Википедија

Трново (Гостиварско)

село во Општина Гостивар
За други истоимени места, погледајте Трново.

Трново — село во Општина Гостивар, во областа Горен Полог, во околината на градот Гостивар.

Трново

Воздушен поглед на селото Трново

Трново во рамките на Македонија
Трново
Местоположба на Трново во Македонија
Трново на карта

Карта

Координати 41°44′13″N 20°59′9″E / 41.73694°N 20.98583°E / 41.73694; 20.98583
Регион  Полошки
Општина  Гостивар
Област Горен Полог
Население 137 жит.
(поп. 2021)[1]

Пошт. бр. 1239
Повик. бр. 042
Шифра на КО 07082
Надм. вис. 920 м
Трново на општинската карта

Атарот на Трново во рамките на општината
Трново на Ризницата

Потекло на името

уреди

Името на селото првпат е забележано во текот на XV век и се верува дека потекнува од трн и дека ова сега претставува само придавна форма.[2]

Дијалектно селото се сретнува и како Трноо.[3]

Географија и местоположба

уреди
 
Куќи во селото

Селото се наоѓа во источниот дел на територијата на Општина Гостивар, чиј атар се допира со подрачјето на Општина Македонски Брод.[4] Селото е планинско, сместено на надморска височина од 920 метри.[4]

Селото се наоѓа на варовник во јужниот дел на планината Сува Гора. Куќите се сместени по падините на сувата долина на Трновскиот Поток. До 1947 година, водата за пиење се добивала од чешмите во селото, кои се нарекуваат: Ке Гура, Ке Крој и Чешма. Околу селото извираат изворите: Бриње, Гуро Крој Фтовт (Студен Извор), Гура Саат и Врток.[3]

Месностите во атарот на селото ги носат следниве имиња: Река, Извор, Корија, Врток, Бел Камен, Летуње, Суа Гора, Киша (Црква), Краста, Смрека, Петреа Шума и Ара Демирит.[3]

Главниот дел на селото се состои од пет маала. Тие се: Салак, Бајрамоско, Ук-Вишовско, Али-Вишовско и Тушевско Маало. Тие се оддалечени по 200 метри едно од друго. Шестото маало се нарекува Врток и тоа се наоѓа 500 метри северно од главниот дел. Ова маало е сместено во една мала долина близу варовнички извор.[3]

Историја

уреди
 
Воздушен поглед на селото

Кај мештаните од селата Куново и Железна Река се пренесува кажување дека пред денешните муслимански Албанци, во Трново живеело православно македонско население. Но, не се знае што се случило со ова старо население, ниту се наведува каде тие се иселиле. Во Беловиште се говори дека ова село некогаш било раселено од некоја турска војска, која дошла од Порече во Полог.[3]

Дека селото Трново било населено со Македонци, може да се заклучи и по топонимите, по името на селото, остатоците од црква и старите гробови. Непосредно до селото, западно од него, покрај чешма се наоѓа топоним Киша (Црква). Тука во 1932 година биле вршени ископувања (поп Младен од Куново и други), при што биле најдени темели од храм, еден голем камен крст и делови од црковни врати. Кај црквиштето биле откопани и стари гробови. Следните години на месноста бил поставен голем дрвен крст и околните православни Македонци почнале да собираат прилози за да го обноват храмот. Се мисли дека црквата била посветена на Свети Јован Крстител. Поради ова, од 1933 година до почетокот на Втората светска војна кај црквиштето во Трново на Крстовден доаѓале селани од Куново со свештеникот. Тука, тие палеле свеќи, осветувале вода и се веселеле. За време на Втората светска војна, трновските муслимани ги отстраниле знаците кои потсетувале на црква и гробишта. Денес, на тоа црквиште муслиманите градат куќи.[3]

Вкупно 4 жители на оваа населба се заведени како жртви во Втората светска војна.[5]

Стопанство

уреди

Атарот на селото е зафаќа простор од 19,3 км2, при што преовладуваат шумите со површина од 1.578 хектари, а на обработливото земјиште отпаѓаат 312 хектари.[4]

Врз основа на составот на атарот селото Трново има полјоделско-шумарска функција.[4]

Население

уреди
Население во минатото
ГодинаНас.±%
1948918—    
1953994+8.3%
1961997+0.3%
1971961−3.6%
1981713−25.8%
ГодинаНас.±%
19910−100.0%
1994548—    
2002539−1.6%
2021137−74.6%

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Трново живееле 330 жители, сите Албанци муслимани.[6]

Според Афанасиј Селишчев во 1929 година, Трново — село во Железноречка општина во Горнополошкиот срез и има 95 куќи и 579 жители, Албанци.[7]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралство Југославија во 1931 година, селото имало 700 Албанци.[8]

Во селото живее албанско население, коешто во 1961 година броело 997, а во 1994 година 548 жители.[4]

Пописот од 1991 година не бил воопшто одржан во селото Трново, бидејќи целото негово население одбило да учествува, односно го бојкотирало неговото одржување, поради што за таа пописна година, за селото нема податоци.[б 1]

Според пописот на населението на Македонија од 2002 година, селото имало 539 жители, сите Албанци.[9]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 137 жители, од кои 112 Албанци, 3 Турци, 1 Бошњак и 21 лице без податоци.[10]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година 1900 1905 1948 1953 1961 1971 1981 1991 1994 2002 2021
Население 330 — 918 994 997 961 713 0 548 539 137
Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.[11]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.[12]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[13]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.[14]

Родови

уреди

Трново е албанско село, во кое живеат доселени муслимански Албанци.[3]

Според истражувањата од 1947 година, родови во селото: Тушевци (12 к.), доселени се околу 1810-тите години од околината на Булчиза во северна Албанија. Имаат истоимени роднини во селото Србиново. Тие се сметаат за први доселеници во селото и го знаат следниов родослов Ријан (жив, 70 години во 1947 година)-Алил-Авди-Јусуф, основачот. Едно семејство од нив се преселило во Горно Седларце, а друго во Горна Бањица; Салак (40 к.), поделени се на Ценовци, Салиевци и други. Доселени се од областа Матија во северна Албанија, во првата половина на XIX век. Имаат роднини Салаковци во Беловиште и истоимени роднини во Чегране. Од старото место во Албанија се иселиле четири огранки, едни во кичевското село Туин (Калешовци), едни во Трново, трети во Лопушник, а четврти во Дебреше (Менга). Од родот едно семејство се преселило во селото Горно Седларце; Токовци (5 к.), доселени се од околината на Булчиза во северна Албанија. На старото место во Албанија биле роднини со родот Тушевци, но денес тие меѓусебно склопуваат бракови. Токовци имаат истоимени роднини во Србиново, Чегране и Челопек; Бајрамовци (17 к.), доселени се од местото Дарда во Матија, северна Албанија. Таму биле роднини со родот Салак; Ук Виш (25 к.) и Ал Виш (23 к.), доселени се од селото Мацукул во Матија, северна Албанија. Родовите ги основале двајца браќа Уко и Алија. Името Виш го добиле од своето старо место во Албанија. Обата рода имаат свои посебни маала и дошле во слично време како Тушевци. Имаат свои роднини во селото Чегране.

Иселеништво

уреди

Од селото нема иселени родови, туку некои семејства преминале во други полошки села.

Општествени установи

уреди
 
Поглед на селската џамија

Самоуправа и политика

уреди

Кон крајот на XIX век, Трново било село во Гостиварската нахија на Тетовската каза на Отоманското Царство.

Селото се наоѓа во рамките на Општина Гостивар, која била значително проширена со територијалната поделба на Македонија во 2004 година. Претходно селото било дел од поранешната помала Општина Србиново.

Во периодот од 1955 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Гостивар.

Во периодот 1952-1955, селото било дел од Општина Србиново, во која покрај Трново се наоѓале Железна Река, Куново, Падалиште, Србиново, Страјане и Ќафа. Во периодот 1950-1952 година, селото се наоѓало во тогашната општина Србиново во која влегувале селата Србиново, Страјане и Трново.

Избирачко место

уреди

Во селото постои избирачкото место бр. 0522 според Државната изборна комисија, сместено во просториите на основното училиште.[15]

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 544 гласачи.[16] На локалните избори во 2021 година, на овие избирачки места биле запишани вкупно 559 гласачи.[17]

Културни и природни знаменитости

уреди
Археолошки наоѓалишта[18]
  • Пеклиште — средновековна населба и некропола
Џамии[19]

Наводи

уреди
  1. ↑ „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
  2. ↑ Иванова, Олга (2014). Речник на имињата на населените места во Р Македонија : (Б,Ѓ,Е,Ј,Н,Р,Т,Ќ,У,Ф,Х,Џ,Ш). Скопје: Институт за македонски јазик „Крсте Мисирков“. стр. 179. ISBN 978-608-220-026-2.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 Трифуноски, Јован (1976). Полог. Белград: САНУ. стр. 186–188.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија: географски, демографски, и аграрни обележја. Скопје: Патрија. стр. 302.
  5. ↑ „Попис на жртвите од војната 1941-1945, СР Македонија“ (PDF).
  6. ↑ Кънчов, Васил. „Македония. Етнография и статистика“, София, 1902, стр. 214.
  7. ↑ Афанасий Селищев. „Полог и его болгарское население. Исторические, этнографические и диалектологические очерки северо-западной Македонии“. – София, 1929, стр. 25.
  8. ↑ „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
  9. ↑ „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 27 октомври 2023.
  10. ↑ „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
  11. ↑ К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
  12. ↑ Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
  13. ↑ „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
  14. ↑ „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
  15. ↑ „Описи на ИМ“. Архивирано од изворникот на 2023-08-17. Посетено на 3 ноември 2019.
  16. ↑ „Претседателски избори 2019“. Архивирано од изворникот на 2019-12-29. Посетено на 3 ноември 2019.
  17. ↑ „архивска копија“. Архивирано од изворникот на 2023-10-27. Посетено на 27 октомври 2023.
  18. ↑ Грозданов, Цветан; Коцо, Димче; и др. (1996). Археолошка карта на Република Македонија. Т. 2. Скопје: МАНУ. стр. 116. ISBN 9989-649-28-6.
  19. ↑ Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска (уред.). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. ISBN 978-608-65143-2-7.
Забелешки
  1. ↑ Во пописот од 1991 година, во населените места: Грачани, Никиштане, Ново Село (Боговиње), Раковец, Селце Кеч, Гургурница, Долно Јаболчиште, Клуковец, Добовјани, Врановци, Јажинце, Орашје, Равен, Спас, Богојци, Поум, Џепин, Долна Ѓоновица, Горна Лешница, Групчин, Добарце, Копачин Дол, Ларце, Мерово, Ново Село (Желино), Палатица, Рогле, Седларево, Стримница, Церово, Чифлик (Желино), Грешница, Длапкин Дол, Долно Строгомиште, Колибари, Речани - Зајаско, Вражале, Горно Седларце, Новаќе, Синичане, Мамудовци, Трапчин Дол, Горно Свиларе, Дворце, Рашче, Алашевце, Ваксинце, Виштица, Глажња, Гошинце, Злокуќане, Извор (Липково), Липково, Лојане, Оризари, Отља, Р’нковце, Руница, Слупчане, Стрима, Бибај, Богдево, Грекај, Нивиште, Орќуше, Рибница, Горјане, Градец, Ѓурѓевиште, Ломница, Арангел, Жубрино, Папрадиште, Ќафа, Црвивци, Бојане, Копаница, Паничари, Раовиќ, Чајлане, Патишка Река, Света Петка, Чифлик (Сопиште), Лакавица, Падалиште, Србиново, Страјане, Трново, Франгово, Шум, Алдинци, Горно Количани, Драчевица, Рамни Габер, Црвена Вода, Црн Врв, Нераште, Вејце, Селце, Корито, Блаце, Брест, Танушевци, Ѓермо, Порој, Бозовце, Бродец, Вешала и Шипковица, целото население не прифати да земе учество (го бојкотираше) во Пописот.

Надворешни врски

уреди
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Трново_(Гостиварско)&oldid=5209183“