Миокази
Миокази — мало село во областа Рабетинкол, во Општина Кичево, сместено на патот помеѓу градовите Кичево и Македонски Брод.
| Миокази | |
Поглед кон Миокази | |
  Миокази Местоположба на Миокази во Македонија
Миокази на карта
| |
| Координати 41°29′0″N 21°3′7″E / 41.48333° СГШ; 21.05194° ИГД | |
| Регион |  Југозападен
|
| Општина |  Кичево
|
| Област | Рабетинкол |
| Население | 19 жит. (поп. 2021)[1]
|
| Пошт. бр. | 6258 |
| Повик. бр. | 045 |
| Шифра на КО | 12048 |
| Надм. вис. | 600 м |
|
Миокази на општинската карта  Атарот на Миокази во рамките на општината | |
 Миокази на Ризницата
| |
Етимологија
уредиСе претпоставува дека селото го добило името по некој „миљоказ“, бидејќи се наоѓа на стариот римски пат Дебар-Кичево-Прилеп.[2]
Географија и местоположба
уреди
Селото се наоѓа во Кичевската Котлина, во областа Рабетинкол, во источниот дел на територијата на Општина Кичево, чиј атар се допира со подрачјето на Општина Македонски Брод.[3] Селото е ридско, на надморска височина од 606 метри.[3] Од градот Кичево е оддалечено 12 километри и лежи во подножјето на планината Челоица.
Селото е мало, кое се протега на пониско земјиште на запад и на повисоко на исток. Околни села се: Ижиште, Лисичани, Челопеци и други.[2]
Месностите во атарот на селото ги носат следниве имиња: Кале, Градиште, Мало Градиште, Гола Мара, Рид, Крс, Кутел, Огради, Рамниште, Сливче, Колибишта, Старец, Колча Краста, Цамбулец и Осојница.[2]
Селото има збиен тип. Не е поделено на маала, бидејќи е мало и едноставно. Сепак, роднинските куќи се групирани и се поблиску една до друга. Одредени краеви на селото носат имиња по родовите, како Митановци, Ивановци, Итромановци и други.[2]
Историја
уредиВо Миокази и околу него постојат старини и карактеристични топоними, поради што се претпоставува дека селото било населено одамна. Источно од селото се наоѓа возвишувањето Кале (1.022 м.), на чиј врв се наоѓаат остатоци од кружни ѕидини. Се претпоставува дека таму се наоѓала тврдина, која го надгледувала патот Кичево-Прилеп. Јужно од селото се наоѓа возвишувањето Градиште (642 м.), каде се наоѓаат остатоци од ѕидови, кои се во подобра состојба од оние на Кале. Во 1960 година, при ископ на канал за наводнување, во подножјето на Градиште била пронајдена гробница. Гробницата била со ѕидови од сите четири страни, а внатре имало ќупови. Помеѓу овие две возвишувања се наоѓа долината на Рабетинска Река, каде се наоѓаат бројни ниви, во кои се наоѓале многубројни остатоци од цигли.[2]
Сепак, денешното село е поново, потекнува од почетокот на XIX. Најпрвин било чифлик на Садик-паша, а подоцна тој го поклонил на Кичевскиот манастир. Манастирот покрај земјиште, поседувал и стопански објекти во селото, како и една куќа, која по 1947 година станала селско училиште.[2]
Во XIX век, Миокази било село во Кичевската каза на Отоманското Царство.
Во селото до 1930 година, покрај македонското население, живееле и две торбешки семејства, Куртишовци и Меметовци.[2]
Стопанство
уреди
Атарот е мал и зафаќа простор од 5,3 км2. На него преовладуваат шумите на површина од 201 хектар, на обработливото земјиште отпаѓаат 185 хектари, а на пасиштата 110 хектари.[3]
Селото, во основа, има полјоделска функција.[3]
Бидејќи селото било поклонето на Кичевскиот манастир, земјиштето околу него било манастирско. До 1912 година своја земја поседувале и неколку кичевски аги. Потоа, селаните ја откупиле земјата од кичевските аги, додека манастирското земјиште останало до 1947 година, која при аграрната реформа била поделена на мештаните на Миокази и Орланци.[2]
Население
уреди
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
Според податоците од 1873 година, селото Миокази имало 13 домаќинства со 50 жители христијани (Македонци).[4]
Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, во селото имало 200 жители, сите Македонци.[5] Според егзархискиот секретар Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“), во 1905 година во Миокази имало 240 жители, под врховенството на Бугарската егзархија.[6]
На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г. Миокази се води како чисто македонско село во Кичевската каза на Битолскиот санџак со 20 куќи.[7]
Една статистика, која ја подготвил кичевскиот училиштен инспектор Крсто Димчев во 1909 година, ги дава следниве податоци за Миокази:[8]
| Домаќинства | Гурбетчии | Писмени | Неписмени | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| мажи | жени | вкупно | мажи | жени | вкупно | ||
| 32 | 35 | 15 | 0 | 15 | 68 | 79 | 147 |
Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 200 Македонци.[9]
Селото е мало, коешто во 1961 година броело 177 жители, а во 1994 година 49 жители, македонско население.[3]
Според пописот од 2002 година, во селото Миокази живееле 36 жители, сите Македонци.[10]
Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 19 жители, од кои 18 Македонци и 1 лице без податоци.[11]
Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:
| Година | 1900 | 1905 | 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 1994 | 2002 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Население | 200 | 240 | 215 | 202 | 177 | 137 | 91 | 60 | 49 | 36 | 19 |
- Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.[12]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.[13]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[14]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.[15]
Родови
уредиВо селото Миокази живеат Македонци, христијани. Во селото нема староседелски родови. Првото населување било во почетокот на XIX век.[2]
Според истражувањата на Јован Трифуноски во 1960-тите години родови во селото се: Богевци (4 к.), најстар род во селото, местото на потекло не го знаат, според Тома Смиљаниќ доселени се од селото Светораче; Митановци (8 к.), доселени се од селото Железнец, го знаат следното родословие: Ванѓел (жив на 75 г. во 1961 година) Блаже-Марко-Митан, основачот на родот кој се доселил; Ивановци (8 к.), доселени се од селото Атишта; Итромановци (6 к.), доселени се од некое село во Охридско; Поречковци (4 к.), доселени се од селото Сушица; Ќосевци (4 к.), доселени се од селото Сливово во Дебрца; Пупачовци (1 к.), доселени се од селото Требино и Кочевци (1 к.), доселени се од некое село во Железник.
Според истражувањата, пак, на Тома Смиљаниќ во периодот од 1921-1926 година родови во селото се:[16] Богевци (4 к.), доселени се од селото Светораче; Митровци (1 к.), доселени се од селото Требино во Порече; Тромановци (5 к.), доселени се од Охридско; Белојаковци (3 к.), доселени се од селото Атишта; Митановци (5 к.), доселени се од Железник; Матлевци (1 к.), доселени се од селото Орланци; Поречковци (4 к.), доселени се од селото Сушица во Порече; Дамчевци (1 к.), доселени се од Охридско; Пупачевци (1 к.), од Охридско избегале во Битолско, а од таму во Требино во Порече и на крај во селото Миокази; Петревци (3 к.), доселени се од Охридско и Мановци (1 к.), доселени се од селото Орланци.
Општествени установи
уреди- Поранешно основно училиште
- Месна заедница
Самоуправа и политика
уредиСелото влегува во рамките на Општина Кичево, која била проширена по новата територијална поделба на Македонија во 2013 година. Во периодот од 1996-2013 година, селото се наоѓало во некогашната Општина Вранештица.
Во периодот од 1965 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Кичево. Селото припаѓало на некогашната општина Кичево во периодот од 1955 до 1965 година.
Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната Општина Орланци, во која покрај селото Миокази, се наоѓале и селата Дупјани, Козичино, Крушица, Орланци, Патец, Рабетино, Речани, Светораче и Челопеци. Во периодот 1950-1952, селото влегувало во рамки на некогашната Општина Челопеци, заедно со селата Лисичани, Миокази, Орланци и Челопеци.
Избирачко место
уредиВо селото постои избирачкото место бр. 0808 според Државната изборна комисија, сместено во месната заедница.[17]
На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 21 гласач.[18]
На парламентарните избори во 2020 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 24 гласачи.[19]
Културни и природни знаменитости
уреди
- Археолошки наоѓалишта[20]
- Градиште — населба од неолитското, железното, хеленистичкото, римско, доцноантичкото време и средниот век;[21][22]
- Дирек — населба од римско време;
- Зад Чука — населба од римско време;
- Кале — населба од рисмко време;
- Крст — некропола од римско време; и
- Топлец — доцноантичка населба.
- Цркви[23]
- Црква „Св. Атанасиј“ — главна селска црква
Личности
уреди- Родени во или по потекло од Миокази
- Цветан Кузманоски (1922-1944) — македонски партизан, борец за слобода на Македонија и учесник во НОВ
- Иванчо Стефаноски (1922-1945) — македонски партизан, борец за слобода на Македонија и учесник во НОВ
- Живко Новески (р. 1947) — поет и раскажувач
Наводи
уреди- ↑ „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 Трифуноски, Јован (1968). Кичевска котлина: Селски населби и население. Белград: Српска академија на науките и уметностите. стр. 11–12.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија (PDF). Скопје: Патрија. стр. 196. Посетено на 7 декември 2020.
- ↑ „Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г.“ Македонски научен институт, София, 1995, стр. 90-91.
- ↑ Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 257.
- ↑ D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, рр. 154-155.
- ↑ Михајловски, Роберт, уред. (2017). Етнографска карта на Битолскиот вилает (PDF). Каламус. стр. 35.
- ↑ Стойчева, Станислава. Аспекти на грамотността на българското население в Македония (1878 – 1912), Македонски преглед, година ХХХVІІІ, 2015, кн. 2, с. 76.
- ↑ „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
- ↑ „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 7 декември 2020.
- ↑ „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
- ↑ К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
- ↑ Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
- ↑ „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
- ↑ „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
- ↑ Смиљанић, Тома, (1935) Кичевија, Насеља и порекло становништва. Београд, САНУ
- ↑ „Описи на ИМ“. Архивирано од изворникот на 2023-08-17. Посетено на 7 декември 2020.
- ↑ „Претседателски избори 2019“. Архивирано од изворникот на 2019-12-29. Посетено на 7 декември 2019.
- ↑ „Предвремени избори за пратеници 2020“. Архивирано од изворникот на 2020-07-15. Посетено на 7 декември 2020.
- ↑ Коцо, Димче (1996). Археолошка карта на Република Македонија. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069
- ↑ Битракова - Грозданоца, Вера (1987). Споменици од хеленистичкиот период во СР Македонија. Скопје: Филозофски факултет -УКИМ. стр. 224.
- ↑ Микулчиќ, Иван (1996). Средновековни градови и тврдини во Македонија. Скопје: Македонска цивилизација. ISBN 9989756066. Архивирано од изворникот на 2013-10-05. Посетено на 2011-04-12.
- ↑ Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска (уред.). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. ISBN 978-608-65143-2-7.
_1941.jpg){kind=link}