Пеширово
Пеширово — село во областа Овче Поле, во Општина Свети Николе, во близина на градот Свети Николе.
| Пеширово | |
Поглед кон селото | |
  Пеширово Местоположба на Пеширово во Македонија
Пеширово на карта
| |
| Координати 41°49′29″N 21°59′3″E / 41.82472° СГШ; 21.98417° ИГД | |
| Регион |  Вардарски
|
| Општина |  Свети Николе
|
| Област | Овче Поле |
| Население | 256 жит. (поп. 2021)[1]
|
| Пошт. бр. | 2227 |
| Повик. бр. | 032 |
| Шифра на КО | 24029 |
| Надм. вис. | 260 м |
| Слава | Руса Среда |
|
Пеширово на општинската карта  Атарот на Пеширово во рамките на општината | |
 Пеширово на Ризницата
| |
Потекло и значење на името
уредиПеширово било старо име на селото. Сепак, по Првата светска војна селото го добило името Степоевац по српскиот војвода Степа Степановиќ. Кога дошла бугарската власт за време на Втората светска војна го вратила старото име на селото.[2]
Географија и местоположба
уреди
Селото се наоѓа во областа Овче Поле, во јужниот дел на територијата на Општина Свети Николе, недалеку југоисточно од градот Свети Николе, на оддалеченост од околу 6 километри.[3] Селото е рамничарско, на надморска височина од 260 метри.[3]
Пеширово е мало село на десниот брег на Светиниколска Река, а во непосредна близина на Амзабегово на југ и Долно Црнилиште на запад. Источно од селото, на левиот брег од реката, се наоѓаат плодни обработливи површини, додека на западниот дел се наоѓаат падини. Во минатото, водата за пиење била од два бунари, по еден во двете маала и од една чешма во Долно Маало.[2]
Месностите во атарот на селото ги носат следниве имиња: Говедаров Камен, Дурче, Чаирлак, Грамади, Кметовица, Савриџе, Баир-Колиба и Аргач.[2]
Селото има збиен тип и е поделено на Горно и Долно Маало.[2]
Во непосредна близина на селото поминува регионалниот пат помеѓу Штип и Свети Николе, со кој е поврзан со асфалтен пат.
Историја
уредиНародната традиција говори дека во селото најпрвин живееле православни македонски родови. Подоцна, во селото почнале да се доселуваат Турци, кои станале мнозинство. Низ времето, старите родови (од ова, но и од други села) се иселиле по ридишта и на други места. Северно од Пеширово се наоѓаат поединечни стари гробови, кои денешните мештани претпоставуваат дека потекнуваат од тоа време.[2]
Кон крајот на XIX век, во селото било забележани 120 христијани, додека во 1912 година пред отпочнувањето на Балканските војни, селото било чисто турско наречено Пеширли. Тогаш, тоа имало 34 куќи со турско население, кое целосно се иселило од селото во периодот 1925-1928 година. Џамијата, која се наоѓа на сретсело, била срушена по 1930 година, а нејзиниот камен бил искористен за изградба на училиштето во соседното село Долно Црнилиште.[2]
Средишниот дел на селото по рушењето на џамијата останал празен. Турските гробишта се наоѓа покрај селото од јужна страна, но денес скоро и да нема остатоци, бидејќи земјата била изорана.[2]
По иселувањето на турското население, на нивно место се доселиле православни македонски, како и два ромски родови, од околината на Кратово, Крива Паланка и други села во Овче Поле.[2]
Стопанство
уреди
Атарот зафаќа простор од 7,7 км2. На него преовладува обработливото земјиште на површина од 667 хектари.[3]
Селото, во основа, има полјоделска функција. Во селото има земјоделска задруга, фабрички погон и продавници.[3]
За време на отоманскиот период, во Пеширово имало еден чифлиг. Сопственик на чифлигот бил Ајдин-ефенди од Тетовско, а живеел во Штип. Земјата ја обработувале Македонци од другите села.[2]
Население
уреди
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, во селото Пеширово имало 270 жители, од кои 250 Турци и 20 Македонци.[4]
Според Димитар Гаџанов, во 1916 година селото Пеширово имало 160 Турци.[5]
Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 300 Македонци, 25 до 50 Турци и 25 до 50 Власи.[6]
Пеширово е мало село, населено со македонско население. Така, во 1961 година селото броело 274, а во 1994 година 244 жители.[3]
Според пописот од 2002 година, во селото Пеширово живееле 247 жители, сите Македонци.[7]
Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 256 жители, од кои 198 Македонци, 3 останати и 55 лица без податоци.[8]
Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:
| Година | 1900 | 1905 | 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 1994 | 2002 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Население | 270 | — | 238 | 283 | 274 | 242 | 262 | 232 | 244 | 247 | 256 |
- Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.[9]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.[10]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.[11]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.[12]
Родови
уредиПеширово е македонско село.[2]
Според истражувањата на Јован Трифуноски во 1957/58 година родови во селото се:
- Доселеници: Арнавудовци (2 к.), Поповци (4 к.), Митровци (3 к.), Трајковци (1 к.), Дрлевци (1 к.) и Јаќимовци (1 к.), доселени се од селото Опила, Кривопаланечко; Марковци (2 к.), Арсовци (1 к.) и Ординци (2 к.), доселени се од селото Одрено, Кривопаланечко; Филиповци (2 к.), и тие се доселени од селото Одрено; Апостоловци (1 к.), доселени се од селото Барбарево, Пробиштипско; Дренчанци (1 к.), доселени се од селото Дренак, Кривопаланечко; Чеканци (1 к.) и Дејановци (1 к.), доселени се од селото Узем, Кривопаланечко; Петралички (1 к.) и Серафимовци (1 к.), доселени се од селото Петралица, Кривопаланечко; Пушковци (2 к.), доселени се од селото Богословец; Резинци (1 к.) и Мечкарци (3 к.) доселени се од селото Мечкуевци; Андоновци (7 к.), доселени се од селото Ерџелија; Егејци (1 к.), доселени се после Втората светска војна од околината на Драма во Егејска Македонија (Грција). Сите родови во селото се доселени после турското владеење на Македонија; Младенови (1 к.) и Пешовци (1 к.), православни Роми. Доселени се од 1925 до 1928 година од кривопаланечките села Гиновци (првите) и Опила (вторите).
Иселеништво
уредиИселеништво се одвивало кон Скопје и Свети Николе.[2]
Општествени установи
уреди
- Основно училиште „Даме Груев“, подрачно петгодишно основно училиште во состав на ОУ „Даме Груев“ - Ерџелија
- Аеродром Пеширово, мал аеродром во близина на селото за стопански цели
Самоуправа и политика
уредиВо XIX век, Пеширово било село во Штипската каза на Отоманското Царство.
Селото влегува во рамките на Општина Свети Николе, која била една од ретките општини кои не биле променети по новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото исто така се наоѓало во Општина Свети Николе.
Во периодот од 1965 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Свети Николе. Селото припаѓало на некогашната општина Свети Николе во периодот од 1955 до 1965 година.
Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната Општина Ерџелија, во која покрај селото Пеширово, се наоѓале и селата Амзабегово, Аџибегово, Богословец, Буриловци, Горно Црнилиште, Делисинци, Долно Црнилиште, Ерџелија, Кадрифаково и Мустафино. Селото било дел од Општина Амзабегово во периодот 1950-1952, во која влегувале селата Амзабегово, Аџибегово, Богословец, Горно Црнилиште, Делисинци, Долно Црнилиште и Пеширово.
Избирачко место
уредиВо селото постои избирачкото место бр. 1702 според Државната изборна комисија, сместено во просториите на основното училиште.[13]
На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 205 гласачи.[14]
На парламентарните избори во 2020 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 203 гласачи.[15]
Културни и природни знаменитости
уреди
- Археолошки наоѓалишта[16]
- Аргач-Секир Тепе — тумул од железното време;
- Брегот — некропола од доцноантичко време;
- Говедар Камен — древно светилиште тумул од железното време; и
- Шадија — некропола од доцноантичко време.
- Цркви[17]
- Црква „Св. Прохор Пчински“ — главна селска црква
- Џамии[2]
Во минатото во селото постоела џамија на сретсело, од која денес не е ништо останато.
Редовни настани
уреди- Слави[2]
- Руса Среда — главна селска слава
Галерија
уреди-
Пистата -
Сретселото -
Управни згради на аеродромот
Наводи
уреди- ↑ „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 Трифуноски, Јован (1964). Овчепољска Котлина. Загреб: Југословенска академија на науките и уметностите. стр. 701–702.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија (PDF). Скопје: Патрија. стр. 233. Посетено на 24 април 2021.
- ↑ Васил К’нчов. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900, стр. 232.
- ↑ Гаджанов, Димитър Г. Мюсюлманското население в Новоосвободените земи, во: Научна експедиция в Македония и Поморавието 1916, Военноиздателски комплекс „Св. Георги Победоносец“, Университетско издателство „Св. Климент Охридски“, София, 1993, стр. 241.
- ↑ „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
- ↑ „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 24 април 2021.
- ↑ „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
- ↑ К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
- ↑ Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
- ↑ „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
- ↑ „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
- ↑ „Описи на ИМ“. Архивирано од изворникот на 2023-08-17. Посетено на 3 ноември 2019.
- ↑ „Претседателски избори 2019“. Архивирано од изворникот на 2019-12-29. Посетено на 3 ноември 2019.
- ↑ „Предвремени избори за пратеници 2020“. Архивирано од изворникот на 2020-07-15. Посетено на 24 април 2021.
- ↑ Грозданов, Цветан; Коцо, Димче; и др. (1996). Археолошка карта на Република Македонија. Т. 2. Скопје: МАНУ. стр. 356. ISBN 9989-649-28-6.
- ↑ Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска (уред.). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. ISBN 978-608-65143-2-7.
