Долно Црнилиште

Долно Црнилиште — село во областа Овче Поле, во Општина Свети Николе, во близина на градот Свети Николе.

Долно Црнилиште
Поглед кон селото
Долно Црнилиште Местоположба на Долно Црнилиште во Македонија Долно Црнилиште на карта
Координати 41°49′00″N 21°57′15″E
Регион	Вардарски
Општина	Свети Николе
Област	Овче Поле
Население	61 жит. (поп. 2021)
Пошт. бр.	2227
Повик. бр.	032
Шифра на КО	24042, 24542
Надм. вис.	290 м
Долно Црнилиште на општинската карта Атарот на Долно Црнилиште во рамките на општината
Долно Црнилиште на Ризницата

Потекло и значење на името

Во минатото, доста често името на селото било запишувано како Мало Црнилиште.

Во минатото, Турците селото го нарекувале Динлер-Незир со значење „Незирово село“. Така било наречено по основачот Незир-бег. Сепак, Македонците отсекогаш го користеле името Црнилиште.

Географија и местоположба

Традиционална куќа во селото

Селото се наоѓа во областа Овче Поле, во јужниот дел на територијата на Општина Свети Николе, јужно од самиот град Свети Николе, недалеку од патот Свети Николе-Штип. Селото е рамничарско, на надморска височина од 290 метри. Од градот Свети Николе е оддалечено околу 8,3 километри, додека од патот Свети Николе-Штип околу 2 километри.

Ова мало село се наоѓа помеѓу селата Горно Црнилиште, Пеширово и Амзабегово. Северно од селото се наоѓа ридест предел кој се користи за испасување. Обработливото земјиште се наоѓа јужно од селото. Мештаните користеле вода за пиење од седум чешми.

Месностите во атарот на селото ги носат следниве имиња: Дудин Дол, Уплашица, Аткорија, Куршумли-баир, Карпи, Колибиште, Ташлак, Голем Рид, Кадиаргичка, Пачишка Ричка, Алибекица, Брег, Аргач, Шарков Рид, Теќенлак, Мусли-баир, Кабалак, Куртишова Ричка, Сивирџе, Пешировски Пат, Ѓеренче, Брслика, Маркова Ричка, Гуштерица, Јолџак, Крива Нива, Чурлин, Кумсали и Ограѓе.

Селото има збиен тип. Некои делови од селото се наречени по главните родови, како што се Чентеровци, Богатинци и Ѓорѓиеви.

Селото е поврзано со асфалтен пат на регионалниот пат Свети Николе-Штип.

Историја

Постои предание кое наведува дека некогаш Горно и Долно Црнилиште биле едно село. Според кажувањата на мештаните, тоа било македонско село, но било уништено од чума. По уништувањето на старото село, на неговото плодно земјиште кон крајот на XVIII или почетокот на XIX век биле основани две посебни села, Горно и Долно Црнилиште.

Денешното село било основано од страна на Незир-бег, кој бил сопственик на најголемиот чифлиг. На неговата земја работеле населените Македонци, доселени однекаде.

Во селото, покрај македонското население, живееле и Турци. До 1912 година имале 12 куќи, но таа година се иселиле во Турција.

Стопанство

Поранешен стопански објект во селото

Атарот е заеднички со Горно Црнилиште, зазема простор од 21 км². На него преовладува обработливото земјиште на површина од 1.531,4 хектари, на пасиштата отпаѓаат 461,1 хектар, а на шумите само 44,6 хектари.

Селото, во основа, има полјоделско-сточарска функција. Во него има земјоделска задруга и продавница.

За време на отоманскиот период, во селото имало беглери, кои ја поседувале целокупната земја, а ја обработувале Македонците. Сите сопственици на чифлиците живееле во Штип, освен еден во Велес.

Население

Население во минатото

Година Нас. ±% 1948 163 —     1953 152 −6.7% 1961 157 +3.3% 1971 136 −13.4% 1981 116 −14.7%	Година Нас. ±% 1991 113 −2.6% 1994 120 +6.2% 2002 114 −5.0% 2021 61 −46.5%

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Долно Црнилиште живееле 173 жители, од кои 95 Турци и 78 Македонци. Според егзархискиот секретар Димитар Мишев, во 1905 година во Долно Црнилиште имало 104 Македонци, под врховенството на Бугарската егзархија.

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 100 Македонци.

Селото е мало по големина и во 1961 година броело 157 жители, додека во 1994 година бројот се намалил на 120 жители, македонско население.

Според пописот од 2002 година, во селото Долно Црнилиште живееле 114 жители, сите Македонци.

Според последниот попис од 2021 година, во селото живеел 61 жител, од кои 46 Македонци и 15 лица без податоци.

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	173	104	163	152	157	136	116	113	120	114	61

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.

Родови

Долно Црнилиште е македонско село.

Според истражувањата на Јован Трифуноски во 1957/58 година родови во селото се:

• Доселеници: Богатиновци (3 к.), најстар род во селото, потекнуваат од предокот Богатин кој се доселил од некое село на Плачковица, најверојатно селото Припечани. Се доселил во времето кога е настанато селото Горно Црнилиште. Го знаат следното родословие: Доне (жив на 95 г. во 1956 година) Петко-Ристе-Богатин; Чентеровци (6 к.), тие се кумови со првиот род, доселени се во првата половина на XIX век од селото Соколарци кај Кочани; Таневци (1 к.), Тесличковци (1 к.) и Јосевци (2 к.), доселени се однекаде; Ѓоргијовци (3 к.), доселени се од селото Стануловци, таму најверојатно припаѓале на родот Сврковци, кои биле староседелци; Филиповци (1 к.), доселени се околу 1936 година од соседното село Горно Црнилиште и таму биле доселени однекаде; Кралевци (1 к.), доселени се кога и претходниот род од селото Барбарево; Трифун (1 к.) и Анѓел (1 к.), доселени се во 1955 година од селото Добрево, Пробиштипско; Милош (1 к.), доселен е во 1955 година од Пробиштипско.

Иселеништво

Турското население е иселено во Турција.

Од Македонците, постари иселеници има во Свети Николе (Петрушеви), Ерџелија (Пишталкови, Црмкови и Љубенови), Горно Црнилиште (Каревци), Богословец (Гроздановци) и Амзабегово (Трајкови).

Од родовите во селото иселеници има во Скопје (од Таневци) и во Велес (Тесличкови и Богатиновци).

Општествени установи

• Амбуланта
• Дом на културата
• Основно училиште „Гоце Делчев“, подрачно петгодишно основно училиште во состав на ОУ „Гоце Делчев“ - Свети Николе

• 
  Влезот во амбулантата
• 
  Дом на културата
• 
  Амбуланта

Самоуправа и политика

Во XIX век, Долно Црнилиште било село во Штипската каза на Отоманското Царство.

Селото влегува во рамките на Општина Свети Николе, која била една од ретките општини кои не биле променети по новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото исто така се наоѓало во Општина Свети Николе.

Во периодот од 1965 до 1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата општина Свети Николе. Селото припаѓало на некогашната општина Свети Николе во периодот од 1955 до 1965 година.

Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната Општина Ерџелија, во која покрај селото Долно Црнилиште, се наоѓале и селата Амзабегово, Аџибегово, Богословец, Буриловци, Горно Црнилиште, Делисинци, Ерџелија, Кадрифаково, Мустафино и Пеширово. Селото било дел од некогашната општина Амзабегово во периодот 1950-1952, во која влегувале селата Амзабегово, Аџибегово, Богословец, Горно Црнилиште, Делисинци, Долно Црнилиште и Пеширово.

Избирачко место

Во селото се наоѓа избирачкото место бр. 1703 според Државната изборна комисија, сместено во просториите на основното училиште. Во ова избирачко место влегува и селото Горно Црнилиште.

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 364 гласачи.

На парламентарните избори во 2020 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 357 гласачи.

Културни и природни знаменитости

Археолошки наоѓалишта

• Ѓеренџе — населба од доцноантичко време;
• Кади Аргач — населба и некропола од доцноантичко време; и
• Трн — водовод од римско време.

Цркви

• Црква „Св. Илија“ — црква во изградба

Галерија

• 
  Спортско игралиште
• 
  Куќи во селото
• 
  Селска чешма
• 
  Селската црква во изградба

Поврзано

• Овче Поле
• Општина Свети Николе
• Свети Николе

Надворешни врски

• Долно Црнилиште на Ризницата ^?