Забна согласка (дентал)[1] е согласка што се создава со приближување на јазикот до горните заби. Такви се such as /t/, /d/, /n/, and /l/ in some languages. Забните гласови главно се разликуваат од гласовите што се создаваат со приближување на јазикот до непчениот венец (венечни), поради звучната сличност на гласовите и тоа што латиницата користи исти букви (t, d, n итн).

Забна согласка
◌̪

 
Места на
творба

Уснени
Двоуснени
Уснено–заднонепчени
Уснено–преднојазични
Усненозабни
Забноуснена

Двозабни

Преднојазични
Јазичноуснени
Меѓузабни
Забни
Забно-венечни
Венечни
Задновенечни
Заднонепчено-венечни
Свиени

Среднојазични
Задновенечни
Венечно-преднонепчени
Преднонепчени
Уснено-преднонепчени
Заднонепчени
Ресични
Ресично-надгласилни

Заднојазични
Голтнички
Надгласилно-голтнички
Надгласилни

Гласилни
Облик на јазикот

Врвнојазични
Рамнојазични
Подјазични

Странични

Преднонепчени
Голтнички

Поврзано: Начин на творба
Оваа страница содржи фонетски информации изразени со МФА, кои може да не се прикажат исправно кај некои прелистувачи. [Помош]

Во македонскиот јазик, забните согласки се јавуваат во облик на забновенечните согласки д, т, л, н, с, з, ѕ и ц.[2] Меѓутоа, во табелата подолу се наведени чисто забни гласови, од кои во македонскиот е присутен само носниот забен глас во заемки како „банка“.

Во Меѓународната фонетска азбука, дијакритичниот знак за забна согласка е ⟨  ̪  ⟩ (U+032A  ̪ подреден сврзувачки мост).[3]

Забни согласки уреди

Забните и забновенечните согласки според МФА се следниве:

МФА Опис Пример
Јазик Правопис МФА Значење
  забна носна согласка македонски банка [baka] банка
  безвучна забна избувна согласка фински tutti [ut̪t̪i] мировник
  звучна забна избувна согласка арапски دين [iːn] вера
безвучна забна шушкава струјна согласка полски kosa [kɔa] коса
звучна забна шушкава струјна согласка полски koza [kɔa] коза
  безвучна забна нешушкава струјна согласка
(наречена и „меѓузабна“)
англиски thing [θɪŋ] ствар
  звучна забна нешушкава струјна согласка
(наречена и „меѓузабна“)
англиски this [ðɪs] ова
  забна приближна согласка шпански codo [koð̞o] лакот
  забна странична приближна согласка шпански alto [at̪o] висок
  забна едноударна согласка шпански harto [aɾ̪t̪o] заситен
  забна трепетна согласка унгарски ró [oː] резба
  забна исфрлена согласка [се бара пример]
  звучна забна уфрлена согласка [се бара пример]
  забна чкрапава согласка коса ukúcola [ukʼúkǀola] меле (фино)

Поврзано уреди

Наводи уреди

  1. „дентал“ — Лексикон на македонскиот јазик
  2. Кепески, Круме (1990). Граматика на македонскиот литературен јазик (X. изд.). Скопје: Просветно Дело. стр. 65.
  3. Меѓународната фонетска азбука во Уникод, UCL Division of Psychology & Language Sciences

Библиграфија уреди

  • Ladefoged, Peter; Maddieson, Ian (1996). The Sounds of the World's Languages. Oxford: Blackwell. ISBN 978-0-631-19815-4.
  • Martínez-Celdrán, Eugenio; Fernández-Planas, Ana Ma.; Carrera-Sabaté, Josefina (2003), „Castilian Spanish“, Journal of the International Phonetic Association, 33 (2): 255–259, doi:10.1017/S0025100303001373
  • Recasens, Daniel; Espinosa, Aina (2005), „Articulatory, positional and coarticulatory characteristics for clear /l/ and dark /l/: evidence from two Catalan dialects“, Journal of the International Phonetic Association, 35 (1): 1–25, doi:10.1017/S0025100305001878
  • Rogers, Derek; d'Arcangeli, Luciana (2004), „Italian“, Journal of the International Phonetic Association, 34 (1): 117–121, doi:10.1017/S0025100304001628
Табела на белодробни согласки по МФА  аудио
По место → Уснени Преднојазични Среднојазични Заднојазични Гласилни
↓ По начин Дво​уснени Уснено-​забни Заб​ни Венеч​ни Задно-​венеч. Свие​ни Предно-​непчени Задно​непчени Ресич​ни Голтни​чки Надгла​сил​ни Гласил​ни
Носни m ɱ n ɳ ɲ̥ ɲ ŋ̊ ŋ ɴ
Избувни p b t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ
Струјни ɸ β f v θ ð s z ʃ ʒ ʂ ʐ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ ʜ ʢ h ɦ
Приближни ʋ ɹ ɻ j ɰ
Трепетни ʙ r ɽ͡r ʀ я *
Едноударни ⱱ̟ ɾ ɽ ɢ̆ ʡ̯
Стран. струј. ɬ ɮ ɭ˔̊ ʎ̥˔ ʎ˔ ʟ̝̊ ʟ̝
Стран. прибл. l ɭ ʎ ʟ
Стран. едноуд. ɺ ɺ̠ ʎ̯
Небелодробни согласки
Чкрапави ʘ ǀ ǃ ǂ ǁ
ʘ̃ ʘ̃ˀ ʘ͡q ʘ͡qʼ
Уфрлени ɓ ɗ ʄ ɠ ʛ
Исфрлени ʈʼ
θʼ ɬʼ χʼ
tsʼ tɬʼ cʎ̝̥ʼ tʃʼ ʈʂʼ kxʼ kʟ̝̊ʼ
Слеани согласки
p̪f b̪v ts dz ʈʂ ɖʐ
ɟʝ cʎ̥˔ ɟʎ˔ kʟ̝̊ ɡʟ̝
Сложени согласки
Незаградни ʍ w ɥ ɧ
Заградни k͡p ɡ͡b ŋ͡m
Табелава содржи фонетски симболи што може да не се прикажат правилно кај некои прелистувачи. [Помош]
Онаму кајшто симболите се дадени во парови, „лев—десен“ претставува „безвучна—звучна“ согласка.
Исенчените полиња претставуваат неизводливи гласовни творби.
* Симболот го нема во МФА.