Хрватски јазик
Хрватскиот јазик (хрватски: hrvatski jezik) е јужнословенски јазик. Се зборува од околу 6,5 милиони луѓе, главно Хрвати. Хрватскиот јазик најмногу се зборува во Хрватска и Босна и Херцеговина, но и кај хрватската дијаспора во светот. Во Хрватска и Босна и Херцеговина, хрватскиот е службен јазик, додека во Хрватска е и национален јазик. Покрај овие две држави, хравсткиот има статус на малцински или регионален јазик во Романија, Австрија, Црна Гора и Италија.
Хрватски јазик | |
---|---|
hrvatski jezik | |
Застапен во | Хрватска, Босна и Херцеговина, Црна Гора и во хрватската дијаспора. |
Подрачје | Балкан |
Говорници | 7.000.000 |
Јазично семејство | индоевропско
|
Писмо | хрватска азбука |
Статус | |
Службен во | Хрватска Босна и Херцеговина Црна Гора Градиште (Австрија) Карашова (Романија) Молизе (Италија) Војводина (Србија) |
Регулативен орган | Институт за хрватски јазик и лингвистика |
Јазични кодови | |
ISO 639-1 | hr |
ISO 639-2 | hrv |
ISO 639-3 | hrv |
Хрватскиот јазик е составен од воглавно три големи дијалектни групи, и тоа: штокавско наречје, чакавско наречје и кајкавско наречје. Стандардниот хрватски јазик се заснова на штокавското наречје, кое пак е исто така основа за стандардните српски, босански и црногорски јазик. Хрватскиот јазик се пишува со хрватската азбука, кое е единствено официјално писмо во Хрватска и второ официјално писмо во Босна и Херцеговина, покрај кирилицата.
Азбука
уредихрватска буква | македонска буква | хрватска буква | македонска буква | хрватска буква | македонска буква |
---|---|---|---|---|---|
A, a | А а | G, g | Г г | O, o | О о |
B, b | Б б | H, h | Х х | P, p | П п |
C, c | Ц ц | I, i | И и | R, r | Р р |
Č, č | Ч ч | J, j | Ј ј | S, s | С с |
Ć, ć | Ќ ќ | K, k | К к | Š, š | Ш ш |
D, d | Д д | L, l | Л л | T, t | Т т |
Dž, dž | Џ џ | Lj, lj | Љ љ | U, u | У у |
Đ, đ | Ѓ ѓ | M, m | М м | V, v | В в |
E, e | Е е | N, n | Н н | Z, z | З з |
F, f | Ф ф | Nj, nj | Њ њ | Ž, ž | Ж ж |
Примери
уредиОче наш
уреди
|
|
Хрватски јазик
| |
Писмо | латиница |
Пример | Прв член од „Декларацијата за човекови права“ |
Текст | Sva ljudska bića rađaju se sliobodna i jednaka u dostojanstvu i pravima. Ona su obdarena razumom i sviiješću i treba da jedno prema drugome postupaju u duhu bratsva. |
Македонски | Сите човечки суштествa се раѓaaт слободни и еднакви по достоинство и правa. Tиe се обдарени со разум и совест и требa да се однесувaaт еден кон друг во дуxот на општо човечкaтa припaдност. |
Портал: Јазици |
Библија
уредиВо прилог следуваат првите три воведни реченици од Библијата на хрватски јазик со превод на македонски:
- U početku stvori Bog nebo i zemlju.
- Zemlja bijaše pusta i prazna; tama se prostirala nad bezdanom i Duh Božji lebdio je nad vodama.
- I reče Bog: "Neka bude svjetlost!" I bi svjetlost.
- На почетокот Бог ги создаде небото и земјата.
- Земјата беше пуста и празна; темницата се простираше и Дихот Божји лебдеше над водите.
- И Бог рече: „Нека биде светлина!“ И се појави светлина.
Месеци
уредиВо овој дел се прикажани називите на дванаесетте месеци во годината на хрватски и македонски јазик.
хрватски | македонски |
---|---|
Siječanj | јануари |
Veljača | февруари |
Ožujak | март |
Travanj | април |
Svibanj | мај |
Lipanj | јуни |
Srpanj | јули |
Kolovoz | август |
Rujan | септември |
Listopad | октомври |
Studeni | ноември |
Prosinac | декември |
Споредбена лексикологија
уредиМакедонски јазик | Хрватски јазик | Српски јазик |
---|---|---|
Споредба | Usporedba | Поређење |
Европа | Europa | Европа |
Холандија | Nizozemska | Холандија |
Италијанци | Talijani | Италијанци |
Вселена | Svemir | Васиона |
’Рбет | Kralježnica | Кичма |
Воздух | Zrak | Ваздух |
Образование | Odgoj | Васпитање |
Седмица | Tjedan | Седмица |
Историја | Povijest | Историја |
Панталони | Hlače | Панталоне |
Стомак | Trbuh | Стомак |
Наука | Znanost | Наука |
Лично | Osobno | Лично |
Личност | Osoba | Лице |
Обединети Нации | Ujedinjeni Narodi | Уједињене Нације |
Леб | Kruh | Хлеб |
Вештачко | Umjetno | Вештачки |
Крст | Križ | Крст |
Демократија | Demokracija | Демократија |
Сознание | Spoznaja | Сазнање |
Остров | Otok | Острво |
Офицер | Časnik | Официр |
Патен сообраќај | Cestovni promet | Друмски саобраћај |
Автопат | Autocesta | Аутопут |
Должина | Duljina | Дужина |
Здружение | Udruga | Удружење |
Фабрика | Tvornica | Фабрика |
Општо | Opće | Опште |
Христос | Krist | Христос |
Извини | Oprosti | Извини |
Географија | Zemljopis | Географија |
Јануари | Siječanj | Јануар |
Пасош | Putovnica | Пасош |
Пензионери | Umirovljenici | Пензионери |
Совет за безбедност | Vijeće sigurnosti | Савјет безбједности |
Надворешно | Vanjski | Спољашњи |
Сопствено | Vlastito | Сопствено |
Ниво | Razina | Ниво |
Печат | Tisak | Штампа |
Работник | Djelatnik | Радник |
Декада, век, милениум | Desetljeće stoljeće tisućljeće | Деценија, век, миленијум |
Општење | Priopćenje | Саопштење |
Стандард на мајчиниот јазик | Materinski jezični standard | Матерњи језички стандард |
Користена литература
уреди- Branko Franolić, Mateo Zagar: A Historical Outline of Literary Croatian & The Glagolitic Heritage of Croatian Culture, Erasmus & CSYPN, London & Zagreb 2008 ISBN 978-953-6132-80-5
- Ivo Banac: Main Trends in the Croatian Language Question, YUP 1984
- Branko Franolić: A Historical Survey of Literary Croatian, Nouvelles Editions Latines, 1984
- Branko Franolić: A Bibliography of Croatian Dictionaries, Paris, Nouvelles Editions Latines, 1985 139p
- Branko Franolić: Language Policy in Yugoslavia with special reference to Croatian, Paris, Nouvelles Editions Latines 1988
- Milan Moguš: A History of the Croatian Language, NZ Globus, 1995
- Miro Kačić: Croatian and Serbian: Delusions and Distortions, Novi Most, Zagreb 1997
- "Hrvatski naš (ne)zaboravljeni" (Croatian, our (un)forgotten language), Stjepko Težak, 301 p., knjižnica Hrvatski naš svagdašnji (knj. 1), Tipex, Zagreb, 1999, ISBN 953-6022-35-4 (Croatian)
Поврзано
уредиНадворешни врски
уреди„Хрватски јазик“ на Ризницата ? |
- Хрватскиот институт за старословенски јазик Архивирано на 7 декември 2003 г.
- Хрватскиот стандарден од XVI век[мртва врска]
- Изјава за положбата на хрватскиот јазик на Архивирано на 27 септември 2007 г. — Хрватска академија на науките и уметностите, 2005 г.
- Технологии за хрватскиот јазик Архивирано на 19 септември 2010 г.
- Институтот на хрватскиот јазик и лингвистика
- Хрватскиот народен корпус Архивирано на 6 јуни 2016 г.
- Матица Хрватска Архивирано на 4 јули 2011 г.
- Хрватско-германски речник Архивирано на 16 јануари 2013 г.