Малцинства во Грција

Малцинствата во Грција — мали по големина во споредба со балканските регионални стандарди, а земјата е главно етнички хомогена.[1] Ова главно се должи на размената на население помеѓу Грција и соседна Турција (Конвенција од Лозана) и Бугарија (Нејски договор), која ги отстранило повеќето муслимани (со исклучок на муслиманите од Западна Тракија) и оние христијански Словени кои не се идентификувале како Грци од грчка територија. Договорот предвидувал и преселување на етничките Грци од тие земји, а подоцна следувале и бегалците. Нема официјални информации за големината на етничките, јазичните и верските малцинства бидејќи поставувањето прашања на населението во врска со оваа тема е укината од 1951 година.[2]

Главното официјално признаено „малцинство“ (μειονότητα, meionótita ) е муслиманското малцинство (μουσουλμανική μειονότητα, mousoulmanikí meionótita) во Тракија, Северна Грција, кое според пописот од 2001 година броело 120.000 и главно се состои од Турци, Помаци и главно се населени во Западна Тракија, а исто така и Роми, кои се наоѓаат особено во средна и северна Грција. Други признати малцински групи се Ерменците кои бројат приближно 35.000, и Евреите (сефардите и романотите) кои се приближно 5.500.

Верските малцинства

уреди

Грчкиот устав ја дефинира Источната православна црква како „преовладувачка религија“ во земјата, а над 95% од населението тврдат дека се дел од црквата. Секоја друга религија која не е експлицитно дефинирана со закон (на пример за разлика од исламот и јудаизмот, кои се експлицитно признати) може да добие статус на „позната религија“, статус кој им овозможува на приврзаниците на религијата слободно да се поклонуваат и да имаат уставно признавање. По судска одлука, критериумите за стекнување статус на „позна религија“ биле дефинирани како „религија или догма чија доктрина е отворена, а не тајна, се предава јавно и нејзините обреди на богослужба се исто така отворени за јавноста, без разлика дали нејзините приврзаници имаат религиозни авторитети; таквата религија или догма не треба да биде признаена или одобрена со акт на државата или црквата“. Ова ги опфаќа повеќето верски малцинства како што се римокатолиците, евангелистите, пентекосталците, адвентистите од седмиот ден, методистите и Јеховините сведоци. Сите познати религии кои треба да се земат предвид од страна на грчките државни правни лица според приватно право мора да основаат здружение, фондација или добротворна комисија за собирање средства во согласност со Граѓанскиот законик. Римокатоличката црква одбива да се смета за правно лице според приватно или јавно право и побарала признавање со сопственото канонско право. Во јули 1999 година, по парламентарниот амандман, статусот на правно лице на сите институции на Римокатоличката црква основани пред 1946 година бил повторно потврден. Не постои формален механизам за да се добие признание како „позната религија“. Постојат и околу две илјади Грци кои се придржуваат кон реконструкција на античката грчка религија.[3][4] Местото за богослужба е признато како такво од судот.[5]

Муслимани

уреди

Постои муслиманско малцинство кои е со грчко државјанство и кое живее во Тракија, концентрирано во регионалните единици Родопи и Ксанти (Скеча). Според пописот од 1991 година, во Западна Тракија живееле 98.000 муслимани, од кои 50% од турско етничко потекло, со 35% Помаци, а останатите 15% биле Роми.[6][7] Други извори ја проценуваат големината на муслиманското малцинство на 0,95% од населението, или приближно 110.000.[8] Настрана од домородното муслиманско малцинство во Грција, муслиманското имигрантско население во останатиот дел од земјата се проценува на 200.000 до 300.000, иако тоа се неодамнешни мигранти и генерално не се сметаат за малцинство.[9] Под грчка администрација, муслиманското малцинство во Грција усвоило умерена, неполитичка форма на исламот.[10] Според условите од Лозанскиот договор грчката влада ги дефинираат правата на муслиманските заедници во Западна Тракија, и турските и помачките, врз основа на религија наместо на етничка припадност.

Турци

уреди

Турска заедница моментално живее во Западна Тракија, во североисточниот дел на Грција. Според пописот од 1991 година, живееле околу 50.000 Турци, од околу 98.000 муслиманско малцинство во Грција. Други извори ја проценуваат големината на малцинството меѓу 120.000 и 130.000.[11][12] Турците од Тракија потекнуваат од турското население кое живеело во областа за време на отоманскиот период. Како и Грците од Истанбул, тие биле изземени од размената на населението во 1923 година; за разлика од тоа, грчките муслимани во Егејска Македонија не биле изземени од размената и така биле иселени во Турција.[13]

Грчката влада продолжува со дозвола на државно образование на турски јазик поради кое има две исламски теолошки семинарии, една во Ѓумурџина и една во Ехинос. Турската заедница на Грција ужива целосна еднаквост според законот, усвојувајќи турски имиња, објавувајќи бројни весници на турски јазик, преку работење на радио станици на турски јазик, слободно разговараат на турски и користат турски јазик во грчките судови.[10] Ним им е дозволено да одржуваат свои училишта на турски јазик, кои се грижат за околу 8.000 ученици според податоци за учебната 1999-2000 година. Од 1920 година, припадниците на турското малцинство учествуваат на изборите, избирајќи претставници во парламентот. Големото мнозинство турски муслимани во Тракија се залагаат за умерени политички ставови и се подготвени да работат и да напредуваат како граѓани на грчката држава, со исклучок на релативно мала група етноцентрични активисти.

Во 1922 година, Турците поседувале 84% од земјиштето во Западна Тракија, но денес малцинството проценува дека оваа бројка е 20-40%. Ова произлегува од различните практики на грчката администрација со која етничките Грци се охрабруваат да купуваат имоти од турското малцинство [14][15] Грчката влада ја нарекува турската заедница како грчки муслимани и не признава турско малцинство во Западна Тракија. Грчките судови, исто така, ја забраниле употребата на зборот „турски“ за да се опише турската заедница.[16][17] Во 1988 година, грчкиот висок суд ја потврдил одлуката на Апелациониот суд на Тракија од 1986 година во која било наредено затворање на Унијата на турските здруженија од Западна Тракија. Судот оценил дека употребата на зборот „турски“ се однесува на граѓаните на Турција и не може да се користи за опишување на граѓаните на Грција; употребата на зборот „турски“ за да се опишат „грчките муслимани“ се смета за загрозување на јавниот ред.[17] Грција продолжила со овој став во почетокот на 21 век кога грчките судови донеле одлука за распуштање или забрана за формирање турски здруженија.[18][19] 

Освен во Тракија, мало малцинство Турци живеат и на додеканеските острови Родос и Кос. Тие не биле вклучени во размената на населението во 1923 година бидејќи Додеканезите биле припоени од Италија во 1947 година по Втората светска војна. По анексијата на островите, нивните муслимански жители, грчки и турски говорници, добиле грчко државјанство. Денес, околу 5.000 Турци [20] живеат на додеканеските острови Родос (околу 3.000) и Кос (околу 2.000) и го користат турскиот јазик во секојдневниот живот. Во Родос и Кос, наставата на турски јазик била де факто укината во раните 1970-ти.

Помаци

уреди

Муслиманското малцинство кое зборува бугарски или македонски, зависно од гледиштето, е познато како Помаци (грчки: Πομάκοι Помакои). Тие живеат главно во селата на Родопите во Тракија, во регионалните единици Еврос, Ксанти и Родопи во Грција. Според грчкиот попис од 2001 година, се проценува дека вкупно има 36.000 Помаци, од кои 23.000 живеат во регионалната единица Ксанти, 11.000 живеат во регионалната единица Родопи и 2.000 живеат во регионалната единица Еврос.[21]

Јазикот кои го зборуваат е генерално класифициран како дијалект на бугарскиот, а поконкретно е „централно родопски дијалект“ или смолјански дијалект.[22] И покрај нивниот мајчин јазик, многу Помаци исто така се самоидентификуваат како Турци Ова турцификација има повеќе причини, вклучувајќи го и фактот дека Турците и Помаците биле дел од истиот милет во годините кога нивната татковина била дел од Отоманското Царство.

Според грчкиот закон, муслиманското малцинство (вклучувајќи ги и Помаците) има право на образование на свој јазик. Меѓутоа, во пракса се користи само турскиот јазик. Ова се должи на турската самоидентификација на Помаците и фактот што овој тренд до неодамна го промовирале грчките власти (кои од 1968 до 1980-тите дури и официјално ги признале Помаците како Турци) [23] Објавени се грчко-помачки речници и објавен е јазичен буквар на бугарски јазик (на грчко писмо) за употреба во помачките училишта.[24] Во последно време почнало да се емитуваат вести на мајчиниот јазик на Помаците.[25]

Повеќето Помаци течно ги зборуваат своите помачки дијалекти (се зборуваат меѓу себе), турскиот (нивниот јазик на образование и главниот јазик на муслиманското малцинство), грчкиот (официјален јазик на грчката држава) и можеби знаат малку арапски (јазикот на Куранот).

Други малцинства

уреди

Ерменци

уреди

Во Грција според податоците, живеат приближно 35.000 Ерменци од кои приближно 20.000 можат да зборуваат ерменски јазик.[26] Главниот политички претставник на заедницата е Ерменскиот национален комитет на Грција; Неговото седиште се наоѓа во Атина со филијали низ цела Грција. Заедницата управува и со сопствени образовни институции. Приближно 95% од Ерменците во Грција се ерменски православни христијани, а останатите се ерменски католици или евангелисти. Некои од овие Ерменци припаѓаат на црквата на Грција, и тие се нарекуваат Хајхурум.

Евреи

уреди

Население на Солун [27]

Година Вкупно поп. Еврејски поп. еврејски %
1842 70.000 36.000 51%
1870 90.000 50.000 56%
1882/84 85.000 48.000 56%
1902 126.000 62.000 49%
1913 157.889 61.439 39%
53.000
2001 година 363.987 [28] 1.000 0,3%

Интеракцијата меѓу Грција и Евреите датира уште од античко време. Александар Македонски пристигнал до античка Јудеја и бил пречекан од Евреите. По неговата смрт, избувнала војна помеѓу елинизираните Евреи и Грци и еврејските конзервативни Макавејци кое ги загорчувало односите меѓу Грците и Евреите со векови.

За време на Отоманското Царство, Евреите како и сите други немуслимани имале одреден степен на автономија според системот Милет кој ги класифицирал населението според религијата, а не според етничката припадност или јазикот. Конкретно Солун имал големо еврејско население, претежно составено од Сефарди кои се населиле во османлиските земји по протерувањето на Евреите од Шпанија во 1492 година. Сефардите зборувале ладино до 20 век. Романиотте, од друга страна, се Евреи кои живееле на територијата на денешна Грција и соседните области повеќе од 2.000 години. Нивниот јазик е грчкиот (и грчкиот дијалект наречен Јевански јазик); тие го добиле своето име од византиското име за Грците, „Романиоти“.

По прогласувањето на независноста во 1821 година, Грција продолжила да има значајна и активна еврејска заедница со долго и богато културно наследство.

Еврејското население во Грција значително се зголемило по Грчко-турската војна (1919–1922) кога Солун станал дел од новото грчкото кралство, иако размената на населението меѓу Грција и Турција во 1923 година го намалило еврејското население во Солун.

За време на холокаустот, 86% од грчките Евреи, особено оние во областите окупирани од Нацистичка Германија и Бугарија, биле убиени, и покрај напорите на хиерархијата на Грчката православна црква, движењето на отпорот ЕАМ и одделни Грци (и христијански и комунистички) да ги засолнат Евреите. Овие напори биле особено забележителни во Закинтос, каде што ниту еден местен Евреин не бил убиен во Холокаустот.

Етнички Македонци

уреди

Во 2008 година, независен експерт на Обединетите нации за малцински прашања, Геј Мекдугал, лично ја посетил Грција за да ја провери тогашната ситуација во однос на малцинствата. Како што се вели во извештајот објавен на интернет-страницата на Советот за човекови права на ОН [29]:

Независниот експерт се сретна со бројни лица кои се идентификуваа како етнички Македонци“.

Понатаму:

Владата на Грција да се повлече од спорот за тоа дали има македонско или турско малцинство во Грција и да се фокусира на заштита на правата на самоидентификација, слободата на изразување и слободата на здружување на тие заедници“.

Јазични и културни заедници

уреди

Покрај горенаведените малцинства, во Грција живеат и различни етнолингвистички заедници со посебен идентитет и јазик, но чии членови етнички се идентификуваат како Грци и не се сметаат себеси за „малцинство“.

 
Региони со традиционално присуство на други јазици освен грчкиот. Грчкиот јазик денес се зборува како доминантен јазик низ целата земја.[30]

Албански говорници

уреди

Албанските економски мигранти не треба да се мешаат со грчките православни арванити, која претставува група која традиционално зборува на тоскиски албански јазик покрај грчкиот и се самоидентификуваат како Грци,[31] кои одиграле значајна улога во Грчката војна за независност и грчката култура.

Чамите биле етничка албанска заедница која порано ја населувала областа Теспротија, дел од грчкиот регион Епир. Повеќето од нив биле протерани во Албанија преку етничко чистење поддржано од страна на владата [32] на крајот на Втората светска војна.[33][34][35][36]

Постојат и други заедници кои зборуваат албански јазик, кои се наоѓаат низ другите региони на Грција. Во регионот на Лерин, албански говорници може да се најдат во селата Негован, Бел Камен, Идроса и Петорица.[37] Понатаму, се проценува дека 39 главно или делумно села на албански јазик може да се најдат во Западна Тракија и Централна Македонија.[38]

По 1991 година, со распадот на комунизмот во Албанија, огромен број албански имигранти живеат и работат во Грција. Во пописот од 2001 година, биле пријавени се 274.390 етнички Албанци кои живеат во Грција,[39][40] главно економски мигранти. Албанците според податоците, сочинуваат 63,7% од вкупното документирано мигрантско население во Грција, а потоа следат Бугарите, Грузијците, Романците, Русите и Украинците.[41]

Романски говорници

уреди

Власи

уреди

Во Грција, Власите (грчки: Βλάχοι) имаат бројни фестивали кои ја слават влашката култура. Нивниот јазик, ароманскиот (на грчки познат како τα βλάχικα, односно влашки), е во опасност од исчезнување и најчесто го зборуваат постарите луѓе. Меѓутоа, има мал број Власи во Грција кои повикуваат на поголемо признавање на влашкиот јазик, како што е Сотирис Блецас. Се претпоставува дека овие Власи потекнуваат од римската колонизација на Балканот и се потомци на латинизирани домородни народи и римски легионери кои се населиле на Балканот.[42][43][44] Германскиот истражувач Теде Кал тврдел дека исто така документирал некои случаи на асимилација на влашкото население во региони кои денес главно се зборува грчки.[45] Панхеленската федерација на културните здруженија на Власите јавно изјавила дека не сакаат влашкиот јазик да биде признаен како малцински јазик, ниту пак да се вметне во образовниот систем,[46] и истата организација исто така протестирала [47] кога Теде Кал разговарал во документ дали тие можат да бидат назначени како „малцинство“.

Мегленороманци

уреди
 
Карта на меглено-романските населби во Грција и Република Македонија

Меглено-Власите се концентрирани во регионот Моглена во Егејска Македонија. Тие го зборуваат мегленовлашкиот јазик кој е познат како Влахеште од неговите говорници. Околу 4.000 говорници може да се најдат во регионот што ги опфаќа регионалните единици на Пела и Кукуш во Централна Македонија. Најголемата мегленовлашка населба е Ноти.[48]

Роми

уреди

Историјата на Ромите во Грција датира од 15 век. Името Цигани кое понекогаш се користело за Ромите првпат им било дадено од Грците кои претпоставувале дека се Египќани по потекло. Поради нивната номадска природа, тие не се концентрирани во одредена географска област, туку се распространети низ целата земја. Поголемиот дел од грчките Роми се православни христијани кои покрај грчкиот го зборуваат и влашко-ромскиот јазик. Поголемиот дел од Ромите кои живеат во Западна Тракија се муслимани и зборуваат на дијалект на истиот јазик.[49]

Ромите во Грција живеат расфрлани низ целата територија на земјата, но во најголем дел се концентрирани во поголемите градови (главно Атина и Солун). Значајни центри на ромскиот живот во Грција се Аја Варвара, која има многу успешна ромска заедница и Ано Лиосија, каде што условите се полоши. Ромите во голема мера ги одржуваат сопствените обичаи и традиции. Иако голем број Роми прифатиле седентарен и урбан начин на живеење, во некои области сè уште посојат номадски населби. Номадите во населбите често се разликуваат од останатото население. Тие се 200.000 на број, според грчката влада. Според Националната комисија за човекови права тој број е поблиску до 250.000, а според грчката група Хелсинки воч до 300.000.[49]

Како резултат на занемарувањето од страна на државата, меѓу другите фактори, ромските заедници во Грција често се соочуваат со неколку проблеми, вклучувајќи високи случаи на детски труд и злоупотреба, слаба посетеност на училиштата, полициска дискриминација и трговија со дрога. Најсериозното прашање претставува проблемот со домувањето бидејќи голем број на Роми во Грција сè уште живеат во шатори, на имоти кои првно не ги поседуваат, што ги прави предмет на иселување. Во изминатата деценија овие прашања добиле пошироко внимание и одредено државно финансирање.[49]

Словени

уреди

Словенските јазици се зборувале во регионот на Македонија заедно со грчкиот и другите од инвазијата на Словените во 6 и 7 век.[50] Во делови од Егејска Македонија, во регионите на Македонија (Μακεδονία) и Тракија (Θράκη), словенските јазици продолжуваат да се зборуваат од луѓе со широк опсег на самоидентификација. Вистинската лингвистичка класификација на овие дијалекти е нејасна, иако повеќето лингвисти најчесто ги класифицираат како бугарски или македонски, земајќи ги предвид бројните фактори, вклучувајќи ја сличноста и меѓусебната разбирливост на секој дијалект со стандардните јазици и самоидентификацијата на говорителите. Денес, овие луѓе главно се идентификуваат како етнички Грци.[51][52]

Христијанскиот дел од словенското говорно малцинство во Грција обично се нарекува славофони (од грчкиот Σλαβόφωνοι Slavophōnoi — буквално „словенски говорници“) или Допии (што значи „месни“ на грчки). Огромното мнозинство од нив се залагаат за грчки национален идентитет. Тие живеат претежно во регионот на Западна Македонија и се придржуваат до Грчката православна црква. Фактот што мнозинството од овие луѓе се самоидентификуваат како Грци го прави нивниот број неизвесен. Втората група ја сочинуваат оние кои отфрлаат каков било национален идентитет (грчки или македонски), но имаат посебен етнички идентитет, кој може да го наречат „домороден“ или македонски јазик. Најмалата група ја сочинуваат оние кои имаат јасен македонски национален идентитет и се сметаат себеси за дел од истата нација што преовладува во соседна Република Македонија.[53][54] Клучен елемент на таа контроверзност е самото име Македонец, бидејќи исто така го користат многу побројна група луѓе со грчки национален идентитет за да го означат нивниот регионален идентитет. Словенските говорители го користат и терминот „Македонци“ или „Славомакедонци“, иако во регионална, а не во етничка смисла. До и вклучувајќи го пописот во 1951 година, прашањето за мајчиниот јазик било поставено низ цела Грција, така што ова дава груба идеја за големината на оваа група, а подоцнежните проценки обично се засноваат на оваа бројка.

Националниот идентитет на оваа заедница честопати била оптоварена со политички импликации. Протоколот Политис-Калфов потпишан на 29 септември 1925 година наводно ги признала словенските говорители на грчка Македонија како Бугари, но овој протокол никогаш не бил ратификуван. Во август 1926 година бил потпишан краткотраен договор со биле признати како српско малцинство.[55]

Во 1925 година со донесување на одлуката од страна на грчката влада за печатење на Абецедарот јавно било признаено постоењето на словенско население во северните делови на Грција. Абецедарот имал цел за образование на македонски јазик во Грција, но тоа траело краток период. Со доаѓањето на Јоанис Метаксас на власт македонскиот јазик бил официјално забранет. За време на Граѓанската војна во Грција македонскиот јазик бил учен во 87 училишта на 10.000 ученици во северна Грција.

На пописот од 1951 година, 41.017 луѓе тврделе дека зборуваат словенски јазик.[56]

Наводи

уреди
  1. Clogg, Richard (2002). „7“. Concise History of Greece (Second. изд.). Cambridge. стр. 238. ISBN 960-7778-61-8.
  2. Fassmann, Heinz; Reeger, Ursula; Sievers, Wiebke (2009). Statistics and Reality: Concepts and Measurements of Migration in Europe. Amsterdam University Press. стр. 237. ISBN 978-90-8964-052-9. Посетено на 27 March 2016.
  3. BBC News Ancient Greek gods' new believers
  4. „Supreme Council of Ethnikoi Hellenes“. www.ysee.gr. Посетено на 24 March 2018.
  5. The Guardian Greek gods prepare for comeback
  6. Greek Helsinki Monitor: Religious freedom in Greece Архивирано на 29 септември 2007 г.
  7. Greek Ministry of Foreign Affairs: Muslim minority in Thrace
  8. „Demographics of Greece“. European Union National Languages. Посетено на 19 December 2010.
  9. Department Of State. The Office of Electronic Information, Bureau of Public Affairs. „Greece“. 2001-2009.state.gov.
  10. 10,0 10,1 Alexandris, Alexis. The Identity Issue of The Minorities In Greece An Turkey. in Hirschon, Renée, уред. (2003). Crossing the Aegean: An Appraisal of the 1923 Compulsory Population Exchange Between Greece and Turkey. Berghahn Books. стр. 124.
  11. Whitman 1990.
  12. Levinson 1998.
  13. Zürcher, Erik-Jan (January 2003). „Greek and Turkish refugees and deportees 1912-1924“. University of Leiden. Архивирано од изворникот на 9 May 2006.
  14. Whitman 1990
  15. Hirschon 2003
  16. Once again Xanthi Turkish Union not restored by Greek courts despite ECtHR judgement
  17. 17,0 17,1 Whitman 1990.
  18. „Greece / European Court of Human Rights - 26698/05 and 34144/05 - Tourkiki Enosi Xanthis et al. v Greece and E. et al. v Greece“. European Union Agency for Fundamental Rights. Архивирано од изворникот на 2013-01-06. Посетено на 2011-10-30.
  19. Parallel Report by Federation of Western Thrace Turks in Europe on the 2010 Human Rights Report: Greece 8 April 2011
  20. Clogg 2002.
  21. „ΤΟΡΟΝΤΟ“. www.patrides.com. Посетено на 24 March 2018.
  22. „S Stojkov, Rodopian dialect“. Посетено на 24 March 2018.
  23. Religious Freedom in Greece Архивирано на 29 септември 2007 г., by the Greek Helsinki Monitor, September 2002
  24. „Migration, tradition and transition among the Pomaks in Xanthi (Western Thrace)“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2020-02-04. Посетено на 24 March 2018.
  25. „Гръцка тв пусна "Хабери на помацки". Посетено на 24 March 2018.
  26. „Ethnologue report for Greece“. Архивирано од изворникот на 2001-10-06.
  27. Molho, Rena.The Jerusalem of the Balkans: Salonica 1856-1919 Архивирано на 26 декември 2008 г. The Jewish Museum of Thessaloniki. URL accessed July 10, 2006.
  28. „(875 KB) 2001 Census“ (PDF). National Statistical Service of Greece (ΕΣΥΕ) (грчки). www.statistics.gr. Архивирано од изворникот (PDF) на 2007-09-29. Посетено на 2007-10-30.
  29. „Report of the Independent Expert on Minority Issues, Gay McDougall : addendum : mission to Greece (8-16 September 2008)“ (PDF). Посетено на 24 March 2018.
  30. See Ethnologue (); Euromosaic, Le (slavo)macédonien / bulgare en Grèce, L'arvanite / albanais en Grèce, Le valaque/aromoune-aroumane en Grèce, and Mercator-Education: European Network for Regional or Minority Languages and Education, The Turkish language in education in Greece. cf. also P. Trudgill, "Greece and European Turkey: From Religious to Linguistic Identity", in S Barbour, C Carmichael (eds.), Language and nationalism in Europe, Oxford University Press 2000.
  31. Greek Helsinki Monitor, The Arvanites. Архивирано на 3 октомври 2016 г.
  32. Baltsiotis, Lambros (2011). „The Muslim Chams of Northwestern Greece: The grounds for the expulsion of a "non-existent" minority community“. European Journal of Turkish Studies. Social Sciences on Contemporary Turkey. European Journal of Turkish Studies (12). doi:10.4000/ejts.4444.
  33. M. Mazower (ed.), After The War Was Over: Reconstructing the Family, Nation and State in Greece, 1943-1960, p. 25
  34. Miranda Vickers, The Cham Issue - Albanian National & Property Claims in Greece, paper prepared for the British MoD, Defence Academy, 2002
  35. Russell King, Nicola Mai, Stephanie Schwandner-Sievers, The New Albanian Migration, p.67, and 87
  36. M. Mazower, Inside Hitler's Greece
  37. Van Boeschoten, Riki (1 May 2001). „Usage des langues minoritaires dans les départements de Florina et d'Aridea (Macédoine)“. Strates. Matériaux pour la recherche en sciences sociales (10). doi:10.4000/strates.381. Посетено на 24 March 2018 – преку strates.revues.org.
  38. Euromosaic (1996): "L'arvanite / albanais en Grèce". Report published by the Institut de Sociolingüística Catalana.
  39. Migrants in Greece Online Observatory Архивирано на 25 март 2009 г.
  40. Migration and Migration Policy in Greece. Critical Review and Policy Recommendations. Anna Triandafyllidou. Hellenic Foundation for European and Foreign Policy (ELIAMEP). Data taken from Greek ministry of Interiors. p. 5 "the total number of Albanian citizens residing in Greece, including 185,000 co-ethnics holding special identity cards"
  41. Antonopoulos, Georgios A., and John Winterdyk. "The Smuggling of Migrants in Greece An Examination of its Social Organization." European Journal of Criminology 3.4 (2006): 439-461.
  42. Thede Kahl - "Minorities in Greece. Historical Issues and New Perspectives". "Jahrbücher für Geschichte un Kultur Südeuropas" Vol. 5, 2004, p. 205-219"
  43. Peyfuss, Max Demeter - "Die Aromunische Frage. Ihre Entwicklung von der Ursprüngen bis zum Frieden von Bukarest (1913) und die Haltung Österreich-Ungarns. Wiener Archiv für Geschichte des Slawentums und Osteuropas, Wien 1974
  44. Gustav Weigand - "Die Aromunen. Ethnographisch-philologisch-historische Untersuchungen über das Volk der sogennanten Makedo-Romanen oder Zinzaren". Vol 1. "Land und Leute", 2. "Volksliteratur der Aromunen", Leipzig 1894 (vol.2), 1895 (vol.1)
  45. Thede Kahl - "Gustav Weigand in Griechenland: Von den Shwierigkeiten einer Rezeption", in Südost/Forschungen 61, München 2003, p. 101-113."
  46. „Ποπσβ -Διοικητικο Συμβουλιο“. Архивирано од изворникот на 2014-08-12. Посетено на 2006-02-24.
  47. „Giurgia and the Greek vlachs - Popsb reply - by Mavrommati Vaso“. www.tamos.gr. Архивирано од изворникот на June 22, 2006.
  48. Steven Franks, "A linguist's linguist: studies in South Slavic linguistics in honor of E. Wayles Browne", University of Michigan Press, 2009
  49. 49,0 49,1 49,2 Hellenic Republic: National Commission for Human Rights: The state of Roma in Greece Архивирано на {{{2}}}.
  50. Macedonia. (2006). In Encyclopædia Britannica. Retrieved June 16, 2006, from Encyclopædia Britannica Premium Service:
  51. Richard Clogg (January 2002). Minorities in Greece: Aspects of a Plural Society. C. Hurst & Co. Publishers. стр. 142. ISBN 978-1-85065-706-4.
  52. Loring M. Danforth (1997). The Macedonian Conflict: Ethnic Nationalism in a Transnational World. Princeton University Press. стр. 116–. ISBN 0-691-04356-6.
  53. ... See: Greek Helsinki Monitor, Report about Compliance with the Principles of the Framework Convention for the Protection of National Minorities (along guidelines for state reports according to Article 25.1 of the Convention), 18 September 1999, Part I,
  54. Macedonia: the politics of identity and difference, Jane K. Cowan, Pluto Press, 2000, ISBN 0-7453-1589-5, pp. 102-102.
  55. Iakovos D. Michailidis Minority Rights and Educational Problems in Greek Interwar Macedonia: The Case of the Primer "Abecedar"
  56. Richard Clogg, Parties and Elections in Greece: The Search for Legitimacy, C. Hurst & Co. Publishers, 1987, ISBN 1850650403, See: Table #10 on p. 244.

Извори

уреди

Дополнителна литература

уреди

Надворешни врски

уреди