табела на белодробни согласки по МФА  аудио
По место → Уснени Преднојазични Среднојазични Заднојазични Гласилни
↓ По начин Дво​уснени Уснено-​забни Заб​ни Венеч​ни Задно-​венеч. Свие​ни Предно-​непчени Задно​непчени Ресич​ни Голтни​чки Надгла​сил​ни Гласил​ни
Носни m ɱ n ɳ ɲ̥ ɲ ŋ̊ ŋ ɴ
Избувни p b t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ
Струјни ɸ β f v θ ð s z ʃ ʒ ʂ ʐ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ ʜ ʢ h ɦ
Приближни ʋ ɹ ɻ j ɰ
Трепетни ʙ r ɽ͡r ʀ я *
Едноударни ⱱ̟ ɾ ɽ ɢ̆ ʡ̯
Стран. струј. ɬ ɮ ɭ˔̊ ʎ̥˔ ʎ˔ ʟ̝̊ ʟ̝
Стран. прибл. l ɭ ʎ ʟ
Стран. едноуд. ɺ ɺ̠ ʎ̯
Небелодробни согласки
Чкрапави ʘ ǀ ǃ ǂ ǁ
ʘ̃ ʘ̃ˀ ʘ͡q ʘ͡qʼ
Уфрлени ɓ ɗ ʄ ɠ ʛ
Исфрлени ʈʼ
θʼ ɬʼ χʼ
tsʼ tɬʼ cʎ̝̥ʼ tʃʼ ʈʂʼ kxʼ kʟ̝̊ʼ
Слеани согласки
p̪f b̪v ts dz ʈʂ ɖʐ
ɟʝ cʎ̥˔ ɟʎ˔ kʟ̝̊ ɡʟ̝
Сложени согласки
Незаградни ʍ w ɥ ɧ
Заградни k͡p ɡ͡b ŋ͡m
Табелава содржи фонетски симболи што може да не се прикажат правилно кај некои прелистувачи. [Помош]
Онаму кајшто симболите се дадени во парови, „лев—десен“ претставува „безвучна—звучна“ согласка.
Исенчените полиња претставуваат неизводливи гласовни творби.
* Симболот го нема во МФА.